1, 2. Ania ti naisangsangayan maipapan iti panagdaliasat da Bernabe ken Saulo, ken kasano a ti trabahoda ket makatulong iti pannakatungpal ti Aramid 1:8?

 MAKAPARAGSAK nga aldaw daytoy para iti kongregasion ti Antioquia. Kadagiti amin a propeta ken mannursuro nga adda iti daytoy a kongregasion, da Bernabe ken Saulo ti pinili ti nasantuan nga espiritu a mangidanon iti naimbag a damag kadagiti adayo a lugar. a (Ara. 13:1, 2) Pudno nga adda dagiti kualipikado a lallaki a naibaon idin kas misionero. Ngem nagdaliasatda kadagiti lugar a nagramuten ti Kristianidad. (Ara. 8:14; 11:22) Iti daytoy a gundaway, da Bernabe ken Saulo—agraman ni Juan Marcos nga agserbi a katulonganda—ket maibaon kadagiti lugar nga adu ti saan pay a nakangngeg iti naimbag a damag.

² Agarup 14 a tawen sakbayna, kinuna ni Jesus kadagiti pasurotna: “Dakayonto dagiti saksik idiay Jerusalem, iti intero a Judea ken Samaria, ken agingga iti kaadaywan a paset ti daga.” (Ara. 1:8) Ti pannakadutok da Bernabe ken Saulo kas misionero ket makatulong iti pannakatungpal dagita a naimpadtuan a sasao ni Jesus! b

3. Apay a narigat ti nawatiwat a panagdaliasat idi umuna a siglo?

³ Gapu ta adda itan dagiti imbension a kas iti lugan ken eroplano, makapagdaliasaten dagiti tattao iti adayo a lugar iti uneg ti maysa wenno dua nga oras laeng. Saan a kasta ti kasasaad idi umuna a siglo C.E. ta magmagnada laeng idi, kaaduanna kadagiti lasonglasong a dalan. Ti agmalem a panagdaliasat, a nalabit 30 a kilometro laeng ti kawatiwatna, ket mabalin a makabannogen! c Gapuna, uray no magagaran da Bernabe ken Saulo a mangirugi iti annongenda, sigurado a naamirisda a dakkel a panagregget ken panagsakripisio ti ramanen dayta.—Mat. 16:24.

4. (a) Ania ti nangiturong iti pannakapili da Bernabe ken Saulo, ken ania ti reaksion dagiti kapammatianda? (b) Kasanotay a masuportaran dagidiay naikkan kadagiti teokratiko nga annongen?

 ⁴ Ngem apay nga espesipiko nga imbilin ti nasantuan nga espiritu a mailasin da Bernabe ken Saulo “para iti trabaho”? (Ara. 13:2) Saan a nailawlawag dayta iti Biblia. Ammotayo a ti nasantuan nga espiritu ti nangiturong iti pannakapili dagitoy a lallaki. Awan ti mangipasimudaag a kimmontra dagiti propeta ken mannursuro iti dayta a desision. Imbes ketdi, naan-anay a sinuportaranda ti pannakadutok da Bernabe ken Saulo. Iladawam iti panunotmo ti rikna da Bernabe ken Saulo idi a dagiti kakabsatda iti pammati saanda nga immapal no di ket naimpusuan a ‘nagayunar ken nagkararagda, imparabawda ti imada kadakuada sa pinalubosanda ida.’ (Ara. 13:3) Masapul a suportarantayo met dagidiay maikkan kadagiti teokratiko nga annongen, a pakairamanan dagiti lallaki a nadutokan kas manangaywan iti kongregasion. Imbes nga apalantayo dagidiay naikkan kadagiti kasta a pribilehio, masapul nga ‘ipakitaantayo ida iti naisangsangayan a konsiderasion ken ayat gapu iti trabahoda.’—1 Tes. 5:13.

5. Deskribirem no ania ti ramanen ti panangasaba idiay Chipre.

⁵ Nagnagna da Bernabe ken Saulo a napan idiay Seleucia, a maysa a sangladan nga asideg iti Antioquia. Apaman a nakadanonda sadiay, naglayagda iti agarup 200 a kilometro nga agturong iti isla ti Chipre. d Kas tubo ti Chipre, awan duadua  a magagaran ni Bernabe a mangidanon iti naimbag a damag kadagiti kalugaranna. Awan ti tiempo a sinayang da Bernabe ken Saulo apaman a nakasangpetda idiay Salamis, a maysa a siudad iti makindaya a takdang ti isla. Dagus nga “impakaammoda ti sao ti Dios kadagiti sinagoga dagiti Judio.” e (Ara. 13:5) Winanas da Bernabe ken Saulo ti intero a Chipre, a nalabit nangasabada kadagiti napapateg a siudad a nalabsanda. Depende iti ruta a nagnaanda, mabalin nga agarup 160 a kilometro ti pinagpagna dagitoy a misionero!

6, 7. (a) Siasino ni Sergio Paulo, ken apay a ginandat ni Bar-Jesus a lapdan a dumngeg iti naimbag a damag? (b) Kasano a sinumra ni Saulo ti ibubusor ni Bar-Jesus?

⁶ Ti Chipre idi umuna a siglo ket naigamer iti ulbod a panagdaydayaw. Bimmatad daytoy a nangnangruna idi nakadanon da Bernabe ken Saulo idiay Pafo, iti makinlaud a kosta ti isla. Nakasabetda sadiay iti “maysa a Judio nga agnagan Bar-Jesus, a mangkukulam ken ulbod a propeta.” Ken “kaduana ti prokonsul a ni Sergio Paulo, maysa a masirib a lalaki.” f Idi umuna a siglo, adu a natan-ok a Romano—uray ti “maysa a masirib a lalaki,” a kas ken Sergio Paulo—ti masansan a makiuman iti salamangkero wenno astrologo tapno agpatulongda nga agaramid kadagiti napateg a desision. Nupay kasta, naginteres ni Sergio Paulo iti mensahe ti Pagarian ket “magagaran a dumngeg iti sao ti Dios.” Naburiboran iti daytoy ni Bar-Jesus, a pagaammo met iti propesional a naganna nga Elimas, a “Mangkukulam,” wenno “Salamangkero,” ti kayatna a sawen.—Ara. 13:6-8.

⁷ Ni Bar-Jesus ket bumusbusor iti mensahe ti Pagarian. Kinapudnona, ti kakaisuna a pamay-an tapno masalaknibanna ti naturay a saadna kas mamalbalakad ni Sergio Paulo ket babaen ti ‘pananglappedna iti prokonsul a mamati iti Apo.’ (Ara. 13:8) Ngem saan nga ipalubos ni Saulo nga ibaw-ing ti salamangkero ti interes ni Sergio Paulo. Ania ngarud ti inaramid ni  Saulo? Kuna ti salaysay: “Kinita ni Saulo a maawagan met iti Pablo ken napno iti nasantuan nga espiritu [ni Bar-Jesus], sa kinunana: ‘Sika a napno iti kinasaur ken kinadakes, anak ti Diablo, kabusor ti amin a nalinteg, saanka kadi nga agsardeng a mangkillo kadagiti nalinteg a dalan ni Jehova? Dusaennaka ni Jehova ket mabulsekkanto, saanmonto a makita ti lawag ti init iti mabayag a tiempo.’ Dagus a kimmudrep ti panagkitana agingga a saanen a makakita, ket nagbirbirok iti mangkibin kenkuana.” g Ania ti resulta dayta a milagro? “Idi nakita ti prokonsul ti napasamak, nagbalin a manamati, ta nagsiddaaw iti pannursuro ni Jehova.”—Ara. 13:9-12.

8. Kasanotayo a matulad ita ti kinatured ni Pablo?

⁸ Saan a nagbuteng ni Pablo ken ni Bar-Jesus. Umasping iti dayta, saantayo nga agbuteng no ikagumaan dagiti bumusbusor a dadaelen ti pammati dagidiay interesado iti mensahe ti Pagarian. Ngem ‘kanayon koma a makaay-ayo ti panagsasaotayo, ken natemplaan iti asin.’ (Col. 4:6) Nupay kasta, saantay koma nga isardeng a kasabaan dagiti interesado a tattao tapno laeng maliklikan ti ibubusor. Ken saantay koma met a mabuteng a mangibutaktak iti ulbod a relihion, nga agtultuloy a ‘mangkilkillo kadagiti nalinteg a dalan ni Jehova’ kas iti inaramid ni Bar-Jesus. (Ara. 13:10) Kas ken Pablo, sapay koma ta situtured nga iwaragawagtayo ti kinapudno ken danonentayo ti puso dagiti napudno a tattao. Ken uray no ti panangtulong kadatayo ti Dios ket saan a kas kabatad iti panangtulongna ken Pablo, masiguradotayo nga usaren ni Jehova ti nasantuan nga espirituna a mangyasideg kadagiti tattao a maikari nga umawat iti kinapudno.—Juan 6:44.

9. Kasano a nangipasdek da Pablo ken Bernabe iti nagsayaat nga ulidan para kadagiti mangidadaulo iti kongregasion ita?

⁹ Nabatad nga adda napasamak a panagbalbaliw idi pimmanaw dagiti lallaki idiay Pafo ket naglayagda idiay Perga, iti kosta ti Asia Menor, nga agarup 250 a kilometro  ti kaadayona. Iti Aramid 13:13, naipabigbig daytoy a grupo kas “ni Pablo ken ti kakaduana.” Ipasimudaag dagita a sasao a ni Pablo ti mangidadaulo idin iti aktibidad ti grupo. Nupay kasta, awan ti pakakitaan a nagimon ni Bernabe ken ni Pablo. Intultuloy ketdi dagitoy dua a lallaki ti nagtinnulong tapno maibanag ti pagayatan ti Dios. Nangipasdek da Pablo ken Bernabe iti nagsayaat nga ulidan para kadagiti mangidadaulo iti kongregasion ita. Imbes nga agiinnartap ken agpaimportanteda, masapul a laglagipen dagiti Kristiano dagitoy a sasao ni Jesus: “Agkakabsatkayo amin.” Sa innayonna: “Asinoman a mangitan-ok iti bagina, maipababanto, ket asinoman a mangipababa iti bagina, maitan-okto.”—Mat. 23:8, 12.

10. Deskribirem ti kasasaad iti panagdaliasat manipud Perga agingga idiay Antioquia ti Pisidia.

¹⁰ Apaman a nakasangpetda idiay Perga, simmina ni Juan Marcos kada Pablo ken Bernabe ket nagsubli idiay Jerusalem. Saan a nailawlawag no apay a bigla lattan a pimmanaw. Intultuloy da Pablo ken Bernabe ti nagdaliasat manipud Perga nga agturong idiay Antioquia ti Pisidia, a maysa a siudad iti probinsia ti Galacia. Saan a nalaka daytoy a panagdaliasat yantangay ti Antioquia ti Pisidia ket agarup 1,100 a metro ti kangatona manipud iti patar ti baybay. Pagaammo met nga adu ti tulisan nga agtamtambang kadagiti magmagna iti napeggad a desdes ti bantay. Malaksid iti dayta, mabalin nga adda saksakiten ni Pablo iti daydi a tiempo. h

11, 12. Iti panagpalawagna iti sinagoga idiay Antioquia ti Pisidia, kasano a tinukay ni Pablo ti interes dagiti agdengdengngeg kenkuana?

¹¹ Idiay Antioquia ti Pisidia, simrek da Pablo ken Bernabe iti sinagoga kabayatan ti Sabbath. Kuna ti salaysay: “Kalpasan ti pannakaibasa ti Linteg ken dagiti Propeta iti publiko, impaibaga kadakuada dagiti mangidadaulo nga opisial iti sinagoga: ‘Lallaki, kakabsat, no addaankayo  iti pammaregta kadagiti umili, ibagayo dayta.’” (Ara. 13:15) Timmakder ni Pablo ket nagsao.

¹² Kastoy ti panangiruangan ni Pablo iti palawagna: “Dakayo a lallaki, Israelita ken dadduma pay nga agbuteng iti Dios, dumngegkayo.” (Ara. 13:16) Judio ken proselita dagiti dumdumngeg ken Pablo. Kasano a tinukay ni Pablo ti interes dagitoy a tattao, a saan a mangbigbigbig iti akem ni Jesus iti panggep ti Dios? Umuna, ginupgop ni Pablo ti pakasaritaan ti nasion dagiti Judio. Inlawlawagna no kasano a ni Jehova “intan-okna ida bayat a nagnaedda kas ganggannaet idiay Egipto” ken no kasano nga “inan-anusanna ida idiay let-ang” iti unos ti 40 a tawen. Insalaysayna pay no kasano a natagikua dagiti Israelita ti Naikari a Daga ken no kasano nga “inted [ni Jehova] ti daga kas tawidda.” (Ara. 13:17-19) Kuna dagiti dadduma a mabalin a nangadaw ni Pablo iti sumagmamano a teksto iti Kasuratan a kaibasbasa a sipipigsa kas paset ti panangngilinda iti Sabbath. No kas pagarigan ta pudno dayta, maysa pay dayta a pammaneknek a kabaelan ni Pablo nga ‘aramiden ti amin tapno matulonganna ti amin a kita ti tattao.’—1 Cor. 9:22.

13. Kasanotay a madanon ti puso dagiti agdengdengngeg kadatayo?

¹³ Masapul nga ikagumaantayo met a tukayen ti interes dagidiay makasabaantayo. Kas pagarigan, no ammotayo ti relihion ti maysa a tao, makapilitayo kadagiti topiko a nangnangruna a paginteresanna. Maysa pay, mabalintayo ti mangkotar kadagiti teksto iti Biblia a pamiliar kenkuana. Mabalin nga epektibo no bay-antayo nga isu ti mangbasa iti teksto iti mismo a Bibliana. Mangbirokka kadagiti pamay-an no kasanom a danonen ti puso dagiti agdengdengngeg kenka.

14. (a) Kasano nga inrugi ni Pablo ti palawagna maipanggep iti naimbag a damag maipapan ken Jesus, ken ania a pakdaar ti impaayna? (b) Ania ti reaksion dagiti tattao iti palawag ni Pablo?

¹⁴ Insaruno nga inlawlawag ni Pablo no kasano a ti “mangisalakan, ni Jesus,” nga inyam-ammo ni Juan a Mammautisar, ket nagtaud iti kapuonan dagiti ari ti Israel. Kalpasanna, dineskribir ni Pablo no kasano a napapatay ken napagungar ni Jesus. (Ara. 13:20-37) Kuna ni Pablo: “Ipakpakaammok kadakayo, . . . a mapakawan dagiti basolyo babaen ti ipapatay daytoy a tao, ken babaen kenkuana, maideklara nga awanan basol ti asinoman a mamati.” Kalpasanna, impakdaar ti apostol kadagiti agdengdengngeg kenkuana: “Gapuna, agannadkayo tapno saan a mapasamak kadakayo ti imbaga dagiti Propeta: ‘Dakayo a mananglais, kitaenyo ket agsiddaaw ken mapukawkayo, ta adda trabaho nga ar-aramidek iti kaaldawanyo, trabaho a saanyonto a pulos patien uray no detalyado nga isalaysay kadakayo ti asinoman.’” Nakaskasdaaw ti reaksion dagiti dimngeg iti palawag ni Pablo. “Impakaasi dagiti tattao nga isalaysayda manen dagitoy iti sumaganad a Sabbath,” kuna ti Biblia. Malaksid iti dayta, kalpasan ti gimong iti sinagoga, “adu a Judio ken proselita nga agdaydayaw iti Dios ti simmurot kada Pablo ken Bernabe.”—Ara. 13:38-43.

15. Ania ti napasamak kalpasan ti panagpalawag ni Pablo iti Sabbath?

¹⁵ Iti simmaganad a Sabbath, naguummong ti “dandani intero a siudad” tapno  dumngegda ken Pablo. Saan a nagustuan daytoy ti dadduma kadagiti Judio ket “kinontra ken imbagada nga ulbod ti ibagbaga ni Pablo.” Situtured a kinuna da Pablo ken Bernabe: “Masapul a maibaga nga umuna kadakayo ti sao ti Dios. Gapu ta laklaksidenyo dayta, ipakpakitayo a dikay maikari iti agnanayon a biag, isu a mapankami kadagiti nasion. Ta imbilin kadakami ni Jehova dagitoy a sasao: ‘Dinutokanka kas silaw dagiti nasion, tapno agbalinka a pakaisalakanan agingga kadagiti ungto ti daga.’”—Ara. 13:44-47; Isa. 49:6.

16. Ania ti reaksion dagiti Judio iti agkakadagsen a sasao dagiti misionero, ken ania ti inaramid da Pablo ken Bernabe idi naidadanesda?

¹⁶ Naragsakan dagiti dumdumngeg a Gentil, ket “nagbalin a manamati ti amin nga addaan iti umiso a kababalin nga umawat iti agnanayon a biag.” (Ara. 13:48) Di nagbayag, nagsaknap ti sao ni Jehova iti intero a pagilian. Sabali ti reaksion dagiti Judio. Kas man la imbaga kadakuada dagiti misionero a nupay naisao nga umuna kadakuada ti Sao ti Dios, linaksidda ti Mesias isu a maikarida iti panangukom ti Dios. Dagiti Judio sinugsoganda dagiti mararaem a babbai ken dagiti kangrunaan a lallaki “ket insungsongda ti pannakaidadanes da Pablo ken Bernabe ken pinaruarda ida kadagiti pagpatinggaan ti teritoriada.” Ania ti inaramid da Pablo ken Bernabe? “Pinampagda ti tapok kadagiti sakada kas saksi maibusor kadakuada ket napanda idiay Iconio.” Dita kadin a nagpatingga ti Kristianidad idiay Antioquia ti Pisidia? Saan! Dagiti adalan a nabati ‘nagtultuloy a napnoda iti rag-o ken nasantuan nga espiritu.’—Ara. 13:50-52.

17-19. Kadagiti ania a pamay-an a matuladtayo ti nasayaat nga ulidan nga impasdek da Pablo ken Bernabe, ken kasano a maaddaantayo iti rag-o no aramidentayo dayta?

¹⁷ Adda napateg a leksion a masursurotayo iti inaramid dagitoy a matalek a Kristiano idi binusor ida dagiti tattao. Saantayo nga agsardeng a mangasaba uray no dagiti prominente a tattao iti daytoy a lubong paritandatayo a mangiwaragawag iti mensahetayo. Imutektekam met ta idi linaksid dagiti tattao idiay Antioquia ti mensahe da Pablo ken Bernabe, “pinampagda ti tapok kadagiti sakada.” Inaramidda daytoy saan a gapu ta makapungtotda kadagiti umili no di ket ipasimudaagna nga awan ti sungsungbatanda iti pagbanagan dagitoy a tattao. Naamiris dagitoy a misionero a saanda a kontrolado ti reaksion dagiti sabsabali. Ti kabaelanda a kontrolen ket ti panagtultuloyda a mangasaba. Ket talaga a nangasabada idi nakadanonda idiay Iconio!

¹⁸ Dagiti ngay adalan a nabati idiay Antioquia? Pudno a bumusbusor dagiti tattao iti teritoriada ngem saan nga agpannuray ti rag-oda iti positibo a reaksion dagiti tattao. Kinuna ni Jesus: “Naragragsak ketdi dagidiay dumdumngeg iti sao ti Dios ken mangtungtungpal iti dayta!” (Luc. 11:28) Kasta ti inaramid dagiti kakabsat idiay Antioquia ti Pisidia.

¹⁹ Kas kada Pablo ken Bernabe, kanayon a laglagipentayo a responsabilidadtayo nga ikasaba ti naimbag a damag. Adda kadagiti tattao no awatenda wenno saan ti mensahetayo. No kasla saan a mangipangpangag dagidiay makasabaantayo, adda masursurotayo kadagiti adalan idi umuna a siglo. No apresiarentayo ti kinapudno ken agpaidalantayo iti nasantuan nga espiritu, maaddaantayo met iti rag-o uray no maipasangotayo iti ibubusor.—Gal. 5:18, 22.