1, 2. (a) Ania a pangngarig ti impaay ni Jesus a mangitampok iti kinagulib dagiti relihioso a pangulo a Judio? (b) Ania a punto maipapan kadagiti agtutubo ti masursurotayo iti pangngarig ni Jesus?

SUMAGMAMANO nga aldaw sakbay ti ipapatayna, nangidatag ni Jesus iti mamagpanunot a saludsod iti maysa a bunggoy dagiti relihioso a pangulo a Judio. Kinunana: “Ania ti pagarupenyo? Maysa a tao addaan ti dua nga annak. Idi umasideg iti umuna, kinunana, ‘Anak, inka agtrabaho ita nga aldaw idiay kaubasan.’ Kas sungbat kinuna daytoy a maysa, ‘Mapanak, apo,’ ngem saan a napan. Idi umasideg iti maikadua, kinunana ti isu met laeng. Kas sungbat kinuna daytoy a maysa, ‘Diak mapan.’ Kalpasanna  nakarikna iti panagbabawi ket napan. Siasino kadagiti dua ti nangaramid iti pagayatan ni amana?” Insungbat dagiti pangulo a Judio: “Ti naud-udi.”​—Mateo 21:28-31.

² Itamtampok idi ditoy ni Jesus ti kinagulib dagiti pangulo a Judio. Kasda la iti umuna nga anak, a nagkari nga aramidenda ti pagayatan ti Dios ngem saanda a tinungpal ti karida. Ngem adu a nagannak ti makabigbig a naibatay ti pangngarig ni Jesus iti nalawag a pannakaawat iti biag ti pamilia. Kas impakitana a naimbag, masansan a narigat a maammuan no aniat’ pampanunoten dagiti agtutubo wenno maibaga no aniat’ aramidenda. Mabalin a mangpataud iti adu a parikut ti maysa nga agtutubo bayat ti panagbaro wenno panagbalasangna, kalpasanna agbalinto met laeng a responsable, mapagraraeman a nataengan. Rumbeng a laglagipentay daytoy bayat nga usigentayo ti parikut maipapan iti panagrebelde dagiti tin-edyer.

3. Apay a di rumbeng a birngasan a dagus dagiti nagannak ti anakda kas rebelde?

³ Mabalin a makadamdamagkayo sagpaminsan iti maipapan kadagiti tin-edyer a sangon-sango nga agrebelde kadagiti dadakkelda. Mabalin nga adda pay ketdi am-ammoyo a pamilia nga addaan iti tin-edyer nga awan namnamana a maidalan. Nupay kasta, saan a kanayon a nalaka a maammuan no talaga a rebelde ti maysa nga ubing. Maysa pay, mabalin a narigat a matarusan no apay nga agrebelde ti sumagmamano nga annak idinto ta ti dadduma, saan​—uray no agkakabbalayda. No madlaw dagiti nagannak a kasla tumantanor a napeklan a rebelde ti maysa kadagiti annakda, aniat’ rebbeng nga aramidenda? Tapno masungbatan daytoy, pagsaritaantay pay nga umuna no ania ti kayat a sawen ti rebelde.

4-6. (a) Ania ti rebelde? (b) Aniat’ rebbeng a laglagipen dagiti nagannak no agsukir sagpaminsan ti tin-edyer nga anakda?

⁴ Iti simple a pannao, ti rebelde ket maysa a tao a sipapakinakem  ken kanayon nga agsukir wenno sumupiat ken sumupring iti nangatngato nga autoridad. Siempre, ‘ti kinamaag adda iti puso ti ubing.’ (Proverbio 22:15) Isu a supringen no dadduma dagiti amin nga ubbing ti dadakkelda ken dadduma nga autoridad. Nangnangruna a pudno daytoy iti panawen ti pisikal ken emosional a panagdakkel a pagaammo kas panagbaro ken panagbalasang. Makariribuk ti panagbalbaliw a mapasamak iti biag ti asinoman a tao, ket panawen ti adu a panagbalbaliw ti panagbaro ken panagbalasang. Agmatmataenganen ti baro wenno balasangyo. Isut’ gapuna nga iti tawtawen ti panagbaro ken panagbalasang, marigatan nga agkatunosan dagiti dadduma a nagannak ken annak. Masansan a nainkasigudan a pabannayaten dagiti nagannak ti panagbalbaliw, idinto ta kayat dagiti tin-edyer a papardasen.

⁵ Di italtalek ti rebelde a tin-edyer ti pannursuro dagiti dadakkelna. Nupay kasta, laglagipenyo a saan a rebelde ti sagpaminsan nga agsukir. Ket no maipanggep kadagiti naespirituan a banag, adda dagiti annak nga iti damo mabalin a saan unay wenno saan a pulos nga interesado iti kinapudno ti Biblia, ngem mabalin a saanda a rebelde. Kas nagannak, diyo koma birngasan a dagus ti anakyo.

⁶ Panawen kadi ti panagrebelde iti autoridad dagiti nagannak ti tawtawen ti panagbaro ken panagbalasang ti amin nga agtutubo? Saan. Kinapudnona, ipasimudaag ti pammaneknek a manmano laeng kadagiti tin-edyer ti mangiparparangarang iti nakaro a panagrebelde bayat ti panagbaro ken panagbalasang. Ngem ti ngay ubing a nasubeg ken kanayon nga agrebelde? Ania ngata ti makagapu iti kasta a panagrebelde?

7. Kasano a ti sataniko nga aglawlaw maimpluensiaanna ti ubing nga agrebelde?

⁷ Ti sataniko a kasasaad iti lubong ti kangrunaan a makagapu iti panagrebelde. “Ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19) Nangpataud  ti lubong nga adda iti pannakabalin ni Satanas iti makadangran a kultura a nasken a sarangten dagiti Kristiano. (Juan 17:15) Nagubgubsang, napegpeggad, ken napno iti ad-adu a dakes nga impluensia ita ti kaaduan iti dayta a kultura ngem iti napalabas. (2 Timoteo 3:1-5, 13) No saan nga isuro, pakdaaran, ken salakniban dagiti nagannak ti annakda, nalaka laeng a malapunos dagiti agtutubo iti “espiritu nga agtigtignay ita kadagiti annak ti kinasukir.” (Efeso 2:2) Mainaig iti daytoy ti impluensia dagiti kapatada. Kuna ti Biblia: “Ti makikuyog kadagiti maag dakesto ti pagtungpalanna.” (Proverbio 13:20) Kasta met, ti kanayon a makikuyog kadagidiay napasagepsepan iti espiritu daytoy a lubong mabalin a maaringan iti dayta nga espiritu. Kanayon a kasapulan dagiti agtutubo ti tulong tapno maawatanda a ti panangsurot kadagiti nadiosan a prinsipio ti pundasion ti kasayaatan a wagas ti panagbiag.​—Isaias 48:17, 18.

8. Ania dagiti makagapu iti panagrebelde ti anak?

⁸ Mabalin a maysa pay a makagapu iti panagrebelde ti kasasaad iti pagtaengan. Kas pagarigan, no mangnginum, naigamer iti droga, wenno naranggas ti maysa a naganak iti asawana, mabalin a matiritir ti panangmatmat ti tin-edyer iti biag. Uray kadagiti nataltalna bassit a pagtaengan, mabalin nga agrebelde ti anak no mariknana a saan a maseknan kenkuana dagiti dadakkelna. Nupay kasta, saan a dagiti makinruar nga impluensia ti kanayon a makagapu iti panagrebelde dagiti tin-edyer. Addada annak a di mangitaltalek iti pannursuro dagiti dadakkelda uray no iyap-aplikar ti dadakkelda dagiti nadiosan a prinsipio ken ikagkagumaanda a salakniban ida iti lubong a nanglikmut kadakuada. Apay? Nalabit gapu iti maysa pay a ramut dagiti parikuttayo​—ti kinaimperpekto ti tao. Kinuna ni Pablo: “Babaen iti maysa a tao [ni Adan] simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti isuamin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.” (Roma 5:12) Maysa a managimbubukod a  rebelde ni Adan, ket dakes a tawid ti imbatina iti amin a kaputotanna. Kayat laeng ti dadduma nga agtutubo ti agrebelde, kas iti inaramid ti kapuonanda.

9. Aniada a panaglablabes iti panangpadakkel iti anak ti mabalin a mangituggod iti anak nga agrebelde?

⁹ Ti sabali pay a mangituggod iti panagrebelde dagiti tin-edyer isu ti di natimbeng a panangmatmat dagiti nagannak iti panangpadakkel iti anak. (Colosas 3:21) Nakaro ti kinainget ken panangdisiplina ti dadduma a naannad a nagannak kadagiti annakda. Napanuynoy dagiti dadduma, a saanda a mangipasdek kadagiti pagannurotan a mangsalaknib kadagiti awan pay padasna nga agtutubo nga annakda. Saan a kanayon a nalaka a timbengen dagitoy dua a panaglablabes. Ken nadumaduma ti kasapulan dagiti nadumaduma nga ubbing. Mabalin nga ad-adda a kasapulan ti maysa ti pannarabay ngem ti sabali. Kaskasdi, makatulong ti dua a pagarigan iti Biblia a mangipakita kadagiti peggad ti nalabes a kinainget wenno nalabes a kinapanuynoy.

10. Apay a saan a nasayaat nga ama ni Eli, nupay mabalin a maysa a matalek a nangato a padi?

¹⁰ Maysa nga ama ti nangato a padi ti nagkauna nga Israel a ni Eli. Nagserbi iti 40 a tawen, nga awan duadua a kabesadona ti Linteg ti Dios. Mabalin a simamatalek nga inannong ni Eli ti inaldaw a rebbengenna kas padi ken mabalin a naan-anay pay ketdi nga insurona ti Linteg ti Dios kadagiti annakna a lallaki, da Ofni ken Finees. Nupay kasta, napanuynoy unay ni Eli kadagiti annakna. Nagserbi da Ofni ken Finees kas papadi, ngem “awan kaes-eskanda a lallaki,” nga interesadoda laeng a mangpennek iti gartem ken imoral a tarigagayda. Kaskasdi, idi nagaramidda iti nakababain iti sagrado a disso, di naitured ni Eli nga ikkaten ida iti saadda. Apagapaman laeng a tinubngarna ida. Gapu iti kinapanuynoyna, ad-adda  a rinaem ni Eli dagiti annakna ngem ti Dios. Nagbanaganna, nagrebelde dagiti annakna iti nadalus a panagdaydayaw ken Jehova ket nagsagaba iti didigra ti intero a sangakabbalayan ni Eli.​—1 Samuel 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22.

11. Aniat’ maadal dagiti nagannak iti di umiso nga ulidan ni Eli?

¹¹ Nataenganen dagiti annak ni Eli idi napasamak dagitoy, ngem ipaganetget daytoy a pakasaritaan ti peggad ti panangikedked iti disiplina. (Idiligyo ti Proverbio 29:21.) Mabalin a di mapaggidiat ti dadduma a nagannak ti ayat ken panangpanuynoy, a saanda a mangipasdek ken mangipatungpal kadagiti nabatad, di agbaliwbaliw, ken nainkalintegan a pagannurotan. Saanda nga ipakpakat ti naayat a disiplina, uray no masalungasing dagiti nadiosan a prinsipio. Gapu iti kasta a kinapanuynoy, mabalin a di ikankano dagiti annakda ti autoridad dagiti nagannak wenno ti aniaman a dadduma a kita ti autoridad.​—Idiligyo ti Eclesiastes 8:11.

12. Aniat’ nagbiddutan ni Rehoboam iti panangaramat iti autoridad?

¹² Ni Rehoboam ti pagarigan iti sabali pay a panaglablabes iti panagaramat iti autoridad. Isu ti maudi nga ari ti nagkaysa a pagarian ti Israel, ngem saan a naimbag nga ari. Nagtawid ni Rehoboam iti daga a pagnanaedan dagiti tattao a saan a mapnek gapu iti nadagsen nga awit nga impabaklay kadakuada ni Solomon nga amana. Naawatan kadi ida ni Rehoboam? Saan. Idi indawat dagiti tattao ti pannakaikkat ti dadduma kadagiti nadagsen nga awitda, dina impangag ti nainsiriban a balakad dagiti natataengan a mammagbagana ket imbilinna ti pannakapadagsen ti sangol dagiti tattao. Gapu iti kinakuspagna, immalsa dagiti sangapulo a tribu iti amianan, ket nabingay ti pagarian.​—1 Ar-ari 12:1-21; 2 Cronicas 10:19.

13. Kasano a maliklikan dagiti nagannak ti biddut ni Rehoboam?

¹³ Adda sumagmamano a napapateg a leksion a maadal dagiti nagannak iti salaysay ti Biblia maipapan ken Rehoboam. Nasken a ‘birokenda ni Jehova’ iti kararag ken usigenda dagiti pamay-anda a mangpadakkel iti  anak maibatay kadagiti prinsipio ti Biblia. (Salmo 105:4) “Ti panangirurumen pagmaagenna ti masirib a tao,” kuna ti Eclesiastes 7:7. Dagiti nasayaat-pannakautobna a pagannurotan ikkanna dagiti agtutubo iti gundaway a rumang-ay bayat a salaknibanna ida iti peggad. Ngem di rebbeng nga agbiag dagiti ubbing iti kasasaad a nainget unay ken adut’ maiparit tapno saanda a malapdan a mangpatanor iti maitutop a panagpannuray ken panagtalek iti bagi. No ikagumaan dagiti nagannak a timbengen ti nainkalintegan a wayawaya ken dagiti natibker ken nabatad a pagbeddengan, mabalin a saan nga agrebelde ti kaaduan a tin-edyer.

14, 15. Kasano komat’ panangmatmat dagiti nagannak iti panagdakkel ti anakda?

¹⁴ Nupay maragsakan dagiti nagannak a makakita iti panagdakkel ti anakda manipud kinamaladaga agingga nga agmataengan, mabalin a madanaganda no mangrugin ti agtutubo nga anakda nga agpannuray iti bagina imbes  nga agdepdepende lattan kadakuada. Iti daytoy a panawen ti panagbalbaliw, dikay masdaaw no natangken ti ulo wenno saan a makitunos no maminsan ti tin-edyer nga anakyo. Laglagipenyo a ti koma kalat dagiti Kristiano a nagannak isu ti panangpatanor iti nanakman, nasimbeng, ken responsable a Kristiano.​—Idiligyo ti 1 Corinto 13:11; Efeso 4:13, 14.

¹⁵ Nupay mabalin a narigat, nasken nga isardeng dagiti nagannak ti ugali nga agkedked iti aniaman a panagkiddaw ti agtutubo nga anakda iti dakdakkel a wayawaya. Iti makagunggona a pamay-an, kasapulan a rumang-ay ti ubing kas maysa nga indibidual. Kinapudnona, uray ubingda pay, adda dagiti tin-edyer a nasapa a naaddaan iti nataengan a panagnaknakem. Kas pagarigan, kuna ti Biblia maipapan ken agtutubo nga Ari Josias: “Idi agtutubo pay laeng [agtawen iti agarup 15], inrugina a sinapul  ti Dios ni David.” Nalawag a maysa a manakem a tao daytoy naisalsalumina a tin-edyer.​—2 Cronicas 34:1-3.

16. Bayat a maikkan dagiti annak iti dakdakkel a responsabilidad, aniat’ rebbeng a mabigbigda?

¹⁶ Nupay kasta, adda responsabilidad a kakuyog ti wayawaya. Ngarud, bay-anyo a lak-amen ti agmatmataengan nga anakyo dagiti bunga ti dadduma kadagiti pangngeddeng ken tignayna. Agaplikar kadagiti agtutubo ken nataengan ti prinsipio nga ‘aniaman nga imula ti maysa a tao, daytoyto met ti apitenna.’ (Galacia 6:7) Di mabalin a painaknakman nga agnanayon dagiti annak. Ngem kasanon no kayat ti anakyo ti agaramid iti banag a pulos a diyo anamongan? Kas responsable a naganak, nasken a kunayo, “Saan.” Ket, nupay mabalinyo nga ilawlawag dagiti makagapu, saan koma nga agbalin a wen ti saanyo. (Idiligyo ti Mateo 5:37.) Nupay kasta, ikagumaanyo nga ibaga ti “Saan” iti natanang ken nainkalintegan a wagas, ta “ti naalumamay a sungbat pagbaw-ingenna ti pungtot.”​—Proverbio 15:1.

17. Ania dagiti sumagmamano a kasapulan ti tin-edyer a rebbeng nga ipaay ti naganak?

¹⁷ Kasapulan dagiti agtutubo ti kinatalged ti di agbaliwbaliw a disiplina uray no saanda a kanayon nga umanamong a dagus kadagiti restriksion ken pagannurotan. Makapaupay no agkarabaliw dagiti pagannurotan, depende iti adda a rikna dagiti nagannak. Maysa pay, no maparegta ken matulongan dagiti tin-edyer, sigun iti kasapulan, a mangparmek iti kinamanagbabain, wenno kaawan talek iti bagi, mabalin a dumakkeldanto a nasimsimbeng. Apresiaren met dagiti tin-edyer no magun-odda ti panagtalek a pakaikarianda.​—Idiligyo ti Isaias 35:3, 4; Lucas 16:10; 19:17.

18. Ania dagiti sumagmamano a makaparegta a kinapudno maipapan kadagiti tin-edyer?

¹⁸ Mabalin a maliwliwa dagiti nagannak a makaammo a no adda talna, kinatalged, ken ayat iti uneg ti sangakabbalayan, kadawyanna a rumang-ay dagiti annak. (Efeso  4:31, 32; Santiago 3:17, 18) Kinapudnona, adu dagiti agtutubo nga uray dimmakkelda iti pagtaengan a dakes ti kasasaad, a nagtaudda kadagiti pamilia a pakakitaan iti alkoholismo, kinaranggas, wenno dadduma pay a dakes nga impluensia, nagbalinda a nasayaat a nataengan. Gapuna, no mangipaaykayo iti pagtaengan a pakariknaan dagiti tin-edyer nga annakyo iti kinatalged ken ammoda a mapakitaanda iti ayat, pammateg, ken atension​—uray no mapakuyogan dayta a pannaranay iti nainkalintegan a panangiparit ken disiplina a maitunos kadagiti Nainkasuratan a prinsipio​—mabalin a maipagpannakkelyonto ida inton nataengandan.​—Idiligyo ti Proverbio 27:11.

19. Nupay nasken nga iruam dagiti nagannak ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan, aniat’ pagrebbengan ti anak?

¹⁹ Pudno a dakkel ti maaramidan ti nasayaat a panangpadakkel iti anak. Kuna ti Proverbio 22:6: “Iruammo ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan; uray intono lakayen saannanto a pagpanawan.” Ngem dagiti ngay annak nga addaan kadagiti serioso a parikut nupay nasayaat dagiti dadakkelda? Posible aya daytoy? Wen. Masapul a tarusantay ti nadakamat a proverbio iti lawag ti dadduma a bersikulo a mangipaganetget iti pagrebbengan ti anak a ‘dumngeg’ ken agtulnog kadagiti nagannak. (Proverbio 1:8) Masapul nga agpada nga iyaplikar dagiti nagannak ken ti anak dagiti Nainkasuratan a prinsipio tapno naurnos ti pamilia. No saan nga agtitinnulong dagiti nagannak ken annak, tumaud dagiti parikut.

20. No agbiddut dagiti annak gapu iti kinaawan annad, aniat’ nainsiriban nga aramiden dagiti nagannak?

²⁰ Aniat’ rebbeng nga aramiden dagiti nagannak no agbiddut ken maisagmak ti tin-edyer nga anakda? No kasta, kasapulan unay ti agtutubo ti tulong. No laglagipen dagiti nagannak a maysa nga agtutubo nga awan pay padasna ti kalanglangenda, nalaklakada a liklikan ti agpungtot.  Binagbagaan ni Pablo dagiti nataengan iti kongregasion: “Uray pay no ti maysa a tao makaaramid iti sumagmamano a di umiso nga addang sakbay a maammuanna dayta, dakayo nga addaan kadagiti naespirituan a kualipikasion padasenyo nga atoren ti kasta a tao iti espiritu ti kinaalumamay.” (Galacia 6:1) Mabalin a suroten dagiti nagannak daytoy a pamay-an iti pannakilangen iti maysa nga agtutubo a nagbiddut gapu iti kinaawan annad. Bayat nga ilawlawagda no apay a di umiso ti inaramidna ken no kasano a maliklikanna ti pannakaulit ti biddutna, ibatad koma dagiti nagannak a saan a ti agtutubo ti dakes, no di ket ti di umiso nga aramidna.​—Idiligyo ti Judas 22, 23.

21. Kas panangsurot iti ulidan ti kongregasion Kristiano, ania koma ti aramiden dagiti nagannak no makabasol iti nadagsen dagiti annakda?

²¹ No ngay nakaro ti kinadelingkuente ti agtutubo? Iti kasta a kasasaad kasapulan ti ubing ti naisangsangayan a tulong ken nainsiriban a panangidalan. No agbasol iti nadagsen ti maysa a kameng ti kongregasion, maparegta nga agbabawi ken agpatulong kadagiti panglakayen. (Santiago 5:14-16) No agbabawi, tulongan dagiti panglakayen tapno maimbagan iti naespirituan. Iti pamilia pagrebbengan dagiti nagannak a tulongan ti nagbasol a tin-edyer, nupay mabalin a kasapulan a makisaritada kadagiti panglakayen maipapan iti dayta a banag. Saanda koma nga ilimed iti bagi dagiti panglakayen ti aniaman a nadagsen a basol a naaramid ti maysa kadagiti annakda.

22. Kas panangtulad ken Jehova, ania a kababalin ti ikagumaan dagiti nagannak a manteneren no agbasol iti nadagsen ti anakda?

²² Pudno a makasuot ti nakaro a parikut a pakainaigan dagiti mismo nga annak. Gapu iti pannakadismayada, mabalin a sipupungtot a ballaagan dagiti nagannak ti nasukir nga anakda; ngem mabalin a sakiten laeng ti nakemna daytoy. Laglagipenyo a mabalin nga agpannuray ti masakbayan daytoy nga agtutubo iti wagas ti pannakatratona  iti daytoy kritikal a tiempo. Laglagipenyo met a madadaan ni Jehova a mangpakawan idi simiasi ti ilina iti umiso​—no la ket ta agbabawida. Imdenganyo ti naayat a sasaona: “‘Umaykayo ita, dakayo a tattao, ket ilintegtay dagiti bambanag iti nagbabaetantayo,’ kuna ni Jehova. ‘Uray no dagiti basolyo kasda la koma iti eskarlata, mapapudawdanto a kas la niebe; nupay no nalabbasitda a kasla lupot a karmesi, agbalindanto a kasla de lana.’” (Isaias 1:18) Anian a nagsayaat nga ulidan para kadagiti nagannak!

23. No nakabasol iti nadagsen ti maysa kadagiti annakda, kasano koma nga agtignay dagiti nagannak, ken ania komat’ liklikanda?

²³ Gapuna, ikagumaanyo a paregtaen ti nasukir nga anak nga agbaw-ing iti danana. Dumawatkayo iti nasin-aw a balakad kadagiti adda padasna a nagannak ken panglakayen iti kongregasion. (Proverbio 11:14) Dikay koma agtignay a sidadarasudos ken agisawang wenno agaramid kadagiti banag a mangparigat iti panagsubli ti anakyo. Liklikanyo ti di magawidan a pungtot ken sakit ti nakem. (Colosas 3:8) Dikay rumukma a dagus. (1 Corinto 13:4, 7) Nupay guraenyo ti dakes, saankay koma a naulpit ken diyo guraen ti anakyo. Kangrunaan iti amin, ikagumaan koma dagiti nagannak ti mangipakita iti nasayaat nga ulidan ken pagtalinaedenda a natibker ti pammatida iti Dios.

24. Ania a nasaem a kasasaad ti tumaud no dadduma iti Kristiano a pamilia, ket kasano koma nga agtignay dagiti nagannak?

²⁴ Iti dadduma a kasasaad nalawag a desidido ti maysa nga agtutubo nga agrebelde ken mangilaksid a mamimpinsan kadagiti Nakristianuan a sursuro. No kasta, rebbeng a maipamaysa ti panangmantener wenno panangibangon manen iti biag ti pamilia kadagiti dadduma pay nga annak. Annadanyo a diyo ipamaysa amin a pigsayo iti rebelde, di la ket ta mabaybay-an dagiti dadduma nga annak. Imbes nga ilimed ti parikut iti dadduma  a kameng ti pamilia, pagsasaritaanyo dayta kas maitutop ken iti makaliwliwa a pamay-an.​—Idiligyo ti Proverbio 20:18.

25. (a) Kas panangsurot iti padron ti kongregasion Kristiano, aniat’ mabalin nga aramiden dagiti nagannak no agbalin a napeklan a rebelde ti anakda? (b) Ania komat’ laglagipen dagiti nagannak no agrebelde ti maysa kadagiti annakda?

²⁵ Kinuna ni apostol Juan maipapan iti maysa a nagbalin a napeklan a rebelde iti kongregasion: “Dikay pulos awaten kadagiti pagtaenganyo wenno sawen ti maysa a kablaaw kenkuana.” (2 Juan 10) Mabalin a nasken a kasta met ti aramiden dagiti nagannak iti mismo nga anakda no nataenganen ken dagup ti kinasukirna. Nupay mabalin a narigat ken nasaem ti kasta a tignay, nasken dayta no maminsan tapno masalakniban ti dadduma a kameng ti pamilia. Kasapulan ti sangakabbalayanyo ti pannalaknib ken agtultuloy a pannarabayyo. Gapuna, itultuloyyo nga ipaannurot dagiti nalawag, ngem nainkalintegan, a pagbeddengan ti kababalin. Makisaritakayo kadagiti dadduma nga annakyo. Interesadokay koma iti kasasaadda idiay eskuelaan ken iti kongregasion. Kasta met, ipabigbigyo kadakuada nga uray no saanyo nga anamongan dagiti aramid ti rebelioso nga anak, saanyo a kagura. Kondenarenyo ti dakes nga aramid, saan ket a ti ubing. Idi nangted iti pakaibabainan ti dua nga annak ni Jacob iti pamiliana gapu iti naulpit nga aramidda, inlunod ni Jacob ti naranggas a pungtotda, saan a dagiti annakna a mismo.​—Genesis 34:1-31; 49:5-7.

26. Iti ania a makagun-od iti liwliwa dagiti napasnek a nagannak no agrebelde ti maysa kadagiti annakda?

²⁶ Mabalin a pabasolenyo ti bagiyo iti napasamak iti pamiliayo. Ngem no sipapasnek nga inaramidyon ti amin a kabaelanyo, nga inkagumaanyo a sinurot ti pammagbaga ni Jehova, di kasapulan a babalawenyo ti bagiyo nga awan gapgapuna. Maliwliwakay koma iti kinapudno nga awan ti perpekto a nagannak, ngem sipapasnek nga inkagumaanyo ti agbalin a naimbag a nagannak. (Idiligyo ti Aramid 20:26.) Mamirsay-puso ti maaddaan iti napeklan a rebelde  iti pamilia, ngem no mapasamak dayta kadakayo, namnamaenyo a maawatan ti Dios ket pulos a dina baybay-an dagiti napudno nga adipenna. (Salmo 27:10) Isu a determinadokay koma a mamagtalinaed iti pagtaenganyo a natalged, naespirituan a pagkamangan para iti asinoman a saan a rebelde nga annak.

27. Silalagip iti pangngarig maipapan iti barayuboy nga anak, ania ti kanayon a manamnama dagiti nagannak ti rebelioso nga anak?

²⁷ Maysa pay, pulos a saan koma a mapukaw ti namnamayo. Ti panagreggetyo idi iti umno a panangsanay mabalin a sagidennanto inton agangay ti puso ti naiwawa nga anak ket makapagpanunot. (Eclesiastes 11:6) Adu dagiti Kristiano a pamilia a nakapadas iti kasta, ket nagsubli dagiti nasukir nga annakda, kas iti ama iti pangngarig ni Jesus maipapan iti barayuboy nga anak. (Lucas 15:11-32) Mabalin a mapasamak met dayta kadakayo.