1, 2. Apay a masapul a naannadtayo no agpilitayo iti paglinglingayan?

 KAGATEM koman ti maysa a prutas idi madlawmo nga adda pasetna a naperdi. Ania ti aramidem? Kanem kadi latta? Ibellengmo kadi? Wenno ikkatem ti naperdi a pasetna ken kanem ti nasayaat a pasetna?

² Iti dadduma a pamay-an, ti paglinglingayan ket kas iti dayta a prutas. Mabalin a makaparagsak ti dadduma, ngem kaaduan ti arig naperdi ta immoral, naranggas, wenno dinedemonio. Isu a no agpilika iti paglinglingayan, ibagbagam kadi: “Makaammoak no ania ti kayatko  a paglinglingayan”? Wenno ibagam: “Dakes ti amin a paglinglingayan”? Wenno siaannad a pilpiliem ti paglinglingayam, a liklikam ti dakes ken maragsakanka iti nasayaat?

3. Ania ti masapul a panunotentayo no agpilpilitayo iti paglinglingayan?

³ Kasapulantayo amin ti agragragsak ken aglinglingay, ken kayattayo ti agpili a naimbag. Bayat nga agpilpilitayo iti paglinglingayan, masapul ngarud a panunotentayo no ania ti epektona iti panagdaydayawtayo ken Jehova.

4. Ania ti maysa a prinsipio ti Biblia a makatulong kadatayo no agpilitayo iti paglinglingayan?

⁴ No idedikartayo ti biagtayo ken Jehova, ikarkaritayo nga usarentayo ti biagtayo nga agserbi kenkuana. (Basaen ti Eclesiastes 5:4.) Ikarkaritayo nga ‘aramidentayo ti amin a banag a pakaidayawan ti Dios.’ (1 Corinto 10:31) Kaipapanan dayta a dedikadotayo iti Dios uray no agrelrelaks wenno aglinglingaytayo, saan laeng a no addatayo iti gimong wenno ministerio.

5. Ania a kita ti panagdaydayaw ti masapul nga itedtayo ken Jehova?

⁵ Amin nga aramidentayo ket konektado iti panagdaydayawtayo ken Jehova. Inlawlawag daytoy ni Pablo idi imbagana: “Itedyo ti bagiyo a kas sibibiag a daton, nasantuan ken pakaragsakan ti Dios.” (Roma 12:1) Kinuna ni Jesus: “Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken amin a kararuam ken amin a panunotmo ken amin a pigsam.” (Marcos 12:30) Kanayon a kayattayo nga ited ken Jehova ti kasayaatan kadatayo.  Iti nagkauna nga Israel, no agdaton dagiti umili para ken Jehova, manamnama a nasalun-at nga animal ti itedda. Saan nga awaten ti Dios ti daton nga adda depektona. (Levitico 22:18-20) Iti umasping a pamay-an, mabalin a saan met nga awaten ni Jehova ti panagdaydayawtayo. Kasano?

6, 7. Ania ti epekto ti paglinglingayantayo iti panagdaydayawtayo ken Jehova?

⁶ Ibaga ni Jehova kadatayo: “Masapul nga agbalinkayo a nasantuan, ta nasantuanak.” (1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Awaten laeng ni Jehova ti panagdaydayawtayo no nasantuan, wenno nadalus dayta. (Deuteronomio 15:21) Saan a nadalus ti panagdaydayawtayo no ar-aramidentayo dagiti kagura ni Jehova, kas kadagiti banag nga immoral, naranggas, wenno konektado iti demonismo. (Roma 6:12-14; 8:13) Ngem saan met a maragsakan ni Jehova no maay-ayatantayo kadagita. Mabalin a marugitan ken di awaten ni Jehova ti panagdaydayawtayo ken madadael ti relasiontayo kenkuana.

⁷ No kasta, kasanotayo nga agpili a nainsiriban iti paglinglingayantayo? Ania dagiti prinsipio a makatulong kadatayo a mangammo no ania a paglinglingayan ti maitutop ken saan a maitutop?

8, 9. Ania a klase ti paglinglingayan ti liklikantayo? Apay?

⁸ Adu ita ti agduduma a klase ti paglinglingayan. Kayat dagiti Kristiano ti dadduma kadagita, ngem kaaduanna ket saanda a kayat. Ammuentayo nga umuna no ania a klase ti paglinglingayan ti masapul a liklikantayo.

⁹ Immoral, naranggas, wenno dinedemonio ti adu a pelikula, website, pabuya iti telebision, video game, ken  kanta. Kaaduanna a maipakita a kasla saan a dakes ken nakakatkatawa pay ketdi dagiti dakes a banag. Ngem siguraduen dagiti Kristiano a liklikanda dagiti paglinglingayan a maikontra kadagiti nadalus a pagalagadan ni Jehova. (Aramid 15:28, 29; 1 Corinto 6:9, 10) No liklikantayo dagita, ipakpakitatayo ken Jehova a kaguratayo ti dakes.​—Salmo 34:14; Roma 12:9.

10. Ania ti mabalin a resulta ti di umiso a panagpili iti paglinglingayan?

¹⁰ Ngem ibaga ti dadduma nga awan pagdaksan dagiti naranggas, immoral, wenno dinedemonio a paglinglingayan. Irasonda: ‘Ania koma ti pagdaksanna? Diak met pulos aramiden dagita.’ No kasta ti panagrasrasontayo, loklokuentayo ti bagitayo. Kuna ti Biblia: “Ti puso ket ad-adda a manangallilaw ngem iti aniaman a banag ken desperado.” (Jeremias 17:9) No ti paglinglingayantayo ket dagiti banag a saan a kayat ni Jehova, kasanotayo a maibaga a kaguratayo dagita? No ad-adda a maay-ayatantayo kadagita, in-inutto met nga ibilangtayo a normal dagita. Inton agangay, kumapuy ti konsiensiatayo ket dinatayon pakdaaran no dandanitayon makaaramid iti di umiso a desision.​—Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2.

11. Kasano a makatulong ti Galacia 6:7 no agpilpilitayo iti paglinglingayan?

¹¹ Ibaga ti Sao ti Dios: “Aniaman nga imulmula ti maysa a tao, daytanto met ti apitenna.” (Galacia 6:7) No maay-ayatantayo kadagiti dakes a banag, mabalin nga aramidentayto dayta inton agangay. Kas pagarigan, nagdakkel ti epekto iti dadduma a tao ti immoral a paglinglingayan nga uray la isuda a mismo ti nagaramid iti immoralidad. Ngem mangipapaay ni Jehova iti tulong a  kasapulantayo tapno nainsiriban a mapilitayo ti paglinglingayantayo.

12. Ania ti makatulong tapno makapagdesisiontayo iti umiso no maipapan iti paglinglingayan?

¹² Adda dagiti paglinglingayan a nalawag a saan a kayat ni Jehova, ket ammotayo a masapul a liklikantayo dagita. Ngem no ngay saan unay a nalawag no maitutop dagita wenno saan? Saan a nangted ni Jehova iti listaan dagiti paglintegan no ania ti mabalin ken saan a mabalin a buyaen, denggen, wenno basaentayo. Kayatna nga usarentayo ti konsiensiatayo a sinanay ti Biblia. (Basaen ti Galacia 6:5.) Impaayannatayo ni Jehova kadagiti prinsipio, wenno nagpateg a kinapudno a mangisuro kadatayo iti panangmatmatna kadagiti bambanag. Makatulong dagitoy a mangsanay iti konsiensiatayo. Tulongandatayo a mangammo iti “pagayatan ni Jehova” tapno makaaramidtayo kadagiti desision a pakaragsakanna.​—Efeso 5:17.

13. Apay nga agduduma ti desision dagiti Kristiano maipapan iti paglinglingayan? Ngem ania ti napateg iti amin a Kristiano?

¹³ Masansan a ti pilien ti maysa a Kristiano a paglinglingayan ket naiduma iti sabali. Apay? Agduduma ti magustuan ti tunggal maysa kadatayo. Ti met kayat ti maysa ket mabalin a saan a kayat ti sabali. Nupay kasta, masapul nga agpaiwanwan ti amin a Kristiano kadagiti prinsipio ti Biblia tapno makapagdesisionda iti umiso. (Filipos 1:9) Makatulong dagitoy kadatayo nga agpili iti paglinglingayan a kayat ti Dios.​—Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.

14. (a) Ania ti napateg nga ikabilangantayo iti panangusar iti tiempotayo? (b) Ania ti imbalakad ni Pablo kadagiti Kristiano?

 ¹⁴ Ti maysa pay nga ikabilangantayo ket ti kaadu ti oras nga us-usarentayo iti panaglinglingay. Mabalin nga ipakita daytoy no kasano kapateg kadatayo ti panaglinglingay. Kas Kristiano, ti panagserbitayo ken Jehova ti kapatgan iti biagtayo. (Basaen ti Mateo 6:33.) Ngem mabalin a ditay madmadlaw a maib-ibus ti kaaduan a tiempotayo iti panaglinglingay. Imbalakad ni Pablo kadagiti Kristiano: ‘Agannadkayo a naimbag a ti pannagnayo ket saan a kas kadagiti maag no di ket kas kadagiti masirib, nga usarenyo ti tiempoyo iti kasayaatan a pamay-an.’ (Efeso 5:15, 16) Isu a masapul a limitarantayo ti kapaut ti tiempotayo nga aglinglingay ken kanayon a  siguraduentayo nga iyun-unatayo iti biagtayo ti panagserbi iti Dios.​—Filipos 1:10.

15. Kasanotayo a maprotektaran manipud iti paglinglingayan a mabalin a mangdadael iti relasiontayo ken Jehova?

¹⁵ Nalawag a masapul a liklikantayo dagiti paglinglingayan nga ammotayo a saan a kayat ni Jehova. Ngem dagiti ngay paglinglingayan a pagduaduaantayo? Masapul pay kadi nga agannadtayo? Panunotem. No umul-ulika iti bantay, magnaka kadi iti asideg ti derraas? Saan. No napateg kenka ti biagmo, adaywam ti peggad. Kasta met iti panagpili iti paglinglingayantayo. Kuna ti Sao ti Dios: “Iyadayom dagiti sakam iti dakes.” (Proverbio 4:25-27) Isu a ditay laeng liklikan ti paglinglingayan nga ammotayo a dakes, no di ket adaywantayo pay ti aniaman a paglinglingayan a pagduaduaantayo a mabalin a pagdaksantayo ken mangdadael iti relasiontayo ken Jehova.

16. (a) Ania ti dadduma a kagura ni Jehova? (b) Kasanotayo a maipakita a kaguratayo dagiti kagura ni Jehova?

¹⁶ Insurat ti salmista: “O dakayo a mangay-ayat ken Jehova, guraenyo ti dakes.” (Salmo 97:10) Isuro ti Biblia no kasano ti panagpampanunot ken panagrikna ni Jehova. Panunotem no kasano a makatulong dagiti maad-adalmo tapno matuladmo ti panangmatmat ni Jehova iti bambanag. Kas pagarigan, maammuantayo a kagura ni Jehova ti “ulbod a dila, ken ima nga agibukbok iti dara ti inosente a tao, puso nga agplano iti dakes, ken saka nga agdardaras nga agaramid iti dakes.” (Proverbio 6:16-19) Maammuantayo a masapul a liklikantayo “ti seksual nga immoralidad, . . . idolatria, espiritismo, . . . imon, panagpungpungtot, . . . apal,  panagbarbartek, nalabes a panagragragsak, ken dagiti bambanag a kas kadagitoy.” (Galacia 5:19-21) Makitam kadi no kasano a makatulong dagitoy a prinsipio ti Biblia iti panagpilim iti paglinglingayan? Kayattayo a suroten dagiti pagalagadan ni Jehova iti amin a paset ti biagtayo, adda man kaduatayo wenno awan. (2 Corinto 3:18) Kinapudnona, dagiti desisiontayo no agmaymaysatayo masansan nga ipakitada ti pudpudno a kinataotayo.​—Salmo 11:4; 16:8.

17. Sakbay nga agpilitayo iti paglinglingayan, ania dagiti masapul nga isaludsodtayo?

¹⁷ No ngarud agpilpilika iti paglinglingayan, isaludsodmo iti bagim: ‘Ania ti epekto dagiti pilpiliek iti relasionko ken Jehova? Ania ti epektona iti konsiensiak?’ Adalentayo ti dadduma pay a prinsipio a makatulong kadatayo no agpilpilitayo iti paglinglingayan.

18, 19. (a) Ania ti imbalakad ni Pablo kadagiti Kristiano? (b) Ania dagiti prinsipio a makatulong no agpilitayo iti paglinglingayan?

¹⁸ No agpilpilitayo iti paglinglingayan, agpilpilitayo iti iserserrektayo iti isiptayo. Insurat ni Pablo: “Aniaman a bambanag a pudno, aniaman a bambanag a napateg, aniaman a bambanag a nalinteg, aniaman a bambanag a nadalus, aniaman a bambanag a maay-ayat, aniaman a bambanag a nasayaat ti pakasarsaritaanda, aniaman a bambanag a naimbag, ken aniaman a bambanag a maidaydayaw, itultuloyyo nga utoben dagitoy a banag.” (Filipos 4:8) No punnuentayo ti isiptayo kadagiti kasta a nasayaat a bambanag, maibagatayo: “Dagiti sasao ti ngiwatko ken dagiti ut-utoben ti pusok ket makaay-ayo koma kenka, O Jehova.”​—Salmo 19:14.

¹⁹ Isaludsodmo iti bagim: “Ania ti iserserrekko iti isipko? Kalpasan a nabuyak ti maysa a pelikula wenno  programa, nasayaat ken makapabang-ar kadi dagiti mapanunotko? Natalna kadi ti panunotko ken nadalus ti konsiensiak? (Efeso 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) Nawayaak kadi nga agkararag ken Jehova? Wenno mabainak? Gapu iti dayta a paglinglingayan, mapampanunotko kadi dagiti naranggas wenno immoral a bambanag? (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23) Ipakita kadi dagiti pilpiliek a paglinglingayan nga ‘agpaspasukogak iti daytoy a sistema ti bambanag’?” (Roma 12:2, footnote) Dagiti napudno a sungbattayo ti makatulong kadatayo a mangkita iti masapul nga aramidentayo tapno agtalinaed a natibker ti relasiontayo ken Jehova. Kayattayo nga ikararag ti kas iti inkararag ti salmista: “Iliklikmo dagiti matak iti panangkita iti awan serserbina.” *​—Salmo 119:37.

20, 21. Apay a masapul nga ikabilangantayo ti rikna ti sabsabali no agpilitayo iti paglinglingayan?

²⁰ Daytoy ti sabali pay a prinsipio a laglagipentayo: “Amin a banag ket nainkalintegan, ngem saan nga amin a banag ket makapabileg. Itultuloy koma ti tunggal maysa a sapulen ti pagimbagan ti sabali, saan a ti bukodna a pagimbagan.” (1 Corinto 10:23, 24) Dina kayat a sawen a masapul nga aramidentayo ti maysa a banag gapu laeng ta adda wayawayatayo a mangaramid iti dayta. Masapul a siaannad a panunotentayo no kasano a maapektaran dagiti kakabsattayo kadagiti desisiontayo.

²¹ Saan nga agpapada ti konsiensiatayo. Kas pagarigan,  mabalin nga ipalubos ti konsiensiam a buyaen ti maysa a programa iti telebision. Ngem naammuam a saan nga ipalubos ti konsiensia ti sabali a kabsat a buyaen dayta a programa. Ania ti aramidem? Uray no adda kalintegam nga agbuya, mabalin nga ikeddengmo a saan a buyaen dayta. Apay? Gapu ta dimo kayat ti ‘agbasol kadagiti kakabsatmo’ wenno ‘agbasol pay ketdi ken Kristo.’ (1 Corinto 8:12) Saantayo a kayat ti agaramid iti aniaman a mangitibkol iti padatayo a Kristiano.​—Roma 14:1; 15:1; 1 Corinto 10:32.

22. Kasanotayo a maipakita a rasonabletayo kadagiti desision ti dadduma a Kristiano?

²² Ngem no ngay saan nga ipalubos ti konsiensiam a buyaen, basaen, wenno aramiden ti maysa a banag nga ipalubos ti konsiensia ti sabali? Gapu ta ay-ayatem ken raraemem ti kabsatmo, saanmo a piliten a tuladenna dagiti desisionmo. Ammo ti maysa a drayber a nalaing latta ti dadduma a drayber uray nabumbuntog wenno naparpartak ti panagmanehoda ngem isuna. Iti umasping a pamay-an, mabalin a sika ken ti sabali a kabsat ket agpada a mangsursurot kadagiti prinsipio ti Biblia ngem adda bassit pagdumaan dagiti opinionyo maipapan iti maitutop a paglinglingayan.​—Eclesiastes 7:16; Filipos 4:5.

23. Ania ti makatulong kadatayo nga agpili iti nasayaat a paglinglingayan?

²³ Ania ngarud ti makatulong kadatayo nga agpili iti nasayaat a paglinglingayan? No usarentayo ti konsiensiatayo a sinanay dagiti prinsipio ti Biblia ken talaga nga ipatpategtayo dagiti kakabsattayo, agpilitayto iti nasayaat. Maragsakantayo met ta ar-aramidentayo “ti amin a banag a pakaidayawan ti Dios.”