“Dakayo Dagiti Saksik”!
Kapitulo Kuatro
“Dakayo Dagiti Saksik”!
1. Kasano ti panangusar ni Jehova iti padto, ket ania koma ti reaksion ti ilina iti natungpal a padto?
TI MAYSA a pakaidumaan ti pudno a Dios iti amin a palso a didios ket kabaelanna nga ipadto ti masanguanan. Ngem no agipadto ni Jehova, saan laeng a tapno ipaneknekna ti Kinadiosna. Kas naipakita iti Isaias kapitulo 43, agipadto ni Jehova kas pammaneknek agpadpada iti Kinadiosna ken ti ayatna iti naitulag nga ilina. Iti kasumbabangirna, saan a basta tarusan ti ilina ti natungpal a padto sada agulimek lattan; masapul a saksianda ti nakitada. Wen, masapul nga agbalinda a saksi ni Jehova!
2. (a) Ania ti naespirituan a kasasaad ti Israel idi tiempo ni Isaias? (b) Kasano a luktan ni Jehova ti mata dagiti tattaona?
2 Nakalkaldaang ti kasasaad ti Israel idi tiempo ni Isaias, a minatmatan ni Jehova dayta nga ili a baldado iti naespirituan. “Mangyegka iti ili a bulsek nupay adda matmatada, ken dagidiay tuleng nupay addaanda kadagiti lapayag.” (Isaias 43:8) Kasano a makapagserbi kas sibibiag a saksi ni Jehova ti ili a bulsek ken tuleng iti naespirituan? Adda laeng maymaysa a pamay-an. Masapul ti namilagruan a pannakalukat dagiti mata ken lapayagda. Ket sigurado a luktan ni Jehova dagita! Kasano? Umuna, ipakat ni Jehova ti nainget a disiplina—maidestiero dagiti agnanaed iti makin-amianan a pagarian ti Israel inton 740 K.K.P., ken dagidiay taga Juda inton 607 K.K.P. Kalpasanna, agtignay ni Jehova a buyogen ti pannakabalin maigapu iti ilina babaen ti panangluk-atna kadakuada ken panangiwanwanna kadagiti napakired iti naespirituan ken nagbabawi a natda nga agsubli iti pagilianda inton 537 K.K.P. Kinapudnona, agtalek unay ni Jehova a saan a matungday daytoy a panggepna, isu nga uray agarup 200 a tawen pay a nasaksakbay, dakamatenna ti pannakaluk-at ti Israel a kasla napasamaken.
3. Ania a pammaregta ti ipaay ni Jehova kadagiti agbalinto a kautibo?
3 “Daytoy ti kinuna ni Jehova, ti Namarsua kenka, O Jacob, ken ti Nangporma kenka, O Israel: ‘Dika agbuteng, ta sinakaka. Inawaganka iti naganmo. Sika ket kukuak. No kas pagarigan lumasatkanto kadagiti danum, addaakto kenka; ket kadagiti karayan, saandakanto a lapunosen. No kas pagarigan magnakanto iti apuy, saankanto a masinit, saannakanto met a siraman ti mismo a gil-ayab. Ta siak ni Jehova a Diosmo, Daydiay Santo ti Israel a Manangisalakanmo.’”—Isaias 43:1-3a.
4. Kasano a ni Jehova ti Namarsua iti Israel, ket ania ti ipasiguradona iti ilina no mainaig iti panagsublida iti pagilianda?
4 Adda naisangsangayan a panaginteres ni Jehova iti Israel agsipud ta kukuana dayta a nasion. Isu a mismo ti namarsua iti dayta kas kaitungpalan ti tulag ken Abraham. (Genesis 12:1-3) Gapuna, kuna ti Salmo 100:3: “Ammuenyo a ni Jehova ket Dios. Isu daydiay nangaramid kadatayo, ket saan a datayo. Datayo ti ilina ken dagiti karnero iti pagpaarabanna.” Kas Namarsua ken Mannubbot iti Israel, sitatalged nga idalan ni Jehova ti ilina nga agsubli iti pagilianda. Saanto a manglapped wenno mangdangran kadakuada dagiti tubeng a kas kadagiti danum, adalem a karayan, ken napudot a desierto, no kasano a di nakalapped dagita kadagidi ammada idi nagdaliasatda nga agturong iti Naikari a Daga, sangaribu a tawenen ti napalabas.
5. (a) Kasano a ti sasao ni Jehova liwliwaenna ti naespirituan nga Israel? (b) Siasino dagiti kakadua ti naespirituan nga Israel, ket siasino idi ti nangisimbolo kadagitoy?
5 Liwliwaen met ti sasao ni Jehova dagiti moderno-aldaw a natda ti naespirituan nga Israel, a dagiti miembrona ket nayanak iti espiritu a “baro a parsua.” (2 Corinto 5:17) Gapu ta situturedda a timmapog “kadagiti danum” ti sangatauan, tinagiragsakda ti naayat a pannalaknib ti Dios bayat a sanguenda dagiti piguratibo a layus. Saanda a nadangran kadagiti umap-apuy a pangsuot dagiti kabusorda, imbes ketdi, dagita ti nanggugor kadakuada. (Zacarias 13:9; Apocalipsis 12:15-17) Inaywanan met ni Jehova ti “dakkel a bunggoy” dagiti “sabsabali a karnero,” a timmipon iti naespirituan a nasion ti Dios. (Apocalipsis 7:9; Juan 10:16) Dagitoy ti insimbolo daydi “nakadakdakkel a naglalaok a bunggoy” a Pimmanaw manipud Egipto a kadua dagiti Israelita ken kasta met kadagidi saan a Judio a kimmuyog idi nagawid dagiti naluk-atan a kautibo manipud Babilonia.—Exodo 12:38; Esdras 2:1, 43, 55, 58.
6. Kasano nga impakita ni Jehova ti bagina a maysa a Dios ti kinahustisia no mainaig iti pannakasubbot ti (a) literal nga Israel? (b) naespirituan nga Israel?
6 Ikari ni Jehova nga ispalenna ti ilina manipud iti Babilonia babaen kadagiti buyot ti Media ken Persia. (Isaias 13:17-19; 21:2, 9; 44:28; Daniel 5:28) Kas Dios ti kinahustisia, bayadan ni Jehova dagiti “empleadona” a Medo-Persia iti maitutop a subbot a kasukat ti Israel. “Intedko ti Egipto a pangsubbot kenka, ti Etiopia ken Seba a mangsandi kenka. Maigapu iti kinapudno a napategka kadagiti matak, naibilangka a nadayaw, ket siak inayatka. Ket mangipaayakto kadagiti lallaki a mangsandi kenka, ken kadagiti nasional a bunggoy a mangsandi iti kararuam.” (Isaias 43:3b, 4) Pasingkedan ti historia a pudno a pinarmek ti Imperio ti Persia ti Egipto, Etiopia, ken ti kabangibang a Seba, a kas impadto ti Dios. (Proverbio 21:18) Idi 1919 babaen ken Jesu-Kristo, linuk-atan met ni Jehova dagiti natda ti naespirituan nga Israel manipud iti pannakakautibo. Nupay kasta, saan a kasapulan ni Jesus ti gunggona kadagiti serbisiona. Saan a maysa a pagano nga agturay. Ken mismo a naespirituan a kakabsatna dagidiay linuk-atanna. Malaksid iti dayta, idi 1914, inteden ni Jehova kenkuana “ti nasnasion kas tawid[na] ken dagiti ungto ti daga kas bukod[na] a sanikua.”—Salmo 2:8.
7. Ania ti rikna ni Jehova iti ilina, agpadpada idi un-unana ken iti moderno a tiempo?
7 Imutektekanyo no kasano a sipapanayag nga inyebkas ni Jehova ti kinadungngona kadagiti nasubbot a naidestiero. Imbagana kadakuada a ‘napateg’ ken ‘nadayawda’ kenkuana ken ‘ay-ayatenna’ ida. (Jeremias 31:3) Kasta met laeng ti riknana—ken ad-adda pay—kadagiti nasungdo nga adipenna itatta. Nairelasion dagiti napulotan a Kristiano iti Dios, saan a babaen ti pannakayanak, no di ket babaen ti panagtignay ti nasantuan nga espiritu ti Dios kalpasan ti personal a panagdedikarda iti Namarsua kadakuada. Tinignay ni Jehova dagitoy nga umadanida kenkuana ken iti Anakna sa insuratna dagiti linteg ken prinsipiona iti nasingpet a puspusoda.—Jeremias 31:31-34; Juan 6:44.
8. Ania a pammasiguro ti ipaay ni Jehova kadagiti naidestiero, ket kasano ti panagriknada maipapan iti pannakaisalakanda?
8 Mangipaay ni Jehova iti ad-adu pay a pammasiguro kadagiti naidestiero, a kunana: “Dika agbuteng, ta addaak kenka. Manipud iti leleggakan ti init iyegkonto ti bin-im, ket manipud iti lelennekan ti init ummongenkanto a sangsangkamaysa. Kunaekto iti amianan, ‘Bay-am!’ ket iti abagatan, ‘Dika igawid. Iyegmo ti annakko a lallaki manipud iti adayo, ken ti annakko a babbai manipud iti ungto ti daga, tunggal maysa a naawagan iti naganko ken pinarsuak maipaay iti bukodko a dayag, a binukelko, wen, nga inaramidko.’” (Isaias 43:5-7) Madanon ni Jehova uray dagiti kasulinekan a paset ti daga inton luk-atanna dagiti annakna a lallaki ken babbai ket isublina ida iti patpatgenda a pagilian. (Jeremias 30:10, 11) Awan duadua a matmatanda daytoy a pannakaluk-at a lab-awannanto ti immun-una a pannakaisalakan ti nasion manipud Egipto.—Jeremias 16:14, 15.
9. Iti ania a dua a wagas nga inaig ni Jehova ti naganna kadagiti panangisalakanna?
9 Babaen ti panangipalagipna iti ilina a naawaganda iti naganna, pasingkedan ni Jehova ti karina nga isalakanna ti Israel. (Isaias 54:5, 6) Malaksid iti dayta, inaig ni Jehova ti naganna kadagiti karina a maipaay iti panangluk-at. Iti kasta, siguraduenna nga isu ti mapadayawan inton matungpal ti naimpadtuan a saona. Uray ti mangparmek iti Babilonia saanto a maikari a manggun-od iti dayaw a para iti kakaisuna a sibibiag a Dios.
Mabista Dagiti Didios
10. Ania a karit ti isango ni Jehova kadagiti nasion ken dagiti didiosda?
10 Aramiden itan ni Jehova ti karina a mangluk-at iti Israel a pakaibatayan ti unibersal a kaso iti korte a pangisaklanganna kadagiti didios ti nasnasion. Mabasatayo: “Dagiti nasion maummongda koma amin a sangsangkamaysa iti maysa a lugar, ket dagiti nasional a bunggoy maurnongda koma a sangsangkamaysa. Siasino [kadagiti didiosda] ti adda kadakuada a makaibaga iti daytoy? Wenno maipangngegda aya kadatayo uray ti immuna a bambanag? [Dagiti didiosda] iparangda koma dagiti saksida, tapno maideklara ida a nalinteg, wenno denggenda koma ken kunaenda, ‘Isu ti kinapudno!’” (Isaias 43:9) Isango ni Jehova ti nadagsen a karit kadagiti nasion ti lubong. Arigna kunaenna: ‘Bay-anyo a paneknekan dagiti didiosyo ti kinadiosda babaen ti siuumiso a panangipadtoda iti masanguanan.’ Yantangay ti laeng pudno a Dios ti di agbiddut nga agipadto, daytoy a subok ibutaktakna nga impostorda amin. (Isaias 48:5) Ngem adda pay sabali a legal a kondision nga inayon ti Mannakabalin-amin: Amin a mangibagbaga a pudnoda a didios masapul a mangidatagda kadagiti saksi, agpadpada kadagiti padtoda ken iti kaitungpalan dagita. Siempre, saan nga ipuera ni Jehova ti bagina iti daytoy a legal a kondision.
11. Ania ti ipaannong ni Jehova iti adipenna, ket ania ti ipalgak ni Jehova maipapan iti Kinadiosna?
11 Yantangay awan maaramidanda, awan saksi a maidatag dagiti palso a didios. Gapuna, nakababain ta awan nagyan iti pagpuestuan koma dagiti testigo wenno saksi. Ngem dumtengen ti tiempo ni Jehova tapno pasingkedanna ti Kinadiosna. Bayat a matmatanna ti ilina, kunana: “Dakayo dagiti saksik, . . . ti mismo nga adipenko a pinilik, tapno maammuanyo ket maaddaankayo iti pammati kaniak, ken tapno maawatanyo a siak met laeng Daydiay. Iti kasakbayak awan ti nabukel a Dios, ket iti kalpasak agtultuloy nga awan. Siak—siak ni Jehova, ket malaksid kaniak awan ti manangisalakan. Siak insaritak ken insalakanko ken impangngegko dayta, idi nga iti tengngayo awan ganggannaet a dios. Gapuna dakayo dagiti saksik, . . . ket siak ti Dios. Kasta met, iti isuamin a tiempo siak met laeng Daydiay; ket awan asinoman a makaipaay iti pannakaispal manipud iti bukodko nga ima. Agaktiboakto, ket siasino ti makaibaw-ing [iti imak]?”—Isaias 43:10-13.
12, 13. (a) Ania a naruay a testimonia ti masapul nga idatag ti ili ni Jehova? (b) Kasano a naglatak ti nagan ni Jehova iti moderno a tiempo?
12 Kas sungbat iti sasao ni Jehova, di nagbayag, ti lugar a pagpuestuan dagiti saksi ket napnon iti narag-o a bunggoy dagiti saksi. Nalawag ken di mapagduaduaan ti testimoniada. Kas ken Josue, paneknekanda nga ‘amin a sinao ni Jehova ket pimmudno. Awan uray maysa a sao ti napaay.’ (Josue 23:14) Silalagip pay laeng ti ili ni Jehova iti sasao da Isaias, Jeremias, Ezequiel, ken ti dadduma pay a mammadto a, kas maymaysa a timek, impadtoda ti pannakaidestiero ti Juda ken ti namilagruan a pannakawayawayada. (Jeremias 25:11, 12) Nainagananen ti mangispal iti Juda, a ni Ciro, uray sakbay pay a nayanak!—Isaias 44:26–45:1.
13 Maigapu iti daytoy aglaplapusanan nga ebidensia, siasino ti makailibak a ni Jehova ti kakaisuna a pudno a Dios? Saan a kas kadagiti pagano a didios, ni Jehova ti kakaisuna a di naparsua; isu ti kakaisuna a pudno a Dios. * Gapuna, dagiti tattao a mangaw-awit iti nagan ni Jehova addaanda iti naisangsangayan ken makaparagsak a pribilehio a mangisalaysay kadagiti nakaskasdaaw nga aramidna kadagiti masanguanan a kaputotan ken iti sabsabali pay nga agimtuod maipapan kenkuana. (Salmo 78:5-7) Iti kasta met a wagas, dagiti Saksi ni Jehova iti moderno nga aldaw addaanda iti pribilehio a mangipakaammo iti nagan ni Jehova iti intero a daga. Idi dekada ti 1920 ad-adda a natarusan dagiti Estudiante ti Biblia ti nauneg a kaipapanan ti nagan ti Dios a Jehova. Kalpasanna, idi Hulio 26, 1931, iti kombension idiay Columbus, Ohio, ti presidente ti Sosiedad a ni Joseph F. Rutherford, nangidatag iti resolusion a napauluan iti “Maysa a Baro a Nagan.” Ti sasao a, “Tarigagayantayo ti maam-ammo ken maawagan iti nagan a, dagiti saksi ni Jehova,” pinaragsakna dagiti kombensionista, a nanganamong iti resolusion babaen iti agallungogan a “Wen!” Sipud idin, naglatak iti sangalubongan ti nagan ni Jehova.—Salmo 83:18.
14. Ania ti ipalagip ni Jehova kadagiti Israelita, ket apay a naintiempuan daytoy a pammalagip?
14 Saluadan ni Jehova dagidiay sidadayaw a mangaw-awit iti naganna, a matmatanna ida kas “alintatao ti matana.” Palagipanna dagiti Israelita maipapan iti daytoy, nga ibagana kadakuada no kasano nga inispalna ida manipud Egipto ken inaywananna ida a sitatalged idiay let-ang. (Deuteronomio 32:10, 12) Iti daydi a tiempo awan sabali a dios iti nagtetengngaanda, yantangay nakitada a mismo ti naan-anay a pannakaibabain dagiti amin a didios ti Egipto. Wen, amin a didiosen ti Egipto dida nasalakniban ti Egipto ken dida nalapdan ti ipapanaw ti Israel. (Exodo 12:12) Umasping iti dayta, ti nabileg a Babilonia, a ti siudadna ket napno iti di nakurkurang ngem 50 a templo dagiti palso a didios, didanto malapdan ti ima ti Mannakabalin-amin inton luk-atanna ti ilina. Nalawag, “awan ti manangisalakan” malaksid ken Jehova.
Mapasag Dagiti Kabalio a Pakigubat, Maluktan Dagiti Pagbaludan
15. Ania ti ipadto ni Jehova maipapan iti Babilonia?
15 “Daytoy ti kinuna ni Jehova, ti Manangsakayo, Daydiay Santo ti Israel: ‘Maipagapu kadakayo agbaonakto idiay Babilonia ket ibabak ti balbalunet dagiti pagbaludan, ken dagiti Caldeo kadagiti barko buyogen dagiti agan-aneng-eng nga ikkis iti biangda. Siak ni Jehova Daydiay Santoyo, ti Namarsua iti Israel, ti Ariyo.’ Daytoy ti kinuna ni Jehova, Daydiay mangar-aramid iti dalan a lumasat iti mismo a baybay ken iti dana a lumasat uray iti nabileg a dandanum, Daydiay mangiruruar a sangsangkagiddan kadagiti karuahe a pakigubat ken ti kabalio, ti puersa militar ken dagidiay napipigsa: ‘Agiddadanto. Saandanto a bumangon. Sigurado a maiddepdanto. Kas iti pabilo a lino masapul a madepdepda.’”—Isaias 43:14-17.
16. Ania ti mapasamak iti Babilonia, kadagiti komersiante a Caldeo, ken kadagiti siasinoman nga agtarigagay a mangikanawa iti Babilonia?
16 Ti Babilonia ket kasla pagbaludan kadagiti naidestiero yantangay lapdanna ida nga agsubli idiay Jerusalem. Ngem dagiti depensa ti Babilonia ket saan a tubeng iti Mannakabalin-amin, Daydiay nangaramid idi “iti dalan a lumasat iti mismo a [Nalabaga a Baybay] ken iti dana a lumasat uray iti nabileg a dandanum”—nabatad a tuktukoyenna ti dandanum ti Jordan. (Exodo 14:16; Josue 3:13) Iti umasping a wagas, ti ahente ni Jehova a ni Ciro, pages-esenna ti nabileg nga Eufrates, tapno makastrek dagiti mannakigubatna iti dayta a siudad. Dagiti komersiante a Caldeo nga aglaylayag kadagiti karayan ti Babilonia—dagiti danum a pagdalanan ti rinibu a komersial a barko ken lantsa a nakailuganan dagiti didios ti Babilonia—aganeng-engdanto iti ladingit inton marba ti nabileg a kabeserada. Kas kadagidi karuahe ni Faraon iti Nalabaga a Baybay, awanto ti maaramidan dagiti napegges a karuahe ti Babilonia. Didanto maispal ti Babilonia. Kas iti kalaka ti panangiddep iti lino a pabilo ti lampara, iddepen ti mangraut ti biag dagiti siasinoman nga agtarigagay a mangikanawa.
Iwanwan ni Jehova ti Natalged a Panagawid ti Ilina
17, 18. (a) Ania a “baro” a banag ti ipadto ni Jehova? (b) Iti ania a wagas a saan a lagipen dagiti umili ti immuna a bambanag, ken apay?
17 Kas panangidilig kadagidi immun-una a panangisalakanna ken iti dandaninan aramiden, kuna ni Jehova: “Dikay lagipen ti nagkauna a bambanag, ket dikay iturong ti panangutobyo iti immuna a bambanag. Adtoy! Mangar-aramidak iti banag a baro. Ita tumanorto. Maammuanyonto dayta, saan kadi? Pudno, mangipasdekakto iti dalan a lumasat iti let-ang, karkarayan a lumasat iti desierto. Ti atap nga animal iti tay-ak idaydayawnakto, dagiti chacal ken dagiti abestrus; agsipud ta nangtedakton iti danum uray iti let-ang, karkarayan iti desierto, tapno painumek ti ilik, daydiay pinilik, ti ili a binukelko maipaay kaniak, tapno isaritada koma ti pakaidaydayawak.”—Isaias 43:18-21.
18 Iti panangibagana a, “dikay lagipen ti nagkauna a bambanag,” saan nga iparparipirip ni Jehova a lipatenen dagiti adipenna ti napalabas a panangispalna. Kinapudnona, adu kadagitoy nga aramid ket paset ti impaltiing ti Dios a pakasaritaan ti Israel, ken imbilin ni Jehova ti tinawen a pananglagip iti pannakalapsut manipud Egipto kabayatan ti pannakarambak ti Paskua. (Levitico 23:5; Deuteronomio 16:1-4) Nupay kasta, tarigagayan itan ni Jehova ti panangitan-ok kenkuana ti ilina maibatay iti “banag a baro”—banag a mapasaranda a mismo. Saan laeng a ti pannakaispalda manipud Babilonia ti ramanen daytoy no di pay ket ti namilagruan a panagdaliasatda nga agawid, nalabit iti direkta a ruta a lumasat iti desierto. Iti dayta a natikag a daga, iyaramidan ni Jehova ida iti “dalan” ken mangipakita kadagiti nabileg nga aramid a kaasping ti inaramidna kadagiti Israelita idi kaaldawan ni Moises—wen, pakanenna dagiti agsubli bayat nga addada iti desierto ken painumenna ida kadagiti napaypayso a karayan. Aglaplapusananto dagiti ipaay ni Jehova nga uray dagiti atap nga animal itan-okda ti Dios ken dida ranggasan dagiti tattao.
19. Kasano a magna iti “Dalan ti Kinasanto” dagiti natda ti naespirituan nga Israel ken dagiti kakaduada?
19 Umasping iti dayta, idi 1919, naluk-atan met dagiti natda ti naespirituan nga Israel iti panangkautibo ti Babilonia, ket nagdaliasatda iti dalan nga insagana ni Jehova kadakuada, ti “Dalan ti Kinasanto.” (Isaias 35:8) Saan a kas kadagidi Israelita, saan a kasapulan nga agakar-akarda iti aktual a makasinit a desierto, ken ti panagdaliasatda ket saan a nagpatingga iti isasangpetda idiay Jerusalem kalpasan ti sumagmamano a bulan. Nupay kasta, ti “Dalan ti Kinasanto” inwanwanna ti natda kadagiti napulotan a Kristiano iti naespirituan a paraiso. Kadakuada, agtalinaedda iti dayta a “Dalan ti Kinasanto,” yantangay kasapulan pay laeng nga agdaliasatda iti daytoy a sistema ti bambanag. No la ketdi ta agtalinaedda iti dalan—no surotenda dagiti pagalagadan ti Dios iti kinadalus ken kinasanto—agtalinaedda iti naespirituan a paraiso. Ket anian a rag-oda bayat a makitipon ti dakkel a bunggoy dagiti “di Israelita” a kakaduada! Maisupadi unay kadagidiay agpannuray iti sistema ni Satanas, dagiti natda ken dagiti kakaduada agtultuloy a tagtagiragsakenda ti nabaknang a naespirituan a padaya iti ima ni Jehova. (Isaias 25:6; 65:13, 14) Yantangay nabigbigda ti pammendision ni Jehova iti ilina, nagbalbaliw ti adu a tattao a dati a kasla animal ket intan-okda ti pudno a Dios.—Isaias 11:6-9.
Ipalgak ni Jehova ti Luksawna
20. Kasano a pinaay ti Israel ni Jehova idi kaaldawan ni Isaias?
20 Idi un-unana, dagiti naisubli a natda ti Israel ket nagbalbaliwen nga umili no idilig iti daydi nadangkes a kaputotan idi panawen ni Isaias. Iti daydi nadangkes a kaputotan, kuna ni Jehova: “Saanka nga immawag uray kaniak, O Jacob, agsipud ta napakilka kaniak, O Israel. Saanmo nga inyeg kaniak ti karnero dagiti sibubukel a datonmo a mapuoran, ket saannak nga indaydayaw babaen kadagiti sakripisiom. Saanka a pinilit nga agserbi kaniak buyogen ti maysa a sagut, saanka met a pinakil iti olibano. Maipaay kaniak awan ginatangmo a nasam-it nga unas babaen ti aniaman a kuarta; ket iti taba dagiti sakripisiom saannak a pinennek. Iti kinapudnona pinilitnak nga agserbi gapu iti basbasolmo; pinakilnak kadagiti biddutmo.”—Isaias 43:22-24.
21, 22. (a) Apay a maikuna a saan a makapadagsen dagiti pagalagadan ni Jehova? (b) Kasano a dagiti tattao, kayariganna, pilitenda ni Jehova nga agserbi kadakuada?
21 Iti panangibagana, “saanka a pinilit nga agserbi kaniak buyogen ti maysa a sagut, saanka met a pinakil iti olibano,” saan nga iparparipirip ni Jehova a di kasapulan ti daton ken olibano (maysa a ramen ti nasantuan nga insienso). Kinapudnona, napateg dagitoy a paset ti pudno a panagdayaw iti sidong ti Linteg ti tulag. Kasta met laeng ti kinapateg ti “unas,” a tuktukoyenna ti nabanglo a kalamo, maysa a nabanglo a ramen ti nasantuan a lana a pangpulot. Liwliwayan idi dagiti Israelita ti panangusar kadagitoy iti serbisio idiay templo. Ngem makapadagsen kadi dagita a bilin? Saan! Nalag-an dagiti pagalagadan ni Jehova no idilig kadagiti pagalagadan iti panagdayaw iti palso a didios. Kas pagarigan, ipapilit idi ti palso a dios a ni Molec ti panagidaton iti ubing—banag a di pulos kinalikaguman ni Jehova!—Deuteronomio 30:11; Mikias 6:3, 4, 8.
22 No koma naaddaan dagiti Israelita iti naespirituan a pannakaawat, saanda koma a pulos a ‘kauma ni Jehova.’ Babaen ti panangsukimatda iti lintegna, makitada ti nauneg nga ayatna kadakuada ket siraragsak koma nga idatonda kenkuana ti “taba,” ti kasayaatan a paset dagiti datonda. Imbes ketdi, siaagum a binukbukodanda ti taba. (Levitico 3:9-11, 16) Anian a panangpaluksaw daytoy nadangkes a nasion ken ni Jehova gapu iti kinadagsen ti basbasolda—a kayariganna, pilpilitenda ni Jehova nga agserbi kadakuada!—Nehemias 9:28-30.
Nasayaat ti Ibunga ti Disiplina
23. (a) Apay a maiparbeng unay ti panangdisiplina ni Jehova? (b) Ania ti nainaig iti panangdisiplina ti Dios iti Israel?
23 Nupay nainget ti panangdisiplina ni Jehova, ken maiparbeng a kasta, mangpataud dayta iti nasayaat a resulta, a pagbalinenna a posible ti pannakaipakat ti asi. “Siak—siak Daydiay mangpumpunas kadagiti salungasingmo maipagapu kaniak a mismo, ket ti basbasolmo saankonto a lagipen. Palagipannak; isaadta koma nga agpadpada ti bagbagita iti pannakaukom; ibagam ti bukodmo a salaysay iti dayta tapno maaddaka iti umiso. Ti bukodmo nga ama, daydiay immuna, nagbasol, ket dagiti bukodmo a pannakangiwat [“managipatarus,” footnote ti New World Translation of the Holy Scriptures—With References] nagsalungasingda a maikaniwas kaniak. Gapuna tabbaawakto dagiti prinsipe ti nasantuan a disso, ket itedkonto ni Jacob kas maysa a tao a naikeddeng iti pannakadadael ken ti Israel kadagiti sao a nabassawang.” (Isaias 43:25-28) Kas iti amin a nasion ti lubong, ti Israel ket nagtaud ken Adan, “daydiay immuna.” Gapuna, awan Israelita a makaibaga nga isu ket adda “iti umiso.” Uray dagiti “pannakangiwat” ti Israel—dagiti mannursuro, wenno managipatarusna iti Linteg—nagbasolda ken Jehova ket nangisuroda kadagiti kinaulbod. Gapuna, iyawat ni Jehova ti intero a nasion “iti pannakadadael” ken “kadagiti sao a nabassawang.” Ilunodna met amin dagidiay agannong iti “nasantuan a disso,” wenno santuariona.
24. Ania ti kangrunaan a makagapu a pakawanen ni Jehova ti ilina—agpadpada idi un-unana ken iti moderno a tiempo—ngem, ania ti riknana kadakuada?
24 Nupay kasta, imutektekanyo a ti ibungana nga asi ti Dios ket saan laeng a maigapu iti panagbabawi ti Israel; maigapu a mismo dayta ken Jehova. Wen, nairaman ti naganna. No baybay-anna a permanente a maidestiero ti Israel, umsien dagiti makaimatang ti mismo a naganna. (Salmo 79:9; Ezequiel 20:8-10) Kasta met itatta, ti pannakaisalakan dagiti tattao ket sumegunda iti pannakasantipikar ti nagan ni Jehova ken ti pannakaalangon ti kinasoberanona. Nupay kasta, ay-ayaten ni Jehova dagidiay naan-anay a mangawat iti disiplinana ken agdayaw kenkuana iti espiritu ken kinapudno. Ipakitana ti ayatna kadagitoy—napulotanda man wenno sabsabali a karnero—babaen ti panangpunasna kadagiti salungasingda maibatay iti sakripisio ni Jesu-Kristo.—Juan 3:16; 4:23, 24.
25. Aniada a nakaskasdaaw a banag ti aramiden ni Jehova iti asidegen a masanguanan, ket kasanotayo a maipakita ti apresasiontayo itan?
25 Maysa pay, dandanin ipakita ni Jehova ti ayatna iti dakkel a bunggoy dagiti nasungdo nga agdaydayaw kenkuana inton mangaramid iti baro a banag a pagimbaganda babaen ti panangisalakanna kadakuada iti “dakkel a rigat” nga agturong iti nadalusan a “baro a daga.” (Apocalipsis 7:14; 2 Pedro 3:13) Saksiandanto ti nakaskasdaaw unay a pannakaiparangarang ti pannakabalin ni Jehova a di pay nakitkita ti tattao. Ti sigurado a pananginanama iti dayta a pasamak tignayenna dagiti napulotan a natda ken amin dagidiay mangbukel iti dakkel a bunggoy tapno agrag-oda ken inaldaw nga agbiagda a maitunos iti dayta nadayag nga annongen: “Dakayo dagiti saksik”!—Isaias 43:10.
[Footnote]
^ par. 13 Kadagiti mitolohia ti nasnasion, “mayanak” ken adda “annak” dagiti adu a didiosda.
[Salsaludsod]
[Ladawan iti panid 48, 49]
Tulongan ni Jehova dagiti Judio iti panagawidda idiay Jerusalem
[Dagiti Ladawan iti panid 52]
Kariten ni Jehova ti nasnasion a mangpataudda kadagiti saksi a para kadagiti didiosda
1. Suer nga estatua ni Baal 2. Damili a pigura ni Astoret 3. Tinallo a didios ti Egipto a da Horus, Osiris, ken Isis 4. Da Athena (kannigid) ken Aphrodite a didios dagiti Griego
[Dagiti Ladawan iti panid 58]
“Dakayo dagiti saksik.”—Isaias 43:10
