1, 2. (a) Ania ti namnamaen dagiti kakaskasar? (b) Ania dagiti saludsod a masungbatan iti daytoy a kapitulo?

 PANUNOTEM ti naragsak a nobio ken nobia iti aldaw ti kasarda. Magagaranda iti masanguanan a biagda ken nagadu ti namnamaen ken ar-arapaapenda. Namnamaenda nga agpaut ken naragsak ti panagasawada.

² Ngem saan a nagtultuloy a naragsak ti adu a panagasawa a naragsak idi damo. Tapno agtultuloy ken naragsak ti panagasawa, masapul nga agpaiwanwan ti agassawa iti Dios. Gapuna, kitaentayo ti sungbat ti Biblia kadagitoy a saludsod: Ania ti sumagmamano a pagsayaatan ti panagasawa? No makiasawaka, kasanom a mapili a naimbag ti pakiasawaam? Kasanoka nga agbalin a nasayaat nga asawa? Ken ania ti makatulong tapno agpaut ti panagasawa?​—Basaen ti Proverbio 3:5, 6.

3. Masapul kadi a makiasawa ti maysa a tao tapno agbalin a naragsak? Ilawlawagmo.

³ Patien ti dadduma nga agbalin laeng a naragsak ti maysa a tao no makiasawa. Ngem saan nga agpayso dayta. Imbaga ni Jesus a mabalin a maysa a sagut ti kinaawan asawa. (Mateo 19:11, 12) Imbaga met ni apostol Pablo nga adda dagiti pagsayaatan ti kinaawan asawa. (1 Corinto 7:32-38) Sika ti agdesision no makiasawaka wenno saan. Dimo ipalubos a ti gagayyemmo, kapamiliam, wenno kulturam ti mangpilit kenka a makiasawa.

4. Ania ti sumagmamano a pagimbagan ti nasayaat a panagasawa?

 ⁴ Ibaga ti Biblia a maysa met a sagut ti Dios ti panagasawa, ken adda sumagmamano a pagimbaganna. Kinuna ni Jehova maipapan iti umuna a tao a ni Adan: “Saan a nasayaat nga agmaymaysa ti lalaki. Mangaramidak iti katulonganna, kas kaparehana.” (Genesis 2:18) Pinarsua ni Jehova ni Eva tapno agbalin nga asawa ni Adan ket nagbalinda kas ti umuna a pamilia ti tao. No maaddaanen ti agassawa iti annak, ti panagasawada ket masapul nga agbalin a natalged a pangpadakkelanda kadagiti annakda. Ngem saan la a ti maaddaan iti annak ti panggep ti panagasawa.​—Salmo 127:3; Efeso 6:1-4.

5, 6. Kasano nga agbalin ti panagasawa a kas iti “tali a tallo ti lubidna”?

⁵ Insurat ni Ari Solomon: “Nasaysayaat ti dua ngem ti maysa, ta adda naimbag a gunggonada iti napasnek a panagtrabahoda. Ta no matuang ti maysa, mabalin a bangonen ti kaduana. Ngem ania ti mapasamak no matuang ti maysa nga awan ti mangbangon kenkuana? . . . Saan nga alisto a mapugsat ti tali a tallo ti lubidna.”​—Eclesiastes 4:9-12.

⁶ Ti nasayaat a panagasawa ti mabalin a kasingedan a panaggayyem ti dua a tao nga agtinnulong, aglinniwliwa, ken agsinnalaknib. Ayat ti mangpatibker iti panagasawa, ngem natibtibker manen ti panagasawa no agdaydayaw ti agassawa ken Jehova. Ti panagasawada ket agbalin a kas iti “tali a tallo ti lubidna” a siiirut a nasallapid. Adayo a nalaglagda dayta ngem iti tali a dua laeng ti lubidna. Natibtibker ti panagasawa no karaman ni Jehova iti dayta.

7, 8. Ania ti imbalakad ni Pablo maipapan iti panagasawa?

⁷ Kalpasan ti panagkasar ti lalaki ken babai, matagiragsakda a penneken ti natural a seksual a tarigagay ti  tunggal maysa kadakuada. (Proverbio 5:18) Ngem no makiasawa ti maysa tapno laeng mapennekna dagitoy a tarigagay, mabalin a saan a nainsiriban ti panangpilina iti pakiasawaanna. Isu a kuna ti Biblia a mangasawa laeng koma ti maysa no limbesen iti “kinaagtutubona,” ti tiempo a napigsa unay dagiti seksual a tarigagay. (1 Corinto 7:36) Nasaysayaat a makiasawa ti maysa inton makontrolnan dagita a riknana, tapno ad-adda a makapagpanunot a naimbag ken nasaysayaat ti panagdesisionna.​—1 Corinto 7:9; Santiago 1:15.

⁸ No pampanunotem ti makiasawa, nasayaat no agbalinka a realistiko ken laglagipem nga addanto latta dagiti problema iti panagasawa. Imbaga ni Pablo a dagidiay mangasawa ket “agrigatdanto iti lasag.” (1 Corinto 7:28) Maipasango met kadagiti narigat a kasasaad uray ti kasayaatan a panagasawa. Isu a no kayatmo ti makiasawa, siguraduem a nainsiriban ti panangpilim iti pakiasawaam.

9, 10. Ania ti mapasamak no saan nga agdaydayaw ken Jehova ti nakiasawaantayo?

⁹ Daytoy ti napateg a prinsipio a laglagipem no agpilika iti pakiasawaam: “Dikay makisangol kadagiti di manamati ta saankayo nga agpada.” (2 Corinto 6:14) Dayta nga ilustrasion ket naibatay iti maar-aramid iti panagtalon. No agduma ti kadakkel wenno kapigsa ti dua nga animal, saan ida a pagkaduaen ti mannalon iti panagarado. Agpada a marigatan dagiti animal ket awan asi ti mannalon no pagkaduaenna ida. Iti umasping a pamay-an, mangyeg iti adu a problema ti panagasawa ti maysa nga agdaydayaw ken Jehova ken ti saan nga agdaydayaw kenkuana. Isu a ti nainsiriban a balakad ti  Biblia kadatayo ket makiasawa “isuna laeng ta iti adalan ti Apo.”​—1 Corinto 7:39.

¹⁰ Adda dagiti tiempo a marikna ti dadduma a Kristiano a nasaysayaat laengen a makiasawada iti saan nga agdaydayaw ken Jehova imbes nga agmaymaysada. Ngem no saantayo a suroten ti balakad ti Biblia, masansan nga agresulta dayta iti saem ken liday. Kas agdaydayaw ken Jehova, ti panagserbitayo kenkuana ti kapatgan iti biagtayo. Ania ti mariknam no saanmo a kadua ti asawam iti dayta a kapatgan a paset ti biagmo? Inkeddeng ti adu a saanda laengen a makiasawa imbes a makiasawada iti saan a mangay-ayat ken agserserbi ken Jehova.​—Basaen ti Salmo 32:8.

11. Kasanom a mapili a naimbag ti pakiasawaam?

¹¹ Dina kaipapanan dayta a basta asinoman nga agdaydayaw ken Jehova ket mabalin a nasayaat a pakiasawaam. No pampanunotem ti makiasawa, piliem daydiay talaga a kayatmo ken makatunosam a naimbag. Agurayka agingga a makabirokka iti kapadpadam dagiti kayatna nga aramiden iti biag ken iyun-unana ti panagserbi iti Dios. Iwayaam a basaen ken utoben dagiti makatulong a balakad iti panagasawa a masarakan kadagiti publikasion manipud iti matalek ken masirib nga adipen.​—Basaen ti Salmo 119:105.

12. Ania ti masursurotayo iti salaysay ti Biblia maipapan iti panagpili ti nagannak iti pakiasawaan ti anakda?

¹² Iti dadduma a kultura, gagangay a dagiti nagannak ti agpili iti pakiasawaan ti anakda. Maipagarup nga ammo dagiti nagannak no asino ti kasayaatan para iti anakda. Gagangay met dayta a kaugalian idi panawen ti Biblia. Isu a no kasta ti suroten ti pamiliayo, makatulong ti Biblia kadagiti nagannak a mangammo no ania  dagiti kababalin a masapul a kitaenda. Kas pagarigan, idi agpili ni Abraham iti agbalin nga asawa ni Isaac, saan a kuarta wenno kasasaad iti kagimongan ti impangpangrunana no di ket daydiay mangay-ayat ken Jehova.​—Genesis 24:3, 67; kitaen ti Endnote 25.

13-15. (a) Kasano a makapagsagana ti maysa a lalaki tapno agbalin a nasayaat nga asawa? (b) Kasano a makapagsagana ti maysa a babai tapno agbalin a nasayaat nga asawa?

¹³ No pampanunotem ti makiasawa, siguraduem a nakasaganakan. Mabalin a mariknam a nakasaganakan  ngem pagsasaritaantayo no ania a talaga ti kayat a sawen ti panagsagana iti panagasawa. Mabalin a masdaawka iti sungbat.

¹⁴ Isuro ti Biblia nga agduma ti akem ti asawa a lalaki ken ti asawa a babai iti pamilia. Agduma ngarud ti kayat a sawen ti panagbalin a nakasagana iti panagasawa depende no maysaka a lalaki wenno babai. No pampanunoten ti maysa a lalaki ti agasawa, masapul nga isaludsodna iti bagina no nakasaganan nga agbalin nga ulo ti pamilia. Namnamaen ni Jehova nga ited ti asawa a lalaki dagiti material ken emosional a kasapulan ti asawa ken annakna. Kangrunaanna, masapul nga idauluanna ti pamiliana iti panagdaydayawda iti Dios. Sigun iti Biblia, ti lalaki a saan a mangaywan iti pamiliana ket “dakdakes ngem iti tao nga awanan pammati.” (1 Timoteo 5:8) Isu a no maysaka a lalaki ket pampanunotem ti mangasawa, panunotem no kasanom a mayaplikar daytoy a prinsipio ti Biblia: “Planuem ti aramidem iti ruar, ken isaganam ti talonmo; kalpasanna, bangonem ti balaymo.” Iti sabali a pannao, sakbay a mangasawaka, siguraduem a kabaelam ti agbalin a klase ti asawa a lalaki a namnamaen ni Jehova a pagbalinam.​—Proverbio 24:27.

¹⁵ No pampanunoten ti maysa a babai ti makiasawa, masapul nga isaludsodna iti bagina no nakasaganan a mangitungpal kadagiti responsabilidad ti maysa nga asawa a babai ken nalabit maysa nga ina. Dinakamat ti Biblia ti dadduma kadagiti adu a pamay-an a maaywanan ti nasayaat nga asawa a babai ni lakayna ken ti annakda. (Proverbio 31:10-31) Adu a lallaki ken babbai ita ti mangpampanunot laeng iti aramiden ti asawada para kadakuada ngem kayat ni Jehova a panunotentayo ti mabalintay nga aramiden para iti asawatayo.

16, 17. No pampanunotem ti makiasawa, ania ti masapul a panunotem a naimbag?

 ¹⁶ Sakbay a makiasawaka, panunotem a naimbag ti ibagbaga ni Jehova maipapan kadagiti assawa a lallaki ken babbai. Ti panagbalin nga ulo ti pamilia dina kaipapanan a ti lalaki ket agbalin a naturay, iti man pisikal wenno emosional. Ti nasayaat nga ulo ti pamilia tuladenna ni Jesus a kanayon a nadungngo ken nasingpet kadagiti ay-aywananna. (Efeso 5:23) Masapul met a panunoten ti maysa a babai ti kaipapanan ti panangsuportarna kadagiti desision ni lakayna ken pannakitinnulong kenkuana. (Roma 7:2) Masapul nga isaludsodna iti bagina no maragsakan met laeng nga agpasakup iti maysa nga imperpekto a lalaki. No panagriknana ket saan, nasaysayaat nga agtalinaed pay laeng a balasang.

¹⁷ Masapul nga ad-adda a sipapanunot ti agassawa iti panangparagsakda iti asawada imbes nga iti bagida. (Basaen ti Filipos 2:4.) Insurat ni Pablo: “Ayaten koma ti tunggal maysa kadakayo ti asawana a babai a kas iti panagayatna iti bagina; iti sabali a bangir, masapul nga adda nauneg a respeto ti babai iti asawana a lalaki.” (Efeso 5:21-33) Agpada a masapul a marikna ti lalaki ken babai ti ayat ken respeto. Ngem tapno agballigi ti panagasawa, nangnangruna a masapul a maammuan ti asawa a lalaki nga isu ket raraemen ni baketna, ken nangnangruna a masapul a maammuan ti asawa a babai nga isu ket ay-ayaten ni lakayna.

18. Apay a masapul nga agannad ti lalaki ken babai bayat ti panaginnaremda?

¹⁸ Ti panaginnarem wenno panagnobio ket naragsak koma a tiempo para iti lalaki ken babai bayat nga agin-innammoda  a naimbag. Tiempo met dayta nga agbalinda a realistiko ken napudno tapno maikeddengda no talaga a kayatda a kadua ti maysa ken maysa bayat a sibibiagda. Bayat ti panaginnarem, sursuruen ti lalaki ken babai ti makikomunikar iti maysa ken maysa ken ikagumaanda nga ammuen ti pudpudno a linaon ti puso ti tunggal maysa. Bayat a dumekdekket ti relasionda, natural laeng a mariknada ti pisikal a pannakaatrakar iti maysa ken maysa. Ngem masapul a sursuruenda a kontrolen no kasanoda nga ipakita dagita a rikna sakbay nga agkasarda tapno dida makaaramid iti immoral. Ti  pudno nga ayat ti tumulong kadakuada nga agteppel ken saan a mangaramid iti mangdadael iti relasionda a dua ken iti relasionda ken Jehova.​—1 Tesalonica 4:6.

19, 20. Ania ti pangibilangan dagiti Kristiano iti panagasawa?

¹⁹ Iti adu a libro ken pelikula, aggibus ti estoria iti maysa nga engrande ken naragsak a kasar. Iti pudno a biag, ti kasar ket pangrugian laeng. Pinanggep ni Jehova a ti panagasawa ket permanente a relasion.​—Genesis 2:24.

²⁰ Adu ita ti mangibilang a temporario ti panagasawa. Naglaka ti makiasawa ken naglaka ti makisina wenno makidiborsio. Adda dagiti mangibilang a no mangrugi dagiti problema, tiempon a panawanda ti asawada ken pagpatinggaen ti panagasawada. Ngem laglagipem ti ilustrasion iti Biblia maipapan iti nalagda a tali a tallo ti lubidna a siiirut a nasallapid. Saan a mapugsat ti kasta a tali uray maguyod iti napigsa. No agpatulongtayo ken Jehova, agpaut ti panagasawatayo. Kinuna ni Jesus: “Ti pinagtipon ti Dios, saan koma a pagsinaen ti tao.”​—Mateo 19:6.

21. Ania ti makatulong iti asawa a lalaki ken babai tapno ayatenda ti maysa ken maysa?

²¹ Addaantayo amin iti paglaingan ken pagkapuyan. Naglaka laeng a makitatayo dagiti pagkapuyan ti sabali, nangruna dagiti pagkapuyan ti asawatayo. Ngem saantayo a naragsak no kasta ti aramidentayo. Nupay kasta, no dagiti nasayaat a galad ti asawatayo ti kitaentayo, naragsak ti panagasawatayo. Realistiko kadi ti panangaramid iti dayta? Wen! Ammo ni Jehova nga imperpektotayo  ngem dagiti nasayaat a kababalintayo ti kitkitaenna. Panunotem laengen no saan a kasta ti ar-aramidenna! Kinuna ti salmista: “No dagiti kamali laeng ti kitkitaem, O Jah, asino ngarud ti makapagtakder, O Jehova?” (Salmo 130:3) Kabaelan dagiti agassawa a tuladen ni Jehova no dagiti nasayaat a banag ti kitaenda iti asawada ken alistoda nga agpinnakawan.​—Basaen ti Colosas 3:13.

22, 23. Kasano a nangipakita da Abraham ken Sara iti nagsayaat nga ulidan para kadagiti agassawa?

 ²² Iti panaglabas ti tawen, agbalin a natibtibker ti panagasawa. Napaut ken naragsak ti panagasawa da Abraham ken Sara. Idi imbaga ni Jehova ken Abraham a panawanda ti balayda iti siudad ti Ur, mabalin a nasuroken nga 60 ti tawen ni Sara. Panunotem ti karigat para kenkuana ti mangpanaw iti komportable a balay sa agyan kadagiti tolda. Ngem ni Sara ket maysa a nasayaat a gayyem ken asawa ni Abraham ken talaga a raraemenna ni lakayna. Isu a sinuportaranna dagiti desision ni Abraham ken timmulong tapno agballigi dagita.​—Genesis 18:12; 1 Pedro 3:6.

²³ Siempre, ti nasayaat a panagasawa dina kaipapanan a kanayon nga agtunos ti agassawa iti amin a banag. Naminsan, saan nga immanamong ni Abraham ken Sara ngem kinuna ni Jehova kenkuana: “Denggem ti asawam.” Inaramid dayta ni Abraham ket nasayaat dagiti resultana. (Genesis 21:9-13) Dika maupay no sagpaminsan nga adda saanyo a pagtunosan nga agassawa. Ti napateg ket agin-innayat ken agrinrinnaemkayo latta uray no agduma ti kapanunotanyo.

24. Kasano nga agbalin ti panagasawatayo a pakaidayawan ni Jehova?

²⁴ Iti kongregasion Kristiano, rinibu dagiti naragsak a pagassawaan. No kayatmo ti makiasawa, laglagipem a ti panagpili iti pakiasawaan ti maysa kadagiti kapatgan a desision nga aramidem. Apektaranna ti intero a panagbiagmo, isu nga agpaiwanwanka ken Jehova. Iti kasta, nainsiriban a makapilika iti agbalin nga asawam, makapagsaganaka a naimbag para iti panagasawa, ken makaibangonka iti natibker ken nadungngo a relasion a pakaidayawan ni Jehova.