NUPAY agarup 96 a porsiento nga Americano ti agkuna a mamatida iti Dios, adayo a nababbaba ti bilang dagiti tattao a mamati iti Dios idiay Europa ken Asia. Ngem uray kadagiti pagilian a kaaduan ti di mamati iti Dios, adda sumagmamano nga umawat iti kapanunotan a timmaud ti pisikal nga uniberso babaen ti di pagaammo a puersa. Insurat naminsan ti nalatak a Hapon a mannursuro a ni Yukichi Fukuzawa, ti makinretrato iti papel de banko a 10,000 a yen: “Naikuna a pinarsua ti langit nga agpapada ti amin a tattao.” Iti panangusarna iti sao a “langit,” tuktukoyen ni Fukuzawa ti maysa a linteg ti nakaparsuaan nga ipagarupna a nangpataud kadagiti tattao. Adu ti mangakseptar iti kapanunotan maipapan iti kasta a nalubed a “langit,” kas ken Kenichi Fukui a nangabak iti Nobel. Inyebkasna ti panamatina iti maysa a dakkel a balabala iti uniberso, a katupag ti “Dios” no iti narelihiosuan a termino, ngem inawaganna dayta kas ti “karkarna a kasasaad ti nakaparsuaan.”

² Patien dagiti kasta a nalalaing a tattao nga adda agnanayon a banag wenno persona a mangpapaandar iti  amin a banag iti uniberso. Apay? Bueno, usigenyo daytoy: Ti init ket maysa a nakadakdakkel a bituen a makalaon iti minilion a planeta a daga, ngem tulnek laeng daytoy iti galaksi a Milky Way. Iti sabali a bangir, ti Milky Way ket maysa laeng kadagiti binilion a galaksi iti uniberso. Ipamatmat dagiti kapaliiwan ti siensia a nakaparpartak ti iyaadayo dagita a galaksi iti maysa ken maysa. Tapno aggaraw ti uniberso, masapul ti aglaplapusanan a dinamiko nga enerhia. Siasino wenno ania ti gubuayan ti kasta nga enerhia? “Itangadyo dagiti matayo sadi ngato ket kitaenyo. Siasino ti namarsua kadagitoy a banag?” iyimtuod ti Biblia. “Isu Daydiay mangiruruar iti buyotda sigun a mismo iti bilang, isuda amin awaganna sigun a mismo iti nagan. Gapu iti kinaruay iti dinamiko nga enerhia, kasta met a yantangay isu nakired iti pannakabalin, awan uray maysa kadakuada ti mapukpukaw.” (Isaias 40:25, 26) Ipasimudaag daytoy a teksto nga adda maysa a mangpapaandar iti uniberso—ti Gubuayan ti “dinamiko nga enerhia.”

³ Panunotenyo met ti biag ditoy daga. Timmaud kadi lattan ti biag a bukbukodna, kas kunaen dagiti ebolusionista? Kuna ti biochemist a ni Michael Behe: “Adu ti rimmang-ayan ti pannakaawat ti siensia no maipapan iti panagandar dagiti kemikal a proseso iti biag, ngem di mailawlawag ti siensia ti namunganayan dagitoy gapu iti kinaeksakto ken kinarikut dagiti kabassitan a detalye ti biolohikal a sistema. . . . Adu a sientista ti situtured a nangibaga nga addan wenno mabiiten a mailawlawagda ti maipapan iti dayta, ngem awan met ti masarakan kadagiti propesional a literatura ti siensia a mangpatalged kadagita nga ibagbagada. Napatpateg pay, adda dagiti nabileg a pamatian—maibatay iti pakabuklan dagiti sistema [ti biolohikal a molekula]—a dinto pulos mailawlawag dagiti ebolusionista ti mekanismo ti biag.”

⁴ Talaga kadi a kombinsidokayo iti teoria a timmaud ti natauan a biag nga awan ti tulong ti aniaman a nasaririt a puersa? Usigentayo ti matmatan ti dadduma a tattao kas “karirikutan a banag iti uniberso,” ti utek ti tao, ket kitaentayo no ania ti maadaltayo iti dayta. Kuna ni Dr. Richard M. Restak: “Ti kabaelan ti uray kaaadelantaduan kadagiti neural-network a kompiuter ket agarup sangapulo a kakasangaribu ti . . . kapasidad ti ngilaw.” Nalalaing nga amang ti utek ti tao ngem ti utek ti ngilaw.  Nadisenio a makaadal kadagiti pagsasao. Tarimaanenna ti bukodna, mangaramid manen kadagiti programa, ken pasayaatenna ti kapasidadna. Awan duadua nga umanamongkayo nga adda nasaririt a nangdisenio uray iti nakabilbileg a superkompiuter a “sangapulo a kakasangaribu [laeng] iti . . . kapasidad ti ngilaw.” Komusta met ngay ti utek ti tao? *

⁵ Agarup 3,000 a tawenen ti naglabas, idi saan pay a naan-anay ti pannakaawat dagiti tattao maipapan iti nakaskasdaaw a pisikal a pakabuklanda, inutob ti maysa a mannurat ti Biblia ti pakabuklan ti bagi ti tao sana kinuna: “Idayawkanto agsipud ta iti nakaam-amak a pamay-an nakaskasdaaw ti pannakaaramidko. Nakaskasdaaw dagiti aramidmo, kas pagaammo unay ti kararuak.” Idinto ta dina pay ammo dagiti molekula a DNA, insuratna: “Dagita matam nakitada uray pay ti maisiksikog a bagik, ket iti librom naisurat dagiti amin a pasetna.” (Salmo 139:14, 16) Siasino ti tuktukoyenna? Siasino ti nangaramid iti amin a banag iti uniberso babaen ti ‘naruay a dinamiko nga enerhia’?

⁶ Kuna ti umuna unay a bersikulo ti Biblia: “Idi punganay, ti Dios pinarsuana ti langlangit ken ti daga.” (Genesis 1:1) Isu met ti Autor ti Biblia, Daydiay nangipaltiing kadagiti linaonna. Inyam-ammona ti bagina kas maysa a persona a mabalintay a kasinninged.