Mapan iti linaonna

Mapan iti listaan dagiti linaonna

Panangisuro—Ti Sakripisio ken Dagiti Peggad

Panangisuro—Ti Sakripisio ken Dagiti Peggad

Panangisuro​—Ti Sakripisio ken Dagiti Peggad

“Adut’ makalikaguman kadagiti mannursuro, ngem masansan a bassit ti maawat dagitoy napasnek nga edukador a panangidayaw ti tattao . . . kadagiti panangikagumaanda.”​—Ken Eltis, University of Sydney, Australia.

MASAPUL nga admitirentayo a daytoy kunkunaenda a “kapatgan a propesion,” ket addaan iti adu a problema​—manipud bassit a sueldo agingga iti di nasayaat a kasasaad iti klase; manipud nagadu a papeles agingga iti nagdadakkel a klase; manipud kinaawan panagraem ken kinaranggas agingga iti di panangikankano dagiti nagannak. Kasano ti panangtaming dagiti mannursuro kadagitoy a problema?

Kinaawan Panagraem

Dinamagmi ti uppat a mannursuro iti New York City no ania dagiti ibilangda a kangrunaan a problema. Naggigiddanda a simmungbat: “Kinaawan panagraem.”

Sigun ken William a taga Kenya, nagbalbaliwen ti bambanag idiay Africa. Imbagana: “Mapukpukawen ti panagraem dagiti ubbing. Idi dumakdakkelak pay laeng [nasurok nga 40 ti edadna itan], mairaman dagiti mannursuro kadagiti mararaem unay a tattao iti kagimongan ti Africa. Ti mannursuro ti kanayon a mabigbigbig a pagwadan dagiti agtutubo ken nataengan. Mapukpukawen daytoy a panagraem. Ti kultura ti Laud ti in-inut a mangim-impluensia kadagiti agtutubo, uray kadagiti away iti Africa. Mabuya kadagiti sine, video, ken literatura a kinamaingel ti kinaawan ti panagraem iti autoridad.”

Isennaay ni Giuliano, a mangisursuro idiay Italia: “Maapektaran dagiti ubbing iti rebelioso nga espiritu, di panagpasakup, ken kinasukir a nasaknap iti intero a kagimongan.”

Droga ken Kinaranggas

Nakalkaldaang ta ti droga nagbalinen a parikut kadagiti eskuelaan kas iti insurat ti maestra ken autor idiay E.U. a ni LouAnne Johnson: “Ti pananglapped iti panagdroga ket paset ti dandani amin a kurikulum ti eskuelaan, mangrugi iti kindergarten. [Dakami ti nangitaliko.] Ad-adu ti ammo dagiti ubbing maipapan iti droga . . . ngem ti kaaduan nga adulto.” Kunana pay: “Dagiti estudiante nga awanan panagtalek, di maay-ayat, naliday, masiksikoran, wenno madandanagan ti nangnangruna nga ageksperimento iti droga.”​—Two Parts Textbook, One Part Love.

Nagdamag ni Ken, maysa a maestro idiay Australia: “Kasano nga isuro dagiti mannursuro ti siam ti tawenna idinto ta dagiti mismo a nagannak ti nangsursuro kenkuana nga agdroga, ket ita, isut’ maysan nga adikto?” Ni Michael, a nasurok a 30 anyosna itan, ket agisursuro iti comprehensive school wenno eskuelaan a mangisuro nga agpadpada iti kurso a gramatika, teknikal ken haiskul idiay Alemania. Insuratna: “Ammomi a mailaklako ken maus-usar ti droga ditoy eskuelaan; ngem manmano a matakuatan dagitoy.” Agkomento met maipapan iti kinaawan ti disiplina ket kunana a “makita dayta iti manangdadael a kababalin ti kaaduan nga estudiante.” Kunana pay: “Mamansaan dagiti lamisaan ken diding, madadael dagiti muebles. Dadduma nga estudiantek ti inaresto ken pinagsaludsodan ti polisia gapu iti panagtakaw dagitoy kadagiti tiendaan wenno dagiti umasping a basol. Di pakasdaawan a masansan met ti panagtakaw iti eskuelaan!”

Agisursuro ni Amira idiay Guanajuato State, Mexico. Inaminna: “Agparikutkami iti kinaranggas ken panagdroga iti pamilia a talaga a makaapektar kadagiti ubbing. Nalikmutda iti aglawlaw a pakasursuruanda iti dakes a sasao ken dadduma a bisio. Ti kinapanglaw ket maysa pay a dakkel a parikut. Nupay libre ti panageskuela ditoy, masapul a gumatang dagiti nagannak kadagiti kuaderno, pluma, ken dadduma pay a material. Ngem masapul nga umun-una ti taraon.”

Addada Paltog Idiay Eskuelaan?

Idiay Estados Unidos, impaganetget dagiti nabiit pay a pinnaltogan iti eskuelaan a dakkel a parikut iti dayta a pagilian ti kinaranggas a pakainaigan dagiti paltog. Kuna ti maysa a report: “Mapattapatta a 135,000 a paltog ti inaldaw a maitugot kadagiti 87,125 nga eskuelaan publiko iti nasion. Tapno maksayan ti bilang dagiti paltog a maitugot iti eskuelaan, agusar dagiti opisial iti detektor ti metal, pagsiput a kamera, dagiti aso a nasanay a naimbag a makasaep no adda paltog, masukimat dagiti estante, pakabigbigan a kard, ken maiparit ti panangiserrek kadagiti bag ti libro idiay eskuelaan.” (Teaching in America) Magutugot ti maysa nga agsaludsod gapu kadagita nga alagaden maipaay iti kinatalged, Eskuelaan aya wenno pagbaludan ti pagsasaritaantayo? Kuna pay ti report a nasurok nga 6,000 nga estudiante ti naikkat gapu iti panangitugotda iti paltog iti eskuelaan!

Ni Iris, a maysa a maestra idiay New York City, imbagana iti Agriingkayo!: “Dagiti estudiante agipuslitda kadagiti armas ditoy eskuelaan. Di malapdan dagiti detektor ti metal ti pannakaiserrek ti adu nga armas. Ti bandalismo iti eskuelaan ti sabali pay a dakkel a parikut.”

Iti sidong daytoy nariribuk unay a kasasaad, ikagkagumaan dagiti napasnek a mannursuro ti mangisuro ken mangipasagepsep kadagiti nasayaat a prinsipio. Di ngarud pakasdaawan nga adu a mannursuro ti agsagaba iti depression ken pannakapaksuy. Kinuna ni Rolf Busch, a presidente iti Teachers’ Association idiay Thuringia, Alemania: “Agsakit ti dandani kakatlo kadagiti sangamilion a mannursuro ditoy Alemania gapu iti danag. Mapaksuyanda iti trabaho.”

Ubbing nga Addaan Annak

Ti seksual nga ar-aramid ti babbarito ken babbalasitang ti sabali pay a dakkel a parikut. Kuna ni George S. Morrison, autor iti Teaching in America, nga “agarup 1 a milion a tin-edyer (11 a porsiento kadagiti 15- agingga iti 19-anyos) ti agsikog iti kada tawen.” Ti Estados Unidos ti addaan iti kaaduan nga agsikog a tin-edyer kadagiti amin a nabaknang a pagilian.

Daytoy ket pinatalgedan ni Iris, a nagkuna: “Bin-ig a panagdenna ken panag-party ti pagsasaritaan ti amin nga agtutubo. Kaykayatda dayta. Ket konektado itan iti Internet dagiti computer-mi iti eskuelaan! Mabalinda ngaruden ti agtutungtong babaen kadagiti chat ​group iti Internet ken makabuya iti pornograpia.” Impadamag ni Angel a taga Madrid, España: “Agpayso nga adda seksual a kinalulok kadagiti estudiante. Adda dagiti agsikog nga ubbing unay nga estudiante.”

“Natan-ok a Para Awir”

Ti sabali pay a reklamo ti dadduma a mannursuro ket di ibaklay ti adu a nagannak ti mismo a rebbengenda a mangisuro kadagiti annakda iti pagtaengan. Kuna dagiti mannursuro a dagiti koma nagannak ti umuna a mangisuro kadagiti annakda. Ti naimbag a kababalin ket maisuro koma nga umuna iti pagtaengan. Di pakasdaawan a kuna ni Sandra Feldman a presidente iti American Federation of Teachers, a “dagiti mannursuro . . . masapul a matratoda a kas iti dadduma a propesional ket saan koma a kas natan-ok a para awir.”

Masansan a di makitunos dagiti nagannak iti disiplina a maipaay idiay eskuelaan. Imbaga ni Leemarys, a naadaw iti immuna nga artikulo, iti Agriingkayo!: “No ipulongmo dagiti delingkuente nga ubbing iti prinsipal, ammomon a kabigatanna, pagsasawandakan dagiti nagannak!” Kastoy ti kinuna ni Busch, a naadaw itay, maipapan iti pannakibagay kadagiti ubbing a narigat a pakilangenan: “Mapukpukawen ti naimbag a panangpadakkel kadagiti annak. Din maibaga a kaaduan nga annak ket naggapu kadagiti pamilia a naimbag ken nainkalintegan ti pannakataripatoda.” Kinuna ni Estela, a taga Mendoza, Argentina: “Dakami a mannursuro ti mabuteng kadagiti estudiante. No nababa ti itedmi a gradoda, batuen wenno pagsasawandakami. No adda kotsemi, dadaelenda.”

Pakasdaawan aya a kurang ti bilang dagiti mannursuro iti adu a pagilian? Namakdaar ni Vartan Gregorian, presidente iti Carnegie Corporation iti New York: “Dagiti eskuelaantayo [E.U.] ket agkasapulanto iti aginggat’ 2.5 a milion a mannursuro iti sumaganad a dekada.” Dagiti dadakkel a siudad ti “sigaganetget nga agbirbirok kadagiti mannursuro idiay India, West Indies, South Africa, Europa, ken dadduma pay a lugar a pakasarakan kadagiti nalaing a mannursuro.” Siempre, gapu iti daytoy, mabalin a mapasaran met dagidiay a lugar ti kinakurang ti bilang dagiti mannursuro.

Apay nga Agkurang ti Bilang Dagiti Mannursuro?

Imbaga ti maestro a Hapones a ni Yoshinori, a 32 a tawenen a mangisursuro, a “natan-ok a trabaho ti panangisuro ken naimbag dagiti pakagutugotan. Mararaem unay dayta iti kagimongan a Hapones.” Ngem nakalkaldaang ta saan nga agpayso daytoy iti amin a kultura. Kinuna pay ti naadaw itay a ni Gregorian, a “saan a mararaem, mabigbigbig, ken magunggonaan dagiti mannursuro. . . . Iti kaaduan nga estado [ti E.U.], ti mannursuro ti kababaan ti sueldo iti aniaman a trabaho a mangikalikagum iti bachelor’s wenno master’s degree.”

Kastoy ti insurat ti naadaw itay a ni Ken Eltis: “Anianto ti mapasamak no matakuatan dagiti mannursuro a dakdakkel ti sueldo kadagiti trabaho a mangikalikagum iti nababbaba nga adal ngem iti panangisuro? Wenno dagiti insuroda nga estudiante iti napalabas a tawen . . . dakdakkel ti birokda itan ngem isuda wenno uray no mapalabas pay ti lima a tawen? No mabigbigda a kasta, bumassit ti panagraem ti mannursuro iti bagina.”

Insurat ni William Ayers: “Nakababbaba ti sueldo dagiti mannursuro . . . Ti mabirokanmi ket kakapat laeng iti birok dagiti abogado, kagudua iti birok dagiti accountant, nababbaba pay ngem iti birok dagiti tsuper ti trak ken kargador iti pagaramidan wenno pagtarimaanan iti barko. . . . Awanen ti sabali a propesion a nagadu ti maikalikagum ngem nagbassit ti sueldo.” (To Teach​—The Journey of a Teacher) Maipapan iti dayta met la a tema, kinuna ti dati nga attorney general ti E.U. a ni Janet Reno, idi Nobiembre 2000: “Makaipatulodtayo iti tao idiay bulan. . . . Dadakkel ti isueldotayo kadagiti atletatayo. Apay ngata a ditay manayonan ti sueldo dagiti mannursurotayo?”

“Bassit ti sueldo ti kaaduan a mannursuro,” kinuna ni Leemarys. “Iti amin a tawen ti panagadalko, bassit pay laeng ti tinawen a sueldok ditoy New York City, nupay adda ti amin a pakadanagan ken pakarigatan iti panagbiag iti dakkel a siudad.” Kinuna ni Valentina, maysa a maestra idiay St. Petersburg, Russia: “Saan a maipatpateg ti trabaho a kinamaestra no maipapan iti sueldo. Kanayon a nababbaba ti sueldona ngem iti kadawyan a kababaan a sueldo.” Kastoy met ti makuna ni Marlene a taga Chubut, Argentina: “Kapilitan a sumrekkami iti dua wenno tallo a trabaho gapu ta nababa ti sueldo, ket agapurakami nga aggapu iti maysa a lugar a mapan iti sabali. Talaga a daytoy ti mangpakapuy iti kinalaingmi a mangisuro.” Ni Arthur, a maestro idiay Nairobi, Kenya, imbagana iti Agriingkayo!: “Gapu iti bumabbaba nga ekonomia, narigat ti biagko kas maestro. Kas aminen ti adu a padak a maestro, ti bassit a sueldo ti kanayon a mangup-upay kadagiti tattao nga agbalin a mannursuro.”

Nagreklamo ti maysa a maestra a taga New York City a ni Diana maipapan iti nagadu a papeles a mangbusbos iti nagadu a tiempo dagiti mannursuro. Insurat ti sabali a mannursuro: “Mabusbos ti kaaduan a paset ti aldaw iti agkaraulit a rutina.” Maysa kadagiti kadawyan a reklamo ket: “Agmalmalem nga addada porma a masuratan ngem di met unay kasapulan.”

Bassit ti Bilang Dagiti Mannursuro, Nagadu nga Estudiante

Imbaga ni Berthold, a taga Düren, Alemania, ti sabali a masansan a reklamo: “Dadakkel unay dagiti klase! Dadduma ti addaan iti 34 nga estudiante. Daytoy ti gapuna a dimi maasikaso dagiti estudiante nga addaan problema. Dagitoy ket mayaleng-aleng. Mabaybay-an dagiti indibidual a kasapulanda.”

Inlawlawag ti naadaw itay a ni Leemarys: “Itay napan a tawen, ti kadakkelan a parikutko malaksid kadagiti di naasi a nagannak, ket adda 35 nga ubbing iti klasek. Panunotem laengen ti panangisuro iti 35 nga agtawen iti innem!”

Kinuna ni Iris: “Kurang ti bilang dagiti mannursuro ditoy New York, nangnangruna iti math ken science. Makagun-odda iti napimpintas a trabaho iti sabali a lugar. Isu nga immawat ti siudad iti adu a mannursuro a naggapu iti sabali a pagilian.”

Nabatad a nakarigrigat a propesion ti agisuro. Ania ngarud ti pakatignayan dagiti mannursuro nga agtultuloy? Apay nga agtultuloy ken agtalinaedda? Amirisen ti maudi nga artikulomi dagitoy a saludsod.

[Blurb iti panid 9]

Napattapatta a 135,000 a paltog ti inaldaw a maitugot kadagiti eskuelaan iti E.U.

[Kahon/Ladawan iti panid 10]

Kasano ti Agbalin a Naballigi a Mannursuro?

Kasanom a depinaren ti naballigi a mannursuro? Dayta aya ti tao a makapatadem iti memoria ti ubing tapno makabesana dagiti impormasion ket makapasa iti eksamen? Wenno dayta aya ti mangisuro iti maysa a tao nga agsaludsod, agpanunot, ken agrason? Asino ti makatulong iti ubing nga agbalin a nasaysayaat nga umili?

“No datayo a mannursuro mabigbigtayo a kaduatayo dagiti estudiantetayo iti napaut ken narigat a panagdaliasatda iti biag, no rugiantayo a tratuen ida buyogen ti pakaikarianda a dignidad ken panagraem kas tattao, no kasta agbalbalintayon a napateg a mannursuro. Nakasimsimple ngem nakarigrigat met.”​—To Teach​—The Journey of a Teacher.

Mabigbig ti naballigi a mannursuro ti kabaelan ti tunggal estudiante ket ammona no kasano a patanoren ken parang-ayen dayta. Kinuna ni William Ayers: “Masapul a birokentayo ti nasaysayaat a wagas, wagas a mangpatanor kadagiti bileg, kapadasan, paglaingan, ken abilidad . . . Malagipko ti kiddaw ti maysa nga ina a Katutubo nga Americano a ti lima tawen a baritona ket naibilang a ‘nakapuy nga agsursuro’: ‘Ammo ni Wind-Wolf dagiti nagan ti nasurok nga 40 a tumatayab ken dagiti ugalida nga umakar. Ammona nga adda 13 a dutdot ti agila a naan-anay a natimbeng ti panagtayabna. Ti kasapulanna ket maysa a mannursuro a makaammo iti naan-anay a kabaelanna.’”

Tapno mapatanor ti kasayaatan a kabaelan ti tunggal ubing, masapul nga ammuen ti mannursuro no ania ti paginteresan wenno pakatignayanna ken no ania ti manggutugot iti ubing nga agtignay iti naisangsangayan a wagas. Ti napasnek a mannursuro masapul nga ayatenna met dagiti ubbing.

[Credit Line]

United Nations/Photo by Saw Lwin

[Kahon iti panid 11]

Kanayon Aya a Rumbeng a Makaparagsak ti Panagadal?

Nagaramid ti maestro a ni William Ayers iti listaan ti sangapulo a di umiso a pagarup maipapan iti panangisuro. Maysa kadagitoy ket: “Ti naballigi a mannursuro pagbalinenna a makaparagsak ti panagadal.” Intuloyna: “Makasinga ken nakakatkatawa ti panagraragsak. Makaparagsak dagiti bulagaw. Mabalin a makaparagsak dagiti angaw. Ti panagadal ket pannakiraman, panangawat, mangpasiddaaw, makariro, pannakipaset, ken masansan a makaay-ayo unay. No pagraragsakan dayta, nasayaat. Ngem di masapul nga agbalin a pagraragsakan.” Kunana pay: “Ti panangisuro kalikagumanna ti adu unay a pannakaammo, abilidad, kinasigo, panangikeddeng, ken pannakaawat​—ken kangrunaanna, makalikaguman ti naasi ken nadungngo a tao.”​—To Teach​—The Journey of a Teacher.

Kastoy ti parikut kadagiti estudiante ni Sumio, a taga Nagoya City, Japan: “Adu nga estudiante iti haiskul ti awanan interes iti aniaman malaksid iti pagraragsakan ket panagaramid iti aniaman nga awan a pulos ti panangikagumaan.”

Kinuna ni Rosa, maysa a mamalbalakad kadagiti estudiante a taga Brooklyn, New York: “Ti kaaduan a panangmatmat dagiti estudiante ket makauma ti agadal. Makauma ti mannursuro. Pagarupenda a rumbeng a pagragsakan ti amin. Dida mabigbig a ti gunggona iti panagadal ket agpannuray iti panangikagumaanda nga agadal.”

Para kadagiti agtutubo, ti panagregget nga agragsak ti mamagbalin a narigat ti mangikagumaan ken agsakripisio. Kinuna ni Sumio, a naadaw itay: “Ti resulta ket dida maawatan no ania dagiti banag a makaapektarto iti masakbayan. Manmano kadagiti estudiante ita iti haiskul ti makapanunot a no ikagumaanda ti agadal itan, magunggonaanto ti panangikagumaanda iti masakbayan.”

[Ladawan iti panid 7]

DIANA, E.U.A.

[Ladawan iti panid 8]

‘Nasaknap a maus-usar ti droga ngem manmano a matakuatan dagitoy.’​—MICHAEL, ALEMANIA

[Ladawan iti panid 8, 9]

“Agparikutkami iti kinaranggas ken panagdroga iti pamilia.”​—AMIRA, MEXICO

[Ladawan iti panid 9]

“Dagiti mannursuro . . . masapul a matratoda a kas iti dadduma a propesional ket saan koma a kas natan-ok a para awir.”​—SANDRA FELDMAN, PRESIDENTE ITI AMERICAN FEDERATION OF TEACHERS