Kapitulo Singko

Ipababa ni Jehova Dagidiay Natangsit

Isaias 2:6–4:1

1, 2. Apay a paginteresantayo ti naimpadtuan a mensahe ni Isaias kadagiti Judio idi kaaldawanna?

GAPU iti luksawna iti kasasaad ti Jerusalem ken Juda, makisao itan ni propeta Isaias ken Jehova a Dios ket kunana: “Binaybay-am ti ilim, ti balay ni Jacob.” (Isaias 2:6a) Aniat’ nangtignay iti Dios a mangilaksid iti mismo a pinilina nga ili a “kukuana a naisalsalumina”?​—Deuteronomio 14:2.

² Paginteresantay unay ti panangkondenar ni Isaias kadagiti Judio idi tiempona. Apay? Agsipud ta ti kasasaad ti Kakristianuan itatta ket umarngi unay iti kasasaad dagidi kailian ni Isaias, ken kasta met ti panangukom nga ideklara ni Jehova. No ipangagtayo ti proklamasion ni Isaias, nalawagto ti pannakaawattayo kadagiti kondenaren ti Dios ken tulongannatayo a mangidian kadagiti aramid a guraenna. Buyogen ngarud ti napasnek a panangsegga, usigentayo ti naimpadtuan a sao ni Jehova a nailanad iti Isaias 2:6–4:1.

Agruknoyda a Sitatangsit

3. Ania ti impudno ni Isaias a biddut dagiti kailianna?

³ Kas panangipudnona iti biddut dagiti kailianna, kuna ni Isaias: “Napnoda iti naggapu iti Daya, ken managsalamangkada kas kadagiti Filisteo, ket aduanda iti annak dagiti ganggannaet.” (Isaias 2:6b) Agarup 800 a tawen kasakbayanna, imbilin ni Jehova iti pinilina nga ili: “Dikay mulmulitan ti bagbagiyo iti uray ania kadagitoy nga aramid [a babaen kadagitoy] namulitan dagiti nasnasion nga iyadayok iti sanguananyo.” (Levitico 18:24) Maipapan kadagidiay pinilina a kukuana a naisalsalumina, pinilit  ni Jehova ni Balaam a mangibaga: “Manipud iti tapaw dagiti batbato isu makitak, ket manipud kadagiti turturod isu maimatangak; adtoy, isu maysa nga ili nga agnaed nga agwaywayas, ket kadagiti nasnasion dinto maibilang.” (Numeros 23:9, 12) Nupay kasta, idi tiempo ni Isaias tinuladen dagidiay pinili ni Jehova dagiti makarimon nga aramid dagiti nasion iti aglawlaw ket “napnoda iti naggapu iti Daya.” Imbes a mamatida ken Jehova ken iti saona, ‘agsalsalamangkadan a kas kadagiti Filisteo.’ Imbes a simminada kadagiti nasion, ‘aduanen’ ti daga “iti annak dagiti ganggannaet”​—sigurado a dagiti ganggannaet a nangisungsong iti ili ti Dios kadagiti di nadiosan nga aramid.

4. Imbes a nagyamanda ken Jehova, aniat’ epektona kadagiti Judio ti kinabaknang ken puersa militar?

⁴ Iti panangpaliiwna iti agdama a kinasaliwanwan ti ekonomia ken puersa militar ti Juda iti sidong ti turay ni Ari Ozias, kuna ni Isaias: “Ti dagada napno iti pirak ken balitok, ket saan a nakedngan dagiti gamengda. Ket ti dagada napno kadagiti kabalio, ket saan a nakedngan dagiti karuaheda.” (Isaias 2:7) Nagyaman kadi dagiti umili ken Jehova gapu iti kasta a kinabaknang ken puersa militar? (2 Cronicas 26:1, 6-15) Nikaanoman! Imbes ketdi, nagtalekda a mismo iti kinabaknang ket tinallikudanda ti Gubuayanna, ni Jehova a Dios. Ti resultana? “Ti dagada napno iti awanan pateg a didios. Iti aramid ti im-ima ti maysa agruknoyda, iti daydiay inaramid ti ramramayna. Ket ti naindagaan a tao agrukob, ket ti tao agbalin a nababa, ket saanmo a mabalin a pakawanen ida.” (Isaias 2:8, 9) Imbaw-ingda ti ruprupada manipud iti sibibiag a Dios ket nagruknoyda kadagiti awan biagna nga idolo.

5. Apay a saan a panangipakita iti kinapakumbaba ti panagruknoy kadagiti idolo?

⁵ Ti panagruknoy ket mabalin a tanda ti kinapakumbaba.  Ngem awan mamaayna ti panagruknoy kadagiti banag nga awanan biag, a mamagbalin iti daydiay agdaydayaw iti idolo a “nababa,” naalas. Kasano a mapakawan ni Jehova ti kasta a basol? Anianto ti aramiden dagitoy a managdayaw iti idolo inton ukomen ni Jehova ida?

‘Dagiti Natangsit a Mata Masapul nga Agbalin a Nababa’

6, 7. (a) Ania ti mapasamak kadagidiay natangsit inton aldaw ti panangukom ni Jehova? (b) Kadagiti ania ken siasino ti pangyebkasan ni Jehova iti pungtotna, ken apay?

⁶ Ituloy ni Isaias: “Sumrekka iti bato ket ilemmengmo ti bagim iti tapok gapu iti kinanakaal-alingget ni Jehova, ken manipud iti nangayed a kinatan-okna.” (Isaias 2:10) Ngem awan bato nga umdas ti kadakkelna a mangsalaknib kadakuada, awan kalub nga umdas ti kapuskolna a mangilemmeng kadakuada, manipud ken Jehova, ti Mannakabalin-amin. Inton ipakatna ti panangukomna, “dagiti natangsit a mata ti naindagaan a tao masapul nga agbalin a nababa, ket ti kinangato dagiti tattao masapul nga agrukob; ket ni Jehova laeng ti rebbeng a maitan-ok iti dayta nga aldaw.”​—Isaias 2:11.

⁷ Umayen “ti aldaw a kukua ni Jehova ti buybuyot.” Tiemponto dayta nga iyebkas ti Dios ti pungtotna “kadagiti amin a sedro ti Libano isuda a natan-ok ken naipangato ken kadagiti amin a nakarangrangpaya a kayo ti Basan; ken kadagiti amin a natayag a bantay ken kadagiti amin a turod a naipangato; ken iti tunggal nangato a torre ken iti tunggal nasarikedkedan a pader; ken kadagiti amin a barko ti Tarsis ken kadagiti amin a matarigagayan a barangay.” (Isaias 2:12-16) Wen, tunggal organisasion a binangon ti tao kas simbolo ti panagpangasna ken tunggal indibidual a di nadiosan maasikasonto inton aldaw ti pungtot ni Jehova. Gapuna, “ti kinatangsit ti naindagaan a tao masapul nga agrukob, ket ti kinangato dagiti tattao masapul nga agbalin a nababa; ket ni Jehova laeng ti rebbeng a maitan-ok iti dayta nga aldaw.”​—Isaias 2:17.

8. Kasano a dimteng ti naipadto nga aldaw a pannakaukom ti Jerusalem idi 607 K.K.P.?

 ⁸ Immay ti naipadto nga aldaw a panangukom kadagiti Judio idi 607 K.K.P. idi a ti Jerusalem ket dinadael ni Ari Nabucodonosor ti Babilonia. Nakita dagiti umili ti pannakauram ti ing-ingungotenda a siudad, pannakaduprak dagiti nadaeg a patakderna, pannakarba ti natibker a paderna. Nagbalin a reggaay ti templo ni Jehova. Awan nagmamaayan dagiti gameng ken dagiti karuaheda iti “aldaw a kukua ni Jehova ti buybuyot.” Ket dagiti ngay idoloda? Napasamak a kas impadto ni Isaias: “Dagiti mismo nga awanan pateg a didios aglabasdanto a naan-anay.” (Isaias 2:18) Naidestiero idiay Babilonia dagiti Judio, agraman piprinsipe ken dagiti nabileg a lallaki. Mapaglangalang ti Jerusalem iti 70 a tawen.

9. Kasano nga umarngi ti kasasaad ti Kakristianuan iti kasasaad ti Jerusalem ken Juda idi kaaldawan ni Isaias?

⁹ Anian a pannakayarngi ti kasasaad ti Kakristianuan iti kasasaad ti Jerusalem ken Juda idi kaaldawan ni Isaias! Talaga a pinatanor ti Kakristianuan ti nasinged a relasionna kadagiti nasion daytoy a lubong. Naregta a mangsupsuporta iti Naciones Unidas ken pinunnona ti balayna kadagiti idolo ken di nainkasuratan nga ar-aramid. Materialistiko dagiti pasurotna ken agtaltalekda kadagiti puersa militar. Ket saan aya a matmatmatanda dagiti kleroda a maikari iti naindaklan a pakabigbigan, a galadanda ida kadagiti titulo ken pammadayaw? Di bumurong a mapukawto ti kinatan-ok ti Kakristianuan. Ngem kaano?

Ti Um-umay nga “Aldaw ni Jehova”

10. Ania nga “aldaw ni Jehova” ti tuktukoyen da apostol Pablo ken Pedro?

¹⁰ Dakamaten ti Kasuratan ti “aldaw ni Jehova” a napatpategto nga amang ngem ti aldaw a pannakaukom daydi kadaanan a Jerusalem ken Juda. Babaen ti paltiing, innaig ni apostol Pablo ti um-umay nga “aldaw ni Jehova” iti kaadda ti naitrono nga Ari a ni Jesu-Kristo. (2 Tesalonica 2:1, 2) Dinakamat ni Pedro dayta nga aldaw a mainaig iti pannakaipasdek ti ‘baro a langlangit ken maysa a baro a daga a pagtaenganto ti kinalinteg.’ (2 Pedro 3:10-13) Daytanto ti aldaw a panangipakat ni Jehova iti panangukomna  iti intero a nadangkes a sistema ti bambanag, a pakairamanan ti Kakristianuan.

11. (a) “Asino ti makaitured” iti um-umay nga “aldaw ni Jehova”? (b) Kasanotay a mapagbalin a sarikedkedtayo ni Jehova?

¹¹ “Ay ilala pay ti aldaw,” kuna ni mammadto a Joel, “ta asidegen ti aldaw ni Jehova, ket umayto kas pannakadadael nga aggapu iti Mannakabalin-amin!” Gapu iti kinaasidegen dayta nga “aldaw,” saan kadi a rumbeng a maseknan ti isuamin iti kinatalgedda kabayatan dayta a nakaam-amak a tiempo? “Asino ti makaitured?” insaludsod ni Joel. Insungbatna: “Ni Jehova isu ti pagkamanganto ti ilina.” (Joel 1:15; 2:11; 3:16) Ni Jehova a Dios ngata ti sarikedkedto dagidiay natangsit ken dagidiay agtalek kadagiti kinabaknang, puersa militar, ken didiosen nga aramid ti tao? Imposible! Tinallikudanto pay ti Dios ti pinilina nga ili idi kastoy ti inaramidda. Anian a nagpateg nga isuamin nga adipen ti Dios ‘birokenda ti kinalinteg, birokenda ti kinaemma,’ ket sukimatenda a sipapasnek ti lugar ti panagdayaw ken Jehova iti biagda!​—Sofonias 2:2, 3.

“Kadagiti Marabutit ken Kadagiti Kurarapnit”

12, 13. Apay a maikanatad nga ipalladaw dagiti managdayaw iti idolo dagiti didiosenda “kadagiti marabutit ken kadagiti kurarapnit” iti aldaw ni Jehova?

¹² Kasanonto ti panangmatmat dagiti managdayaw iti idolo kadagiti idoloda kabayatan ti dakkel nga aldaw ni Jehova? Sumungbat ni Isaias: “Dagiti tattao sumrekdanto kadagiti rukib ti batbato ken kadagiti abut ti tapok gapu iti kinanakaal-alingget ni Jehova ken manipud iti nangayed a kinatan-okna, inton tumakder tapno ti daga agkuyegyeg. Iti dayta nga aldaw ti naindagaan a tao ipalladawnanto kadagiti marabutit ken kadagiti kurarapnit dagiti awanan pateg a didiosna a pirak ken dagiti awanan pateg a didiosna a balitok . . . , tapno sumrek kadagiti abut iti batbato ken kadagiti lengngan ti napasdok a bato, gapu iti kinanakaal-alingget ni Jehova ken manipud iti nangayed a kinatan-okna, inton tumakder tapno ti daga agkuyegyeg. Maipagapu kadakayo, umadayokayo iti naindagaan a tao, a ti angesna adda kadagiti abut ti agongna, ta ania ti pangibatayan nga isu a mismo maipateg?”​—Isaias 2:19-22.

 ¹³ Agyan dagiti marabutit kadagiti abut iti daga, ket agnaed dagiti kurarapnit kadagiti nasipnget ken langalang a kueba. Maysa pay, no adu a kurarapnit ti agnaed iti maysa a lugar, naangri ti angotna ken namuntuon dagiti iblengda. Maikanatad ti pannakaipalladaw dagiti idolo kadagiti kasta a lugar. Iti laeng nasipnget ken narugit a lugar ti pakaikarianda. Dagiti met umili, agkamangdanto kadagiti rukib ken lengngan ti bato inton aldaw a panangukom ni Jehova. Agpadanto ngarud ti pagtungpalan dagiti idolo ken dagiti agrukrukbab kadakuada. Maitunos iti padto ni Isaias, dagiti awan biagna nga idolo dida nabaelan nga inispal dagiti agdaydayaw kadakuada agraman ti Jerusalem manipud iti im-ima ni Nabucodonosor idi 607 K.K.P.

14. Inton umay ti aldaw ti panangukom ni Jehova iti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion, anianto ti aramiden dagiti nailubongan ti panagpampanunotna a tattao?

¹⁴ Inton umay ti aldaw ti panangukom ni Jehova iti Kakristianuan ken iti sabsabali pay a benneg ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion, anianto ti aramiden dagiti tattao? Inton mapasaranda dagiti dumakdakes a kasasaad iti intero a daga, mabalin a mabigbigto ti kaaduan nga awan pategna dagiti idoloda. Iwaksidanton dagitoy nga idolo ket mabalin nga ikagumaanda ti agkamang ken agpasalaknib kadagiti di naespirituan, naindagaan nga organisasion, nalabit agraman ti Naciones Unidas, ti “eskarlata ti marisna nga atap nga animal” iti Apocalipsis kapitulo 17. Ti “sangapulo a sara” dayta a simboliko nga atap nga animal isunto ti mangdadael iti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion, a ti Kakristianuan ti kangrunaan a pasetna.​—Apocalipsis 17:3, 8-12, 16, 17.

15. Kasano a ni laeng Jehova ti “maitan-ok” inton aldaw ti panangukomna?

¹⁵ Nupay ti pannakawalangwalang ken pannakapuor ti Babilonia a Dakkel ket mabalin a direktamente a gapuanan dagidiay simboliko a sangapulo a sara, kinapudnona, isu dayta ti pannakaipakat ti panangukom ni Jehova. Maipapan iti Babilonia  a Dakkel, kuna ti Apocalipsis 18:8: “Dayta ti makagapu nga iti maysa nga aldaw umayto dagiti saplitna, ti ipapatay ken leddaang ken nakaro a bisin, ket isu mapuoranto a naan-anay iti apuy, agsipud ta ni Jehova a Dios, a nangukom kenkuana, napigsa.” Gapuna, ni Jehova a Dios a Mannakabalin-amin ti maitan-ok iti pannakaluk-at ti sangatauan manipud iti panangituray ti palso a relihion. Kas kunaen ni Isaias, “ni Jehova laeng ti rebbeng a maitan-ok iti dayta nga aldaw. Ta isu dayta ti aldaw a kukua ni Jehova ti buybuyot.”​—Isaias 2:11b, 12a.

‘Dagiti Mangiturturong Pagallaallaendaka’

16. (a) Aniada dagiti “saranay ken salindeg” ti natauan a kagimongan? (b) Kasano nga agsagaba dagiti kailian ni Isaias gapu iti pannakaikkat ti “saranay ken salindeg” ti kagimonganda?

¹⁶ Tapno nasimbeng ti natauan a kagimongan, masapul nga addaan “saranay ken salindeg”​—dagiti kasapulan a kas iti taraon ken danum ken, napatpateg pay, dagiti mapagtalkan a lider a kabaelanda nga iwanwan dagiti umili ken mataginayonda ti urnos ti kagimongan. Ngem no maipapan iti nagkauna nga Israel, impadto ni Isaias: “Adtoy! ti pudno nga Apo, ni Jehova ti buybuyot, ikkatenna iti Jerusalem ken iti Juda ti saranay ken salindeg, ti intero a saranay a tinapay ken ti intero a saranay a danum, mannakabalin a lalaki ken mannakigubat, ukom ken mammadto, ken manangipadles ken lakay a tao, panguluen ti limapulo ken lalaki a mararaem iti kasta unay ken manangbalakad ken nalaing unay kadagiti arte ti panagsalamangka, ken ti nalaing a manangkayaw.” (Isaias 3:1-3) Ubbingto a mismo ti agbalin a piprinsipe ket agturayda sigun iti kaykayatda. Saanto la nga irurumen dagiti agtuturay ti umili no di ket “pudno a mangikuspilto dagiti tattao, ti maysa artapanna ti sabali . . . Dumuklosdanto, ti ubing a lalaki maibusor iti lakay, ken daydiay di unay maikabkabilangan maibusor iti daydiay maidayaw.” (Isaias 3:4, 5) ‘Duklosento’ dagiti ubbing dagiti lallakayda, nga awan panagraemda kadakuada. Nakapimpimanto ti kasasaad ti panagbiag ta kunaento ti maysa iti sabali a di kualipikado a mangituray: “Addaanka iti kagay. Maysa a diktador ti rebbeng a pagbalinam kadakami, ket daytoy naduprak a masa adda koma iti  sidong ta imam.” (Isaias 3:6) Ngem agkedkedto dagidiay awisenda, nga ipapilitda a dida kabaelan nga agasan ti nasugatan a pagilian wenno awan kinabaknangda a mangtaming iti responsabilidad. Kunadanto: “Saanakto nga agbalin a manangpatapat iti sugat; ket iti balayko awan uray tinapay wenno kagay. Masapul a saandak nga isaad a kas diktador kadagiti umili.”​—Isaias 3:7.

17. (a) Kasano a ti basol ti Jerusalem ken Juda ket “kas iti Sodoma”? (b) Siasino ti pabasolen ni Isaias iti kasasaad dagiti kailianna?

¹⁷ Ituloy ni Isaias: “Ti Jerusalem naitibkol, ket ti Juda a mismo narban, agsipud ta ti dilada ken dagiti pannakilangenda bumusorda ken Jehova, iti panagtignay a sirerebelioso kadagiti mata ti dayagna. Ti mismo a langa dagiti rupada pudno a mangpaneknek a maibusor kadakuada, ket ibagada ti maipapan iti basolda a kas iti Sodoma. Saanda nga inlemmeng dayta. Asi pay ti kararuada! Ta impaayanda ti bagbagida iti didigra.” (Isaias 3:8, 9) Iti sasao ken ar-aramid ti ili ti Dios nagrebeldeda a maibusor iti pudno a Dios. Uray dagiti di mabain ken awanan panagbabawi a langa ti ruprupada ibutaktakna ti basbasolda, a makarimon a kas iti basbasol ti Sodoma. Nakitulagda ken Jehova a Dios, ngem saanna a baliwan ti estandartena gapu la kadakuada. “Naimbagto iti daydiay nalinteg, ta kanendanto ti mismo a bunga dagiti pannakilangenda. Asi pay daydiay nadangkes!​—Didigra; ta ti panangtrato nga inaramid dagiti bukodna nga ima maaramidto kenkuana! No maipapan iti ilik, dagiti manangitudingna iti akem makilanglangenda a siiinget, ket dagiti laeng babbai ti pudno nga agturay iti dayta. O ilik, dagidiay mangiturturong kenka pagallaallaendaka, ket ti dalan dagiti danam riniribukda.”​—Isaias 3:10-12.

18. (a) Ania a panangukom ti indeklara ni Jehova kadagiti panglakayen ken piprinsipe idi kaaldawan ni Isaias? (b) Ania a leksion ti maadaltayo iti panangukom ni Jehova kadagiti panglakayen ken piprinsipe?

¹⁸ Kadagiti panglakayen ken piprinsipe ti Juda, “mangyetnag [ni Jehova] iti sentensia” ken ‘sumrekto tapno mangukom’: “Dakayo a mismo pinuoranyo ti kaubasan. Ti naala babaen ti panangtakaw manipud iti daydiay naparigatan adda kadagiti  balayyo. Ania ti kayatko a sawen iti panangrumekyo ti ilik, ken iti banag a mekmekenyo dagiti mismo a rupa dagidiay naparigatan?” (Isaias 3:13-15) Imbes a pagimbagan dagiti umili ti aramidenda, kinukusit ti ar-aramiden dagiti lider. Abusuenda ti autoridadda babaen ti panagpabaknangda ket paidamanda dagiti napanglaw ken agkasapulan. Ngem masapul nga agsungbat dagitoy a lider ken Jehova ti buybuyot gapu iti panangirurumenda kadagiti naparigatan. Anian a pakdaar daytoy kadagidiay addaan iti pagrebbengan itatta! Sapay koma ta agannadda di la ket ta abusuenda ti autoridadda.

19. Ania a panangirurumen ken panangidadanes ti nagbasolan ti Kakristianuan?

¹⁹ Ti Kakristianuan​—nangnangruna dagiti klero ken dagidiay prominentena​—adu ti ginamgamna a rumbeng koma nga agpaay kadagiti ordinario nga umili, nga inrurumenna idi ken agtultuloy nga irurrurumenna. Sinaplit, indadanes, ken minaltratona met ti ili ti Dios ket nangyeg iti dakkel a pakaumsian iti nagan ni Jehova. Iti umiso a tiempona, sigurado nga umayto ni Jehova a mangukom kenkuana.

“Tanda a Marka Imbes a Kinalibnos”

20. Apay a kinondenar ni Jehova “ti annak a babbai ti Sion”?

²⁰ Kalpasan a kinondenarna ti salsalungasing dagiti lider, insaruno ni Jehova dagiti babbai ti Sion, wenno Jerusalem. Nabatad a gapu iti moda, “ti annak a babbai ti Sion” agaruatda kadagiti “kalangkang ti saka”​—dagiti pulseras ti saka a nayukkor kadagiti lipaylipayda​—a naimnas ti panagkilingkilingda. Saggabassit ti addang dagiti babbai ken magnada nga ‘agtiltil-ay ti addangda,’ a patanorenda ti makuna a nanakman a panagwidawid ti babai. Ngem, adda kadi aniaman a pagdaksan daytoy? Isu ti kababalin dagitoy a babbai. Kuna ni  Jehova: “Ti annak a babbai ti Sion nagbalinda a natangsit ket magnada a sibebennat dagiti karabukobda ken mangpalpaludipda kadagiti matada.” (Isaias 3:16) Saan a makalisi iti pannusa ti kasta a kinatangsit.

21. Kasano a ti panangukom ni Jehova iti Jerusalem apektaranna dagiti babbai a Judio?

²¹ Gapuna, inton umay ti panangukom ni Jehova iti daga, dagitoy natangsit nga “annak a babbai ti Sion” mapukawdanto ti isuamin​—uray pay ti pintas a pagparparammagda. Ipadto ni Jehova: “Ni Jehova pudno a paggaddilennanto met ti kuppokuppo ti ulo ti annak a babbai ti Sion, ket ni Jehova met laeng iduyayyatnanto ti mismo a mugingda. Iti dayta nga aldaw ikkatento ni Jehova ti pintas dagiti pulseras ti saka ken dagiti bedbed ti ulo ken dagiti sinan-bulan nga arkos, dagiti bitinbitin ti lapayag ken dagiti pulseras ken dagiti abbungot, dagiti dalungdong ken dagiti kalangkang ti saka ken dagiti begkes ti barukong ken ti ‘balbalay ti kararua’ [nalabit dagiti pagkargaan iti bangbanglo] ken ti arkos nga umaw-aweng a kulkulintipay [wenno, anting-anting], dagiti singsing ti ramay ken dagiti aritos ti agong, dagiti nadaeg a pagan-anay ken dagiti makinruar a tunika ken dagiti kagay ken dagiti supot.” (Isaias 3:17-22; kitaenyo dagiti footnote ti New World Translation of the Holy Scriptures​—With References.) Anian a nakalkaldaang a pannakabaliktad!

22. Malaksid kadagiti arkosda, ania pay ti mapukaw dagiti babbai ti Jerusalem?

²² Ituloy ti naimpadtuan a mensahe: “Imbes a lana ti balsamo addanto ti nabangles nga angot; ket imbes a sinturon, tali; ket imbes a naarte nga urnos ti buok, panagkalbo; ket imbes a nabaknang a kawes, panangibarikes iti tinakpil; tanda a marka imbes a kinalibnos.” (Isaias 3:24) Idi 607 K.K.P., pimmanglaw dagiti naparammag a babbai ti Jerusalem. Napukawda ti wayawayada ket immawatda iti “tanda a marka” ti pannakatagabo.

“Isu Sigurado a Malinisanto”

23. Ania ti ideklara ni Jehova maipapan iti Jerusalem?

²³ Ita ta kasaritanan ti siudad ti Jerusalem, ideklara ni Jehova:  “Babaen ti kampilan mapasagto dagiti bukodmo a lallaki, ken ti kinabilegmo babaen ti gubat. Ket dagiti pagserkanna masapul nga agleddaangdanto ken iyebkasda ti ladingit, ket isu sigurado a malinisanto. Isu agtugawto iti mismo a daga.” (Isaias 3:25, 26) Mapasagto iti gubat dagiti lallaki ti Jerusalem, uray dagiti mannakabalinna. Marpuogto ti siudad a maipadaga. Kadagiti “pagserkanna,” tiemponto dayta ti ‘panagleddaang ken panangyebkas iti ladingit.’ “Malinisanto” ti Jerusalem ken aglangalang.

24. Aniat’ nakas-ang nga imbungana kadagiti babbai ti Jerusalem ti pannakapasag dagiti lallaki babaen ti kampilan?

²⁴ Ti pannakapasag dagiti lallaki babaen ti kampilan ket nakas-ang ti imbungana kadagiti babbai ti Jerusalem. Kas pangserra iti daytoy a paset ti naimpadtuan a librona, impadto ni Isaias: “Ti pito a babbai pudno a gammatandanto ti maysa a lalaki iti dayta nga aldaw, a kunkunada: ‘Kanenminto ti bukodmi a tinapay ket ikawesminto dagiti bukodmi a kagay; isuna laeng ta maawagankami koma iti naganmo tapno maikkat ti pannakaumsimi.’” (Isaias 4:1) Nakaronto unay ti kinakirang dagiti lallaki a pakiasawaanda isu nga addanto dagiti babbai a makinaig iti maymaysa a lalaki tapno mainagananda iti naganna​—kayatna a sawen, tapno maipabigbig iti publiko nga assawana ida​—ket iti kasta saanda a maumsi gapu iti kinaawan assawada. Imbilin ti Linteg Mosaiko a taraonan ken kawesan ti lalaki ti asawana. (Exodo 21:10) Nupay kasta, gapu ta umanamongda a ‘mangan iti bukodda a tinapay ken agkawes iti bukodda a kawes,’ situtulok dagitoy a babbai a mangwayawaya iti lalaki manipud kadagiti legal nga obligasionna. Anian a nakalkaldaang a situasion para iti dati a natangsit nga “annak a babbai ti Sion”!

25. Ania ti mapasamak kadagidiay napasindayag?

²⁵ Ipababa ni Jehova dagidiay napasindayag. Idi 607 K.K.P., ‘pinagruknoyna’ a talaga ti kinatangsit ti pinilina nga ili ket ‘impababana’ ti ‘kinangatoda.’ Sapay koma ta pulos a di liplipatan dagiti pudno a Kristiano a “ti Dios busorenna dagiti natangsit, ngem itedna ti di kaikarian a kinamanangngaasi kadagiti napakumbaba.”​—Santiago 4:6.

[Salsaludsod]

[Ladawan iti panid 50]

Dagiti idolo, kinabaknang, ken puersa militar dida maisalakan ti Jerusalem iti aldaw ti panangukom ni Jehova

 [Ladawan iti panid 55]

Iti “aldaw ni Jehova,” maduprakto ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion