“Saan a Pudno Dayta!”
INSALAYSAY ti maysa a lalaki a taga Nueva York (E.U.A.): “Napan sinarungkaran ti anakko a ni Jonathan dagiti gagayyemna adda sumagmamano a kilometro ti kaadayona. Saan idi a palubosan ni baketko a Valentina a mapan iti yan dagiti gagayyemna. Kanayon a madanagan maipapan iti trapiko. Ngem magusgustuanna [ni Jonathan] ti electronics, ken adda workshop dagiti gagayyemna a mabalin a pangalaanna iti praktikal a kapadasan. Addaak idi iti balaymi idiay makinlaud a Manhattan, Nueva York. Napan sinarungkaran ni baketko ti pamiliana idiay Puerto Rico. ‘Sumangpetton ni Jonathan,’ napanunotko. Idin naguni ti doorbell. ‘Sigurado nga isu daytan.’ Ngem saan. Dagiti polis ken paramedics gayam. ‘Mabigbigyo kadi daytoy a lisensia?’ insaludsod ti polis. ‘Wen, lisensia dayta ti anakko, ni Jonathan.’ ‘Adda dakes a damag para kadakayo. Adda aksidente, ket . . . ti baroyo, . . . natayen ti baroyo.’ Ti damo a reaksionko ket, ‘Saan a pudno dayta!’ Sinugatan dayta makapakintayeg a pasamak ti puspusomi a madama pay laeng nga umim-imbag, uray naglabasen ti tawtawen.”
Insurat ti maysa nga ama idiay Barcelona (España): “Idiay España idi dekada ’60, naragsak ti pamiliami. Adda ni María, ti asawak, ken dagiti tallo nga annakmi, da David, Paquito, ken Isabel, nga agtawen iti 13, 11, ken 9 sigun ti panagsasarunoda.
“Maysa nga aldaw idi Marso 1963, simmangpet ni Paquito manipud eskuelaan a yas-asugna ti nakaro a sakit ti ulona. Dimi maawatan no aniat’ gapuna—ngem di nagbayag natakuatanmi. Isut’ natay tallo nga oras kalpasanna. Impusay ti cerebral hemorrhage ti biagna.
“Napasamak ti ipapatay ni Paquito nasurok a 30 a tawenen ti napalabas. Ngem uray, ti nakaro a saem dayta a pukaw nagtalinaed kadakami agingga iti daytoy nga aldaw. Talaga la ketdi a marikna dagiti nagannak nga adda napukawda no pumusay ti anakda—uray no kasanot’ kabayag ti panawen nga aglabas wenno kasanot’ kaadu dagiti annakda.”
Iyilustrar dagitoy dua a kapadasan, a nakapukawan dagiti nagannak iti annakda, no kasanot’ kasaem ken kapaut ti sugat no matay ti maysa nga ubing. Anian a pudno unay ti sasao ti maysa a doktor a nagsurat: “Masansan nga ad-adda a makapaladingit ken makariribuk ti ipupusay ti maysa nga ubing ngem ti ipupusay ti maysa a lakay agsipud ta ti ubing ket dimo namnamaen a matay. . . . Ti ipapatay ti asinoman nga ubing kaipapananna ti pannakapukaw dagiti masanguanan nga arapaap, relasion [anak a lalaki, manugang-a-babai, appoko], kapadasan . . . a di pay natagiragsak.” Ket ti pannakarikna ti dakkel a pukaw agaplikar met iti asinoman a babai a naalisan.
Ilawlawag ti agledleddaang nga asawa a babai: “Ni Russell a lakayko, nagserbi a kas katulongan a mangngagas iti paggugubatan idiay Pacifico bayat ti Gubat Sangalubongan II. Napadasan ken nalasatanna ti sumagmamano a nakaro a gubat. Nagawid ditoy Estados Unidos maipaay iti nataltalinaay a biag. Idi agangay nagserbi a kas ministro ti Sao ti Dios. Idi agtawen iti nasurok nga 60 naaddaan kadagiti sintoma ti sakit ti puso. Inkagumaanna ti agbiag a nasaranta. Ngem, maysa nga aldaw idi Hulio 1988, nakaro ti pannakaatake ti pusona ket natay. Dakkel unay a pukawko ti ipupusayna. Diak man la nakapagpakada. Saan laeng a basta isut’ lakayko. Isut’ kasayaatan a gayyemko. Nagbuliganmi ti biag iti 40 a tawen. Ita kasla sanguekon ti naisangsangayan a liday.”
Dagitoy ket sumagmamano laeng kadagiti rinibu a trahedia nga inaldaw a mangparparigat kadagiti pamilia iti intero a lubong. Kas maikuna kadakayo ti kaaduan a tattao nga agledleddaang, no alaen ni patay ti anakyo, ni lakayyo, ni baketyo, ti naganakyo, ti gayyemyo, isu a talaga dayta ti inyawag ti Kristiano a mannurat a ni Pablo, “ti maudi a kabusor.” Mabalin a ti masansan a damo a rikna maipapan iti nakabutbuteng a damag ket dika patien, “Saan a pudno dayta! Diak patien.” Adda sabsabali pay a reaksion a sumaganad, kas makitatayto.—1 Corinto 15: 25, 26.
Nupay kasta, sakbay a pagsasaritaantay dagiti rikna ti panagladingit, sungbatantay pay ti sumagmamano a napateg a salsaludsod. Kaipapananna aya a ni patay ti patinggan dayta a tao? Adda aya namnama a makitatayto manen dagiti inay-ayattayo?
Adda Agpaypayso a Namnama
Nangitukon ti mannurat ti Biblia a ni Pablo iti makapabang-ar a namnama iti dayta “maudi a kabusor,” ni patay. Nagsurat: “Ni patay mapukawto.” “Ti maudi a kabusor a mapagpatingga isu ni patay.” (1 Corinto 15:26, The New English Bible) Apay a masigurado ni Pablo dayta? Agsipud ta isut’ insuro daydiay a napagungar manipud ken patay, ni Jesu-Kristo. (Aramid 9:3-19) Isu pay dayta ti gapu nga insurat ni Pablo: “Ta yantangay ti ipapatay ket gapu iti maysa a tao [ni Adan], ti panagungar dagiti natay ket gapu met iti maysa a tao [ni Jesu-Kristo]. Ta no kasano a ken Adan matmatay ti amin, kasta met a ken Kristo mapagbiagto ti amin.”—1 Corinto 15:21, 22.
Naladingitan unay ni Jesus idi nasabatna ti maysa a balo a taga Nain ket nakitana ti natay nga anakna. Ti salaysay ti Biblia ibagana kadatayo: “Idi a nakaasideg [ni Jesus] iti ruangan ti siudad [ti Nain], ay ket, adtoy! adda mairuruar a maysa a natay a tao, ti bugbugtong nga anak a lalaki ni inana. Malaksid iti dayta, isu ket maysa a balo. Naikuyog met kenkuana ti maysa a dakkel a bunggoy manipud iti siudad. Ket idi nakita ti Apo, simnek ti asina kenkuana, ket kinunana kenkuana: ‘Sumardengka nga agsangsangit.’ Iti kasta immasideg ket sinagidna ti idda ti natay, ket dagiti agaw-awit nagsardengda, ket kinunana: ‘Agtutubo a lalaki, kunak kenka, Bumangonka!’ Ket ti natay a tao bimmangon ket nangrugi nga agsao, ket intedna ken inana. Ita ti buteng immapay Lucas 7:12-16.
kadakuada amin, ket rinugianda nga idayaw ti Dios, a kunkunada: ‘Maysa a naindaklan a mammadto ti naibangon kadatayo,’ ken, ‘Ti Dios inturongna ti asikasona iti ilina.’” Kitaenyo no kasano a simnek ti asi ni Jesus, isu a pinagungarna ti anak a lalaki ti balo! Pattapattaenyo no ania ti ipakauna dayta para iti masanguanan!—Sadiay, iti imatang dagiti nakakita, nangaramid ni Jesus iti di malipatan a panagungar. Isu ti pakakitaan ti panagungar nga impakpakaunana di mabayag sakbay daytoy a pasamak, ti pannakaisubli ti biag ditoy daga iti sidong “ti baro a langit.” Iti dayta nga okasion kinuna ni Jesus: “Dikay agsiddaaw iti daytoy, agsipud ta um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna ket rummuardanto.”—Apocalipsis 21:1, 3, 4; Juan 5:28, 29; 2 Pedro 3:13.
Dadduma a nakaimatang iti panagungar ket nakairamanan ni Pedro, ken ti sumagmamano kadagiti 12 a nakikuyog ken Jesus kadagiti panagdaliasatna. Aktual a nangngegda ti napagungar a ni Jesus a nagsao iti igid ti Baybay ti Galilea. Ibaga ti salaysay kadatayo: “Ni Jesus kinunana kadakuada: ‘Umaykayo, mamigatkayo.’ Awan maysa kadagiti adalan ti naaddaan iti tured a mangimtuod kenkuana: ‘Siasinoka?’ agsipud ta ammoda nga isu dayta ti Apo. Ni Jesus immay ket innalana ti tinapay ket intedna dayta kadakuada, ken kasta met ti ikan. Isu daytoy itan ti maikatlo a daras a nagparang ni Jesus kadagiti adalan kalpasan ti pannakapagungarna kadagiti natay.”—Juan 21:12-14.
Ngarud, naisurat ni Pedro a buyogen ti napigsa a pammati: “Bendito koma ti Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo, ta maitunos iti naindaklan nga asina impaayannatayo iti baro a pannakaiyanak nga agturong iti maysa a sibibiag a namnama babaen ti panagungar ni Jesu-Kristo manipud kadagiti natay.”—1 Pedro 1:3.
Inyebkas ni apostol Pablo ti mapagpiaran a namnamana idi kinunana: “Patiek amin dagiti bambanag a naipasdek iti Linteg ken naisurat kadagiti Mammadto; ket adda inanamak iti Dios, ti inanama nga ab-abrasaen met dagitoy a tattao, nga addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.”—Aramid 24:14, 15.
No kasta minilion ti mabalin a maaddaan iti natibker a namnama a makitadanto manen dagiti inay-ayatda a sibibiag iti rabaw ti daga iti sidong dagiti naiduma unay a kasasaad. Anianto ngata dagidiay a kasasaad? Masalaysayto ti kanayonan a detalye ti naibatay-Biblia a namnama para kadagiti pimmusay nga inay-ayattayo iti maudi a benneg daytoy a broshur, a napauluan “Ti Sigurado a Namnama Para Kadagiti Natay.”
Ngem umuna nga intay usigen dagiti mabalin a saludsodyo no naladingitkayo gapu iti ipupusay ti inay-ayatyo: Normal kadi ti kastoy a panagladingit? Kasano a maibturak ti ladingitko? Aniat’ maitulong dagiti sabsabali tapno maibturak? Kasano a matulongak ti dadduma nga agladladingit? Ken kangrunaanna, Aniat’ kuna ti Biblia maipapan iti sigurado a namnama para kadagiti natay? Makitakto ngata manen dagiti inay-ayatko? Sadino?