Kapitulo Kuatro

Naipangato ti Balay ni Jehova

Isaias 2:1-5

1, 2. Aniada a sasao ti naikitikit iti pader ti plasa ti Naciones Unidas, ket naggubuayan dagita?

“PITPITENDANTO dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado. Ken dagiti pikada pagbalinendanto a kumkumpay: ti nasion saanto a mangitag-ay iti kampilan a maibusor iti nasion. Didanto met adalenen ti pannakigubat uray kaano.” Naikitikit dagitoy a sasao iti maysa a pader ti plasa ti Naciones Unidas idiay New York City. Iti dinekdekada, saan a nainaganan ti gubuayan dagita a sasao. Tangay sangalubongan a talna ti kalat ti NU, nalaka nga ibaga a dagiti nangipasdek iti NU idi 1945 ti namunganayan dagita a sasao.

² Ngem idi 1975, inkitikitda ti nagan ni Isaias iti baba ti naadaw a sasao iti dayta a pader. Nagminar ngarud a saan a moderno ti namunganayan dagita a sasao. Kinapudnona, nairekord dagita a kas padto nasurok a 2,700 a tawenen ti napalabas iti makuna itan a maika-2 a kapitulo ti libro ni Isaias. Iti unos ti adu a milenio, inut-utob dagiti managayat iti talna no kasano ken kaano a matungpal dagiti impadto ni Isaias. Saanen a nasken a pagparikutan daytoy. Makitatayon itatta ti nakaskasdaaw a kaitungpalan daytoy kadaanan a padto.

3. Siasino dagiti nasion a mangpitpit kadagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado?

³ Siasino dagiti nasion a mangpitpit kadagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado? Sigurado, saan a dagiti moderno-aldaw a napolitikaan a nasnasion ken gobgobierno. Agingga ita agar-aramid dagitoy a nasion kadagiti kampilan, wenno igam, tapno iyussuatda ti gubat ken taginayonenda ti “talna” babaen ti puersa. Kinapudnona, kanayon a ti pagannayasan dagiti  nasion ket pandayenda dagiti subsob ti aradoda a pagbalinen a kampilan! Matungtungpal ti padto ni Isaias kadagiti representante ti isuamin a nasion, tattao nga agdaydayaw ken Jehova, “ti Dios ti talna.”​—Filipos 4:9.

Dagiti Nasion nga Agayus iti Nasin-aw a Panagdayaw

4, 5. Ania ti ipadto dagiti panglukat a bersikulo ti Isaias kapitulo 2, ket ania ti mangipaganetget iti kinamapagtalkan dagidiay a sasao?

⁴ Mangrugi ti Isaias kapitulo 2 kadagitoy a sasao: “Ti banag a nasirmata ni Isaias nga anak ni Amoz maipapan iti Juda ken Jerusalem: Ket mapasamakto iti kamaudianan a paset dagiti aldaw a ti bantay ti balay ni Jehova sititibkerto ti pannakaipasdekna a nangatngato ngem iti bambantay, ket sigurado a maipangatonto iti ngatuen dagiti turod; ket amin dagiti nasion agayusdanto nga agturong iti dayta.”​—Isaias 2:1, 2.

⁵ Imutektekanyo ta saan a basta pattapatta ti impadto ni Isaias. Naibilin ken Isaias nga irekordna dagiti insidente a “mapasamakto”​—a di bumurong. Aniaman a panggepen ni Jehova ket addaan iti “sigurado a balligi.” (Isaias 55:11) No kasta, tapno maipaganetget ti Dios ti kinamapagtalkan ti karina, pinaltiinganna ni mammadto a Mikias, a kapanawenan ni Isaias, nga irekordna iti librona ti isu met laeng a padto a nailanad iti Isaias 2:2-4.​—Mikias 4:1-3.

6. Kaano a matungpal ti padto ni Isaias?

⁶ Kaanonto a matungpal ti padto ni Isaias? “Iti kamaudianan a paset dagiti aldaw.” Kuna ti New International Version: “Iti maudi nga al-aldaw.” Impadto ti Kristiano a Griego a Kasuratan dagiti pasamak a mangipabigbig iti daytoy a panawen. Naibilang kadagitoy dagiti gubat, ginggined, angol, kinakirang ti taraon, ken “dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” * (2 Timoteo 3:1-5; Lucas 21:10, 11) Ti pannakatungpal dagita a padto isut’ mangted iti nawadwad nga ebidensia nga agbibiagtayo “iti  kamaudianan a paset dagiti aldaw,” ti maudi nga al-aldaw daytoy agdama a sistema ti lubong. Nainkalintegan ngarud a namnamaentayo a matungpal iti panawentayo ti bambanag nga impadto ni Isaias.

Iti Bantay a Pagdayawan

7. Ania a naimpadtuan a ladawan ti dineskribir ni Isaias?

⁷ Iti sumagmamano a sasao, dineskribir ni Isaias ti nabiag a naimpadtuan a ladawan. Makitatayo ti nangato a bantay, nabalangatan iti nadayag a balay, ti templo ni Jehova. Nangatngato daytoy a bantay ngem dagiti nanglikmut a bambantay ken turturod. Kaskasdi, saan a nakaam-amak wenno makapaalinggaget; makaay-ayo dayta. Il-iliwen dagiti tattao iti isuamin a nasion ti sumang-at iti bantay ti balay ni Jehova; agayusda nga agturong iti dayta. Nalaka a sirmataen daytoy, ngem aniat’ kaipapananna?

8. (a) Iti ania a nainaig dagiti turod ken bambantay idi kaaldawan ni Isaias? (b) Ania ti iladawan ti panagayus dagiti nasion iti “bantay ti balay ni Jehova”?

⁸ Idi kaaldawan ni Isaias, dagiti turod ken bambantay ket masansan a mainaig iti panagdayaw. Kas pagarigan, mausar dagita a disso para kadagiti idolatroso a panagdayaw ken santuario dagiti didiosen. (Deuteronomio 12:2; Jeremias 3:6) Nupay kasta, ti balay, wenno templo, ni Jehova adornuanna ti tuktok ti Bantay Moria idiay Jerusalem. Mamitlo idi iti makatawen a mapan dagiti matalek nga Israelita idiay Jerusalem ken sumang-atda idiay Bantay Moria tapno agdayawda iti pudno a Dios. (Deuteronomio 16:16) No kasta, ti panagayus dagiti nasion iti “bantay ti balay ni Jehova” iladawanna ti pannakaummong ti adu a tattao iti pudno a panagdayaw.

9. Ania ti iladladawan “ti bantay ti balay ni Jehova”?

⁹ Siempre, saan a literal a bantay nga addaan templo a bato ti pagtitiponan ti ili ti Dios itatta. Dinadael dagiti buyot ti Roma ti templo ni Jehova idiay Jerusalem idi 70 K.P. Malaksid iti dayta, imbatad ni apostol Pablo nga adda inladawan ti templo idiay Jerusalem ken ti tabernakulo nga immun-una ngem iti dayta. Inrepresentarda ti nadaydayag, naespirituan a kinapudno, “ti pudno  a tolda, nga imbangon ni Jehova, ket saan a ti tao.” (Hebreo 8:2) Dayta a naespirituan a tolda isu ti urnos nga iyaadani ken Jehova iti panagdayaw a naibatay iti pangsubbot a daton ni Jesu-Kristo. (Hebreo 9:2-10, 23) Maitunos iti daytoy, “ti bantay ti balay ni Jehova” a nadakamat iti Isaias 2:2 iladawanna ti natan-ok a nasin-aw a panagdayaw ken Jehova iti tiempotayo. Dagidiay mangabrasa iti nasin-aw a panagdayaw saanda nga aguummong iti aniaman a geograpiko a disso; aguummongda nga agkaykaysa iti panagdayaw.

Ti Pannakaitan-ok ti Nasin-aw a Panagdayaw

10, 11. Kasano a naitan-ok ti panagdayaw ken Jehova iti kaaldawantayo?

¹⁰ Kunaen ti mammadto a “ti bantay ti balay ni Jehova,” wenno  ti nasin-aw a panagdayaw, “sititibkerto ti pannakaipasdekna a nangatngato ngem iti bambantay” ken “maipangatonto iti ngatuen dagiti turod.” Adu a tawen kasakbayan ti tiempo ni Isaias, insang-at ni Ari David ti lakasa ti tulag idiay Bantay Sion sadi Jerusalem, a 760 a metro ti kangatona iti patas ti baybay. Nagtalinaed ti lakasa sadiay agingga a nayakar idiay nakompleto a templo sadi Bantay Moria. (2 Samuel 5:7; 6:14-19; 2 Cronicas 3:1; 5:1-10) No kasta, idi tiempo ni Isaias, literal a naipangaton ti sagrado a lakasa ken naikabil idiay templo, iti saad a nangatngato ngem ti adu a nanglikmut a turturod a nausar idi iti palso a panagdayaw.

¹¹ Siempre, no iti naespirituan nga anag, sigsigud a natantan-ok ti panagdayaw ken Jehova ngem dagiti narelihiosuan nga aramid dagidiay agserserbi kadagiti didiosen. Ngem iti  kaaldawantayo, intan-ok ni Jehova ti panagdayaw kenkuana a naringringbaw pay, nangatngato ngem iti amin a porma ti narugit a panagdayaw, wen, nangatngato nga amang ngem iti amin a “turod” ken “bambantay.” Kasano a kasta? Kangrunaanna, babaen ti pannakaummong dagidiay mayat nga agdayaw kenkuana “buyogen ti espiritu ken kinapudno.”​—Juan 4:23.

12. Siasinoda “dagiti annak ti pagarian,” ket ania a panagummong ti napasamak?

¹² Tinukoy ni Kristo Jesus ti “panungpalan ti sistema ti bambanag” a kas tiempo ti panagani inton ummongen dagiti anghel “dagiti annak ti pagarian”​—dagidiay addaan namnama a makipagturay ken Jesus iti nailangitan a dayag. (Mateo 13:36-43) Nanipud 1919, inikkan ni Jehova ti pannakabalin dagidiay “natda” kadagitoy nga annak a makikadua kadagiti anghel iti trabaho a panagani. (Apocalipsis 12:17) Gapuna, kas pangrugian, naummong “dagiti annak ti pagarian,” dagiti napulotan a kakabsat ni Jesus. Kalpasanna, makiramanda iti kanayonan pay a trabaho a panagummong.

13. Kasano a binendisionan ni Jehova dagiti napulotan a natda?

¹³ Kabayatan daytoy a tiempo ti panagani, in-inut a tinulongan ni Jehova dagiti napulotan a natda a mangtarus ken mangyaplikar iti Saona, ti Biblia. Timmulong met daytoy iti pannakaitan-ok ti nasin-aw a panagdayaw. Nupay ‘ti kinasipnget a mismo abbonganna ti daga, ken ti napuskol a daguyemyem abbonganna dagiti nasional a bunggoy,’ dagiti napulotan ‘agsilsilnagda kas silsilaw’ iti sangatauan, gapu ta dinalusan ken ginugoran ida ni Jehova. (Isaias 60:2; Filipos 2:15) Gapu ta ‘napnoda iti umiso a pannakaammo iti pagayatanna iti isuamin a sirib ken naespirituan a pannakaawat,’ dagitoy a napulotan iti espiritu ‘agsilnagda a siraraniag a kas ti init iti pagarian ni Amada.’​—Colosas 1:9; Mateo 13:43.

14, 15. Malaksid iti pannakaummong “dagiti annak ti pagarian,” ania a pannakaummong ti maang-angayen, ket kasano nga impadto ni Haggeo daytoy?

¹⁴ Malaksid iti dayta, adda pay sabsabali a nagayus a nagturong iti “bantay ti balay ni Jehova.” “Sabsabali a karnero” ti awag ni  Jesus kadagitoy ket addaanda iti namnama nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga. (Juan 10:16; Apocalipsis 21:3, 4) Nangrugi idi dekada ti 1930, nagparangdan a rinibu, sa ginasut a ribu, ket itan minilion! Iti sirmata a naited ken apostol Juan, nadeskribirda a “maysa a dakkel a bunggoy, nga awan ti tao a makabael a mangbilang, manipud kadagiti isuamin a nasion ken kadagiti tribu ken kadagiti il-ili ken kadagiti pagsasao.”​—Apocalipsis 7:9.

¹⁵ Impadto ni propeta Haggeo ti panagparang daytoy dakkel a bunggoy. Insuratna: “Kastoy ti kuna ni Jehova dagiti buybuyot: Maminsan pay, iti mabiit a kanito, ket pagkintayegekto dagiti langlangit, ken ti daga ken ti taaw, ken ti namaga a daga; ket pagkintayegekto dagiti amin a nasnasion, ken dagiti napateg a gameng dagiti amin a nasnasion [dagidiay makitimpuyog kadagiti napulotan a Kristiano iti nasin-aw a panagdayaw] umaydanto; ket pusekekto daytoy a balay iti kinadayag, kuna ni Jehova dagiti buybuyot.” (Haggeo 2:6, 7) Ti kaadda daytoy umad-adu pay a “dakkel a bunggoy” ken dagiti napulotan a kakaduada itan-okna, wen ipadayagna, ti nasin-aw a panagdayaw iti balay ni Jehova. Nikaanoman awan pay idi ti kasta ti kaadu a nairekord a nagkaykaysa iti panagdayaw iti pudno a Dios, ket mangted dayaw daytoy ken Jehova ken iti intronona nga Ari, ni Jesu-Kristo. Insurat ni Ari Solomon: “Ti dayag ti ari adda iti kinaadu ti umili.”​—Proverbio 14:28.

Naitan-ok a Panagdayaw iti Biag Dagiti Tattao

16-18. Ania a panagbalbaliw ti inaramid dagiti dadduma tapno maanamongan ti panagdayawda ken Jehova?

¹⁶ Ni Jehova ti maikari a nangruna a mapadayawan iti pannakaitan-ok ti nasin-aw a panagdayaw iti tiempotayo. Nupay kasta, pribilehio dagidiay umadani kenkuana ti makiraman iti daytoy a trabaho. No kasano a nasken ti panangikagumaan iti iyuuli iti bantay, nasken met ti panangikagumaan tapno maammuantayo dagiti nalinteg nga estandarte ti Dios ken makapagbiagtayo a maitunos kadagita. Kas kadagiti Kristiano idi umuna a siglo, tinallikudanen dagiti adipen ti Dios itatta dagiti estilo ti panagbiag  ken ar-aramid a di maitunos iti pudno a panagdayaw. Dagiti mannakiabig, managrukbab iti ladladawan, mannakikamalala, mannanakaw, naagum a tattao, mammartek, ken dadduma pay binalbaliwandan ti dalanda ket ‘naugasandan a nadalus’ iti imatang ti Dios.​—1 Corinto 6:9-11.

¹⁷ Gagangay ti kapadasan ti maysa nga agtutubo a babai a nagsurat: “Awan idin ti namnamak. Imoral idi ti panagbiagko ken mammartekak. Naaddaanak iti saksakit a nainaig iti sekso. Aglaklakoak pay idi iti droga ken saanak a maseknan iti aniaman a mapasamak.” Kalpasan a naadalna ti Biblia, dakkel a panagbalbaliw ti inaramidna tapno tumunos kadagiti estandarte ti Dios. Itan kunana: “Addaanakon iti talna ti panunot, dignidad, namnama iti masanguanan, napaypayso a pamilia ken, kangrunaanna, relasion iti Amatayo, ni Jehova.”

¹⁸ Uray addaandan iti naanamongan a takder iti saklang ni Jehova, masapul nga itultuloy dagiti isuamin nga itan-ok ti nasin-aw a panagdayaw babaen ti panangipangpangrunada iti dayta iti biagda. Rinibu a tawenen ti napalabas, babaen ken Isaias, inyebkas ni Jehova ti panagtalekna nga addanto umariwekwek iti kaaldawantayo a sigagagar a mamagbalin iti panagdayaw kenkuana a kapatgan a banag iti biagda. Maysakayo aya kadakuada?

Ili a Nasursuruan iti Dalan ni Jehova

19, 20. Ania ti maisursuro iti ili ti Dios, ken sadino?

¹⁹ Adu pay ti ibaga ni Isaias kadatayo maipapan kadagidiay mangabrasa iti nasin-aw a panagdayaw itatta. Kunana: “Pudno unay a mapanto ti adu nga il-ili ket kunaenda: ‘Umaykayo, dakayo a tattao, ket sumang-attayo iti bantay ni Jehova, iti balay ti Dios ni Jacob; ket isuronatayto maipapan kadagiti dalanna, ket magnatayto kadagiti danana.’ Ta manipud iti Sion rummuarto ti linteg, ken ti sao ni Jehova manipud Jerusalem.”​—Isaias 2:3.

²⁰ Saan a baybay-an ni Jehova ti ilina nga agallaalla a kasla nayaw-awan a karkarnero. Babaen ti Biblia ken dagiti publikasion a naibatay iti Biblia, ipaawatna kadakuada ti ‘lintegna’ ken ti  ‘saona’ tapno masursuroda dagiti dalanna. Daytoy a pannakaammo ti tumulong kadakuada a ‘magna kadagiti danana.’ Manipud iti puspuso a napno iti panangapresiar ken maitunos iti nadibinuan a panangidalan, pagsasaritaanda dagiti dalan ni Jehova. Agtataripnongda kadagiti dadakkel a kombension ken iti babbabassit a grupo​—kadagiti Kingdom Hall ken kadagiti pribado a pagtaengan​—tapno umimdeng ken adalenda dagiti dalan ti Dios. (Deuteronomio 31:12, 13) Iti kasta, tuladenda ti padron dagidi immuna a Kristiano, a nagtataripnong tapno paregtaen ken pabilgenda ti maysa ken maysa a maaddaan iti nawadwad nga “ayat ken nasayaat nga ar-aramid.”​—Hebreo 10:24, 25.

21. Ania a trabaho ti pakiramramanan dagiti adipen ni Jehova?

²¹ Awisenda dagiti sabsabali a ‘sumang-at’ iti naitan-ok a panagdayaw ken Jehova a Dios. Anian a maitunos unay daytoy iti imbilin ni Jesus kadagiti adalanna sakbay la unay ti iyuulina idiay langit! Imbagana kadakuada: “Inkayo ngarud ket mangaramidkayo kadagiti adalan a tattao iti isuamin a nasnasion, a bautisaranyo ida iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti nasantuan nga espiritu, nga isursuroyo kadakuada a tungpalenda dagiti isuamin a bambanag nga imbilinko kadakayo.” (Mateo 28:19, 20) Buyogen ti nadibinuan a tulong, situtulnog a mapan dagiti Saksi ni Jehova iti intero a daga, a mangisuro ken agaramid kadagiti adalan, a bautisaranda ida.

Pagbalinen nga Arado Dagiti Kampilan

22, 23. Aniat’ impadto ti Isaias 2:4, ken ania ti kinuna ti maysa nga opisial ti NU maipapan iti dayta?

²² Ita usigentayon ti sumaruno a bersikulo, a dadduma iti dayta ket naikitikit iti pader ti plasa ti NU. Insurat ni Isaias: “Pudno unay a mangukomto iti tengnga dagiti nasion ket ilintegna ti bambanag maipapan iti adu nga il-ili. Ket masapul a pitpitendanto dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado ken dagiti pikada a pagbalinen a pangarbas a getgetteng. Ti nasion saanto a mangitag-ay iti kampilan maibusor iti nasion, saandanto met a sursuruenen ti pannakigubat.”​—Isaias 2:4.

 ²³ Narigat unay nga aramiden daytoy. Naminsan kinuna ni Federico Mayor, direktor-heneral ti United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization: “Isuamin a kinalaad ti gubat, a dumanon kadatayo babaen kadagiti audio-visual nga alikamen, a kasla dida kabaelan a pasardengen ti iyaabante ti nagdakkelan a makinaria ti gubat a naipasdek ken nataginayon iti adun a siglo. Dagiti agdama a kaputotan addaanda iti kasla imposible a Biblikal nga annongen a ‘mangpanday kadagiti kampilan a pagbalinen a subsob dagiti arado’ ket baliwanda ti nainkasigudan a pagannayasan a makigubat​—a napatanor nanipud pay idi ugma​—a pagbalinenda dayta a pagannayasan a maipaay iti talna. Ti panangragpat iti daytoy isunto ti kasayaatan ken katan-okan a magapuanan ti ‘sangalubongan a komunidad,’ ken kasayaatan a maipatawid kadagiti kaputotantayo.”

24, 25. Kadagiti siasino ti pakatungtungpalan ti sasao ni Isaias, ken iti ania a wagas?

²⁴ Dagiti nasion, kas maysa a grupo, didanto pulos maragpat daytoy a nadaeg a kalat. Talaga a dida maragpat dayta. Ti sasao ni Isaias ket tungtungpalen dagiti indibidual manipud iti adu a nasion, a nagkaykaysa iti nasin-aw a panagdayaw. Ni Jehova ‘inlintegna ti bambanag’ iti nagbabaetanda. Insurona ti ilina nga agbiag a sitatalna iti maysa ken maysa. Pudno, iti tengnga ti nabingaybingay ken nariribuk a lubong, iti simboliko a wagas pinitpitdan ‘dagiti kampilanda a pinagbalin a subsob ti arado  ken dagiti pikada a pinagbalin a pangarbas a getgetteng.” Kasano?

²⁵ Maysa, awan dasdasiganda kadagiti gubat ti nasnasion. Sakbay la unay ti ipapatay ni Jesus, isut’ inarestar dagiti armado a lallaki. Idi dimmuklos ni Pedro a nagtagikampilan tapno ikaluyana ti Apona, kinuna ni Jesus kenkuana: “Ipulangmo ta kampilanmo iti lugarna, ta amin dagidiay mangaramat iti kampilan mataydanto iti kampilan.” (Mateo 26:52) Nanipud idin, pitpitpitenen dagiti sumursurot iti addang ni Jesus dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado ket saandan a mangala iti armas a pangpapatay iti padada a tao ken saandan a pulos a suportaran ti gubat. ‘Surotenda ti pannakikappia kadagiti isuamin a tattao.’​—Hebreo 12:14.

Panangsurot Kadagiti Dalan ti Talna

26, 27. Kasano a ‘sapulen’ ti ili ti Dios ‘ti talna ket surotenda dayta’? Mangtedkayo iti ehemplo.

²⁶ Ti talna ti ili ti Dios ket saan laeng a basta panagkitakit a makigubat. Nupay nasurok a 230 a pagilian ti ayanda ken di mabilang a lenguahe ken kultura ti irepresentarda, tagtagiragsakenda ti talna iti nagbabaetanda. Isuda ti moderno a nakatungpalan ti sasao ni Jesus, a nagkuna kadagiti adalanna idi umuna a siglo: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) “Mannakikappia” dagiti Kristiano itatta. (Mateo 5:9) ‘Sapulenda ti talna ket surotenda dayta.’ (1 Pedro 3:11) Ni Jehova, “ti Dios a mangipaay iti talna,” ti tumultulong kadakuada.​—Roma 15:33.

²⁷ Adda dagiti naisangsangayan nga ehemplo dagidiay nakasursuro a makikappia. Insurat ti maysa nga agkabannuag a lalaki maipapan iti kabibiagna idi ubing pay: “Nasursuruanak a mangikaluya iti bagik gapu kadagiti narikut a kapadasak. Pinagbalinnak a nauyong ken karurodko ti biag. Kanayonak a makilaban. Tunggal aldaw, adda sabali nga ubing a kalabanko iti kaarrubak, no dadduma dinnanogan, no dadduma agusarak iti bato wenno botelia. Dimmakkelak a nakauy-uyong.” Ngem idi  agangay, inakseptarna ti awis a mapan iti “bantay ti balay ni Jehova.” Inadalna dagiti dalan ti Dios ket nagbalin a mannakikappia nga adipen ti Dios.

28. Ania ti mabalin nga aramiden dagiti Kristiano tapno masurotda ti talna?

²⁸ Kaaduan nga adipen ni Jehova saanda a naggapu iti kasta ti kauyongna a kabibiag. Nupay kasta, uray kadagiti babassit la a banag​—panangipakat iti kinamanangngaasi, panangpakawan, ken pannakipagrikna​—ikagumaanda ti makilangen kadagiti sabsabali a buyogen ti talna. Nupay imperpektoda, ikagumaanda nga iyaplikar ti balakad ti Biblia nga “itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa no ti asinoman adda pangidarumanna iti sabali.”​—Colosas 3:13.

Kinatalna iti Masanguanan

29, 30. Aniat’ namnama nga agpaay ditoy daga?

²⁹ Nakaskasdaaw ti naaramidan ni Jehova iti daytoy “kamaudianan a paset dagiti aldaw.” Inummongna kadagiti amin a nasion dagiti tattao a mayat nga agserbi kenkuana. Insurona ida a magna kadagiti dalanna, daldalan ti talna. Dagitoyto ti makalasat iti um-umay a “dakkel a rigat” ket sumrekda iti natalna a baro a lubong a sadiay mapukawton nga agnanayon ti gubat.​—Apocalipsis 7:14.

³⁰ Awanton dagiti kampilan​—dagiti armas. Insurat ti salmista maipapan iti dayta a tiempo: “Umaykayo, imatanganyo dagiti ar-aramid ni Jehova, no ania dagiti panangdadael nga inaramidna ditoy daga. Pagsardengenna dagiti gubgubat inggana iti ungto ti daga; rungrungduenna ti ba-i ti pana, ket gupdenna a mamimpinsan ti gayang; puoranna dagiti luglugan iti apuy.” (Salmo 46:8, 9) Gapu iti kasta a namnama, maikanatad itatta ti sumaruno nga ibalakad ni Isaias a kas met idi insuratna dayta: “O lallaki iti balay ni Jacob, umaykayo ket magnatayo iti lawag ni Jehova.” (Isaias 2:5) Wen, bay-anyo a ti lawag ni Jehova raniaganna ti danatayo itan, ket magnatayto nga agnanayon iti dalanna.​—Mikias 4:5.

[Footnote]

[Salsaludsod]