1-3. (a) Ania ti masursurotayo iti Proverbio 13:20? (b) Apay a masapul a nainsiriban ti panangpilitayo iti gagayyemtayo?

 NAPALPALIIWMO kadin ti maysa a maladaga a kumitkita kadagiti nagannakna? Sakbay pay a makasao, agsursuron kadagiti amin a makitkita ken mangmangngegna. Bayat a dumakdakkel, lumalaing a mangtulad kadagiti nagannakna. Saan ngarud a nakaskasdaaw nga uray dagiti adulto matuladda met ti panagpampanunot ken panagtigtignay dagiti kanayon a kadkaduada.

² Kuna ti Proverbio 13:20: “Ti makikadkadua iti masirib agbalinto a masirib.” Ti kaipapanan ti sao a “makikadkadua” ditoy ket saan laeng a basta pannakilangen iti maysa a tao. Kinuna ti maysa nga eskolar ti Biblia a ti pannakikadkadua iti maysa a tao ramanenna ti panangayat ken pannakisinninged kenkuana. Kaaduanna a maimpluensiaantayo kadagiti tattao a kanayon a kaduatayo, nangruna no nasingedtayo kadakuada.

³ Mabalin a nasayaat wenno dakes ti impluensia kadatayo dagiti gagayyemtayo. Kuna pay ti Proverbio 13:20: “Ti makilanglangen iti maag, dakesto ti pagtungpalanna.” Iti Hebreo a lengguahe, ti  ‘pannakilangen’ iti maysa a tao mabalin a kaipapananna ti ‘pannakikadkadua’ wenno pannakigayyem kenkuana. (Proverbio 22:24) Dagiti tattao a mangay-ayat iti Dios paregtaendatayo nga agtalinaed a matalek kenkuana. Tapno nainsiriban ti panangpilitayo iti gagayyem, usigentayo no ania a klase ti tattao ti pilpilien ni Jehova a gagayyemna.

4. Apay a nagdakkel a pribilehio ti agbalin a gayyem ti Dios? Apay nga inawagan ni Jehova ni Abraham iti “gayyemko”?

⁴ Ik-ikkannatayo ni Jehova a Kangatuan iti Uniberso iti oportunidad nga agbalin a gayyemna. Nagdakkel a pribilehio dayta. Pilpilien a naimbag ni Jehova dagiti gagayyemna. Pilpilienna dagidiay mangay-ayat ken mamati kenkuana. Panunotem ni Abraham. Nakasagana a mangaramid iti aniaman para iti Dios. Namin-adu nga impakita ni Abraham nga isu ket matalek ken natulnog. Situtulok pay ketdi a nangisakripisio iti anakna a ni Isaac. Patien ni Abraham a “kabaelan ti Dios a pagungaren ni Isaac.” (Hebreo 11:17-19; Genesis 22:1, 2, 9-13) Matalek ken natulnog ni Abraham, isu nga inawagan ni Jehova iti “gayyemko.”​—Isaias 41:8; Santiago 2:21-23.

5. Ania ti panagrikna ni Jehova kadagiti napudno kenkuana?

⁵ Nakapatpateg ken Jehova dagiti gagayyemna. Ipangpangruna met dagiti gagayyemna ti panagbalinda a napudno kenkuana. (Basaen ti 2 Samuel 22:26.) Napudno ken natulnogda kenkuana gapu ta ay-ayatenda. Kuna ti Biblia a ‘nasinged a gayyem ti Dios dagiti nalinteg,’ dagidiay agtultulnog kenkuana. (Proverbio 3:32) Aw-awisen ni Jehova dagiti gagayyemna nga agbalin  nga espesial a sangaili iti ‘toldana.’ Aw-awisenna ida nga agdayaw ken agkararag kenkuana iti aniaman nga oras.​—Salmo 15:1-5.

6. Kasano a maipakitatayo nga ay-ayatentayo ni Jesus?

⁶ Imbaga ni Jesus: “Ti mangayat kaniak tungpalenna ti saok, ket ayatento ti Amak.” (Juan 14:23) Isu a tapno agbalintayo a gayyem ni Jehova, masapul nga ayatentayo met ni Jesus ken aramidentayo dagiti insurona. Kas pagarigan, tungpalentayo ti imbilin ni Jesus a mangikasaba iti naimbag a damag ken mangaramid kadagiti adalan. (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21) Gapu ta ay-ayatentayo ni Jesus, ‘surotentayo a naimbag dagiti addangna.’ (1 Pedro 2:21) Maragsakan ni Jehova no makitana nga ar-aramidentayo ti amin a kabaelantayo a mangtulad iti Anakna iti sao ken aramidtayo.

7. Apay a masapul a siguraduentayo a ti gagayyemtayo ket gagayyem ni Jehova?

⁷ Dagiti gagayyem ni Jehova ket matalek, napudno, natulnog, ken ay-ayatenda ti Anakna. Ti kadi pilpilientayo a gagayyem ket dagiti gagayyem ni Jehova? No tultuladen dagiti gagayyemmo ni Jesus ken okupadoda a mangisursuro iti maipapan iti Pagarian ti Dios, matulongandaka nga agbalin a nasaysayaat a tao ken agtalinaed a napudno ken Jehova.

8. Ania ti magustuam iti panaggayyem da Ruth ken Noemi?

⁸ Iti Biblia, adu ti mabasatayo a panaggagayyem, kas ken Ruth ken ni Noemi a katuganganna. Agduma ti lugar ken pamilia a dimmakkelanda, ken adayo nga in-inauna ni Noemi ngem ni Ruth. Ngem nagbalinda  a nasinged nga aggayyem ta ay-ayatenda ni Jehova. Idi pumanawen ni Noemi iti Moab tapno agsublin iti Israel, kimmuyog latta ni Ruth kenkuana. Imbagana ken Noemi: “Dagiti kailiam isudanto dagiti kailiak, ket ti Diosmo isunto ti Diosko.” (Ruth 1:14, 16) Ni Ruth ket nakaim-imbag ken Noemi. Idi nakasangpetdan idiay Israel, inggaed ni Ruth ti nagtrabaho tapno masuportaranna ti gayyemna. Impatpateg unay ni Noemi ni Ruth ken nagsayaat dagiti imbalbalakadna. Dimngeg ni Ruth isu nga adu a bendision ti inawatda.​—Ruth 3:6.

9. Ania ti magustuam iti panaggayyem da David ken Jonatan?

⁹ Da David ken Jonatan ti sabali pay a pagarigan ti nasayaat nga aggayyem nga agpada a napudno ken Jehova. In-inauna ni Jonatan iti agarup 30 a tawen ngem ni David. Ni met Jonatan ti sumaruno nga agari iti Israel. (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4) Ngem idi naammuanna a ni David ti pinili ni Jehova nga agbalin nga ari, saan a nagimon wenno nakikompetensia. Inaramidna ketdi ti amin tapno masuportaranna ni David. Kas pagarigan, idi nagpeggad ni David, tinulongan ni Jonatan a “mangpabileg iti panagtalekna ken Jehova.” Inrisgona pay ketdi ti biagna para ken David. (1 Samuel 23:16, 17) Ni David ket napudno met a gayyem. Inkarina nga aywananna ti pamilia ni Jonatan, ken tinungpalna dayta uray idi natayen ni Jonatan.​—1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7.

10. Iti ulidan ti tallo a Hebreo, ania ti masursurom maipapan iti panaggagayyem?

¹⁰ Da Sidrak, Mesak, ken Abednego ket tallo nga agtutubo a Hebreo nga aggagayyem a naipanaw iti lugarda idi ubbingda pay. Gapu ta adayoda iti pamiliada,  nagtitinnulongda nga agtalinaed a matalek ken Jehova. Idi adultodan, nasubok ti pammatida idi imbilin ni Ari Nabucodonosor nga agdayawda iti balitok nga imahen. Saan a nagdayaw da Sidrak, Mesak, ken Abednego iti imahen ken imbagada iti ari: “Saanmi a pagserbian dagiti diosmo wenno saanmi a pagdayawan ti balitok nga imahen nga imbangonmo.” Idi nasubok ti pammati dagitoy a tallo nga aggagayyem, nagtalinaedda a napudno iti Diosda.​—Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Kasanotayo nga ammo a nasayaat nga aggayyem da Pablo ken Timoteo?

¹¹ Idi naam-ammo ni apostol Pablo ti agtutubo a ni Timoteo, nakitana nga ay-ayaten ni Timoteo ni Jehova ken talaga a maseknan iti kongregasion. Gapuna, sinanayna ni Timoteo a tumulong kadagiti kakabsat iti adu a lugar. (Aramid 16:1-8; 17:10-14) Nakagaggaget ni Timoteo isu a naibaga ni Pablo: “Isu ket kaduak a nagserbi iti pannakaisaknap ti naimbag a damag.” Ammo ni Pablo a ‘napaypayso nga asikasuen’ ni Timoteo dagiti kakabsat. Nagbalin a nasayaat nga aggayyem da Pablo ken Timoteo bayat ti panagkaduada a sigagaget a nagserbi ken Jehova.​—Filipos 2:20-22; 1 Corinto 4:17.

12, 13. (a) Apay a masapul nga agannadtayo iti panangpilitayo iti gagayyemtayo uray iti uneg ti kongregasion? (b) Apay nga imbaga ni apostol Pablo ti pakdaar iti 1 Corinto 15:33?

¹² Makasursurotayo kadagiti kakabsattayo iti kongregasion ken makapagtitinnulongtayo nga agtalinaed a matalek. (Basaen ti Roma 1:11, 12.) Ngem uray iti  kongregasion, masapul nga annadantayo ti agpili no siasino dagiti agbalin a nasinged a gagayyemtayo. Nagsayaat ti panagduduma dagiti kakabsattayo manipud iti adu a kultura ken kasasaad. Adda dagiti kabbaro iti kongregasion, ken adda met dagiti adun a tawen nga agserserbi ken Jehova. Kasapulan ti panawen tapno suminged ti relasion ti maysa a tao ken Jehova, no kasano a kasapulan ti panawen tapno maluom ti maysa a prutas. Gapuna, masapul nga agiinnanus ken agiinnayattayo ken kanayon nga agpilitayo a nainsiriban iti gagayyemtayo.​—Roma 14:1; 15:1; Hebreo 5:12–6:3.

 ¹³ No dadduma, adda tumaud a nakaro a problema iti kongregasion, ket masapul a lallalo nga agannadtayo. Nalabit adda kabsat nga agar-aramid kadagiti banag nga ibaga ti Biblia a di umiso. Wenno nalabit adda agbalin a managreklamo ket mariribuk ti kongregasion. Saan a nakaskasdaaw dayta ta uray idi umuna a siglo, adda met dagiti timmaud a problema iti kongregasion. Kinapudnona, impakdaar ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idi: “Dikay agpaallilaw. Dagiti dakes a kakadua dadaelenda dagiti nasayaat nga ugali.” (1 Corinto 15:12, 33) Pinakdaaran pay ni Pablo ni Timoteo nga agannad no siasino dagiti pilienna nga agbalin a nasinged a gagayyemna. Masapul a kasta met laeng ti aramidentayo ita.​—Basaen ti 2 Timoteo 2:20-22.

14. Kasano a ti panangpilitayo iti gagayyem apektaranna ti relasiontayo ken Jehova?

¹⁴ Masapul a salaknibantayo ti relasiontayo ken Jehova. Dayta ti kapatgan nga ik-ikutantayo. Isu a ditay makisinninged iti asinoman a mangpakapuy iti pammatitayo ken mangdadael iti dayta a relasion. No kasano a ditay manamnama a danum ti agsepen ti espongha a mayuper iti suka, saantayo met a manamnama a nalakatayo nga agaramid iti umiso no ti gagayyemtayo ket agar-aramid kadagiti di umiso. Gapuna, masapul nga agannadtayo iti panangpilitayo iti nasinged a gagayyemtayo.​—1 Corinto 5:6; 2 Tesalonica 3:6, 7, 14.

15. Ania ti mabalinmo nga aramiden tapno maaddaanka iti nasayaat a gagayyem iti kongregasion?

¹⁵ Iti kongregasion, makasarakka iti tattao a talaga a mangay-ayat ken Jehova. Mabalinmo ti makisinninged kadakuada. (Salmo 133:1) Saan laeng a  dagiti kaedadmo wenno kapadam iti kasasaad ti pakigayyemam. Laglagipem a laklakay nga amang ni Jonatan ngem ni David, ken adayo met nga ub-ubing ni Ruth ngem ni Noemi. Kayattayo nga iyaplikar ti balakad ti Biblia: “Luktanyo a naimbag dagiti pusoyo.” (2 Corinto 6:13; basaen ti 1 Pedro 2:17.) No ad-adda a tuladem ni Jehova, ad-adda met a kayat ti sabsabali ti makigayyem kenka.

16, 17. No adda mangsair kadatayo iti kongregasion, ania ti rumbeng a ditay ar-aramiden?

¹⁶ Iti tunggal pamilia, agduduma ti personalidad, opinion, ken pamay-an ti panangaramid iti bambanag. Kasta met laeng iti kongregasion. Makaparagsak daytoy a panagduduma, ken adu ti masursurotayo iti maysa ken maysa. Ngem no dadduma, daytoy a panagduduma ti rason a ditay agkikinnaawatan kadagiti kakabsattayo ket masurontayo kadakuada. Mabalin pay ketdi a makapungtottayo wenno masaktantayo. (Proverbio 12:18) Ipalubostayo kadi a dagita a problema ti mangupay wenno mangyadayo kadatayo iti kongregasion?

¹⁷ Saan. Uray no adda mangsair kadatayo, saantayo nga umadayo iti kongregasion. Saan a ni Jehova ti nangpasakit kadatayo. Intedna ti biagtayo ken amin a dadduma pay a banag. Rumbeng laeng nga ayatentayo isuna ken napudnotayo kenkuana. (Apocalipsis 4:11) Ti kongregasion ket sagut ni Jehova a tumulong kadatayo tapno agtalinaed a nabileg ti pammatitayo. (Hebreo 13:17) Pulos a ditay ipuera ti sagutna gapu laeng ta adda nangsair kadatayo.​—Basaen ti Salmo 119:165.

18. (a) Ania ti makatulong tapno makatunosantayo dagiti kakabsattayo? (b) Apay a masapul a pakawanentayo ti sabsabali?

 ¹⁸ Ay-ayatentayo ti kakabsattayo ken kayattayo ida a makatunosan. Saan a namnamaen ni Jehova nga agbalin a perpekto ti asinoman a tao, ket masapul a kastatayo met. (Proverbio 17:9; 1 Pedro 4:8) Agkamalitayo amin, ngem ti ayat ti tumulong kadatayo a kanayon a “situtulok nga agpipinnakawan.” (Colosas 3:13) Ti ayat ti manglapped kadatayo a mangpadakkel iti bassit a di pagkikinnaawatan. Kinapudnona, no adda nangpasakit kadatayo, mabalin a nagrigat a lipaten dayta. Nalaka laeng ti makapungtot ken agipempen iti sakit ti nakem iti dayta a tao. Ngem dayta ti mangpukaw iti ragsaktayo ken mangpataud iti gura. Iti sabali a bangir, no pakawanentayo ti nangsair kadatayo, natalna ti panunottayo, agkaykaysa ti kongregasion, ken kapatgan iti amin, nasayaat ti relasiontayo ken Jehova.​—Mateo 6:14, 15; Lucas 17:3, 4; Roma 14:19.

19. Kaano a masapul nga isardengtayo ti makikadua iti maysa a miembro ti kongregasion?

¹⁹ Iti nadungngo a pamilia, aramiden ti tunggal maysa ti pasetna tapno naragsakda a sangapamiliaan. Ngem kas pagarigan ta agrebelde ti maysa a miembro ti pamilia. Maulit-ulit a tultulongan ti amin a kapamiliana, ngem dina kayat ti agpatulong. Mabalin nga ikeddengna ti pumanaw iti pagtaenganda, wenno papanawen ti ulo ti pamilia. Mabalin met a mapasamak dayta iti kongregasion. Nalabit itultuloy ti maysa nga aramiden dagiti saan a makaay-ayo ken Jehova ken makadangran iti kongregasion. Saanna a kayat ti  agpatulong ken makita iti ar-aramidenna a saannan a kayat ti agbalin a miembro ti kongregasion. Mabalin nga ikeddengna ti pumanaw iti kongregasion, wenno masapul a mailaksid. No mapasamak daytoy, nalawag ti kuna ti Biblia a masapul nga ‘isardengtayo ti makikadkadua’ kenkuana. (Basaen ti 1 Corinto 5:11-13; 2 Juan 9-11) Mabalin a nagrigat dayta no gayyem wenno kapamiliatayo isuna. Ngem iti kasta a kasasaad, masapul nga ad-adda a napudnotayo ken Jehova ngem iti asinoman.​—Kitaen ti Endnote 8.

20, 21. (a) Apay a ti urnos a panangilaksid ket panangipakita iti ayat? (b) Apay a napateg a pilientayo a nainsiriban dagiti gagayyemtayo?

²⁰ Ti urnos a panangilaksid ket naayat a probision ni Jehova. Dayta ti mamagtalinaed iti kongregasion a natalged manipud kadagiti saan a mangipatpateg kadagiti pagalagadan ni Jehova. (1 Corinto 5:7; Hebreo 12:15, 16) Tulongannatayo dayta a mangipakita iti ayattayo iti nasantuan a nagan ni Jehova, kadagiti nangato a pagalagadanna, ken ni Jehova a mismo. (1 Pedro 1:15, 16) Ti urnos a panangilaksid ket panangipakita met iti ayat iti maysa a saanen a miembro ti kongregasion. Daytoy a nadagsen a disiplina ti mabalin a mangipabigbig iti dayta a tao a di umiso ti ar-aramidenna ken mangtignay kenkuana nga agbalbaliw. Adu a nailaksid ti nagsubli ken Jehova idi agangay ken sibabara a naawatda iti kongregasion.​—Hebreo 12:11.

²¹ Maimpluensiaandatayo la ketdi dagiti gagayyemtayo. Isu a napateg nga agannadtayo iti panagpilitayo kadakuada. No ayatentayo dagiti ay-ayaten ni Jehova, maaddaantayo iti gagayyem a makatulong kadatayo nga agtalinaed a matalek kenkuana iti agnanayon.