1, 2. No nariribuk ti panagasawa, aniat’ rebbeng nga isaludsod?

IDI 1988 nalaus ti ladingit ti maysa nga Italiana nga agnagan Lucia. * Aggibus idin ti biagna a kas naasawaan kalpasan ti sangapulo a tawen. Namin-adu a pinadasna ti makikinnaawatan ken lakayna, ngem napaay. Isu a nakisina gapu ta saanda nga agkatunosan ket bukbukodna itan a mangpadakkel iti dua nga annakna a babbai. No kasta a malagipna daydi a tiempo, kuna ni Lucia: “Masinunuok idi nga awan ti makasalbar iti panagdennami kas agassawa.”

² No adda parikutmo iti panagasawa, mabalin a maawatam ti rikna ni Lucia. Mabalin a nariribuk ti relasionyo nga agassawa ket nalabit pampanunotem no masalbar pay dayta. Iti kasta a kasasaad, mabalin a makatulong kenka ti panangusig iti daytoy a saludsod: Sursurotek aya amin a nasayaat a balakad nga impaay ti Dios iti Biblia a kas tulong iti panagballigi ti panagasawa?​—Salmo 119:105.

3. Nupay gagangayen ti diborsio, aniat’ naipadamag a reaksion ti adu a diborsiado ken diborsiada ken ti pamiliada?

³ No nakaro dagiti parikut ti agassawa, mabalin a ti panagsina ti kasla kalakaan nga aramiden. Ngem, nupay makapakigtot ti iyaadu dagiti narakrak a pamilia iti adu a pagilian, ipasimudaag dagiti nabiit pay a panagsirarak a pagbabbabawian ti adu kadagiti diborsiado ken diborsiada ti pannakisinada. Ad-adu a parikut iti salun-at, agpadpada iti bagi ken panunot, ti sagsagabaen ti adu kadakuada ngem dagidiay saan a nakisina. Masansan nga agpaut iti adu a tawen ti pannakariribuk ken kinaliday ti  annak dagiti nagdiborsio. Agsagaba met dagiti nagannak ken gagayyem ti narakrak a pamilia. Ket komusta met ngay ti panangmatmat ti Dios, ti Namunganay iti panagasawa, iti kasasaad?

4. Kasano koma a tamingen dagiti parikut iti panagasawa?

⁴ Kas nadakamat kadagiti napalabas a kapitulo, inranta ti Dios a tungpal-biag ti singgalut ti panagasawa. (Genesis 2:24) Apay ngarud a nakaad-adu nga agassawa ti agsinsina? Mabalin a saan a kellaat a mapasamak daytoy. Masansan nga adda dagiti pammakdaar a pagilasinan. Mabalin a dumakkel a dumakkel dagiti babassit a parikut ti agassawa agingga a kasla saanen a marisut. Ngem no marisut a dagus dagitoy a parikut iti tulong ti Biblia, maliklikan ti panagsina ti adu a pagassawaan.

5. Ania a realistiko a kasasaad ti rebbeng a sanguen dagiti agassawa?

⁵ Ti maysa a banag a mangituggod no dadduma kadagiti parikut isu ti di realistiko a pananginanama ti maysa  kadagiti agassawa wenno isuda a dua. Mabalin a mangparnuay dagiti nobela ni ayat, popular a magasin, programa iti telebision, ken sine iti namnama ken arapaap nga adayo a mapasamak iti pudno a biag. No saan a pumudno dagitoy nga arapaap, mabalin a marikna ti maysa a tao a naallilaw, napaay, agsakit pay ketdi ti nakemna. Nupay kasta, kasano a masarakan ti dua nga imperpekto a tao ti ragsak iti panagasawa? Kasapulan ti panagregget tapno maipasdek ti naballigi a relasion.

6. (a) Ania a realistiko a panangmatmat iti panagasawa ti ipaay ti Biblia? (b) Ania ti sumagmamano a makagapu iti di panagkinnaawatan ti agassawa?

⁶ Praktikal ti Biblia. Bigbigenna dagiti rag-o nga itden ti panagasawa, ngem mamakdaar met a dagidiay mangasawa “maaddaanto ti rigat iti lasag.” (1 Corinto 7:28) Kas nadakamaten, agpada nga imperpekto ti agassawa ken agbasolda. Naiduma ti mental ken emosional a pakabuklan ken pannakapadakkel ti tunggal maysa. Saan nga agtunos no maminsan ti agassawa maipapan iti kuarta, annak, ken nakaikamangan. Mabalin a pakaigapuan met ti supiat ti di umdas a panawen a panangaramidda a dua kadagiti bambanag ken dagiti seksual a parikut. * Kasapulan ti panawen tapno mataming dagiti kasta a banag, ngem dikay maupay! Nabalinan ti kaaduan a pagassawaan a sanguen ti kakasta a parikut ken nakaaramid kadagiti solusion a mapagnumuanda.

7, 8. No nasair ti rikna wenno adda di pagkinnaawatan ti agassawa, ania ti Nainkasuratan a wagas a panangtaming kadagitoy?

⁷ Adu ti di makapagtanang no pagsasaritaanda dagiti sakit ti nakem, di pagkikinnaawatan, wenno personal a pagkurkurangan. Imbes a direkta a kunaenna: “Dinak maawatan,” mabalin nga agsintir ti asawa ket padakkelenna  ti parikut. Adu ti agkuna: “Ti laeng bagim ti pampanunotem,” wenno, “Dinak ay-ayaten.” Gapu ta dina kayat ti makisupiat, mabalin nga agulimek lattan ti asawana.

⁸ Nasaysayaat no ipangag ti pammagbaga ti Biblia: “Agpungtotkayo, ngem nupay kasta dikay agbasol; ti init saannakay koma a malnekan a sipupungtot.” (Efeso 4:26) Iti maika-60 nga anibersario ti kasarda, napagsaludsodan ti maysa a naragsak a pagassawaan no ania ti sekreto ti naballigi a panagdennada. Kinuna ti asawa a lalaki: “Nasursuromi ti di maturog agingga a di marisut ti saanmi a pagkinnaawatan, uray kasanot’ kabassit daytoy.”

9. (a) Ania ti naipakita iti Kasuratan a napateg a paset ti komunikasion? (b) Aniat’ masansan a kasapulan nga aramiden ti agassawa, nupay kalikaguman daytoy ti tured ken kinapakumbaba?

⁹ No di agtunos ti agassawa, masapul a “nasiglat koma maipapan iti panagdengngeg, nainayad maipapan iti panagsao, nabannayat maipapan iti panagpungtot” ti tunggal maysa. (Santiago 1:19) Kalpasan ti panagimdengda a naimbag, mabalin a kasapulan nga agpada nga agpadispensar ti agassawa. (Santiago 5:16) Ti napasnek a panangibaga iti, “Dispensarennak no nasairko ti riknam,” kalikagumanna ti kinapakumbaba ken tured. Ngem ti kastoy a panangrisut kadagiti di pagkinnaawatan dakkel ti maitulongna iti agassawa saan laeng nga iti panangrisut kadagiti parikutda no di pay ket iti panangpatanor iti kinabara ken kinasinged a mangparagsak iti panagtinnakunaynayda.

10. Ania a proteksion nga inrekomenda ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Corinto ti mabalin nga agaplikar iti maysa a Kristiano ita?

¹⁰ Idi nagsurat ni apostol Pablo kadagiti taga-Corinto, inrekomendana ti panagasawa ‘gapu iti kinasaknap ti pannakiabig.’ (1 Corinto 7:2) Maipada wenno dakdakes  pay ketdi ngem ti nagkauna a Corinto ti lubong ita. Pasig a mangtukay iti narugit a seksual a tarigagay dagiti imoral a topiko a sipapanayag a pagsasaritaan dagiti tao iti lubong, ti di natakneng a panagkawkawesda, ken dagiti naalas nga estoria kadagiti magasin ken libro, iti TV, ken kadagiti sine. Kadagiti taga-Corinto nga agnanaed idi iti kasta nga aglawlaw, kinuna ni apostol Pablo: “Nasaysayaat ti mangasawa ngem iti sumged ti derrep.”​—1 Corinto 7:9.

11, 12. (a) Aniat’ rebbengen ti agassawa iti maysa ken maysa, ket iti ania koma nga espiritu a maipaay dayta? (b) Kasano koma a tamingen ti kasasaad no temporario a di maited ti karbengan ti asawa?

¹¹ Gapuna, bilinen ti Biblia dagiti Kristiano nga adda asawana: “Ipaay koma ti lalaki iti asawana ti karbenganna; ngem ti babai aramidenna met koma ti isu met laeng iti asawana.” (1 Corinto 7:3) Imutektekanyo ta naipaganetget ti panangted​—saan a ti panangkalikagum. Pudpudno a makapnek laeng ti pisikal a panagdenna ti agassawa no maseknanda iti pagimbagan ti tunggal maysa. Kas pagarigan, ibilin ti Biblia kadagiti lallaki a makilangenda iti assawada “maitunos iti pannakaammo.” (1 Pedro 3:7) Pudno daytoy nangruna iti panangted ken panangawat iti karbengan ti asawa. No saan a nadungngo ti pannakatrato ti asawa a babai, mabalin a dina matagiragsak daytoy a paset ti panagasawa.

¹² Adda dagiti tiempo a mabalin a di maited ti agassawa ti karbengan ti tunggal maysa. Mabalin a pudno daytoy iti asawa a babai iti dadduma nga aldaw ti bulan wenno no nabannog unay. (Idiligyo ti Levitico 18:19.) Mabalin a pudno daytoy iti asawa a lalaki no adda nadagsen a parikutna iti trabaho ket napaksuyan ti riknana. Mataming a naimbag ti kasta a temporario a pannakaipaidam ti karbengan ti asawa no prangka a pagsaritaan ti agassawa ti kasasaad sada “pagnumuan nga agpadpada.” (1 Corinto 7:5) Daytoy ti manglapped iti di umiso a panangipapan ti asinoman kadagiti agassawa. Ngem no  igagara ti asawa a babai a paidaman ni lakayna wenno no rantaen ti asawa a lalaki a di ited ti karbengan ni baketna iti naayat a pamay-an, mabalin a nalaka a matnag ti asawana iti sulisog. Iti kasta a kasasaad, mabalin a tumaud dagiti parikut iti nagbaetan ti agassawa.

13. Kasano a mapagtalinaed dagiti Kristiano a nadalus ti panagpampanunotda?

¹³ Kas kadagiti amin a Kristiano, masapul a liklikan dagiti adda asawana nga adipen ti Dios ti pornograpia, a mabalin a mangtukay iti narugit ken di naikasigudan a tarigagay. (Colosas 3:5) Masapul met a saluadanda ti pampanunot ken tigtignayda iti pannakilangen kadagiti amin a saanda a kasekso. Namakdaar ni Jesus: “Ti tunggal maysa nga agtultuloy a mangmatmat iti maysa a babai tapno gartemanna nakikamalalan kenkuana iti pusona.” (Mateo 5:28) No iyaplikarda ti pammagbaga ti Biblia maipapan iti sekso, mailisi ti agassawa iti sulisog ken pannakikamalala. Agtultuloy a matagiragsakda ti makaay-ayo a kinasinged iti panagasawa a ti sekso maipatpateg kas nadayaw a sagut ti Namunganay iti panagasawa, ni Jehova.​—Proverbio 5:15-19.

14. Ania a nakalkaldaang a kasasaad ti tumanor no dadduma? Apay?

¹⁴ Makaparagsak ta kaaduan iti Kristiano a panagasawa, marisut dagiti aniaman a parikut a tumaud. Ngem saan a kanayon a kasta. Gapu ta imperpekto dagiti tao ken agbibiagda iti managbasol a lubong nga iturturayan ni Satanas, agtungpal ti dadduma a panagasawa iti panagsina. (1 Juan 5:19) Kasano koma a sanguen dagiti Kristiano ti kasta a narigat a kasasaad?

15. (a) Ania ti kakaisuna a Nainkasuratan a pakaibatayan ti diborsio a mabalin manen ti mangasawa wenno makiasawa? (b) Apay a madi a makidiborsio ti dadduma iti di matalek nga asawa?

¹⁵ Kas nadakamat iti Kapitulo 2 iti daytoy a libro, ti pannakiabig isu ti kakaisuna a Nainkasuratan a pakaibatayan ti diborsio a mabalin manen ti mangasawa  wenno makiasawa. * (Mateo 19:9) No adda nalagda a pammaneknekmo a ginulibannaka ti asawam, no kasta, naipasangoka iti narigat a pangngeddeng. Agtalinaedka iti asawam wenno makidiborsioka? Awan dagiti paglintegan. Pinakawan a naan-anay ti dadduma a Kristiano ti asawada a pudpudno nga agbabbabawi, ket nasayaat ti nagbanagan ti nasalbar a panagasawa. Madi a makidiborsio ti dadduma maipuon kadagiti annak.

16. (a) Ania dagiti sumagmamano a makagapu a makidiborsio ti dadduma iti nagbasol nga asawada? (b) No ikeddeng ti awan basolna nga asawa a makidiborsio wenno di makidiborsio, apay a di koma babalawen ti asinoman ti desisionna?

¹⁶ Iti sabali a bangir, mabalin a nagbunga ti dakes nga aramid iti panagsikog wenno iti sakit a mayakar babaen ti sekso. Wenno nalabit kasapulan a masalakniban dagiti ubbing iti naganak nga abusado iti sekso. Nalawag, adu ti nasken nga usigen sakbay nga agdesision. Nupay kasta, no masukalam a ginulibannaka ti asawam sa makidennaka manen kenkuana, ipaspasimudaagmo a pinakawanmon ti asawam ken tarigagayam nga ituloy ti panagtiponyo. Awanen ti pakaibatayan ti diborsio agraman Nainkasuratan a posibilidad a mangasawa wenno makiasawa manen. Awan koma ti asinoman a makibiang wenno mangimpluensia iti desisionmo, wenno asinoman a mangbabalaw iti desision nga aramidem. Masapul nga anusam ti pagbanagan ti desisionmo. “Tunggal maysa awitennanto ti bukodna nga awit.”​—Galacia 6:5.

17. No awan ti [napasamak a] pannakiabig, ania a limitasion ti impasdek ti Kasuratan iti panagsina wenno diborsio?

¹⁷ Adda kadi dagiti kasasaad a mabalin a pangibatayan ti panagsina wenno nalabit pannakidiborsio iti asawa  uray no saan a nakikamalala? Wen, ngem iti kasta a kasasaad, saan a nawaya ti maysa a Kristiano nga agbirok iti sabali a tao a pakiasawaanna manen. (Mateo 5:32) Nupay ipalubos ti Biblia ti kasta a panagsina, mangted dayta iti kondision a ti sumina “agtalinaed koma a di makiasawa wenno saan makikappia manen.” (1 Corinto 7:11) Ania ti sumagmamano a nakaro a kasasaad a mabalin a maiparbeng ti panagsina?

18, 19. Ania ti dadduma kadagiti nakaro unay a kasasaad a mabalin a mangtignay iti maysa nga asawa a mangtingiting no rebbeng a makisina a legal wenno makidiborsio, nupay di mabalin a mangasawa wenno makiasawa manen?

¹⁸ Bueno, mabalin a rumigat ti biag ti pamilia gapu iti nakaro a kinasadut ken bisio ti asawa a lalaki. * Mabalin nga isugalna ti sapul ti pamilia wenno usarenna a pangsuportar iti bisiona a droga wenno arak. Kuna ti Biblia: “No ti asinoman dina taraonan dagidiay . . . kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.” (1 Timoteo 5:8) No saan nga agbalbaliw ti kasta a lalaki, a nalabit pagbisiona pay ketdi ti kuarta a mabirbirokan ni baketna, mabalin nga ikeddeng ti asawa a babai ti makisina a legal tapno masaluadan ti pagimbaganna ken dagiti annakna.

¹⁹ Mabalin met a panunoten ti kasta a legal a tignay no nakaro ti pannakaranggas ti asawa, a nalabit kanayon a makabil nga uray la agpeggad ti salun-at ken ti biagna pay ketdi. Mainayon pay, no kanayon a padpadasen a piliten ti maysa ti asawana a mangsalungasing iti bilin ti Dios, mabalin met a makisina ti agpelpeligro nga asawa, nangruna no makagteng dagiti bambanag iti punto nga agpeggad ti naespirituan a biag. Mabalin nga  ikeddeng ti agpegpeggad nga asawa a ti kakaisuna a pamay-an tapno ‘makapagtulnog iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao’ isu ti pannakisina a legal.​—Aramid 5:29.

20. (a) No bilang marakrak ti pamilia, aniat’ maitulong dagiti nataengan a gagayyem wenno panglakayen, ken aniat’ saanda koma nga aramiden? (b) Saan koma nga aramaten dagiti adda asawana ti panangdakamat ti Biblia iti panagsina ken diborsio kas pambar a mangaramid iti ania?

²⁰ Iti amin a kita ti nakaro a panangabuso iti asawa, awan koma ti asinoman a mangpilit iti awan basolna nga asawa a makisina wenno agtalinaed iti asawana. Nupay mabalin a tumulong ken mangipaay iti naibatay-Biblia a pammagbaga dagiti nataengan a gagayyem ken panglakayen, saanda nga ammo ti amin a mapaspasamak iti agassawa. Ni laeng Jehova ti makaammo iti dayta. Siempre, saan a raraemen ti Kristiano nga asawa a babai ti urnos ti Dios iti panagasawa no aramatenna dagiti narabaw a pambar tapno masinaanna ti asawana. Ngem no agtultuloy ti napeggad unay a kasasaad, saan koma a babalawen ti asinoman no ikeddengna ti makisina. Maikuna met ti kasta maipapan iti Kristiano nga asawa a lalaki a kayatna ti makisina. “Agtakdertayto amin iti saklang ti pagtugawan a pangukoman ti Dios.”​—Roma 14:10.

21. Ania a kapadasan ti mangipakita a makatulong ti pammagbaga ti Biblia iti panagasawa?

²¹ Tallo a bulan kalpasan a nakisina ken lakayna, ni Lucia, a nadakamat itay, naam-ammona dagiti Saksi ni Jehova ket rinugianna ti nakipagadal iti Biblia kadakuada. “Diak impagpagarup,” inlawlawagna, “a mangipaay ti Biblia kadagiti praktikal a solusion iti parikutko. Kalpasan laeng ti makalawas a panagadalko, dagus a kayatko ti makisinnublianan ken lakayko. Maikunak  itan nga ammo ni Jehova no kasano nga alawen ti panagasawa iti krisis gapu ta tulongan ti sursurona ti agassawa nga agpinnateg. Saan a pudno, kas ipagarup ti dadduma, a pagsisinaen dagiti Saksi ni Jehova ti pamilia. Iti kasasaadko, ti kasunganina ti napasamak.” Nasursuro ni Lucia nga iyaplikar dagiti prinsipio ti Biblia iti biagna.

22. Iti ania nga agtalek koma dagiti amin nga agassawa?

²² Saan a naisangsangayan ni Lucia. Rebbeng a maysa koma a bendision ti panagasawa, saan a dagensen. Isut’ gapuna nga impaay ni Jehova ti kasayaatan a naisurat a gubuayan ti pammagbaga iti panagasawa​—ti napateg a Saona. Ti Biblia “pagsiribenna ti nanengneng.” (Salmo 19:7-11) Adun nga agassawa nga agpangpanggep idi nga agsina ti naalawna ken adu pay dagiti addaan kadagiti nakaro a parikut a natulonganna. Sapay koma ta agtalek a naan-anay dagiti amin nga agassawa iti pammagbaga ni Jehova a Dios iti panagasawa. Pudno a makatulong dayta!