Kapitulo Dise Siete

Dagiti Ganggannaet a Naurnong iti Balay ti Dios a Pagkararagan

Isaias 56:1-12

1, 2. Ania a makaparagsak a pakaammo ti naipaay idi 1935, ket paset daytoy ti ania?

IDI Biernes, Mayo 31, 1935, nagpalawag ni Joseph F. Rutherford iti kombension idiay Washington, D.C. Insalaysayna ti kinasiasino ti “dakkel a bunggoy,” wenno “dakkel nga umariwekwek,” a nakita ni apostol Juan iti sirmata. Iti ngudo ti palawag ni Kabsat Rutherford, kiniddawna: “Kadagiti amin nga addaan iti namnama nga agbiag nga agnanayon ditoy daga, mabalin kadi a tumakderkayo?” Sigun iti maysa kadagidiay dimmar-ay, “nasurok a kagudua kadagiti timmabuno ti timmakder.” Kalpasanna kinuna ti nagpalawag: “Adtoy! Ti dakkel nga umariwekwek!” Kuna ti sabali pay a timmabuno: “Adda panagulimek idi damo, kalpasanna maysa a naragsak a panagdir-i, ken natbag ken napaut a panagriaw.”​—Apocalipsis 7:9; King James Version.

² Nakaskasdaaw daydi a tiempo iti agtultuloy a pannakatungpal ti maysa a padto a naisurat agarup 2,700 a tawen a nasaksakbay ken agparang kadagiti Bibliatayo iti Isaias kapitulo 56. Kas iti adu a sabsabali pay a padto iti Isaias, naglaon daytoy kadagiti makaliwliwa a kari ken nainget a pakdaar. Iti umuna nga aplikasionna, naiturong dayta iti ili a naitulag iti Dios iti mismo a kaaldawan ni Isaias, ngem dimmanon ti kaitungpalanna kadagiti siglo agingga iti kaaldawantayo.

No Ania ti Kasapulan Tapno Maisalakan

3. No tarigagayan dagiti Judio ti panangisalakan ti Dios, ania ti masapul nga aramidenda?

³ Mangrugi ti Isaias kapitulo 56 babaen ti pammagbaga kadagiti  Judio. Nupay kasta, amin a pudno nga agdaydayaw ipangagda koma ti insurat ti mammadto. Mabasatayo: “Daytoy ti kinuna ni Jehova: ‘Salimetmetanyo ti kinahustisia, ket agaramidkayo iti nalinteg. Ta ti panangisalakanko asidegen nga umay, ken ti kinalintegko a maipanayag. Naragsak ti mortal a tao a mangaramid iti daytoy, ken ti anak ti tao a mangpetpet iti dayta, a salsalimetmetanna ti sabbath tapno saanna a tabbaawan dayta, ken ay-aywananna ti imana tapno saan a makaaramid iti aniaman a kita ti kinadakes.’” (Isaias 56:1, 2) Dagiti umili ti Juda nga agtarigagay iti panangisalakan ti Dios masapul nga agtulnogda iti Linteg Mosaiko, a salimetmetanda ti kinahustisia ken agbiagda a nalinteg. Apay? Agsipud ta nalinteg a mismo ni Jehova. Dagidiay agbiag a nalinteg sagrapenda ti ragsak nga ibunga ti anamong ni Jehova.​—Salmo 144:15b.

4. Apay a napateg iti Israel ti panangngilin iti Sabbath?

⁴ Ti padto itampokna ti panangngilin iti Sabbath agsipud ta napateg dayta a paset ti Linteg Mosaiko. Kinapudnona, ti maysa kadagiti makagapu no apay a naidestiero dagiti umili ti Juda idi agangay ket liniwayanda ti Sabbath. (Levitico 26:34, 35; 2 Cronicas 36:20, 21) Ti Sabbath ket tanda ti naisangsangayan a relasion ni Jehova kadagiti Judio, ket dagidiay mangngilin iti Sabbath ipakpakitada a tagipatgenda dayta a relasion. (Exodo 31:13) Maysa pay, ti panangngilin iti Sabbath ipalagipna kadagiti kapanawenan ni Isaias a ni Jehova ti Namarsua. Ti panangngilinda iti dayta ipalagipna met ti asina kadakuada. (Exodo 20:8-11; Deuteronomio 5:12-15) Kamaudiananna, ti panangsalimetmet iti Sabbath ket mangipaay iti regular ken organisado nga urnos iti panagdayaw ken Jehova. Ti panaginana iti maminsan iti makalawas manipud regular a trabahoda ti mangipaay kadagiti umili ti Juda iti gundaway nga agkararag, agadal, ken agmennamenna.

5. Iti prinsipiona, kasano a mayaplikar dagiti Kristiano ti balakad a panangsalimetmet iti Sabbath?

⁵ Ngem komusta ngay kadagiti Kristiano? Agaplikar aya kadakuada  ti pammaregta a panangngilin iti Sabbath? Saan a direkta a kasta, yantangay awan dagiti Kristiano iti sidong ti Linteg ket gapu iti dayta saanda a makalikaguman a mangngilin iti Sabbath. (Colosas 2:16, 17) Nupay kasta, inlawlawag ni apostol Pablo nga adda “maysa a sabbath a panaginana” dagiti matalek a Kristiano. Daytoy a “sabbath a panaginana” ramanenna ti pammati iti daton a subbot ni Jesus para iti pannakaisalakan ket saanen nga agtalek laeng kadagiti aramid. (Hebreo 4:6-10) Gapuna, ti sasao ti padto ni Isaias maipapan iti Sabbath ipalagipna kadagiti adipen ni Jehova itatta ti kinapateg ti pammati iti urnos ti Dios para iti pannakaisalakan. Nasayaat met dayta a pammalagip maipapan iti kinapateg ti panangpatanor iti nasinged a relasion ken Jehova ken panangyugali iti regular, patinayon a panagdayaw.

Liwliwa a Para iti Ganggannaet ken iti Eunuko

6. Ania a dua a grupo ti pakaiturongan itan ti atension?

⁶ Kasarita itan ni Jehova ti dua a grupo nga agtarigagay nga agserbi kenkuana, ngem iti sidong ti Linteg Mosaiko saanda a maikari a sumrek iti kongregasion dagiti Judio. Mabasatayo: “Saan koma a kunaen ti ganggannaet a nangitipon ti bagina ken Jehova, ‘Di pagduaduaan nga ilasinnakto ni Jehova manipud iti ilina.’ Saan met koma a kunaen ti eunuko, ‘Adtoy! Maysaak a nagango a kayo.’” (Isaias 56:3) Pagbutngan ti ganggannaet ti pannakaisinana iti Israel. Madanagan ti eunuko a saanen a maaddaan iti annak a mangtaginayon iti naganna. Agpadpada a masapul a bumileg dagitoy a grupo. Sakbay nga ammuentayo no apay, usigentayo ti kasasaadda iti sidong ti Linteg no mainaig iti nasion ti Israel.

7. Ania dagiti limitasion nga ipaay ti Linteg kadagiti ganggannaet iti Israel?

⁷ Saan a mabalin a makiraman dagiti di nakugit a ganggannaet iti panagdayaw ti Israel. Kas pagarigan, saanda a mapalubosan a makipaset iti Paskua. (Exodo 12:43) Dagiti  ganggannaet a saan a managlabsing kadagiti linteg ti pagilian tagiragsakenda ti hustisia ken kinaimbag, ngem awan permanente a pannakaisinggalutda iti nasion. Siempre, dadduma ti naan-anay a mangawat iti Linteg, ket kas tanda iti daytoy, agpakugit dagiti lallaki. Iti kasta agbalinda a proselita, a maaddaan iti pribilehio nga agdayaw iti paraangan ti balay ni Jehova ken maibilang a paset ti kongregasion ti Israel. (Levitico 17:10-14; 20:2; 24:22) Nupay kasta, uray dagiti proselita saan a naan-anay ti pannakipasetda iti tulag ni Jehova iti Israel, ken awan tawidda a daga iti Naikari a Daga. Dagiti dadduma a ganggannaet mabalinda ti agkararag idiay templo, ken agparang a mabalinda ti agdaton babaen kadagiti papadi no la ketdi ta maitunos iti Linteg dagiti datonda. (Levitico 22:25; 1 Ar-ari 8:41-43) Ngem saan a nasinged ti pannakitimpuyog dagiti Israelita kadakuada.

Umawat Dagiti Eunuko iti Nagan Agingga iti Tiempo a Di Nakedngan

8. (a) Iti sidong ti Linteg, kasano idi a namatmatan dagiti eunuko? (b) Kasano ti pannakausar idi dagiti eunuko kadagiti pagano a nasion, ken ania ti pasaray pagaplikaran ti sao a “eunuko”?

⁸ Saan a maibilang dagiti eunuko a naan-anay a miembro ti nasion ti Israel, uray Judio dagiti nagannakda. * (Deuteronomio 23:1) Iti dadduma a pagano a nasion idi tiempo ti Biblia, adda naisangsangayan a saad dagiti eunuko ken nakayugalianda idi a kaponen ti dadduma kadagiti annak a nakautibo iti gubat. Nadutokan dagiti eunuko kas opisial kadagiti palasio. Ti  eunuko ket mabalin nga ‘agaywan kadagiti babbai,’ ‘agaywan kadagiti kamalala,’ wenno agserbi iti reyna. (Ester 2:3, 12-15; 4:4-6, 9) Awan pakakitaan a tinulad dagiti Israelita ti kakasta nga aramid wenno naipaayan dagiti eunuko iti naisangsangayan a trabaho a panagserbi kadagiti ari ti Israel. *

9. Ania a pangliwliwa a sasao ti ipaay ni Jehova kadagiti pisikal a eunuko?

⁹ Malaksid iti limitado laeng a pannakipasetda iti panagdayaw iti pudno a Dios, napalalo ti pannakaibabain dagiti pisikal a eunuko idiay Israel gapu ta dida makaputot iti annak a mangituloy iti nagan ti pamiliada. Gapuna, anian a makaliwliwa ti sumaganad a sasao ti padto! Mabasatayo: “Daytoy ti kinuna ni Jehova kadagiti eunuko a mangsalsalimetmet kadagiti sabbathko ken nangpili iti pagragsakak ken isuda a mangpetpetpet iti tulagko: ‘Itedkonto pay kadakuada iti balayko ken iti uneg dagiti paderko ti maysa a monumento ken maysa a nagan, maysa a banag a nasaysayaat ngem iti annak a lallaki ken annak a babbai. Maysa a nagan agingga iti tiempo a di nakedngan ti itdekto kadakuada, daydiay a saanto a magessat.’”​—Isaias 56:4, 5.

10. Kaano a nagbalbaliw ti kasasaad dagiti eunuko, ket ania a pribilehio ti naluktan kadakuada sipud idin?

¹⁰ Wen, dumtengto ti tiempo nga uray ti pisikal a kinaeunuko ket saanton a lapped tapno naan-anay a maibilang nga adipen ni Jehova. No natulnog dagiti eunuko, maaddaanda iti “maysa a monumento,” wenno lugar, iti balay ni Jehova ken maysa a nagan a nasaysayaat ngem iti annak a lallaki ken babbai. Kaano a mapasamak daytoy? Kalpasan ti ipapatay ni Jesu-Kristo. Iti daydi a tiempo, nasuktan ti daan a Linteg ti tulag iti baro a tulag, ken nasuktan ti literal nga Israel “iti Israel ti Dios.” (Galacia 6:16) Sipud idin, amin a mangiparparangarang  iti pammati mabalindan ti mangipaay iti makaay-ayo a panagdayaw iti Dios. Saanen a napateg ti nainlasagan a kinatan-ok ken pisikal a kasasaad. Dagidiay agtalinaed a matalek, aniaman ti pisikal a kasasaadda, maaddaandanto iti “maysa a nagan agingga iti tiempo a di nakedngan . . . daydiay a saanto a magessat.” Ni Jehova dinanto lipaten ida. Maisuratto dagiti naganda iti “libro[na] a pakalaglagipan,” ket iti tiempo nga intuding ti Dios, umawatdanto iti biag nga agnanayon.​—Malakias 3:16; Proverbio 22:1; 1 Juan 2:17.

Agdayaw Dagiti Ganggannaet a Kadua ti Ili ti Dios

11. Tapno umawatda kadagiti bendision, ania ti maiparegta nga aramiden dagiti ganggannaet?

¹¹ Dagidiay ngay ganggannaet? Isuda ti dakamaten manen ti padto, ket adda sasao ni Jehova a mangliwliwa unay kadakuada. Insurat ni Isaias: “Dagiti ganggannaet a nangitipon ti bagbagida ken Jehova tapno agserbida kenkuana ken tapno ayatenda ti nagan ni Jehova, tapno agbalinda nga ad-adipen kenkuana, amin dagidiay mangsalsalimetmet iti sabbath tapno saan a tabbaawan dayta ken kumkumpet iti tulagko, iyegkonto met ida iti nasantuan a bantayko ket pagrag-oek ida iti uneg ti balayko a pagkararagan. Dagiti sibubukel a datonda a mapuoran ken dagiti sakripisioda maawatdanto iti rabaw ti altarko. Ta ti bukodko a balay maawaganto a mismo iti balay a pagkararagan maipaay kadagiti amin nga ili.”​—Isaias 56:6, 7.

12. Ania ti dati a pannakatarus iti padto ni Jesus maipapan kadagiti “sabsabali a karnero”?

¹² Iti kaaldawantayo in-inut a nagparang “dagiti ganggannaet.” Sakbay ti immuna a gubat sangalubongan, natarusan nga ad-adu ti tattao a maisalakan ngem kadagidiay addaan iti namnama a makipagturay ken Jesus idiay langit​—dagidiay bigbigbigentayo itatta kas kameng ti Israel ti Dios. Pagaammo idi dagiti estudiante ti Biblia ti sasao ni Jesus a nailanad iti Juan  10:16: “Addaanak iti sabsabali a karnero, nga awan iti daytoy a pagyaponan; masapul met nga iyegko dagidiay, ket imdengandanto ti timekko, ket agbalindanto a maymaysa nga arban, maymaysa a pastor.” Natarusan a dagitoy a “sabsabali a karnero” ket buklen ti naindagaan a klase. Ngem impapan ti kaaduan nga Estudiante ti Biblia nga agparangto dagiti sabsabali a karnero kabayatan ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Jesu-Kristo.

13. Apay a nautobda a dagiti karnero iti Mateo kapitulo 25 ket sigurado nga agparang kabayatan ti maudi nga al-aldaw daytoy a sistema ti bambanag?

¹³ Idi agangay, rimmang-ay ti panangtarus iti nainaig a kasuratan a mangdakdakamat kadagiti karnero. Iti Mateo kapitulo 25, nailanad ti pangngarig ni Jesus maipapan kadagiti karnero ken kalding. Sigun iti dayta a pangngarig, umawat dagiti karnero iti biag nga agnanayon gapu ta supsuportaranda dagiti kakabsat ni Jesus. No kasta, isuda ket maysa a klase a naisina ken naiduma kadagiti napulotan a kakabsat ni Kristo. Idi 1923, iti kombension idiay Los Angeles, California, E.U.A., nailawlawag a sigurado nga agparang dagita a karnero kabayatan ti maudi nga al-aldaw daytoy a sistema ti bambanag, saan nga iti Milenio. Apay? Gapu ta impaay ni Jesus dayta a pangngarig kas paset ti sungbatna iti saludsod: “Kaanonto a mapasamak dagitoy a banag, ket anianto ti pagilasinan ti kaaddam ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag?”​—Mateo 24:3.

14, 15. Kasano a rimmang-ay ti panangtarus iti posision dagiti sabsabali a karnero iti tiempo ti panungpalan?

¹⁴ Idi dekada ti 1920, dadduma nga indibidual a naitimpuyog kadagiti Estudiante ti Biblia nariknada a ti espiritu ni Jehova dina saksian ida a naayabanda idiay langit. Nupay kasta, naregtada nga ad-adipen ti Kangatuan a Dios. Idi 1931, ad-adda a natarusan ti takder dagitoy idi naipablaak ti libro a Vindication. Kas paset ti bersikulo por bersikulo a panangusig iti libro ti Biblia nga Ezequiel, inlawlawag ti Vindication ti sirmata maipapan iti “lalaki” nga addaan iti tintero ti mannurat. (Ezequiel  9:1-11) Makita a lumasat daytoy a “lalaki” iti Jerusalem ken markaanna ti muging dagidiay agsensennaay ken agsangsangit gapu kadagiti nakarimrimon a mapaspasamak sadiay. Ti “lalaki” iladladawanna dagiti kakabsat ni Jesus, ti natda kadagiti napulotan a Kristiano a sibibiag ditoy daga kabayatan ti tiempo ti pannakaukom ti antitipiko a Jerusalem, wenno ti Kakristianuan. Dagidiay namarkaan isuda dagiti sabsabali a karnero a sibibiag iti dayta a tiempo. Iti sirmata, masalaknibanda inton dumteng dagiti imbaon ni Jehova a mangukom iti dayta nga apostata a siudad.

¹⁵ Idi 1932, ti naun-uneg a pannakatarus iti naimpadtuan a drama maipapan ken Jehu nga ari ti Israel ken ti di Israelita a sumupsuporta a ni Jehonadab, impasimudaagna no kasano a suportaran dagitoy a sabsabali a karnero dagiti napulotan a kakabsat ni Kristo​—a kas iti pannakikadua ken panangsuporta ni Jehonadab ken ni Jehu idi dinadaelna ti panagdayaw ken Baal. Kamaudiananna, idi 1935, nabigbig dagiti sabsabali a karnero nga agbibiag iti tiempo ti panungpalan daytoy a sistema ti bambanag kas ti dakkel a bunggoy a nakita ni apostol Juan iti sirmata. Damo a nailawlawag daytoy iti nadakamaten a kombension idiay Washington, D.C., idi imbatad ni Joseph F. Rutherford dagidiay addaan iti naindagaan a namnama kas “ti dakkel nga umariwekwek.”

16. Ania dagiti pribilehio ken responsabilidad a tagtagiragsaken “dagiti ganggannaet”?

¹⁶ Gapuna, in-inut a natarusan a dakkel ti paset “dagiti ganggannaet” iti pannakatungpal dagiti panggep ni Jehova kadagitoy maudi nga al-aldaw. Timmiponda iti Israel ti Dios tapno agdayawda ken Jehova. (Zacarias 8:23) Kaduada dayta a naespirituan a nasion, mangipapaayda kadagiti makaay-ayo a daton iti Dios ken simrekda iti sabbath a panaginana. (Hebreo 13:15, 16) Maysa pay, agdaydayawda iti naespirituan a templo ti Dios, a dayta ket maysa a “balay a pagkararagan maipaay kadagiti amin a nasion,” a kas iti templo idiay Jerusalem. (Marcos  11:17) Iparparangarangda ti pammati iti daton a subbot ni Jesu-Kristo, a “linabaanda dagiti pagan-anayda ket pinapudawda ida iti dara ti Kordero.” Ken agserserbida a patinayon ken Jehova, a “mangipapaayda kenkuana iti sagrado a panagserbi iti aldaw ken rabii.”​—Apocalipsis 7:14, 15.

17. Kasano a kumpet dagiti moderno a ganggannaet iti baro a tulag?

¹⁷ Dagitoy a moderno a ganggannaet kayariganna kumpetda iti baro a tulag babaen ti pannakitimpuyogda iti Israel ti Dios, tagiragsakenda dagiti pagimbagan ken bendision a dumteng babaen ti baro a tulag. Nupay saanda a makipaset iti dayta a tulag, agpaspasakupda a naimpusuan kadagiti linteg a nainaig iti dayta. Gapuna, adda iti pusoda ti linteg ni Jehova, ken am-ammoda ni Jehova kas nailangitan nga Amada ken ti kangatuan a Soberano.​—Jeremias 31:33, 34; Mateo 6:9; Juan 17:3.

18. Ania a trabaho a panangurnong ti maar-aramid iti tiempo ti panungpalan?

 ¹⁸ Ituloy ti padto ni Isaias: “Ti sao ti Soberano nga Apo Jehova, a mangum-ummong a sangsangkamaysa kadagidiay naiwarawara a tattao ti Israel, ket: ‘Ummongekto a sangsangkamaysa kenkuana ti sabsabali pay malaksid kadagidiay naummongen a sangsangkamaysa a kukuana.’” (Isaias 56:8) Iti tiempo ti panungpalan, inummong ni Jehova dagiti “naiwarawara a tattao ti Israel,” dagiti napulotan a natda. Malaksid iti dayta, um-ummongenna dagiti sabsabali pay, dagidiay kameng ti dakkel a bunggoy. Sangsangkamaysa nga agdaydayawda a buyogen ti talna ken panagtutunos iti sidong ti panangaywan ni Jehova ken ti naitrono nga Arina, ni Kristo-Jesus. Gapu iti kinasungdoda iti gobierno ni Jehova babaen ken Kristo, ti Naimbag a Pastor pinagbalinna ida a nagkaykaysa ken naragsak nga arban.

Dagiti Bulsek a Managwanawan, Dagiti Umel nga Aso

19. Ania ti nayawis kadagiti atap nga animal iti tay-ak ken iti bakir?

¹⁹ Dagiti naayat ken makapabileg a sasao a nadakamat ket sarunuen ti nakaskasdaaw ken makapakigtot unay a panagduma. Sisasagana ni Jehova a mangngaasi kadagiti ganggannaet ken eunuko. Ngem nakondenar ken sisasagana a maukom ti naruay nga agkunkuna a kamengda ti kongregasion ti Dios. Malaksid iti dayta, saanda pay ketdi a maikari iti nasayaat a pannakaitabon ket maitutop laeng a lamuten dagiti narawet nga animal. Gapuna, mabasatayo: “Dakayo amin nga atap nga animal iti nawayang a tay-ak, umaykayo mangan, dakayo amin nga atap nga animal iti bakir.” (Isaias 56:9) Ania ti pagpiestaan dagitoy nga atap nga animal? Ilawlawag dayta ti padto. Iti kasta, mabalin nga ipalagipna kadatayo ti pagbanagan dagidiay bumusbusor iti Dios inton dumteng ti gubat ti Armagedon, a dagiti bangkayda ket lamutento dagiti tumatayab iti tangatang.​—Apocalipsis 19:17, 18.

20, 21. Aniada ti pakapilawan dagiti panguluen ti relihion a mamagbalin kadakuada nga awan serserbida a naespirituan a giya?

 ²⁰ Ituloy ti padto: “Dagiti managwanawanna bulsekda. Awan kadakuada ti nangimutektek. Isuda amin umelda nga as-aso; saanda a kabalinan ti agtaul, umanangsabda, agid-iddada, a pagay-ayatda ti rumidep. As-asoda pay a napigsa ti tarigagay ti kararuada; saanda nga ammo ti pannakapnek. Papastorda met a saan a nakaammo no kasano ti mangtarus. Isuda amin bimmaw-ingda iti bukodda a dalan, tunggal maysa maipaay iti nakillo a gunggonana manipud iti bukodna a ketegan: ‘Umaykayo! Bay-anyo a mangalaak iti arak; ket uminumtayo koma iti makabartek nga arak iti kasta unay. Ket inton bigat sigurado nga agbanagto a kas ita nga aldaw, naindaklan iti wagas a dakdakkel unay.’”​—Isaias 56:10-12.

²¹ Ibagbaga dagiti panguluen ti relihion iti Juda nga agdaydayawda ken Jehova. Kunada nga isuda “dagiti managwanawanna.” Ngem bulsek, umel, ken agtutuglepda iti naespirituan. No dida makapagbantay ken dida maipakdaar ti peggad, ania ngarud ti serserbida? Awanan iti pannakaawat dagita a narelihiosuan nga agbambantay, dida makaipaay iti naespirituan a panangiwanwan kadagiti arig karnero a tattao. Maysa pay, nakadakdakesda. Nagaramugamda. Imbes a surotenda ti panangiwanwan ni Jehova, ar-aramidenda ti kaykayatda, agkusitda, agbartekda, ken allukoyenda dagiti sabsabali a mangaramid met iti kasta. Saanda a pampanunoten ti umad-adanin a panangukom ti Dios yantangay ibagbagada kadagiti tattao nga awan rumbeng a pagdanagan.

22. Kasano a dagiti panguluen ti relihion idi kaaldawan ni Jesus umaspingda kadagidiay panguluen ti relihion iti nagkauna a Juda?

²² Iti immun-una a padto ni Isaias, nagusar iti umasping a ladawan a mangdeskribir kadagiti di matalek a panguluen ti relihion iti Juda​—nabartek, agdudungsa iti naespirituan, ken awanan iti pannakaawat. Pinadagsenanda dagiti umili kadagiti  tradision ti tattao, nangisuroda kadagiti narelihiosuan a kinaulbod, ken nagtalekda iti tulong ti Asiria imbes nga agpannurayda iti Dios. (2 Ar-ari 16:5-9; Isaias 29:1, 9-14) Nabatad a dida nakasursuro. Nakalkaldaang ta kakasta met laeng dagiti lider idi umuna a siglo. Imbes nga awatenda ti naimbag a damag nga inyeg kadakuada ti mismo nga Anak ti Dios, inlaksidda ni Jesus ken nagkukumplotda a mangpapatay kenkuana. Sipaprangka nga inawagan ida ni Jesus a “bulsek a mangidaldalan,” sa kunana pay a no “ti bulsek a tao idalanna ti bulsek a tao, matnagdanto nga agpada iti abut.”​—Mateo 15:14.

 Dagiti Agbambantay Itatta

23. Ania a padto ni Pedro maipapan kadagiti panguluen ti relihion ti natungpal?

²³ Imballaag ni apostol Pedro a tumaudto met dagiti ulbod a mannursuro a mangyaw-awan kadagiti Kristiano. Insuratna: “Adda met idi dagiti ulbod a mammadto iti nagtetengngaan dagiti tattao [iti Israel], a kas met ti kaaddanto dagiti ulbod a mannursuro iti nagtetengngaanyo. Dagitoy a mismo siuulimek nga iserrekdanto dagiti makadadael a sekta ket paglikudandanto uray pay ti makinkukua a nanggatang kadakuada, nga iyegda iti bagbagida ti napardas a pannakadadael.” (2 Pedro 2:1) Ania ti imbunga dagiti palso a pannursuro ken sektarianismo dagita nga ulbod a mannursuro? Ti itataud ti Kakristianuan, a dagiti panguluen ti relihionna itatta ti mangikarkararag iti pamendision ti Dios kadagiti gagayyemda iti politika sada ikari ti naraniag a masakbayan. Napaneknekan a bulsek, umel, ken matmaturog dagiti panguluen ti relihion ti Kakristianuan no maipapan kadagiti naespirituan a banag.

24. Ania a panagkaykaysa ti timmaud iti nagbaetan ti naespirituan nga Israel ken dagiti ganggannaet?

²⁴ Nupay kasta, iwanwanwan ni Jehova ti minilion a ganggannaet tapno agdayawda a kadua dagiti nabatbati a kameng ti Israel ti Dios iti naindaklan a naespirituan a balayna a pagkararagan. Dagitoy a ganggannaet, nupay naggapuda iti adu a nasion, puli, ken pagsasao, agtutunosda iti maysa ken maysa ken iti Israel ti Dios. Kombinsidoda a ni laeng Jehova a Dios baeten ken Jesu-Kristo ti makaipaay iti pannakaisalakan. Gapu ta natignayda iti ayat ken Jehova, timmiponda kadagiti napulotan a kakabsat ni Kristo a mangyebkas iti pammatida. Ken maliwliwada unay iti sasao ti napaltiingan nga apostol a nagsurat: “No silalatak nga ideklaram dayta a ‘sao iti bukodmo a ngiwat,’ a ni Jesus ket Apo, ket watwatem ti pammati iti pusom nga isu imbangon ti Dios manipud kadagiti natay, maisalakankanto.”​—Roma 10:9.

[Footnotes]

[Salsaludsod]

 [Ladawan iti panid 250]

Ti Sabbath ket mangipaay iti gundaway para iti panagkararag, panagadal, ken panagmennamenna

[Dagiti Ladawan iti panid 256]

Sibabatad a nailawlawag ti posision dagiti sabsabali a karnero iti kombension idiay Washington, D.C., idi 1935 (naretrato a bautismo iti baba, programa iti kannawan)

[Ladawan iti panid 259]

Maawis nga agpiesta dagiti atap nga animal

 [Dagiti Ladawan iti panid 260]

Agkaykaysa dagiti ganggannaet ken ti Israel ti Dios