1, 2. Apay a maragsakan ni Jehova a makakita iti panagreggettayo nga agbalin a mapagtalkan? Iyilustrarmo.

AGKADUA a pimmanaw iti paglakuan ti maysa nga ina ken ti bassit nga anakna a lalaki. Pagammuan ta nagsarimadeng ti ubing a kasla madanagan ti rupana. Adda iggemna a bassit nga ay-ayam a naalana iti paglakuan. Nalipatanna nga insubli wenno impagatang koma dayta ken nanangna. Mariribukan ti ubing isu a rengrengenna ti inana. Liniwliwa ti ina ket kinuyogna nga agsubli iti paglakuan tapno maisublina ti ay-ayam ken tapno agpadispensar. Bayat nga ar-aramiden dayta ti ubing, maragragsakan unay ti ina. Apay?

² Maragsakan dagiti nagannak no makitada nga ikagkagumaan dagiti annakda ti agbalin a mapagtalkan wenno mapagpiaran. Kasta met ti nailangitan nga Amatayo ta isu ti “Dios ti kinapudno.” (Salmo 31:5) Bayat a maim-imatanganna ti panagmataengantayo iti naespirituan, maragragsakan a makakita kadatayo a mangikagkagumaan nga agbalin a mapagtalkan. Agsipud ta kayattayo a paragsaken ni Jehova ken kayattayo ti agtalinaed iti ayatna, iparangarangtayo ti karirikna nga inyebkas ni apostol Pablo: “Kayatmi ti agbiag a mapagtalkan iti amin a bambanag.” (Hebreo 13:18) Usigentayo ti uppat a kangrunaan a benneg ti biag a mamagbalin no dadduma a narigat ti agbalin a mapagtalkan. Kalpasanna, usigentayo ti dadduma kadagiti bendision nga iyeg ti panagbalin a mapagtalkan.

3-5. (a) Ania ti imballaag kadatayo ti Sao ti Dios maipapan kadagiti peggad ti panangallilaw iti bagi? (b) Ania ti tumulong kadatayo nga agbalin a napudno iti bagitayo?

³ Ti umuna a karit ket ti panagsursuro nga agbalin a napudno  iti bagitayo. Gapu ta imperpektotayo, nalakatay laeng a maallilaw ti bagitayo. Kas pagarigan, imbaga ni Jesus kadagiti Kristiano sadi Laodicea nga inallilawda ti bagbagida iti panangipagarupda a nabaknangda, idinto a ti kinapudnona, ‘napanglaw ken bulsek ken lamolamoda’ iti naespirituan. Pudno a nakaay-ay-ay dayta a kasasaadda. (Apocalipsis 3:17) Ad-adda a nagpeggad ti kasasaadda gapu iti panangallilawda iti bagida.

⁴ Nalabit a malagipmo met ti impakdaar ni adalan a Santiago: “No ti asinoman a tao pagarupenna iti bagina nga isu maysa a pormal a managdaydayaw ket kaskasdi a saanna a ngedngedan ti dilana, no di ket itultuloyna nga allilawen ti bukodna a puso, ti porma ti panagdaydayaw daytoy a tao ket barengbareng.” (Santiago 1:26) No ipagaruptayo nga awaten latta ni Jehova ti panagdayawtayo uray no di umiso ti panagsasaotayo, al-allilawentayo laeng ti bagitayo. Agbalin a barengbareng ti panagdayawtayo ken Jehova, awan serserbina. Kasanotay a maliklikan ti kasta a nakaay-ay-ay a kasasaad?

⁵ Iti isu met laeng a paset ti suratna, ti kinapudno ti sao ti Dios ket inyarig ni Santiago iti pagsarmingan. Imbalakadna a sukimatentayo ti perpekto a linteg ti Dios ken aramidentayo dagiti kasapulan a panagbalbaliw. (Santiago 1:23-25) Matulongannatayo ti Biblia nga agbalin a napudno iti bagitayo ken mangbigbig no ania ti masapul nga aramidentayo tapno rumang-aytayo. (Un-unnoy 3:40; Haggeo 1:5) Mabalintay met nga ikararag ken Jehova a sukimatennatayo, ken tulongannatayo a mangbigbig ken mangilinteg kadagiti aniaman a serioso a pagkurangantayo. (Salmo 139:23, 24) Ti panagbalin a di napudno ket makaallilaw a pagkapuyan, ken masapul a matmatantayo dayta a kas iti panangmatmat ti nailangitan nga Amatayo. Kuna ti Proverbio 3:32: “Ti nasikap a tao nakarimrimon a banag ken Jehova, ngem ti kinasingedna adda kadagidiay napalungdo.” Matulongannatayo ni Jehova a maaddaan iti karirikna a kas iti kaririknana ken mangmatmat iti bagitayo a kas iti panangmatmatna kadatayo. Laglagipem a kinuna ni Pablo: “Kayatmi ti agbiag a mapagtalkan.” Iti agdama, saantayo pay a perpekto, ngem naimpusuan a tarigagayantayo ken sipapasnek nga ikagumaantayo ti agbalin a mapagpiaran wenno napudno.

6. Apay a nasken a napudno dagiti agassawa iti tunggal maysa, ken ania dagiti peggad a maliklikanda?

⁶ Rumbeng a mapagpiaran wenno napudno dagiti amin a kameng ti Kristiano a pamilia. Nasken ngarud a napudno dagiti agassawa iti tunggal maysa. Iti Kristiano a pagassawaan, awan ti lugar dagiti makapasakit, narugit nga aramid a kas ti panangipakita iti romantiko nga interes kadagidiay saanda nga asawa, pannakirelasion iti nalimed babaen ti Internet, wenno ti aniaman a kita ti pornograpia. Adda dagiti naasawaan a Kristiano a nakaaramid kadagita a di ammo ti assawada. Panangallilaw ti kasta nga aramid. Imutektekam ti kinuna ni matalek nga Ari David: “Saanak a nakikatugaw kadagiti tattao ti di kinapudno; ket saanak a sumrek a kadua dagidiay mangilemmeng iti kinasiasinoda.” (Salmo 26:4) No addan asawam, dika agaramid iti banag a mabalin a mangsulisog kenka a mangilimed iti asawam iti ar-aramidem!

7, 8. Aniada nga ehemplo iti Biblia ti makatulong kadagiti ubbing tapno masursuroda nga ipateg ti kinamapagpiaran?

⁷ Tapno maisuro dagiti nagannak kadagiti annakda ti pateg ti kinamapagpiaran, nainsiriban nga usarenda dagiti ehemplo iti Biblia. Karaman kadagiti saan a napudno a tattao ni Acan a nagtakaw ken nagpanggep a mangilemmeng iti tinakawna; ni Gehazi a nagulbod gapu iti pinansial a gunggona; ken ni Judas a nagtakaw ken naglibak tapno liputanna ni Jesus.—Josue 6:17-19; 7:11-25; 2 Ar-ari 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6.

⁸ Iti sabali a bangir, adda dagiti  nasayaat nga ehemplo iti kinamapagpiaran a kas ken Jacob, a nangidagadag kadagiti annakna nga isublida ti kuarta a nasukalanda kadagiti supotda ta impagarupna a di naigagara a naipisok dayta; ni Jefte ken ti balasangna a nangaramid iti dakkel a personal a panagsakripisio tapno matungpal ti sapata ni Jefte; kasta met ni Jesus a situtured a di nangilibak iti kinasiasinona iti sanguanan dagiti naranggas a tattao tapno matungpal ti padto ken masalaknibanna dagiti gagayyemna. (Genesis 43:12; Uk-ukom 11:30-40; Juan 18:3-11) Mabalin nga usaren dagiti nagannak dagiti kasta nga ehemplo a masarakan iti Sao ti Dios a makatulong kadakuada a mangisuro kadagiti annakda a mangipateg iti kinamapagpiaran.

9. Ania ti rumbeng a liklikan dagiti nagannak no kayatda ti mangipasdek iti ulidan iti kinamapagpiaran para kadagiti annakda, ken apay a napateg ti kasta nga ulidan?

⁹ Gapu ta isursuroda kadagiti annakda ti maipapan iti kinamapagpiaran, adda napateg nga obligasion a naipabaklay kadagiti nagannak. Inyimtuod ni apostol Pablo: “Nupay kasta, sika a mangisursuro iti asinoman, dika aya isuro ta bagim? Sika, a mangikaskasaba iti ‘Dika agtakaw,’ agtakawka aya?” (Roma 2:21) Matikaw ti annak ti dadduma a nagannak gapu ta isursuro dagiti dadakkelda ti maipapan iti kinamapagpiaran ngem isuda a mismo ket saan a kasta. Mabalin nga ikalinteganda ti panagtakaw ken panagulbodda babaen ti panagpambarda, a kunada “Bassit la a banag dayta.” Ngem iti kinapudnona, uray kasano ti kabassit wenno kaadu ti natakaw, panagtakaw latta dayta. Kasta met a kasano man kalag-an wenno kadagsen ti panagulbod, kaskasdi a panagulbod dayta. * (Lucas 16:10) Nalaka a mailasin dagiti ubbing ti panaginsisingpet ket mabalin a pakadangranda unay dayta. (Efeso 6:4) Nupay kasta, no masursuroda ti kinamapagpiaran iti mismo nga ulidan dagiti nagannak kadakuada, mabalin a dumakkelda a mangidaydayaw ken Jehova iti daytoy di mapagpiaran a lubong.—Proverbio 22:6.

10. No maipapan iti panagbalin a napudno no makisarsaritatayo kadagiti kapammatiantayo, ania a panagannad ti nasken a laglagipentayo?

¹⁰ Iti pannakilangentayo kadagiti padatayo a Kristiano, addaantayo iti adu a gundaway a mangpatanor iti kinamapagpiaran. Kas naadaltayo iti Kapitulo 12, nasken nga annadantayo ti panagsasaotayo, nangruna kadagiti kapammatiantayo. Mabalin nga agtungpal iti makadangran a tsismis, wenno pammardaya pay ketdi, ti gagangay a panagsasarita! No ulitentayo nga estoriaen ti saan a masinunuo no pudno, mabalin a tumultulongtayo nga agiwaras iti kinaulbod, isu a nasaysayaat a medmedantayo ti bibigtayo. (Proverbio 10:19) Iti sabali a bangir, mabalin nga adda banag nga ammotayo a pudno, ngem dina kayat a sawen a mayanatup dayta nga isarsarita. Kas pagarigan, baka awan ti bibiangtayo maipapan iti dayta a banag, wenno amangan no makapasakit dayta no ibagatayo iti sabali. (1 Tesalonica 4:11) Ikalintegan dagiti dadduma a tattao a ti panagbalinda a nagubsang ket mangipakita laeng a saanda nga agpampammarang, ngem kanayon koma a makaay-ayo ken saan a makapasakit ti panagsasaotayo.—Colosas 4:6.

11, 12. (a) Kasano nga ad-adda a pinadagsen dagiti dadduma ti naaramidda a basol? (b) Ania dagiti kinaulbod nga ipappapati ni Satanas mainaig kadagiti nadagsen a basol, ken kasanotayo a masaranget dagita? (c) Kasanotayo a maipakita a napudnotayo iti organisasion ni Jehova?

¹¹ Nangnangruna a nasken a napudnotayo kadagiti mangidadaulo iti kongregasion. Dagiti dadduma a nakaaramid iti  nadagsen a basol ad-adda a padagsenenda ti basolda babaen ti panangkalubda iti dayta ken panagulbodda no pagsaludsodan ida dagiti panglakayen iti kongregasion. Agbalin pay ketdin a doble kara ti panagbiagda, nga agpammarangda nga agserserbi ken Jehova bayat nga agar-aramidda iti nadagsen a basol. Agbibiag iti kinaulbod dagiti kasta a tattao. (Salmo 12:2) Dagiti dadduma a nakabasol saanda nga ibaga kadagiti panglakayen ti intero a kinapudno no di ket ilimedda dagiti napateg nga impormasion. (Aramid 5:1-11) Ti kasta a panangallilaw ket masansan a bunga ti panamati kadagiti kinaulbod nga itantandudo ni Satanas.—Kitaem ti kahon a “ Dagiti Kinaulbod nga Ipappapati ni Satanas Mainaig Kadagiti Nadagsen a Basol.”

¹² Napateg met ti panagbalin a napudno iti organisasion ni Jehova no sungbatantayo dagiti nakasurat a saludsod. Kas pagarigan, no ireporttayo ti nagapuanantayo iti ministerio, siguraduentayo nga umiso ti isurattayo. Umasping iti dayta, no suratantayo ti aplikasion para iti maysa a pribilehio, ditay ilibak ti pudno a kasasaad ti salun-attayo wenno aniaman nga impormasion maipapan kadatayo.—Proverbio 6:16-19.

13. Kasanotay a maipakita a mapagpiarantayo no kaduatayo iti negosio ti kapammatiantayo?

¹³ Mapagpiarantayo met koma kadagiti kapammatiantayo no mainaig iti negosio. No dadduma, mabalin a makinegosio dagiti Kristiano kadagiti kapammatianda. Agannadda koma a dida aramiden wenno pagsasaritaan ti maipapan kadagita no addada iti Kingdom Hall wenno iti ministerio. Mabalin nga agkadua iti negosio dagiti agpada a Kristiano kas amo ken empleado. No alaentayo a trabahador dagiti kakabsattayo, napudnotayo koma kadakuada, a bayadan ida iti umiso a tiempo, iti gatad a napagtulagan, ken ited kadakuada dagiti benepisio a nairanta kadakuada wenno kiddawen ti linteg. (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4) No datayo met ti trabahador ti padatayo a Kristiano, agtrabahotayo iti amin a kabaelantayo a mayataday iti sueldo wenno tangdantayo. (2 Tesalonica 3:10) Ditay mangnamnama iti naisangsangayan a pannakatrato gapu laeng ta kapammatiantayo ti amotayo, a kas man la obligado a mangted iti kanayonan a  bakasion, benepisio, wenno dadduma pay a bentaha a saan a maited kadagiti dadduma a trabahador.—Efeso 6:5-8.

14. Kas panagannad, ania ti nainsiriban nga aramiden dagiti Kristiano a makisugpon iti negosio, ken apay?

¹⁴ Kasano ngay no ti negosiotayo ramanenna ti pannakisugpon, nalabit iti puonan wenno panagutang? Mangipaay ti Biblia iti napateg ken praktikal a prinsipio: Agaramid iti kasuratan! Kas pagarigan, idi gimmatang ni Jeremias iti talon, nagaramid iti dua a kopia ti dokumento iti imatang dagiti saksi ken sitatalged nga indulinna tapno mausar a pagkonsultaan iti masanguanan. (Jeremias 32:9-12; kitaem met ti Genesis 23:16-20.) No makinegosio kadagiti kapammatian, dina kayat a sawen nga awan ti panagtalekyo iti maysa ken maysa no isuratyo amin a detalye iti dokumento a naannad ti pannakaisaganana, napirmaan, ken nasaksian. Imbes ketdi, makatulong dayta tapno maliklikan ti di pagkikinnaawatan, pannakapaay, ken itataud pay ketdi ti susik a mangibunga iti panaggiginnura. Laglagipen koma dagiti asinoman a Kristiano nga agkatransaksion iti negosio a dida ipalubos a madadael ti panagkaykaysa ken talna ti kongregasion gapu iti negosio. *—1 Corinto 6:1-8.

15. Ania ti rikna ni Jehova maipapan kadagiti kinukusit nga aramid iti negosio, ken kasano ti reaksion dagiti Kristiano kadagiti kasta a gagangay nga aramid?

¹⁵ Saan laeng nga iti kongregasion a rumbeng a mapagpiaran ti maysa a Kristiano. Kinuna ni Pablo: “Kayatmi ti agbiag a mapagtalkan iti amin a bambanag.” (Hebreo 13:18) No maipapan iti panagnegosio, ti Namarsua kadatayo ket interesado unay iti kinamapagpiaran. Iti laengen libro dagiti Proverbio, namimpat a nadakamat ti maipapan iti saur a timbangan. (Proverbio 11:1; 16:11; 20:10, 23) Kadagiti nagkauna a tiempo, gagangay a mausar dagiti timbangan kadagiti transaksion iti negosio tapno matimbang dagiti tagilako ken ti kuarta a paggatang. Dagiti nakusit  a komersiante agusarda iti dua a paris ti bato a pagtimbangan ken maysa a saan a husto a timbangan a pangallilaw ken pangsaur kadagiti kostumerda. * Kagura ni Jehova dagiti kasta nga aramid! Tapno agtalinaedtayo iti ayatna, naan-anay a liklikantayo ti aniaman ken amin a kinukusit nga aramid iti negosio.

16, 17. Aniada a kita ti panagkusit ti gagangayen ditoy lubong ita, ken ania ti determinado nga aramiden dagiti pudno a Kristiano?

¹⁶ Gapu ta ni Satanas ti agturay iti daytoy a lubong, di pakasdaawan nga adu dagiti nakusit a tattao. Mabalin nga inaldaw a maipasangotayo kadagiti kasasaad a mangsulisog kadatayo nga agkusit. No agaramidda iti résumé, wenno ababa a pakagupgopan dagiti abilidad ken kapadasanda, nga usarenda nga agaplay iti trabaho, adu dagidiay mangisurat iti saan a pudno ken agsobsobra, pinarparbo ken pinalsipikar a detalye ti nagapuananda. No suratan dagiti tattao dagiti porma para iti imigrasion, panagbuis, insurance, ken dadduma pay, masansan nga agulbodda tapno laeng maalada ti kayatda. Adu nga estudiante ti agkusit kadagiti eksamen, wenno no agsuratda kadagiti report iti eskuelaan, mabalin nga agsukimatda iti Internet ket kopiaenda ti inaramid ti sabali a tao sada ipasa dayta, a pagparangenda nga isuda a mismo ti nangaramid iti dayta. Ken no makilangen dagiti tattao kadagiti managkunniber nga opisial, masansan a mangtedda iti pasuksok tapno maalada ti kayatda. Ekspektarentayo a kasta ti kababalin dagiti tattao iti lubong a nagadu dagiti ‘managayat iti bagbagida, managayat iti kuarta, awanan panagayat iti kinaimbag.’—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ Determinado dagiti pudno a Kristiano a saan a makiraman iti aniaman kadagita a kinukusit nga aramid. Ngem agparang a dagidiay agkuskusit ti agbalballigi ken isuda pay ti makaun-una ditoy lubong. Dayta ti gapuna a karit no dadduma ti panagbalin a mapagpiaran. (Salmo 73:1-8) Kabayatanna, nalabit agsagaba  dagiti Kristiano iti pinansial gapu ta kayatda ti agtalinaed a mapagpiaran “iti amin a bambanag.” Sayang kadi ti ar-aramidenda a panagsakripisio? Pulos a saan! Ngem apay? Ania dagiti gunggona nga itden ti panagbalin a mapagpiaran?

18. Apay a nakapatpateg ti maaddaan iti reputasion kas mapagpiaran a tao?

¹⁸ Manmano a banag iti biag ti napatpateg ngem iti reputasion kas mapagpiaran wenno mapagtalkan a tao. (Kitaem ti kahon a “ Kanayonak Kadi a Mapagtalkan?”) Ken panunotem—uray asino mabalinna ti maaddaan iti kasta a reputasion! Saan nga agpannuray dayta iti talento, kinabaknang, itsura, kasasaad iti biag, wenno aniaman a banag a saanmo a kontrolado. Nupay kasta, adu ti napaay a maaddaan iti nasayaat a reputasion. Manmano dagiti mapagpiaran. (Mikias 7:2) Mabalin a laisendaka dagiti dadduma no mapagpiaranka, ngem adda dagiti mangapresiar iti kinamapagpiaram, ket pagtalkan ken raemendaka gapu iti dayta. Adu kadagiti Saksi ni Jehova ti nagunggonaan pay ketdi iti pinansial gapu iti kinamapagpiaranda. Nagtalinaedda iti trabahoda idinto ta naikkat dagiti di mapagpiaran a katrabahoda, wenno saan, nakasarakda iti trabaho kadagiti agkasapulan unay kadagiti matalek nga empleado.

19. Kasano a ti kinamapagpiaran apektaranna ti konsiensiatayo ken ti relasiontayo ken Jehova?

¹⁹ Mapadasam man dagita wenno saan, nasaysayaat pay a gunggona ti masagrapmo no mapagpiaranka. Maaddaanka iti nadalus a konsiensia. Insurat ni Pablo: “Agtalekkami nga addaankami iti napudno a konsiensia.” (Hebreo 13:18) Kanayonanna, maragsakan ti naayat a nailangitan nga Amatayo a makakita iti nasayaat a reputasionmo, ken ipatpategna dagiti mapagpiaran a tattao. (Salmo 15:1, 2; Proverbio 22:1) Wen, ti panagbalin a mapagpiaran tulongannaka nga agtalinaed iti ayat ti Dios, ket awanen ti napatpateg pay a gunggona ngem iti dayta. Iti sumaganad a kapitulo, usigentayo ti maipapan iti panangmatmat ni Jehova iti trabaho.