No Saan a Nakasimsimple ti Simple

Sigun iti teoria ti ebolusion, timmaud ti biag ditoy daga babaen ti agtultuloy a kemikal a reaksion a nangbalbaliw ken nangpasayaat ti biag binilion a tawenen ti napalabas.

Di ipatuldo daytoy a teoria a gapu iti pannakaiparna, dagiti saan idi a sibibiag a banag ket direkta a nagbalin a tumatayab, reptilia, wenno dadduma pay a komplikado a kita ti biag. Imbes ketdi, ti nagsasaruno ken nagtultuloy kano a kemikal a reaksion ti nangpataud kadagiti nakasimsimple a kita ti biag idi agangay a kas kadagiti alga ken dadduma pay nga organismo a maymaysa ti selulada.

No maibasar iti naammuan itan maipapan kadagitoy maymaysa ti selulada nga organismo, nainkalintegan kadi a pagarupen a nakasimsimpleda isu a nagtultuloy ti itataudda? Kas pagarigan, kasano kasimple ti alga a maymaysa ti selulana? Sukimatentayo ti maysa a kita nga isu ti maymaysa ti selulana a berde nga alga iti klase a Dunaliella iti pamilia dagiti Volvocales.

Dagiti Karkarna nga Organismo a Maymaysa ti Selulada

Kasla sukog ti itlog dagiti selula ti Dunaliella ken nakabasbassitda​—agarup sangapulo a micron (kakasangamilion ti maysa a metro) ti kaatiddogda. No maikabil nga agsipungto, agarup 2,500 kadagitoy ti kasapulan tapno mabukel ti maysa a pulgada. Tunggal selula ket addaan iti paglangoy a dua a sinan latigo iti maysa a pungto. Kas kadagiti mula, agus-usar ti Dunaliella iti photosynthesis tapno mangipaay iti enerhia. Agpataudda iti taraon manipud iti carbon dioxide, mineral, ken dadduma pay a sustansia a maagsepda iti selulada, ket agpaaduda babaen ti panagbingay ti selula.

Agbiag ti Dunaliella uray iti nakaap-apgad a disso. Daytat’ maysa kadagiti manmano nga organismo iti aniaman a kita nga agbibiag ken agpaadu idiay Natay a Baybay, nga agarup maminwalo a naap-apgad ngem iti danum ti baybay. Daytoy maawagan simple nga organismo ket mabalin met nga agbiag uray no kellaat nga agbalbaliw ti kaapgad ti lugar a pagnanaedanna.

Usigenyo, kas pagarigan, ti Dunaliella bardawil nga adda kadagiti ababaw nga alog ti apgad iti desierto ti Sinai. Mabalin a nagbiit a malaokan ti danum kadagitoy nga alog no agbagyo wenno agbalin a nakaap-apgad no agalingasaw ti danum gapu iti napalalo a kinabara iti desierto. Ngem gapu ta makapataud ken makaurnong daytoy nagbassit nga alga iti kalkalainganna a kaadu ti glycerol, wenno nasam-it nga alkohol, madaeranna dagita a nakaro a panagbalbaliw. Iti sumagmamano a minuto, kabaelan ti Dunaliella bardawil a baliwan a dagus ti glycerol ken ti kaadu ti asin, nga agpataud wenno agkissay iti glycerol no kasapulan tapno makibagay. Napateg daytoy ta iti sumagmamano a pagnanaedanda, mabalin a nagadu ti agbalbaliw iti las-ud ti sumagmamano laeng nga oras.

Gapu ta agnanaed ti Dunaliella bardawil kadagiti ababaw nga alog iti desierto, kanayon a mainaran dayta. Daytoy ti mangdangran iti selula no awan ti mangsalaknib a pannakalinongna nga ipaay ti maysa a kolor iti selula.  No agbiag ti Dunaliella iti makaay-ayo a kasasaad ken umno ti pannakataraonna, kas koma no adda umdas a nitrohena, nakaberberde dayta. Dayta a chlorophyll wenno berde a substansia ti agserbi a mangsalaknib a pannakalinongna. No kurang ti nitrohena, nakaap-apgad ti danum, nakabarbara ti temperatura, ken nainar isu nga agbalin dayta a kolor kahel wenno nalabaga imbes a berde. Apay? Gapu iti dayta di makaay-ayo a kasasaad, adda komplikado a biokemikal a panagbalbaliw. Bumassit ti linaonna a chlorophyll isu a mapataud ti pangsandi a kolor a maawagan beta-carotene. Matay dayta a selula no awan ti karkarna nga abilidadna nga agpataud iti daytoy a kolor. Agbalbaliw ti kolorna gapu iti itataud ti adu a beta-carotene, nga agingga iti 10 a porsiento iti kalag-an ti alga kadagitoy a kasasaad.

Idiay Estados Unidos ken Australia, tapno mapataud ti natural a beta-carotene a mailako kas taraon ti tattao, mapaadu ti Dunaliella kadagiti dadakkel a libtong. Kas pagarigan, adu dagiti dadakkel a pasilidad a pagpataudan kadagitoy idiay makin-abagatan ken makinlaud nga Australia. Mapatpataud met ti sintetiko a beta-carotene. Nupay kasta, dudua a kompania ti addaan kadagiti nakanginngina ken komplikado unay a biokemikal a planta a makapataud ti nagadu a beta-carotene. Laklakaen laeng nga aramiden ti Dunaliella ti ar-aramiden ti tattao iti adu a dekada a nakanginngina a panagsirarak, panangpasayaat, ken panagbangon kadagiti pasilidad a pagpataudan kadagitoy. Daytat’ aramiden daytoy simple nga alga babaen ti nagbassit a paktoria a narigat a makita gapu iti kabassitna kas pangbiitan a pamuspusanna iti agbaliwbaliw a kasasaad ti aglawlawna.

Maysa pay a karkarna nga abilidad ti klase ti Dunaliella ket makita iti kita a maawagan Dunaliella acidophila, a damo a naklasipikar idi 1963 iti daga ken kadagiti ubbog a natural a pagtataudan ti sulfuric acid. Ti aglawlawna ket aduan iti sulfuric acid. Naammuan iti adu a naaramid a panagadal kadagiti laboratorio a daytoy kita ti Dunaliella ket mabalin nga agbiag iti disso nga aduan iti sulfuric acid, nga agarup mamin-100 a naal-alsem ngem iti tubbog ti kalamansi. Iti kasumbangirna, mabalin nga agbiag ti Dunaliella bardawil iti disso nga aduan iti alkaline. Daytoy ti pakakitaan a nakaad-adu ti pamay-an ti Dunaliella tapno makibagay iti ekolohia.

Sumagmamano a Punto a Pagpampanunotantayo

Makapasiddaaw dagiti naisangsangayan nga abilidad ti Dunaliella. Nupay kasta, dagitoy ket bassit laeng a paset ti nagadu a makapaamanga a galad dagiti maymaysa ti selulada nga organismo tapno agbiag ken umaduda iti nadumaduma ken no dadduma ket iti di makaay-ayo nga aglawlaw. Gapu kadagitoy a galad, maipaay ti Dunaliella dagiti kasapulan iti idadakkelna, makapili iti pagtaraonna, maliklikanna dagiti makadangran a substansia, mairuarna dagiti basura iti bagina, maliklikanna wenno madaeranna ti sakit, malibasan dagiti agkaan kenkuana, agpaadu, ken dadduma pay. Agarup 100 a trilion a selula ti kasapulan ti tao tapno maaramidanna dagitoy a trabaho!

Nainkalintegan kadi nga ibaga a daytoy maymaysa ti selulana nga alga ket maysa laeng a simple, inuugma a kita ti biag a naiparna a timmaud manipud iti sumagmamano nga amino acid iti organiko a digo? Lohikal kadi nga ibaga a timmaud dagitoy pagsidsiddaawan iti nakaparsuaan babaen ti naan-anay a pannakaiparna? Anian nga ad-adda a nainkalintegan nga amang ti panamati a timmaud dagitoy a sibibiag a banag gapu iti nalaing a Diseniador a nangparsua iti biag nga addaan panggep. Ti kasta a kinasaririt ken kinalaing, a ditay matukod a naan-anay, ket kasapulan tapno tumaud ti nagadu a komplikado ken aduan iti abilidad a sibibiag a banag.

Ti naannad a panagsukimat iti Biblia, a di nagamporan iti narelihiosuan wenno nasientipikuan a doktrina, ipalgakna dagiti makapnek a sungbat maipapan iti nagtaudan ti biag. Gapu iti kasta a panagsukimat, nagunggonaanen ti biag ti minilion a tattao, agraman ti adu nga eksperto iti siensia. *

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 26]

Makinkanigid unay: Pannakapataud ti mailako a beta-carotene babaen ti pannakausar ti “Dunaliella”

Kanigid: Napadakkel a kolor kahel a napataud a “Dunaliella,” a pakakitaan iti adu a beta-carotene

[Credit Line]

© AquaCarotene Limited (www.aquacarotene.com)

[Ladawan iti panid 26]

Dunaliella

[Credit Line]

© F. J. Post/Visuals Unlimited

[Ladawan iti panid 27]

Maysa a ladawan a naala ti scanning electron microscope a mangipakita iti nucleus (N), chloroplast (C), ken Golgi (G)

[Credit Line]

Ladawan manipud iti www.cimc.cornell.edu/Pages/ dunaLTSEM.htm. Naipalubos a mausar