1-3. Kasano ti panangpanaw ni Jesus kadagiti apostolna, ken ania a salsaludsod ti tumaud?

 PARA kadagiti apostol, nakaragragsak dagiti napalabas a lawas! No mabalbalin, saandan a kayat nga agpatingga dayta. Wen ta sakbayna, nalapunosda iti liday, ngem ita agliplippias ti pusoda iti ragsak gapu ta napagungaren ni Jesus. Uppat a pulo nga aldawen a maulit-ulit a nagparang ni Jesus kadagiti adalanna tapno isuro ken paregtaenna pay ida. Ngem itan ti maudi a panagparangna kadakuada.

² Sipapasnek a nagimdeng dagiti apostol iti amin a sinao ni Jesus bayat a nakatakderda idiay Bantay dagiti Olibo. Kasla nagbiit a nalpas ti panagsaona. Kalpasanna, inngato ni Jesus ti imana ket binendisionanna ida. Idi kuan, isu ket mangrugin nga agpangato bayat a kitkitaen dagiti pasurotna agingga nga adda ulep a nanglinged kenkuana iti imatangda. Saandan a makita ni Jesus ngem tumangtangadda pay laeng idiay langit.—Luc. 24:50; Ara. 1:9, 10.

 ³ Dakkel a panagbalbaliw ti inyeg daytoy a pasamak iti biag dagiti apostol ni Jesus. Ania ti aramidenda itan ta immulin idiay langit ti Apoda a ni Jesu-Kristo? Masiguradotayo nga insagana ida ti Apoda a mangitultuloy iti trabaho nga inrugina. Kasano nga insagana ni Jesus dagiti apostolna iti daytoy a napateg nga annongen, ken kasano ti panagtignayda? Ken kasano nga apektado dagiti Kristiano ita? Ti umuna a kapitulo ti Aramid ket naglaon iti makapabileg a sungbat.

4. Kasano ti panangirugi ni Lucas iti salaysayna a nailanad iti libro nga Aramid?

⁴ Inturong ni Lucas ti panglukat a sasao ti salaysayna ken Teofilo, ti isu met laeng a lalaki a nangituronganna iti Ebanghelio nga insuratna. a Nabatad a daytoy a salaysay ket tuloy ti immuna a suratna ta inrugi ni Lucas ti libro nga Aramid babaen ti pananggupgopna kadagiti pasamak a nailanad iti ngudo ti Ebangheliona, ngem nagusar iti sabali a sasao ken nangted iti kanayonan a detalye.

5, 6. (a) Ania ti makatulong tapno agtalinaed a nabileg ti pammati dagiti pasurot ni Jesus? (b) Kasano a ti pammati dagiti Kristiano ita ket naibatay iti “adu a nabileg a pammaneknek”?

⁵ Ania ti makatulong tapno agtalinaed a nabileg ti pammati dagiti pasurot ni Jesus? Kastoy ti mabasatayo iti Aramid 1:3: “Nagpakita kadakuada [ni Jesus] a sibibiag babaen ti adu a nabileg a pammaneknek.” Iti Biblia, ni laeng Lucas “a dungdungnguen a doktor” ti nangusar iti sao a naipatarus kas “nabileg a pammaneknek.” (Col. 4:14) Maysa daytoy a termino iti medisina a mangipasimudaag iti nalagda, di mabalusingsing, ken natalged nga ebidensia. Nangipaay ni Jesus iti kasta a pammaneknek. Namin-adu a nagparang kadagiti pasurotna. Adda gundaway a maysa wenno dua laeng ti nagpakitaanna. Adda met dagiti panawen a kadagiti amin nga apostol, ken naminsan, iti nasurok a 500 a manamati. (1 Cor. 15:3-6) Talaga a positibo a pammaneknek dagita!

⁶ Ti pammati dagiti pudno a Kristiano ita ket naibatay met iti “adu a nabileg a pammaneknek.” Adda kadi pammaneknek a nagbiag ni Jesus ditoy daga, natay maigapu kadagiti basoltayo, ken napagungar? Wen, adda! Dagiti nailanad iti naipaltiing a Sao ti Dios a mapagtalkan a salaysay dagiti tattao a nakasaksi a mismo kadagiti pasamak ipaayda ti amin a makakombinsir a pammaneknek a kasapulantayo. Bumileg iti kasta unay ti pammatitayo no nainkararagan nga adalentayo dagita a salaysay. Laglagipem nga adda nagdumaan ti napaypayso a pammati ken ti basta panamati laeng. Ti napaypayso a panamati ket naibatay iti nalagda a pammaneknek. Nasken nga addaantayo iti kasta a pammati tapno magun-odtayo ti biag nga agnanayon.—Juan 3:16.

7. Ania nga ulidan iti panangisuro ken panangasaba ti impasdek ni Jesus agpaay kadagiti pasurotna?

 ⁷ ‘Insarsarita [met ni Jesus] ti maipapan iti Pagarian ti Dios.’ Kas pagarigan, inlawlawagna dagiti padto a mangipakita a masapul nga agsagaba ken matay ti Mesias. (Luc. 24:13-32, 46, 47) Idi inlawlawag ni Jesus ti akemna kas Mesias, impaganetgetna ti Pagarian ti Dios, ta isu ti Nadutokan nga Ari. Maipapan iti Pagarian ti inkaskasaba ni Jesus ket dayta met laeng ti ikaskasaba dagiti pasurotna ita.—Mat. 24:14; Luc. 4:43.

8, 9. (a) Ania ti dua a di umiso a kapanunotan dagiti apostol? (b) Kasano nga inatur ni Jesus ti kapanunotan dagiti apostol, ket ania ti maadal iti dayta dagiti Kristiano ita?

⁸ Ti maudi a pannakisarita dagiti apostol ken Jesus ditoy daga ket idi naguummongda idiay Bantay dagiti Olibo. Sigagagar nga insaludsodda: “Apo, isublim kadi ti pagarian iti Israel iti daytoy a tiempo?” (Ara. 1:6) Iti daytoy a saludsod, adda naipalgak a dua a di umiso a kapanunotan dagiti apostol. Umuna, impapanda a maisubli ti Pagarian ti Dios iti nasion ti Israel. Maikadua, ninamnamada a dagus a mangrugi nga agturay ti Pagarian, “iti daytoy a tiempo.” Kasano nga inatur ni Jesus ti kapanunotanda?

⁹ Mabalin nga ammo ni Jesus a maaturto met laeng ti umuna a kapanunotan dagiti apostolna. Kinapudnona, mabiit idin a masaksianda ti pannakaipasngay ti baro a nasion, ti naespirituan nga Israel, kalpasan ti sangapulo laengen nga aldaw! Dandanin agpatingga ti pannakilangen ti Dios iti nasion ti Israel. No maipapan iti maikadua a kapanunotan, siaanus nga impalagip kadakuada ni Jesus: “Saan a kasapulan nga ammuenyo dagiti tiempo wenno panawen ta ti laeng Ama ti addaan kalintegan a mangikeddeng kadagita.” (Ara. 1:7) Adda tiempo nga intuding ni Jehova a panangaramidna kadagiti bambanag. Sakbay a natay ni Jesus, imbagana nga uray ti Anak dina ammo idi ti “aldaw ken oras” nga idadateng ti panungpalan ta ti ‘laeng Ama’ ti makaammo. (Mat. 24:36) Uray iti kaaldawantayo, no pakasikoran dagiti Kristiano no kaano a dumteng ti panungpalan ti sistema ti bambanag, iti kinapudnona, probproblemaenda laeng ti banag a di rumbeng a pakaseknanda.

10. Ania a kababalin dagiti apostol ti masapul a patanorentayo, ken apay?

¹⁰ Kaskasdi, agannadtayo a ditay koma tagibassiten dagiti apostol ni Jesus ta isuda ket lallaki nga addaan iti nabileg a pammati. Sipapakumbaba a nagpailintegda. Malaksid iti dayta, nupay ti saludsodda ket maigapu iti di umiso a kapanunotan, adda met ti ipalgakna a nasayaat a kababalinda. Maulit-ulit nga indagadag ni Jesus kadagiti pasurotna: “Itultuloyyo ti agbantay.” (Mat. 24:42; 25:13; 26:41) Naridamda iti naespirituan, a sigagagar a sipsiputanda ti pammaneknek a mabiiten nga agtignay ni Jehova. Dayta a kababalin ti nasken a patanorentayo ita. Kinapudnona, ad-adda a naganat ti panangaramidtayo iti dayta agsipud ta agbibiagtayon iti arinunos ti ‘maudi nga al-aldaw.’—2 Tim. 3:1-5.

11, 12. (a) Ania nga annongen ti inted ni Jesus kadagiti pasurotna? (b) Apay a maitutop a dakamaten ni Jesus ti nasantuan nga espiritu mainaig iti trabaho a panangasaba?

¹¹ Impalagip ni Jesus kadagiti apostol no ania ti rumbeng a pakaseknanda a  nangnangruna. Kinunana: “Umawatkayto iti pannakabalin inton umay kadakayo ti nasantuan nga espiritu, ket dakayonto dagiti saksik idiay Jerusalem, iti intero a Judea ken Samaria, ken agingga iti kaadaywan a paset ti daga.” (Ara. 1:8) Ti umuna a pakaipadamagan ti panagungar ni Jesus ket idiay Jerusalem, a nabiit pay a nangpapatayan kenkuana dagiti tattao. Kalpasanna, agwaras dayta iti intero a Judea, sa idiay Samaria, agingga kadagiti adayo a lugar.

¹² Maitutop la unay a sakbay a dinakamat ni Jesus ti trabaho a panangasaba, inulitna nga umuna ti karina nga ibaonna ti nasantuan nga espiritu a tumulong kadagiti pasurotna. Maysa daytoy kadagiti nasurok nga 40 a daras a pannakadakamat ti “nasantuan nga espiritu” iti libro nga Aramid. Maulit-ulit nga ibatad daytoy a libro iti Biblia a saantayo a maibanag ti pagayatan ni Jehova no awan ti tulong ti nasantuan nga espiritu. Anian a nagpateg ngarud a kanayontay nga agkararag a dumawat iti dayta nga espiritu! (Luc. 11:13) Ad-adda a kasapulantayo dayta ita.

13. Kasano kalawa ti saklawen ti trabaho a panangasaba a naited kadagiti adipen ti Dios ita, ken apay a rumbeng a sigagagar nga awatentayo dayta nga annongen?

¹³ Manipud kadagidi a tiempo, limmawan ti saklawen ti makuna a “kaadaywan a paset ti daga.” Ngem kas nadakamat iti immuna a kapitulo, naimpusuan nga inawat dagiti Saksi ni Jehova ti annongen a mangasaba gapu ta ammoda a pagayatan ti Dios nga amin a kita ti tattao mangngegda ti naimbag a damag maipapan iti Pagarianna. (1 Tim. 2:3, 4) Ar-aramidem kadi ti amin a kabaelam para iti daytoy a trabaho a makaispal iti biag? Awanen ti masarakam a trabaho nga ad-adda a makapnek ken makaparagsak! Ikkannaka ni Jehova iti kasapulam a bileg tapno maaramidmo daytoy. Adu ti masursurom iti libro nga Aramid maipapan kadagiti umiso a pamay-an a mabalintay nga usaren ken maipapan iti kababalin a rumbeng a patanorentayo tapno epektibo ti panangasabatayo.

14, 15. (a) Ania ti kuna dagiti anghel maipapan iti panagsubli ni Jesus, ken ania ti kayatda a sawen? (Kitaem met ti footnote.) (b) Kasano a nagsubli ni Kristo “iti isu met laeng a pamay-an” a kas iti ipapanawna?

¹⁴ Kas nadakamat iti rugi daytoy a kapitulo, nagpangato ni Jesus agingga a saanen a makita. Ngem sitatakder ken tumangtangad pay laeng dagiti 11 nga apostol. Idi kuan, adda nagparang a dua nga anghel ket siaalumamay a kinunada: “Lallaki a taga-Galilea, apay a nakatangadkayo iti langit? Daytoy a Jesus a kaduayo idi ken naipangato idiay langit ket agsublinto iti isu met laeng a pamay-an a kas iti pannakakitayo kenkuana a naipangato idiay langit.” (Ara. 1:11) Kayat kadi a sawen dagiti anghel nga agsublinto ni Jesus nga addaan iti isu met laeng a bagi, kas iti isursuro ti dadduma a relihion? Saan. Kasanotay nga ammo?

¹⁵ Kinuna dagiti anghel nga agsublinto ni Jesus, saan nga iti isu met laeng a langa, no di ket “iti isu met laeng a pamay-an.” b Kasano aya ti ipapanawna? Isu ket saanen a makita idi nagsao dagiti anghel. Dagidi laeng a sumagmamano a lallaki, dagiti apostol, ti nakakita a pimmanawen ni Jesus ditoy daga ken agturongen iti ayan ni Amana idiay langit. Umasping iti dayta ti wagas a panagsubli ni Kristo. Ket kasta a talaga ti napasamak. Iti kaaldawantayo, dagidiay laeng addaan iti naespirituan a  pannakaawat ti makabigbig iti kaadda ni Jesus kas agturturayen nga ari. (Luc. 17:20) Nasken a mabigbigtayo dagiti pammaneknek ti kaaddana ken ibagatayo dayta kadagiti sabsabali tapno makitada met ti kinaganat ti tiempo a pagbibiagantayo.

16-18. (a) Iti Aramid 1:13, 14, ania ti masursurotayo maipapan iti panagtataripnong dagiti Kristiano tapno agdaydayaw? (b) Ania ti masursurotayo iti ulidan nga imbati ni Maria nga ina ni Jesus? (c) Apay a napateg ita dagiti Nakristianuan a panagtataripnong?

¹⁶ Di ngarud pakasdaawan no apay a “nakaragragsakda a nagsubli idiay Jerusalem.” (Luc. 24:52) Ngem ania ti inaramidda kas panagpaidalanda ken Kristo ken panangtungpalda iti bilinna? Iti bersikulo 13 ken 14 iti kapitulo 1 ti Aramid, mabasatayo a nagtataripnongda iti “makinngato a kuarto,” ket adda masursurotayo a sumagmamano a makapainteres a detalye maipapan kadagiti kasta a taripnong. Kadagidi a tiempo, gagangay a dagiti balay idiay Palestina ket addaan iti makinngato a kuarto. Iti sikigan ti balay, adda agdan nga agturong iti dayta a kuarto. Daytoy kadi a “makinngato a kuarto” ket adda iti tuktok ti balay a nadakamat iti Aramid 12:12, a kukua ti ina ni Marcos? Aniaman ti kasasaad, nalabit maysa dayta a simple a kuarto a mabalin a pagtataripnongan dagiti pasurot ni Kristo. Ngem siasino dagiti nagtataripnong, ken ania ti inaramidda?

¹⁷ Imutektekam ta saan laeng a dagiti apostol wenno dagiti lallaki ti nagtataripnong. Adda met sadiay ti “dadduma a babbai,” a pakairamanan ni Maria nga ina ni Jesus. Daytoy ti maudi a direkta a pannakadakamatna iti Biblia. Maitutop laeng a panunoten nga iti daydi a gundaway, saan a kinalikaguman ni Maria ti agbalin a prominente no di ket sipapakumbaba a nakitaripnong kadagiti kapammatianna tapno agdaydayaw. Sigurado a naliwliwa ta kaduanan ti uppat pay nga annakna a lallaki, a dati a saan a manamati idi sibibiag pay ni Jesus ditoy daga. (Mat. 13:55; Juan 7:5) Nagbalbaliw dagitoy a lallaki sipud idi natay ken napagungar ti kabsatda iti ina.—1 Cor. 15:7.

¹⁸ Imutektekam met no apay a nagtataripnong dagitoy nga adalan: “Nagtultuloyda amin a nagkararag a maymaysa ti panggepda.” (Ara. 1:14) Ti panagtataripnong ket kanayon a napateg a paset ti panagdaydayawtayo kas Kristiano. Agtataripnongtayo tapno agpipinnaregta, umawat iti pannursuro ken balakad, ken kangrunaan iti amin, tapno sangsangkamaysa nga agdaydayaw iti nailangitan nga Amatayo a ni Jehova. Dagiti kararag ken kanta ti pammadayaw kadagiti kasta a gundaway ket makaay-ayo unay kenkuana ken napateg kadatayo. Sapay koma ta pulos a ditay liwayan dagiti sagrado ken makaparegta a panagtataripnongtayo!—Heb. 10:24, 25.

19-21. (a) Ania ti masursurotayo iti aktibo nga akem ni Pedro iti kongregasion? (b) Apay a masapul a masukatan ni Judas, ken ania ti masursurotayo iti wagas a pannakataming dayta a banag?

¹⁹ Adda napateg nga isyu a nakaipasanguan dagidiay a pasurot ni Kristo. Makaliwliwa a maammuan nga iti laksid ti namitlo a panangilibak ni apostol Pedro iti Apona, isu ti nangidaulo iti pannakataming dayta nga isyu. (Ara. 1:15-26; Mar. 14:72) Addaantayo amin iti pagannayasan nga agbasol isu a kasapulantayo dagiti pammalagip a ni Jehova ket ‘naimbag ken sisasagana a mangpakawan’ kadagidiay sipapasnek nga agbabawi.—Sal. 86:5.

 ²⁰ Natarusan ni Pedro a masapul nga adda mangsukat ken Judas, ti apostol a nangtraidor ken Jesus. Ngem siasino? Kinuna ni Pedro a ti baro nga apostol ket masapul a daydiay simmurot ken Jesus iti intero a ministeriona ken nakaimatang iti panagungarna. (Ara. 1:21, 22) Maitunos dayta iti inkari a mismo ni Jesus: “Dakayo a simmurot kaniak agtugawkayto met iti 12 a trono, a mangukom iti 12 a tribu ti Israel.” (Mat. 19:28) Agparang a pinanggep ni Jehova nga adda 12 nga apostol a sumurot ken Jesus bayat ti ministeriona ditoy daga ta isudanto ti mangbukel iti “12 a pundasion a bato” ti Baro a Jerusalem. (Apoc. 21:2, 14) Impalubos ngarud ti Dios a makita ni Pedro a ti padto a, “sabali koma ti mangala iti akemna kas manangaywan,” ket agaplikar ken Judas.—Sal. 109:8.

²¹ Kasano ti pannakapili ti mangsukat kenkuana? Babaen ti panagbibinnunot, kas iti gagangay a maar-aramid idi panawen ti Biblia. (Prov. 16:33) Nupay kasta, iti Biblia, daytoy ti maudi a pannakadakamat ti panagbibinnunot kas pamay-an ti panagpili. Nabatad a nagpatinggan ti kasta a pamay-an manipud idi naiparukpok ti nasantuan nga espiritu. Ngem imutektekam no apay a nausar ti panagbibinnunot. Inkararag dagiti apostol: “Sika, O Jehova, a makaammo iti puso ti amin a tao, dutokam no asino kadagitoy dua a lallaki ti pinilim.” (Ara. 1:23, 24) Kayatda a ni Jehova a mismo ti agpili. Ni Matias, a nalabit maysa kadagiti 70 nga adalan nga imbaon ni Jesus a mangasaba, ti napili. Gapuna, nagbalin ni Matias a maysa kadagiti “Sangapulo ket Dua.” c—Ara. 6:2.

22, 23. Apay a masapul nga agpasakup ken agtulnogtayo kadagidiay mangidadaulo ita iti kongregasion?

²² Dayta a pasamak ipalagipna kadatayo ti kinapateg ti organisado a panagtrabaho dagiti adipen ti Dios. Agingga iti kaaldawantayo, mapili dagiti responsable a lallaki nga agserbi kas manangaywan iti kongregasion. Us-usigen a naimbag dagiti panglakayen dagiti Nainkasuratan a kualipikasion a maikalikagum kadagiti agserbi kas manangaywan sa ikararagda ti panangidalan ti nasantuan nga espiritu. Gapuna, matmatan ti kongregasion dagiti kasta a lallaki kas dinutokan ti espiritu. Masapul ngarud nga agpasakup ken agtulnogtayo a kanayon iti panangidauloda, a suportarantayo dagiti urnos iti kongregasion.—Heb. 13:17.

²³ Ita ta napabilegen dagidiay nga adalan iti pannakakitada ken Jesus kalpasan ti panagungarna, ken napatibkerda babaen kadagiti panagbalbaliw iti organisasion, naan-anay a nakasaganadan iti aniaman a mapasamak. Salaysayen ti sumaruno a kapitulo dayta a naisangsangayan a pasamak.