Kapitulo 88

Ti Tao a Nabaknang ken ni Lazaro

NI Jesus nakisarsaritan kadagiti adalanna maipapan iti umiso a panangusar iti namaterialan a kinabaknang, nga inlawlawagna a ditay mabalin ti agpaadipen kadagitoy ken maigiddato iti dayta agpaadipentayo iti Dios. Dagiti Fariseo dumdumngegda met, ket linalaisda ni Jesus gapu ta managayatda iti pirak. Gapuna kinunana kadakuada: “Dakayo dagiti mangiwaragawag iti bagiyo met laeng a nalinteg iti sanguanan dagiti tao, ngem ti Dios ammona dagiti puspusoyo; ta ti natan-ok kadagiti tattao nakaap-aprang iti imatang ti Dios.”

Dimtengen ti pannakabaliktad dagiti paspasamak a maipaay kadagiti tattao a nabaknang iti nailubongan a bambanag, napolitikaan a pannakabalin, ken relihiuso a panangtengngel ken impluensia. Dagitoy masapul a maipababada. Nupay kasta dagidiay tattao a mangbigbig iti naespirituan a kasapulanda masapul a maitan-okda. Intudo ni Jesus ti kasta a panagbalbaliw idi kinunana kadagiti Fariseo:

“Ti Linteg ken dagiti Mammadto agpatinggada ken Juan [ti Mammautisar]. Nanipud idin ti pagarian ti Dios naipakaammon kas naimbag a damag, ket amin a kita ti tao aggarasugas a sumrek iti dayta. Ngem, nalaklaka a mapukaw ti langit ken daga ngem ti di pannakatungpal ti maysa a tulnek ti Linteg.”

Dagiti eskribas ken Fariseo pagtangsitda ti kunaenda a panangalagadda iti Linteg ni Moises. Lagipenyo nga idi namilagruan nga inyeg ni Jesus ti panagkita ti maysa a lalaki idiay Jerusalem, intangsitda: “Dakami ad-adalannakami ni Moises. Ammomi a ti Dios nakisao ken Moises.” Ngem tinungpalen ti Linteg ni Moises ti nairanta a panggepna a mangiturong kadagiti napakumbaba iti naituding nga Ari, ni Jesu-Kristo. Gapuna iti pangrugian iti ministerio ni Juan, amin a kita ti tattao, nangnangruna dagiti napakumbaba ken dagiti napanglaw, ikagkagumaanda ti agbalin nga iturayan ti Pagarian ti Dios.

Yantangay ti Linteg ni Moises ket matungtungpalen, maikkaten ti obligasion a mangitultuloy iti panangalagad iti dayta. Ipalubos ti Linteg ti panagdiborsio a maibatay kadagiti nadumaduma a gapu, ngem itan kunaen ni Jesus: “Siasinoman a mangisinanto iti asawana a babai, ket makiasawanto iti sabali makabasol iti pannakiabig iti dina asawa, ket ti makiasawa iti babai a naisina, makabasol iti pannakiabig iti dina asawa.” Anian ti panangpapungtot dagita nga ebkas kadagiti Fariseo, nangnangruna ta palubosanda ti diborsio maipuon iti adu a gapu!

Iti panangitultuloyna iti komentona kadagiti Fariseo, insalaysay ni Jesus ti maysa a pangngarig a mangiparang kadagiti dua a lallaki a ti kasasaadda, wenno situasionda, ket bigla a nabalbaliwan kamaudiananna. Maikeddengyo kadi no siasino ti irepresentar dagiti lallaki ken no ania ti kaipapanan ti pannakabaliktad ti kasasaadda?

“Adda idi maysa a tao a nabaknang,” inlawlawag ni Jesus, “ket nagpagan-anay ti purpura a lupot a napateg, ket mangan a sibubuslon iti inaldaw. Ket maysa nga agpalpalama a managan Lazaro, a napno kadagiti derder adda idi a nagsadag iti ruanganna, ket tarigagayanna ti mabussog kadagiti murkat nga agtinnag iti panganan di baknang. Ket dagiti aso umayda ket dildilanda ti derderna.”

Ditoy inusar ni Jesus ti tao a nabaknang a mangirepresentar kadagiti relihiuso a papangulo a Judio, agraman saan laeng a dagiti Fariseo ken dagiti eskribas no di ket dagiti pay Saduceo ken dagiti pay met kangrunaan a papadi. Dagitoy nabaknangda kadagiti naespirituan a pribilehio ken gundaway, ket agtigtignayda a kas iti panagtignay ti tao a nabaknang. Ti pagan-anayda a purpura a lupot a napateg irepresentarna ti naparaburan a saadda, ket ti puraw a lienso iladawanna ti panangibilangda iti bagbagida a nalinteg.

Daytoy a natangsit a klase-nabaknang matmatanda dagiti napanglaw, dagiti gagangay a tattao a buyogen ti pananglais, nga awaganda ida nga ‘am ha·’aʹrets, wenno tattao iti daga. Ti agpalpalama a ni Lazaro ngarud irepresentarna dagitoy a tattao isu a pangilibakan dagiti relihiuso a papangulo iti umiso a naespirituan a pannakataraon ken pribilehio. Gapuna, kas ken Lazaro a napunno iti derder, malalais dagiti gagangay a tattao a kas agsakit iti naespirituan ken maikari laeng a makilangen kadagiti aso. Kaskasdi, dagidiay a klase Lazaro mabisinda ken mawawda iti naespirituan a pannakataraon isut’ gapuna nga addada a nagsadag iti ruangan, a mangsapsapul iti panangawatda iti aniaman a murkat iti naespirituan a taraon a mabalin a maregreg manipud iti panganan ti tao a nabaknang.

Itan deskribirenen ni Jesus ti panagbalbaliw ti kasasaad ti tao a nabaknang ken ni Lazaro. Ania dagitoy a panagbalbaliw, ket ania ti irepresentarda?

Ti Baknang ken ni Lazaro Mapadasanda ti Panagbalbaliw

Ti tao a nabaknang irepresentarna dagiti relihiuso a papangulo a naparaburan iti naespirituan a pribilehio ken gundaway, ket ni Lazaro iladawanna dagiti gagangay a tattao a mabisbisinan iti naespirituan a taraon. Intuloy ni Jesus ti estoriana, a desdeskribirenna ti dramatiko a panagbalbaliw iti kasasaad dagiti lallaki.

“Itan bayat ti panaglabas ti tiempo,” kuna ni Jesus, “ti agpalpalama natay ket impan dagiti anghel iti saklot ni Abraham. Ket natay met di nabaknang ket naitanem. Ket idi adda a matutuok idiay Hades intangadna dagiti matana, ket nakitana ni Abraham iti adayo, ken ni Lazaro iti saklotna.”

Yantangay ti baknang ken ni Lazaro ket saanda a literal a persona no di ket isimboloda dagiti klase ti tattao, nainkalintegan a ti ipapatayda ket simboliko met. Ania ti isimbolo wenno irepresentar ti ipapatayda?

Kalkalpas pay laeng ni Jesus nga intudo ti panagbalbaliw iti kasasaad babaen ti panagkunana a ‘ti Linteg ken dagiti Mammadto ket agingga ken Juan a Mammautisar, ngem nanipud idin ti pagarian ti Dios naiwaragawagen.’ Gapuna, babaen ti panangasaba da Juan ken ni Jesu-Kristo nga agpadpada a natay ti baknang ken ni Lazaro iti dati a sirkumstansiada, wenno kasasaadda.

Dagidiay a napakumbaba, nagbabawi a klase Lazaro natayda iti dati a pannakabisinda iti naespirituan ket dimtengda iti nadiosan a pannakaparabur. Nupay no agpannurayda idi kadagiti relihiuso a papangulo a maipaay iti murkat a maregreg manipud iti naespirituan a lamisaan, itan dagiti Nainkasuratan a kinapudno nga impaay ni Jesus pempennekendan dagiti naespirituan a kasapulanda. Ngarud naiyegda iti saklot, wenno naparaburan a kasasaad, iti Dakdakkel nga Abraham, ni Jehova a Dios.

Iti kasumbangirna, dagidiay a mangbukel iti klase baknang dimtengda iti di pananganamong ti Dios gapu iti kankanayon a dida panangawat iti mensahe ti Pagarian nga insuro ni Jesus. Ngarud natayda iti dati a kasasaadda a kasla naparaburan. Kinapudnona, makuna a dagitoy ket addada iti piguratibo a pannakatutuok. Umimdengkayo ita, bayat ti panagsao ti baknang:

“Ama Abraham, kaasiannak ket ibaonmo ni Lazaro ta babasaenna koma ti ngudo ti ramayna iti danum ket palamiisanna toy dilak, ta addaak a matutuokan iti daytoy a darang.” Dagiti umap-apuy a mensahe a panangukom ti Dios nga inwaragawag dagiti ad-adalan ni Jesus ti mangtutuok kadagiti indibidual nga adda iti klase baknang. Tarigagayanda nga isardeng dagiti adalan ti panangiwaragawagda kadagitoy a mensahe, ket iti kasta maipaayanda iti pannakabang-ar iti pannakatutuokda.

“Ngem kinuna ni Abraham, ‘Anak, laglagipem nga inawatmon dagiti nam-aymo idi panagbiagmo, ket ni Lazaro kasta met inawatna dagiti rigat. Ngem, ita isu maliwliwa ditoy ket sika matutuokka. Ket mainayon pay kadagitoy, adda nagbabaetantayo a maysa a dakkel a yuyeng, iti kasta dagiti agtarigagay nga umallatiw ditoy kadakayo saanda a mabalin, kasta met manipud dita dikay makaallatiw ditoy.’”

Anian a nainkalintegan ken maitutop ti kasta a bigla a pannakabaliktad iti nagbaetan ti klase Lazaro ken ti klase baknang! Ti panagbalbaliw ti kasasaad ket naibanag sumagmamano a bulan kalpasanna idi Pentecostes 33 K.P., idi ti daan a Linteg ti tulag ket sinukatan ti baro a tulag. Idin nalawagen a dagiti adalan, saan a dagiti Fariseo ken dagiti dadduma a relihiuso a papangulo, ti pinaraburan ti Dios. Ti “dakkel a yuyeng” a nangilasin ti simboliko a baknang manipud kadagiti adalan ni Jesus ngarud irepresentarna ti di agbalbaliw, nalinteg a panangukom ti Dios.

Ti baknang sumaganad a kiddawenna ken ni “ama Abraham”: “Ibaonmo [ni Lazaro] iti balay ni amak, ta adda lima a kakabsatko a lallaki.” Ti baknang ngarud ipudnona nga isut’ nasingsinged iti sabali nga ama, nga isu iti kinapudnona ni Satanas a Diablo. Ti baknang kalikagumanna a ni Lazaro pakapuyenna dagiti mensahe ti panangukom ti Dios tapno saan a maikabil dagiti “lima a kakabsatna a lallaki,” dagiti relihiuso a kakaduana, iti “daytoy a lugar a pagtutuokan.”

“Ngem kinuna ni Abraham, ‘Adda kadakuada ni Moises ken dagiti Mammadto; denggenda koma ida.’” Wen, tapno malisian dagiti “lima a kakabsatna a lallaki” ti pannakatutuok, ti laeng aramidenda isu ti panangipangag kadagiti sursurat ni Moises ken dagiti Mammadto a mangilasin ken ni Jesus kas Mesias ken kalpasanna agbalin nga ad-adalanna. Ngem agkedked ti baknang: “Saan, ama Abraham, ngem no mapan koma kadakuada ti maysa nga aggapu kadagiti natay, agbabawidanto.”

Nupay kasta, naibaga kenkuana, “No dida denggen ni Moises ken dagiti Mammadto, didanto met mamati no adda maysa nga agungar kadagiti natay.” Saan a mangipaay ti Dios kadagiti naisangsangayan a pagilasinan wenno milagro a mangkumbinsir iti tattao. Masapul a basaenda ken iyaplikarda dagiti Kasuratan tapno makagun-odda ti anamongna. Lucas 16:14-31; Juan 9:28, 29; Mateo 19:3-9; Galacia 3:24; Colosas 2:14; Juan 8:44.

▪ Apay a ti ipapatay ti baknang ken ni Lazaro masapul a simboliko, ket ania ti inladawan ti ipapatayda?

▪ Iti pangrugian ti ministerio ni Juan, ania a panagbalbaliw ti impamatmat ni Jesus a maaramid?

▪ Anianto ti maikkat kalpasan ti ipapatay ni Jesus, ken kasano a daytoy apektarannanto ti panagdiborsio?

▪ Iti pangngarig ni Jesus, siasino ti irepresentar ti tao a nabaknang ken ni Lazaro?

▪ Ania dagiti panagtutuok a sinagaba ti baknang, ket babaen iti ania a pamay-an a kinalikagumanna ti pannakabang-arda?

▪ Ania ti irepresentar ti “dakkel a yuyeng”?

▪ Sino ti pudno nga ama ti baknang, ket siasino dagiti lima a kakabsatna a lallaki?