Kapitulo 43

Panangisuro a Buyogen Dagiti Pangngarig

KAAWATAN a ni Jesus adda idiay Capernaum idi a tinubngarna dagiti Fariseo. Idin iti dayta met laeng nga aldaw, pinanawanna ti balay ket nagna idiay asideg a Baybay ti Galilea, a nakaurnongan dagiti tattao. Sadiay limmugan iti maysa a barangay, immadayo bassit, ket rinugianna nga insursuro dagiti tattao nga adda iti igid ti baybay maipapan iti Pagarian ti langit. Inaramidna daytoy babaen kadagiti agsasaruno a pangngarig, wenno ilustrasion, a tunggal maysa addaan kadagiti kasasaad a pagaammo dagiti tattao.

Umuna, sinalaysay ni Jesus maipapan iti agmulmula ti bin-i. Dadduma kadagiti bin-i nagtinnagda iti igid ti dalan ket tinuktok dagiti tumatayab. Dadduma a bin-i nagtinnagda iti daga a nakabatbato. Agsipud ta dagiti ramut ket saanda a makauneg, dagiti baro a mula nalpesda gapu iti napalalo a pudot ti init. Kaskasdi dadduma a bin-i nagtinnagda kadagiti kasisiitan, a nangleppes met kadagiti mulmula idi a timmuboda. Kamaudiananna, dadduma a bin-i nagtinnagda iti naimbag a daga ket nangpataud ti bunga a ginasut, dadduma innem a pulo, ken dadduma saggatlo pulo.

Iti sabali a pangngarig, inyarig ni Jesus ti Pagarian ti Dios iti maysa a tao a nagmula ti bin-i. Bayat ti panaglabas dagiti aldaw, idi a ti lalaki matmaturog ket idi isut’ nagriing, timmubon dagiti bin-i. Ti tao dina ammo no kasano. Dagitat’ timmubo a bukbukodda ket nagbungada. Idi naluomen ti binukel, inani ti lalaki dayta.

Sinalaysay ni Jesus ti maikatlo a pangngarig maipapan ti maysa a tao a nagmula ti umiso a kita ti bin-i, ngem “bayat a matmaturog ti tattao,” immay ti maysa a kabusor ket nagmula kadagiti zizania iti nagbabaetan dagiti trigo. Insaludsod dagiti ad-adipen ti lalaki no mapanda paruten dagiti zizania. Ngem insungbatna: ‘Saan, di la ket ta maparutyo ti dadduma kadagiti trigo. Bay-anyo ida a dumakkelda amin agingga iti panagani. Kalpasanna ibagakto kadagiti agani nga ilasinda dagiti zizania sadanto puoran ida ket ikabil ti trigo idiay kamalig.’

Iti panangitultuloyna ti palawagna kadagidiay umariwekwek nga adda idiay igid ti baybay, nangted pay ni Jesus ti dua a pangngarig. Inlawlawagna a “ti pagarian ti langit” ket kas iti mustasa nga immula ti maysa a tao. Nupay dayta ti kabassitan kadagiti isuamin a bin-i, kunana, daytat’ dimmakkel a kadadakkelan kadagiti isuamin a mula. Nagbalin dayta a maysa a kayo nga umayan dagiti tumatayab, ket maaddaanda iti pagapunan kadagiti sangsangana.

Dadduma itatta suppiatenda nga adda pay babbabassit a bin-i ngem iti mustasa. Ngem ni Jesus saan a mangmangted ditoy iti maysa a leksion iti botania. Kadagiti bin-i a pagaammo dagiti taga Galilea idi kaaldawanna, ti mustasa ket pudpudno nga isu ti kabassitan. Gapuna apresiarenda unay ti maipapan iti aglaplapusanan a panagdakkel nga inyilustrar ni Jesus.

Kamaudiananna, inyarig ni Jesus “ti pagarian ti langit” iti lebadura nga innala ti maysa a babai ket inlaokna dayta iti tallo a dadakkel a palanggana nga arina. Idi agangay, kinunana, daytat’ nangramaram iti amin a paset ti masa.

Kalpasan ti panangtedna kadagitoy lima a pangngarig, pinagawiden ni Jesus dagiti umariwekwek ket nagsubli metten idiay balay a paggigiananna. Di nagbayag dagiti 12 nga apostolesna ken dagiti dadduma immayda kenkuana sadiay.

Pannakagunggona kadagiti Pangngarig ni Jesus

Idi immay dagiti adalan ken Jesus kalpasan ti panagpalawagna iti umariwekwek idiay igid ti baybay, adda panagusiusoda maipapan iti baro a metodo ti panangisurona. Ay, nangnangngeganda idin a nagusar kadagiti pangngarig, ngem saan a kasta ti kawadwadna. Gapuna iyimtuodda: “Apay-apay kasaom ida kadagiti pangngarig?”

Maysa a rason ket tapno matungpalna ti sasao ti mammadto: “Luktakto ti ngiwatko kadagiti pangngarig, ipalawagkonto dagiti banag a nailemmeng manipud idi pannakabangon ti lubong.” Ngem adda pay dakdakkel a gapu ngem iti daytoy. Ti panangusarna kadagiti pangngarig sinerbianna ti panggep a mangtulong a mangipanayag iti kababalin ti puso dagiti tattao.

Iti kinapudnona, kaaduan a tattao interesadoda laeng ken ni Jesus kas maysa a nalaing a managestoria ken managaramid iti datdatlag, saan a kas maysa a mapagserbian nga Apo ken suroten nga awan agumna. Dida kayat ti pariribuk kadagiti panangmatmatda kadagiti bambanag wenno ti wagas ti panagbiagda. Dida kayat a ti mensahe sumagepsep iti kastat’ kawadwadna.

Gapuna kinuna ni Jesus: “Gapuna kasaok ida kadagiti pangngarig, ta kitkitaenda, dida makita, ket dengdenggenda, dida mangngeg ken dida maawatan; ket matungpal kadakuada ti padto ni Isaias, a kunana, ‘ . . . Ta ti puso daytoy nga umili nabibineg.’”

“Ngem,” intuloy ni Jesus a kinuna, “naragsak dagiti matayo ta makakitada, ken dagiti lapayagyo ta makangngegda. Ta pudno kunak kadakayo, Adu dagiti mammadto ken nalinteg a tinarigagayanda a kitaen dagiti makitayo ket dida nakita ida, ken denggen dagiti mangngegyo ket dida nangngeg ida.”

Wen, dagiti 12 nga apostol ken dagidiay kaduada addaandat’ makaawat a puspuso. Gapuna kinuna ni Jesus: “Ta kadakayo naited ti panangammo kadagiti sagrado a palimed ti pagarian ti langit, ngem kadakuada saan a maited.” Gaput’ tarigagayda iti pannakaawat, impaayan ni Jesus dagiti adalanna iti panangilawlawag ti pangngarig ti agmulmula.

“Ti bin-i isu ti sao ti Dios,” kinuna ni Jesus, ket ti daga isu ti puso. Maipapan iti bin-i a naimula iti denna ti natangken a dalan, inlawlawagna: “Kalpasanna umay ti Diablo ket ikkatenna ti sao iti pusoda tapno dida patien ken dida maisalakan.”

Iti kasumbangirna, ti bin-i a naimula iti daga a nakabatbato kaipapananna ti puspuso dagiti tattao nga immawat iti sao a siraragsak. Nupay kasta, gapu ta ti sao ket saan a nakaramut unay kadagita a puspuso, dagitoy a tattao matnagda inton tiempo ti pannakasuot wenno no umay ti pannakaidadanes.

Ket no maipapan iti bin-i a nagtinnag kadagiti kasisiitan, intuloy ni Jesus, kaipapanan daytoy dagiti tattao a nakangngeg iti sao. Dagitoy, nupay kasta, ket nalpesda kadagiti panagagawa ken gamgameng ken ragragsak iti daytoy a biag, ket naan-anay a nalpesda ket awan inyegda a pulos iti kinanaan-anay.

Kamaudiananna, no maipapan iti bin-i a nagtinnag iti nadam-eg a daga, kinuna ni Jesus, dagitoy dagidiay, kalpasan ti pannakangngegda iti sao nga addaan iti nasayaat ken naimbag a puso, tinaginayonda dayta ket nagbungada a binuyogan ti panagibtur.

Anian a ragsak dagitoy nga ad-adalan a nangsapul ken ni Jesus tapno magun-odanda ti pannakailawlawag ti pannursurona! Inranta ni Jesus a maawatan dagiti pangngarigna tapnon makaited ti kinapudno kadagiti dadduma. “Maiyeg aya ti maysa a silaw tapno maikabil iti uneg ti salop wenno iti sirok ti pagiddaan?” insaludsod ni Jesus. Saan, “daytat’ maikabil iti pagsilawan.” Gapuna innayon ni Jesus: “Gapuna, imdenganyo ti mangngegyo.”

Nabendisionan iti Ad-adu a Pannursuro

Kalpasan ti panangawatda ti panangilawlawag ni Jesus iti pangngarig ti agmulmula, kayat dagiti adalan ti makaadal iti ad-adu pay. “Ipalawagmo kadakami,” indawatda, “ti pangngarig dagiti zizania iti talon.”

Anian ti pannakaiduma ti kababalin dagiti adalan manipud kadagiti dadduma a tattao nga adda idiay igid ti baybay! Dagidiay a tattao ket agkurangda iti napasnek a tarigagay a makaammo iti kaipapanan dagiti pangngarig, nga isudat’ mapmapnek laeng iti balabala dagiti bambanag a naipasango kadakuada. Iti panamaggiddiat kadagiti agdengdengngeg idiay igid ti baybay kadagiti managsukimat nga ad-adalan a dimmanon kenkuana iti balay, kuna ni Jesus:

“Ti rukod a pangrukodyo, isunto ti pakarukodanyo, wen, ket maikkankayto iti ad-adda pay.” Dagiti ad-adalan mangipakpakitada iti napasnek nga interes ken atension ken ni Jesus, ket gapu itoy nabendisionanda nga immawat iti ad-adu pay a pannursuro. Gapuna, kas sungbat iti panagkalikagum dagiti adalanna, inlawlawag ni Jesus:

“Ti agmula kadagiti nasayaat a bukel isu ti Anak ti tao; ket ti talon isu ti lubong; ket dagiti nasayaat a bukel, isuda dagiti annak ti pagarian; dagiti zizania isuda dagiti annak ti dakes, ket ti kabusor a nangimula kadagitoy isu ti Diablo. Ket ti panagani isu ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag, ket dagiti agani isuda dagiti anghel.”

Kalpasan ti panangiyam-ammona iti tunggal paset ti pangngarigna, dineskribir ni Jesus ti pagtungpalanna. Iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag, kunana a dagiti agani, wenno dagiti anghel, paglasinlasinendanto dagiti kasla zizania nga imitasion a Kristiano manipud kadagiti pudno nga “annak iti pagarian.” Ket “dagiti annak iti managdakdakes” mamarkaandanto a maipaay iti pannakadadael, ngem dagiti annak iti Pagarian ti Dios, “dagiti nalinteg,” agraniagdanto a kasla init idiay Pagarian ni Amada.

Sumaruno a binendisionan ni Jesus dagiti managsukimat nga adalanna iti tallo pay a pangngarig. Umuna, kunana: “Ti pagarian ti langit maipadis iti maysa a gameng a nailemmeng iti talon, isu a nasarakan ti maysa a tao ket inlimedna; ket iti ragsakna gapu iti daytoy, mapan ken ilakona ti amin nga adda kenkuana ket gatangenna daydiay a talon.”

“Kasta met,” intuloyna, “ti pagarian ti langit maipadis iti maysa a tao nga agtagtagilako nga agsapsapul kadagiti nasayaat a perlas. Isu nga idi nakasarak ti maysa a napateg unay a perlas, napan ket inlakona ti amin nga adda kenkuana ket daytat’ ginatangna.”

Ni Jesus mismo ket arigna daydiay tao a nakasarak ti nailemmeng a gameng ken kas iti daydiay agtagtagilako a nakasarak iti napateg unay a perlas. Inlakona ti isuamin nga adda kenkuana, iti kaiyariganna, babaen ti panangisukona ti nadayaw a saadna idiay langit tapno agbalin a nababa laeng a tao. Kalpasanna, kas maysa a tao ditoy daga, nagsagaba iti pannakalalais ken narungsot a pannakaidadanes, tapno mapaneknekanna a maikari nga agbalin kas ti Agturay iti Pagarian ti Dios.

Naipasango met ti karit kadagiti paspasurot ni Jesus nga ilakoda ti isuamin nga adda kadakuada tapno magun-odanda ti naindaklan a gunggona nga agbalin a kadua nga agturay ni Kristo wenno kas naindagaan nga iturayan iti Pagarian. Ibilangtayo aya ti pannakiraman iti Pagarian ti Dios kas maysa a banag a napatpateg ngem ti aniaman iti biag, kas maysa a di magatadan a gameng wenno maysa a napateg a perlas?

Kamaudiananna, inyarig ni Jesus “ti pagarian ti langit” iti maysa nga iket nga agurnong kadagiti isuamin a kita ti ikan. Idi a mapaglalasinlasin dagiti ikan, dagiti di maikari maibellengda ngem dagiti nasayaat ti maidulin. Gapuna, kuna ni Jesus, kastanto met inton panungpalan ti sistema dagiti bambanag; dagiti anghel ilasindanto dagiti dakes manipud kadagiti nalinteg, nga ikeddeng dagiti managdakdakes iti pannakadadael.

Ni Jesus a mismo ti nangirugi iti daytoy proyekto a panagdaklis, nga inayabanna dagiti immuna nga adalanna nga agbalin a “dumadaklis kadagiti tattao.” Babaen iti panangiwanwan dagiti anghel, ti trabaho a panagdaklis agtultuloy iti panaglabas dagiti adu a siglo. Itan dimteng met laengen ti tiempo nga ibagkat ti “iket,” nga isimsimbolona dagiti organisasion ditoy daga nga agkunkuna a Kristianoda.

Nupay dagiti di maikari nga ikan maipalladawda iti pannakadadael, siyayaman a mabalin a maibilangtayo kadagiti ‘nasayaat nga ikan’ a maidulin. Babaen ti panangiparangarang iti isu met laeng a napasnek a tarigagay kas inaramid dagiti adalan ni Jesus a maipaay iti ad-adu a pannakaammo ken pannakaawat, mabendisionantayo saan laeng nga iti ad-adu a pannursuro no di ket ti bendision ti Dios iti biag nga awan inggana. Mateo 13:1-52; Marcos 4:1-34; Lucas 8:4-18; Salmo 78:2; Isaias 6:9, 10.

▪ Kaano ken sadino ti pakisaritaan ni Jesus kadagiti umariwekwek babaen kadagiti pangngarig?

▪ Ania dagiti lima a pangngarig nga isalaysay itan ni Jesus kadagiti umariwekwek?

▪ Apay a kunaen ni Jesus a ti mustasa isut’ kababassitan kadagiti amin a bin-i?

▪ Apay nga agsao ni Jesus kadagiti pangngarig?

▪ Kasanot’ panangipakita dagiti adalan ni Jesus a naidumada kadagiti umariwekwek?

▪ Ania a panangilawlawag ti inted ni Jesus iti pangngarig ti agmulmula?

▪ Kasano a naiduma dagiti ad-adalan manipud kadagiti umariwekwek nga adda iti igid ti baybay?

▪ Asino wenno ania ti inrepresentar ti agmulmula, ti talon, ti nasayaat a bin-i, ti kabusor, ti panagani, ken dagiti agani?

▪ Ania dagiti tallo a kanayonan a pangngarig nga ipaay ni Jesus, ket aniat’ maammuantayo manipud kadakuada?