1. Ania dagiti pagpapadaan dagiti nagkauna a Kristiano ken dagiti Saksi ni Jehova ita?

 NANGASABADA a sireregta. Naimpusuan nga inawatda ti tulong ken panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu. Saanda a nagsardeng a nangasaba iti laksid ti panangidadanes ket sibabaknang a binendisionan ida ti Dios. Pudno dayta kadagiti amin a nagkauna a Kristiano, ken pudno met dayta kadagiti Saksi ni Jehova ita.

2, 3. Ania ti naisangsangayan maipapan iti libro nga Aramid?

² Sigurado a naparegtaka kadagiti makapabileg a salaysay a masarakan iti Aramid a libro iti Biblia. Nakaad-adu dagiti makapagagar a pasamak a linaon daytoy! Naisangsangayan daytoy ta isu laeng ti kakaisuna nga impaltiing ti Dios a salaysay maipapan iti inaramid dagiti Kristiano idi umuna a siglo.

³ Iti libro nga Aramid, adda nainaganan a 95 a tattao, 32 a pagilian, 54 a siudad, ken 9 nga isla. Maysa daytoy a salaysay maipapan kadagiti gagangay a tattao, natatangsit a politiko ken dagiti mangan-annurot iti ulbod a panagdaydayaw, ken dagiti naranggas a manangidadanes. Ngem kangrunaan iti amin, maipapan daytoy kadagiti kapammatiam idi umuna a siglo, a saan laeng a nangsango kadagiti gagangay a pakarigatan iti biag no di pay ket sireregta nga inkasabada ti naimbag a damag.

4. Apay nga addaantayo iti naisangsangayan a singgalut kadagiti indibidual a kas kada apostol Pablo, Tabita, ken dadduma pay a nagkauna a matalek a saksi?

⁴ Agarup 2,000 a tawen itan ti napalabas sipud idi panawen dagiti nareregta nga apostol a da Pedro ken Pablo, ti dungdungnguen a mangngagas a ni Lucas, ti naparabur a ni Bernabe, ti natured a ni Esteban, ti naasi a ni Tabita, ti managpadagus a ni Lidia, ken adu a dadduma pay a matalek a saksi. Kaskasdi, addaantayo iti naisangsangayan a singgalut kadakuada. Apay? Gapu ta agpapada ti annongentayo nga agaramid iti adalan. (Mat. 28:19, 20) Dakkel a pribilehio ti makiraman iti dayta!

5. Sadino ti nangasabaan nga umuna dagiti nagkauna a pasurot ni Jesus?

⁵ Utobem ti annongen nga inted ni Jesus kadagiti pasurotna. Kinunana: “Umawatkayto iti pannakabalin inton umay kadakayo ti nasantuan nga espiritu, ket dakayonto dagiti saksik idiay Jerusalem, iti intero a Judea ken Samaria, ken agingga iti kaadaywan a paset ti daga.” (Ara. 1:8) Umuna, ti nasantuan nga  espiritu pinabilegna dagiti adalan nga agbalin a saksi “idiay Jerusalem.” (Ara. 1:1–8:3) Maikadua, babaen ti panangiwanwan ti espiritu, nangipaayda iti panangsaksi “iti intero a Judea ken Samaria.” (Ara. 8:4–13:3) Kalpasanna, inrugida nga isaknap ti naimbag a damag “agingga iti kaadaywan a paset ti daga.”—Ara. 13:4–28:31.

6, 7. Iti panangitungpaltayo iti ministeriotayo, ania ti adda kadatayo nga awan kadagiti kapammatiantayo idi umuna a siglo?

⁶ Dagiti kapammatiam idi umuna a siglo ket awanan iti kompleto a Biblia nga usarenda a mangasaba. Idi laeng 41 C.E. a nairingpas ti Ebanghelio ni Mateo. Ti dadduma kadagiti surat ni Pablo ket naaramid sakbay a nairingpas ti libro nga Aramid idi agarup 61 C.E. Ngem awanan dagiti nagkauna a Kristiano kadagiti personal a kopia ti kompleto a Nasantuan a Kasuratan ken awan ti nagduduma a publikasion a mabalinda nga ipaima kadagiti interesado. Sakbay a nagbalin dagiti Judio a Kristiano nga adalan ni Jesus, dimngegda iti pannakaibasa ti Hebreo a Kasuratan idiay sinagoga. (2 Cor. 3:14-16) Ngem uray isuda ket nasken nga agbalin a naanep nga estudiante, yantangay mabalin a mangkotarda kadagiti teksto a maikabesada.

⁷ Kaaduan kadatayo ita ti addaan iti personal a kopia ti Biblia ken adu a literatura a naibatay iti Biblia. Mangar-aramidtayo kadagiti adalan babaen ti panangipakaammotayo iti naimbag a damag iti 240 a pagilian ken iti adu a lengguahe.

8, 9. (a) Ti nasantuan nga espiritu tinulonganna dagiti adalan ni Jesus a mangaramid iti ania? (b) Ania ti patpatauden ti matalek nga adipen babaen ti tulong ti espiritu ti Dios?

⁸ Idi inted ni Jesus kadagiti adalanna ti annongen a mangipaay iti panangsaksi, kinunana kadakuada: “Umawatkayto iti pannakabalin inton umay kadakayo ti nasantuan nga espiritu.” Babaen ti panangiwanwan ti espiritu ti Dios, wenno aktibo a puersa, dagiti pasurot ni Jesus makapagserbida kas saksi iti intero a daga. Babaen ti nasantuan nga espiritu, nangpaimbag da Pedro ken Pablo kadagiti masakit, nangparuarda kadagiti sairo, ken nangpagungarda pay ketdi kadagiti natay! Ngem adda napatpateg a panggep ti pannakabalin nga inawatda babaen ti nasantuan nga espiritu. Tinulonganna dagiti apostol ken dadduma pay nga adalan a mangiranud iti umiso a pannakaammo a mangiturong iti biag nga agnanayon.—Juan 17:3.

⁹ Iti aldaw ti Pentecostes 33 C.E., nakapagsao dagiti adalan ni Jesus “iti nagduduma a lengguahe, kas iti impalubos ti espiritu nga ibagada.” Gapuna, nakaipaayda iti panangsaksi maipapan “kadagiti nakaskasdaaw nga aramid ti Dios.” (Ara. 2:1-4, 11) Iti kaaldawantayo, saantayo a simimilagro a makapagsao kadagiti nagduduma a lengguahe. Ngem babaen ti tulong ti espiritu ti Dios, ti matalek ken masirib nga adipen ket mangpatpataud kadagiti literatura a naibatay iti Biblia iti adu a lengguahe. Kas pagarigan, minilion a kopia Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo! ti binulan a mayim-imprenta, ken iti website-tayo a jw.org, adda met dagiti magun-odan a naibatay-Biblia a publikasion ken video iti nasurok a 1,000 a lengguahe. Makatulong amin dagitoy tapno maipakaammotayo dagiti “nakaskasdaaw nga aramid ti Dios” kadagiti tattao iti amin a nasion, tribu, ken pagsasao.—Apoc. 7:9.

10. Sipud idi 1989, ania ti nairingpasen mainaig iti pannakaipatarus ti Biblia?

¹⁰ Idi pay 1989 nga ipapaayan ti matalek nga adipen iti naisangsangayan nga  atension ti pannakaipatarus ti Baro a Lubong a Patarus ti Nasantuan a Kasuratan iti adu a lengguahe. Daytoy a Biblia ket naipatarusen iti nasurok a 200 a lengguahe, ken minilion a kopia ti nayimprentan, ken adunto pay ti mayimprenta. Ti laeng Dios ken ti espirituna ti namagballigi iti daytoy.

11. Ania ti nagapuananen mainaig iti pannakaipatarus dagiti publikasion dagiti Saksi?

¹¹ Rinibu a Kristiano iti nasurok a 150 a pagilian ken dagdaga ti agbolboluntario nga agipatarus. Saan a nakaskasdaaw daytoy ta awanen ti sabali nga organisasion ditoy daga nga iturturong ti nasantuan nga espiritu a mangipaay iti naan-anay a panangsaksi iti intero a lubong maipapan ken Jehova a Dios, ti dinutokanna a Mesianiko nga Ari, ken ti naipasdeken a nailangitan a Pagarian!—Ara. 28:23.

12. Kasano nga intungpal da Pablo ken ti dadduma pay a Kristiano ti trabaho a panangasaba?

¹² Idi kinasabaan ni Pablo dagiti Judio ken Gentil idiay Antioquia ti Pisidia, “nagbalin a manamati ti amin nga addaan iti umiso a kababalin nga umawat iti agnanayon a biag.” (Ara. 13:48) Iti panangingudo ni Lucas iti libro nga Aramid, ‘ikaskasaba [ni Pablo] ti Pagarian ti Dios a situtured, nga awan ti makalapped.’ (Ara. 28:31) Sadino ti pangaskasabaan ti apostol? Idiay Roma—ti kabesera ti kabilgan a turay iti lubong! Iti tulong ken panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu, nangasaba dagiti nagkauna a pasurot ni Jesus babaen kadagiti diskurso ken dadduma pay a pamay-an.

13. Apay a rumbeng nga agkararagtayo no maidaddadanestayo?

¹³ Idi naidadanes dagiti nagkauna nga adalan ni Jesus, immararawda ken Jehova maipaay iti tured. Ania ti resultana? Napnoda iti nasantuan nga espiritu ken napabilegda a situtured a mangibaga iti sao ti Dios iti sabsabali. (Ara. 4:18-31) Masapul a dumawattayo met iti sirib ken pigsa tapno maitultuloytayo ti mangasaba iti laksid ti pannakaidadanes. (Sant. 1:2-8) Gapu ta bembendisionannatayo ti Dios ken tultulongannatayo ti espirituna, maitultuloytayo ti mangasaba. Ti nakaro nga ibubusor wenno pannakaidadanes dina mapasardeng ti trabaho a panangasaba. No maidadanestayo, nasken nga agkararagtayo a dumawat iti nasantuan nga espiritu, sirib, ken tured tapno maipakaammotayo ti naimbag a damag.—Luc. 11:13.

14, 15. (a) Ania ti resulta ti “rigat a timmaud idi napapatay ni Esteban”? (b) Iti kaaldawantayo, kasano a naammuan ti adu nga umili iti Siberia ti kinapudno?

¹⁴ Situtured a nangipaay ni Esteban iti panangsaksi sakbay a pinapatay dagiti kabusorna. (Ara. 6:5; 7:54-60) Iti “nakaro a pannakaidadanes” a timmaud iti daydi a tiempo, naiwarawara iti intero a Judea ken Samaria ti amin nga adalan malaksid kadagiti apostol. Ngem saan a dayta ti nangpasardeng iti trabaho a panangasaba. Napan ni Felipe idiay Samaria tapno “ikasabana ti Kristo” ket nagsayaat dagiti resultana. (Ara. 8:1-8, 14, 15, 25) Kanayonanna, naikuna kadatayo: “Dagidiay naiwarawara gapu iti rigat a timmaud idi napapatay ni Esteban napanda idiay Fenicia, Chipre, ken Antioquia, ngem dagiti laeng Judio ti nangibagaanda iti mensahe. Nupay kasta, adda sumagmamano kadakuada a lallaki a taga-Chipre ken Cirene a napan idiay Antioquia ket inrugida nga ibaga kadagiti tattao a Griego ti lengguaheda ti naimbag a damag maipapan ken Apo Jesus.” (Ara. 11:19, 20) Iti dayta a tiempo, naisaknap ti mensahe maipapan iti Pagarian gapu iti pannakaidadanes.

 ¹⁵ Iti kaaldawantayo, adda umasping a kasasaad a napasamak iti dati a Soviet Union nangruna idi dekada 1950 ta rinibu a Saksi ti naidestiero idiay Siberia. Gapu ta naiwarawarada iti nagduduma a lugar, nagtultuloy a naisaknap ti naimbag a damag iti dayta a pagilian. Imposible koma a makapan ti adu a Saksi iti lugar a nalabit 10,000 a kilometro ti kaadayona tapno ipakaammoda ti naimbag a damag gapu ta awan pagpleteda! Ngem ti gobierno a mismon ti nangipan kadakuada iti dayta a pagilian. Kinuna ti maysa a kabsat a lalaki: “Kas resultana, dagiti agtuturay a mismon ti timmulong kadagiti rinibu a napasnek a tattao idiay Siberia a mangammo iti kinapudno.”

16, 17. Kasano a paneknekan ti libro nga Aramid a bembendisionan ni Jehova ti trabaho a panangasaba?

¹⁶ Awan duadua a binendisionan ni Jehova dagiti nagkauna a Kristiano. Ni Pablo ken dagiti dadduma a Kristiano nagimula ken nagsibugda “ngem ti Dios ti nangpadpadakkel iti dayta.” (1 Cor. 3:5, 6) Dagiti salaysay iti libro nga Aramid paneknekanna ti kasta nga irarang-ay gapu ta bembendisionan ni Jehova ti trabaho a panangasaba. Kas pagarigan, “nagtultuloy a naisaknap ti sao ti Dios, ket immadu nga immadu ti bilang dagiti adalan idiay Jerusalem.” (Ara. 6:7) Bayat ti panagsaknap ti trabaho a panangasaba, “naaddaan ti kongregasion iti intero a Judea, Galilea, ken Samaria iti panawen ti talna, ket napabilegda. Nagtultuloyda nga immadu gapu iti [napnuan panagraem a] panagbutengda ken Jehova ken iti panangliwliwa kadakuada ti nasantuan nga espiritu.”—Ara. 9:31.

¹⁷ Idiay Antioquia ti Siria, dagiti Judio ken Griego ti pagsasaoda a tattao agpada a nangngegda ti kinapudno manipud kadagiti natured a Saksi. “Maysa pay,” kuna ti salaysay, “tultulongan ida ni Jehova, ket nakaad-adu ti namati ken nagbalin a pasurot ti Apo.” (Ara. 11:21) Mainaig iti kanayonan a panagrang-ay iti dayta a siudad, kastoy ti mabasatayo: “Nagtultuloy a rimmang-ay ken nagsaknap ti sao ni Jehova.” (Ara. 12:24) Ket babaen ti naan-anay a panangasaba ni Pablo ken ti dadduma kadagiti Gentil, “iti naisangsangayan a pamay-an, nagtultuloy a rimmang-ay ken nagballigi ti sao ni Jehova.”—Ara. 19:20.

18, 19. (a) Apay a maikuna a ‘tultulongannatayo ni Jehova’? (b) Mangtedka iti pagarigan a mangipakita a sarsaranayen ni Jehova dagiti adipenna.

¹⁸ Awan duadua a tultulongannatayo met ita ni Jehova. Dayta ti gapuna a nakaad-adu ti agbalbalin a manamati ken agpabpabautisar kas simbolo ti dedikasionda iti Dios. Maysa pay, babaen laeng ti tulong ken pamendision ti Dios a maandurantayo ti nakaro nga ibubusor—nakaro a pannakaidadanes no dadduma—ket sibaballigi a maitungpaltayo ti ministeriotayo kas iti inaramid ni Pablo ken dagiti dadduma pay a nagkauna a Kristiano. (Ara. 14:19-21) Kanayon a tulongannatayo ni Jehova a Dios. “Ti agnanayon a takiagna” awanan sarday a saranayennatayo no masuottayo. (Deut. 33:27) Laglagipentayo met a ni Jehova dina pulos baybay-an dagiti adipenna maigapu iti naindaklan a naganna.—1 Sam. 12:22; Sal. 94:14.

¹⁹ Kas panangyilustrar: Gapu ta intultuloy ni Kabsat Harald Abt ti nangasaba, isu ket imbalud dagiti Nazi iti kampo konsentrasion idiay Sachsenhausen kabayatan ti  Maikadua a Sangalubongan a Gubat. Idi Mayo 1942, napan ti Gestapo iti balay ni Elsa nga asawana, inyadayoda ti anakda a babai, sa inarestoda ni Elsa. Isu ket naibalud kadagiti nagduduma a kampo. “Kadagiti tawtawen a pannakaibaludko kadagiti kampo konsentrasion dagiti Aleman, adda naisangsangayan a nasursurok,” kuna ni Elsa. “Nasursurok a ti espiritu ni Jehova mapabilegnaka iti kasta unay no maipasidongka iti nakaro a suot! Sakbay a naarestoak, adda nabasak a surat ti maysa a kabsat a babai a nagkuna nga iti sidong ti nakaro a suot, ti espiritu ni Jehova ti tumulong kenka nga agtalinaed a kalmado. Kunak no nalabes ti imbagana. Ngem idi siakon a mismo ti makapasar iti suot, napaneknekak nga umiso gayam dayta. Talaga a kasta ti napasamak. Narigat nga ilawlawag no dimo pay napadasan.”

20. Ania ti inaramid ni Pablo bayat ti kaaddana iti balay a nakaibaludanna, ken kasano a maparegta iti daytoy ti dadduma a kakabsattayo?

²⁰ Iti ngudo ti libro nga Aramid, mabasatayo a sireregta nga ‘inkasaba ni Pablo ti Pagarian ti Dios.’ (Ara. 28:31) Gapu ta adda iti balay a nakaibaludanna, isu ket saan a nawaya a mangasaba iti binalaybalay idiay Roma. Nupay kasta, intultuloyna a kinasabaan dagiti amin a simmarungkar kenkuana. Iti kaaldawantayo, ti dadduma kadagiti patpatgentayo a kakabsat ket saanen a makapanaw iti pagtaenganda, nalabit naidalitda pay ketdin, wenno agnanaedda kadagiti pasdek a pagaywanan kadagiti nataengan, masakit, wenno baldado. Kaskasdi, nabara latta ti ayatda iti Dios ken ti tarigagayda a mangasaba. Ikararagantay ida ken kiddawentayo iti nailangitan nga Amatayo a maaddaanda koma iti gundaway a mangikasaba iti maipapan kenkuana ken kadagiti nakaskasdaaw a panggepna.

21. Apay a rumbeng a mangasabatayo a sigaganat?

²¹ Adu kadatayo ti makabael a makiraman iti ministerio iti binalaybalay ken iti dadduma pay nga aspeto ti trabaho a panangaramid iti adalan. Gapuna, aramiden koma ti tunggal maysa kadatayo ti amin a kabaelanna a mangitungpal iti annongenna kas manangibunannag iti Pagarian, a makiraman iti trabaho a panangasaba “agingga iti kaadaywan a paset ti daga.” Sigaganat koma nga aramidentayo daytoy a trabaho gapu ta makitkitatayon “ti pagilasinan” ti kaadda ni Kristo. (Mat. 24:3-14) Awan koma ti panawen a sayangentayo. Ita pay laeng ket ‘adu ti aramidentayo iti trabaho ti Apo.’—1 Cor. 15:58.

22. Ania ti determinado nga aramidentayo bayat nga ur-urayentayo ti aldaw ni Jehova?

²² Bayat nga ur-urayentayo “ti iyaay ti naindaklan ken nakaam-amak nga aldaw ni Jehova,” determinadotay koma nga agtultuloy a mangasaba a situtured ken simamatalek. (Joel 2:31) Adu pay ti masarakantayo a kas kadagiti taga-Berea a ‘sigagagar nga awatenda ti sao ti Dios.’ (Ara. 17:10, 11) Sapay koma ngarud ta itultuloytayo ti mangasaba agingga nga arigna a mangngegtayo dagitoy a sasao: “Nasayaat ti inaramidmo, naimbag ken matalek nga adipen!” (Mat. 25:23) No sireregta a makipasettayo iti trabaho a panagaramid kadagiti adalan iti kaaldawantayo ken agtalinaedtayo a matalek ken Jehova, sigurado nga awan patinggana ti ragsaktayo ta naaddaantayo iti pribilehio a mangipaay iti naan-anay a panangsaksi maipapan iti Pagarian ti Dios!