1, 2. Ania a narigat a trabaho ti nakaipasanguan ni Elias, ken ania dagiti nakaidumaanna ken Acab?

KAYAT ni Elias ti agmaymaysa nga agkararag iti nailangitan nga Amana. Ngem adu a tattao ti nakakita iti panangkiddaw daytoy pudno a propeta iti apuy manipud langit, ket sigurado nga adu kadakuada ti magagaran a manggun-od iti paborna. Sakbay a simmang-at idiay Bantay Carmelo tapno umadani ken Jehova a Dios, naipasango ni Elias iti narigat a trabaho. Masapul a kasaritana ni Ari Acab.

² Dakkel ti nagdumaan da Acab ken Elias. Ni Acab, a nakakawes iti kasayaatan a pagan-anay ti maysa nga ari, ket naagum ken awanan prinsipio nga apostata. Ni Elias ket nakakawes iti opisial a pagan-anay ti maysa a propeta—simple ken nalagda a pagan-anay a mabalin a naaramid iti lalat ti animal wenno nalaga a dutdot ti kamelio wenno kalding. Naisangsangayan ti kinatured, kinatarnaw, ken pammatina. Adu ti napasamak iti dayta nga aldaw a mangipalgak iti kababalin ti tunggal lalaki.

3, 4. (a) Apay a naibabain ni Acab ken ti dadduma nga agdaydayaw ken Baal? (b) Ania dagiti saludsod nga usigentayo?

³ Iti dayta nga aldaw, naibabain ni Acab ken ti dadduma nga agdaydayaw ken Baal. Napaneknekan a palso ti pagano a relihion nga inrugi da Acab ken ti asawana a ni Reyna Jezebel iti sangapulo a tribu ti Israel. Naibutaktak a ni Baal ket palso a dios. Dayta nga awan biagna a didiosen ket saan a nakapataud iti apuy nupay nagpakpakaasi, nagsasala, ken sinugat dagiti mammadtona ti bagbagida. Saan a nasalakniban ni Baal dagiti 450 a lallaki manipud pannakapapatayda. Ngem saan laeng a dayta ti nakapaayan ti palso a dios, ta asidegen nga agpatingga. Iti nasurok a tallo a tawen, impakpakaasi dagiti propeta a pagpatinggaen ni Baal ti tikag a mangdiddidigra iti daga, ngem saan a naaramid dayta ni Baal. Asideg idin nga ipakita ni Jehova nga isu ti pudno a Dios babaen ti panangipatinggana iti tikag.—1 Ar. 16:30–17:1; 18:1-40.

⁴ Ngem kaano nga agtignay ni Jehova? Ania ti aramiden ni Elias agingga a di pay agtignay ti Dios? Ken ania ti masursurotayo iti dayta  a matalek a lalaki? Kitaentayo bayat nga usigentayo ti salaysay.—Basaem ti 1 Ar-ari 18:41-46.

5. Ania ti imbaga ni Elias nga aramiden ni Acab, ken adda kadi nasursuro ni Acab kadagiti napasamak iti dayta nga aldaw?

⁵ Immasideg ni Elias ken Acab ket kinunana: “Sumang-atka, mangan ken uminumka; ta adda ti daranudor . . . ti maysa a bayakabak.” Adda kadi nasursuro daytoy nadangkes nga ari kadagiti napasamak iti dayta nga aldaw? Saan nga espesipiko nga ibaga ti salaysay, ngem awan ti nadakamat a panagbabawina ken saan a nagpatulong ken Elias tapno makaadani ken Jehova ket agkiddaw iti pammakawan. “Simmang-at ni Acab tapno mangan ken uminum” laeng. (1 Ar. 18:41, 42) Ania met ngay ti inaramid ni Elias?

6, 7. Ania ti inkararag ni Elias, ken apay?

⁶ “No maipapan ken Elias, simmang-at agingga iti tapaw ti Carmelo ket nangrugi a nagalikenken iti daga ken namagtalinaed iti rupana a nakakabil iti nagbaetan dagiti tumengna.” Idi napan nangan ni Acab, ginundawayan ni Elias ti nagkararag iti nailangitan nga Amana. Nakapakpakumbaba ti posision ni Elias a nadeskribir ditoy—nakaparintumeng ken nakadumog, a ti rupana ket asidegen kadagiti tumengna.  Ania ti ar-aramidenna? Sigun iti Santiago 5:18, inkararag ni Elias nga agpatingga ti tikag. Sigurado nga inkararagna dayta idi adda iti tapaw ti Carmelo.

⁷ Sakbay dayta, kinuna ni Jehova: “Determinadoak a mangted iti tudo iti rabaw ti daga.” (1 Ar. 18:1) Isu nga inkararag ni Elias a matungpal ti nadakamat a pagayatan ni Jehova, a kas met laeng iti insuro ni Jesus nga ikararag dagiti pasurotna agarup sangaribu a tawen kalpasanna.—Mat. 6:9, 10.

8. Ania ti maadaltayo maipapan iti kararag ni Elias?

⁸ Nagadu ti masursurotayo iti ulidan ni Elias maipapan iti kararag. Ti kangrunaan a pakaseknan ni Elias ket ti pannakatungpal ti pagayatan ti Dios. No agkararagtayo, nasayaat no laglagipentayo: “Uray ania ti dawatentayo maitunos iti pagayatan [ti Dios], denggennatayo.” (1 Juan 5:14) Nalawag ngarud a nasken nga ammuentayo ti pagayatan ti Dios tapno ipangagna ti kararagtayo—maysa dayta a napateg a rason no apay a pagbalinentayo a paset ti inaldaw a panagbiagtayo ti panagadal iti Biblia. Sigurado a kayat met ni Elias a makita nga agpatingga ti tikag gapu iti amin a sagsagabaen dagiti kailianna. Napalaus la ketdi ti panagyamanna idi nakitana ti milagro ni Jehova iti dayta nga aldaw. Kayattayo met nga ikararag ti pagimbagan ti sabsabali ken iyebkas ti naimpusuan a panagyamantayo.—Basaem ti 2 Corinto 1:11; Filipos 4:6.

9. Ania ti imbilin ni Elias nga aramiden ti katulonganna, ken ania a dua a galad ti usigentayo?

⁹ Sigurado ni Elias nga agtignay ni Jehova tapno agpatinggan ti tikag, ngem saanna a masigurado no kaano nga agtignay ni Jehova. Ania ngay ti inaramid ti propeta sakbay ti panagtignay ti Dios? Kunaen ti salaysay: “Kinunana iti katulonganna: ‘Sumang-atka, pangngaasim. Kumitaka iti turong ti baybay.’ Gapuna simmang-at ket kimmita ket kalpasanna kinunana: ‘Awan ti uray ania.’ Ket kinunana, ‘Agsublika,’ iti pito a daras.” (1 Ar. 18:43) Dua a leksion ti isuro kadatayo ti ulidan ni Elias. Umuna, adda panagtalek ti propeta. Maikadua, naridam.

10, 11. (a) Kasano nga impakita ni Elias nga agtalek iti kari ni Jehova? (b) Kasano a maipakitatayo ti kasta a panagtalek?

¹⁰ Gapu ta adda panagtalek ni Elias iti kari ti Dios, sigagagar a nagsapul iti pagilasinan nga asidegen nga agtignay ni Jehova. Imbaonna ti katulonganna iti nangato a lugar tapno kitaenna no adda pagilasinan  nga asidegen nga agtudo. Idi nagsubli ti katulongan, saan a nasayaat ti impadamagna: “Awan ti uray ania.” Naariwanas ti tangatang ken agparang nga awan ti ulep. Ita, adda kadi nadlawyo a naidumduma? Laglagipem a kaibagbaga laeng ni Elias ken ni Ari Acab: “Adda ti daranudor ti maysa a bayakabak.” Apay a naibaga ti propeta ti kasta idinto ta awan ti nakitana a nangisit nga ulep?

¹¹ Ammo ni Elias ti kari ni Jehova. Kas propeta ken pannakabagi ti Dios, masiguradona a tungpalen ni Jehova ti Saona. Agtalek unay ni Elias nga arigna mangmangngegnan ti bayakabak. Mabalin a malagiptayo ti kinuna ti Biblia maipapan ken Moises: “Isu nagtalinaed a natibker a kasla kitkitaenna daydiay Maysa a di makita.” Kasta kadi ti kinaagpayso ti Dios kadakayo? Mangipapaay ti Dios iti aglaplapusanan a rason tapno maaddaantayo iti kasta a kita ti pammati kenkuana ken kadagiti karina.—Heb. 11:1, 27.

12. Kasano nga impakita ni Elias ti kinaridamna, ken ania ti reaksionna iti damag nga adda bassit nga ulep?

¹² Sumaganad, paliiwem no kasano ti kinaridam ni Elias. Saan la a naminsan wenno namindua nga imbaonna ti katulonganna no di ket namimpito! Nabannog la ketdi ti katulongan iti kasta a panagsublisublina, ngem magagaran ni Elias a makakita iti pagilasinan ket saan a naawanan iti namnama. Kamaudiananna, kalpasan ti maikapito nga isasang-atna, impadamag ti katulongan: “Adtoy! Adda agpangpangato manipud iti baybay a maysa a bassit nga ulep a kas iti dakulap ti tao.” Mailadawanyo kadi iti dayta a katulongan a mangitaytayag iti takiagna sa us-usarenna ti dakulapna tapno ipakita ti kadakkel ti bassit nga ulep nga agturturong iti nagtangatangan ti Dakkel a Baybay? Mabalin a tinagibassit ti katulongan dayta nga ulep. Ngem para ken Elias, napateg ti kaipapanan dayta nga ulep. Dagus a binilinna ti katulonganna: “Sumang-atka, sawem ken Acab, ‘Mangisingkawka! Ket sumalogka tapno saannaka nga igawid ti bayakabak.’”—1 Ar. 18:44.

13, 14. (a) Kasano nga agbalintayo a naridam a kas ken Elias? (b) Apay a magutugottayo nga agtignay buyogen ti kinaganat?

¹³ Naminsan pay a nangipakita ni Elias iti nagsayaat nga ulidan kadatayo. Agbibiagtayo met iti tiempo nga asidegen nga agtignay ti Dios tapno tungpalenna ti panggepna. Inur-uray ni Elias ti panagpatingga ti tikag; dagiti adipen ti Dios ita ur-urayenda ti panungpalan ti sangalubongan a dakes a sistema ti bambanag. (1 Juan 2:17) Agingga a di pay agtignay ni Jehova a Dios, masapul nga agtalinaedtayo a naridam a kas ken Elias. Ni Jesus nga Anak ti Dios binalakadanna dagiti pasurotna: “Agtultuloykayo nga agbantay, ngarud, agsipud ta saanyo nga ammo no ania nga aldaw nga umay ti Apoyo.” (Mat. 24:42) Kayat kadi a sawen ni Jesus a naan-anay a saan nga ammo dagiti pasurotna no kaano ti iyaay ti panungpalan? Saan,  yantangay adu ti sinaona maipapan iti kasasaad ti lubong kadagiti al-aldaw sakbay unay ti panungpalan. Makitatayo ti detalyado a pagilasinan “ti panungpalan ti sistema ti bambanag.”—Basaem ti Mateo 24:3-7.

¹⁴ Tunggal paset dayta a pagilasinan mangipaay iti nabileg ken makakombinsir a pammaneknek. Umdas kadi ti kasta a pammaneknek tapno magutugottayo nga agtignay buyogen ti kinaganat iti panagserbitayo ken Jehova? Umdasen ti maysa a bassit nga ulep a mangkombinsir ken Elias nga asidegen nga agtignay ni Jehova. Naupay kadi ti matalek a propeta?

15, 16. Ania dagiti napartak a napasamak, ken ania ti pampanunoten ni Elias nga aramiden ni Acab?

¹⁵ Kunaen kadatayo ti salaysay: “Naaramid kabayatanna a ti met laeng langlangit nagsipnget gapu kadagiti ulep ken angin ket nangrugi a dumteng ti dakkel a bayakabak. Ket intultuloy ni Acab ti nagsakay ket napan idiay Jezrael.” (1 Ar. 18:45) Nagpartak ti paspasamak. Bayat nga idandanon ti katulongan ni Elias ken Acab ti mensahe ti propeta, immadu ti bassit nga ulep, a namagsipnget iti langit. Nagangin iti napigsa. Kamaudiananna, kalpasan ti tallo ket kagudua a tawen, nagtudo iti daga ti Israel. Ti natikag a daga inagsepna ti tudo. Bayat a pimmigsa ti tudo, immadalem ti karayan Kison, a sigurado a nangyanud iti dara dagiti napapatay a propeta ni Baal. Dagiti nasukir nga Israelita naipaayanda met iti gundaway a mangikkat iti panagdayaw ken Baal a nakaro a nangmulit iti daga.

¹⁶ Sigurado a ninamnama ni Elias a kasta ti mapasamak! Nalabit pampanunotenna no ania ti reaksion ni Acab kadagita a nakaskasdaaw a pasamak. Agbabawi kadi ni Acab ket idianna ti dakes a panagdayaw ken Baal? Dagiti pasamak iti dayta nga aldaw ket nangipaay kadagiti nabileg a rason tapno aramidenna dagita a panagbalbaliw. Siempre, ditay ammo ti pampanunoten ni Acab iti daydi a kanito. Kunaen laeng ti salaysay nga “intultuloy ni Acab ti nagsakay ket napan idiay Jezrael.” Nakasursuro kadi? Determinado kadi a mangbalbaliw iti daldalanna? Ti sungbat ket saan, kas ipakita dagiti simmaganad a pasamak. Kaskasdi, saan pay a nalpas ti aldaw para ken Acab ken uray ken Elias.

17, 18. (a) Ania ti napasamak ken Elias iti dalan nga agturong iti Jezrael? (b) Ania ti naisangsangayan maipapan iti panagtaray ni Elias manipud Carmelo agingga iti Jezrael? (Kitaem met ti footnote.)

 ¹⁷ Ti propeta ni Jehova ket nangrugi nga agdaliasat iti isu met la a dalan a dinaliasat ni Acab. Adayo, nasipnget, ken nalutlot ti daliasatenna a dalan. Ngem adda karkarna a napasamak.

¹⁸ “Ti mismo nga ima ni Jehova naadda ken Elias, iti kasta binariksanna dagiti padingpadingna ket napan nga agtartaray nga immun-una ngem ni Acab agingga idiay Jezrael.” (1 Ar. 18:46) Nalawag a simimilagro nga agtigtignay ken Elias “ti mismo nga ima ni Jehova.” Ti Jezrael ket agarup 30 a kilometro ti kaadayona, ken lakay idin ni Elias. * Iladawanyo laengen iti panunotyo a barbariksan ti propeta ti nagayad a kawesna, nga igalgalutna iti siketna tapno nawaya a makagunay dagiti sakana. Kalpasanna, nakaparpartak a tinarayna ti nalutlot a dalan isu a nakamakam ken naunaanna ti karuahe ti ari!

19. (a) Ania dagiti padto nga ipalagip kadatayo ti pigsa ken kired nga inted ti Dios ken Elias? (b) Bayat ti panagtarayna nga agturong idiay Jezrael, ania ti sigurado nga ammona?

¹⁹ Nagdakkel la ketdi dayta a bendision para ken Elias! Nakasaysayaat la ketdi a kapadasan ti pannakariknana iti kasta a kinapigsa ken kinakired a nalabit nga ad-adda pay ngem iti nariknana idi kabambannuaganna. Mabalin a malagiptayo dagiti padto a mangipanamnama nga agbalinto a perpekto ti salun-at ken bileg dagiti matalek a tattao iti asidegen a Paraiso a daga. (Basaem ti Isaias 35:6; Luc. 23:43) Bayat a nakilumba ni Elias iti dayta a nalutlot a dalan, ammona nga adda kenkuana ti anamong ti Amana, ti kakaisuna a pudno a Dios a ni Jehova!

20. Ania ti aramidentayo tapno magun-odantayo ti bendision ni Jehova?

²⁰ Sigagagar a mangbendision ni Jehova. Saan a sayang ti tunggal panagregget nga aramidentayo tapno magun-odantayo dagita a bendision. Kas ken Elias, masapul nga agbalintayo a naridam, a siaannad a sukimatentayo ti ebidensia nga asidegen nga agtignay ni Jehova bayat dagitoy napeggad ken naganat a tiempo. Kas ken Elias, adu ti rason a maaddaantayo iti naan-anay a panagtalek kadagiti kari ni Jehova, “a Dios ti kinapudno.”—Sal. 31:5.