Dagiti Polis​—Ania ti Masakbayanda?

NALABIT adda riribuk no awan dagiti polis. Ngem uray pay no adda dagiti polis, natalged aya ti lubongtayo? Iti kaaduan a siudad itatta, a kas met iti adu nga away, mapaliiw nga awan ti kinatalged. Manamnamatayo aya a kabaelan dagiti polis ti mangsalaknib kadatayo kadagiti krimen nga ar-aramiden ti nalimed nga organisasion ken kadagiti napeklan a kriminal? Manamnamatayo ngata a mapagbalin dagiti polis a natalged dagiti lansangantayo? Agballigidanto ngata a makidangadang maibusor iti krimen?

Kastoy ti opinion ni David Bayley a nailanad iti librona a Police for the Future: “Saan a lapdan dagiti polis ti krimen,” kunana. “Kinapudnona, dagiti polis ket kayarigan laeng ti band aid a pangep-ep iti kanser. . . . Uray pay napasnekda a manglapped iti krimen, ditay makapagpannuray kadakuada a mangispal iti kagimongan manipud iti krimen.” Impakita dagiti panagadal a ti tallo  a kangrunaan a trabaho dagiti polis​—agpatrolia kadagiti lansangan, tumulong no adda emerhensia, ken agimbestigar kadagiti krimen​—saanda a malapdan ti krimen. Apay ngay?

Nangina unay ti pananglapped iti krimen no mapaadu dagiti polis. Uray kabaelan ti gobierno a paaduen dagiti polis, kasla di madlaw wenno di ikankano dayta dagiti kriminal. Ti napartak a panagresponde dagiti polis dina met malapdan ti krimen. Impadamagen dagiti polis a malaksid no makadanonda iti nakapasamakan ti krimen iti kurang a maysa a minuto, dida matiliw ti kriminal. Kasla ammo dagiti kriminal a manmano ti kasta a kapartak. Saan met a makatulong ti panangimbestigar iti kriminal. Uray pay no agballigi dagiti detektib a mangsentensia ken mangibalud kadagiti kriminal, nalawag a daytoy ket di manglapped iti krimen. Ad-adu a kriminal ti ibalud ti Estados Unidos ngem ti aniaman a sabali pay a nasion, ngem kaskasdi a nakaad-adu dagiti mapaspasamak a krimen sadiay; idinto ta ti Japan, a sumagmamano laeng ti adda kadagiti pagbaludan, ket maysa kadagiti kababaan ti bilang dagiti mapaspasamak a krimen. Kasla saan unay nga agpaut ti kinaepektibo uray pay dagiti gannuat a mangbantay iti sangakaarrubaan, nangruna kadagiti lugar nga adu ti mapaspasamak a krimen. Dagiti nainget a pamay-an a manglapped kadagiti espesipiko a krimen, kas iti pannakainegosio ti droga wenno panagtakaw, ket epektibo iti apagbiit, ngem di agpaut.

“Di koma pakasdaawan dagiti managpanunot a tattao a di kabaelan dagiti polis a lapdan ti krimen,” kuna ti Police for the Future. “Kaaduanna, mabigbigda a ti kaadu ti krimen kadagiti komunidad ket maikeddeng sigun kadagiti kasasaad a di makontrol dagiti polis wenno iti sistema a mangkonkontrol iti kalintegan dagiti kriminal.”

Ania ti Mapasamak no Awan Dagiti Polis?

Ania ti aramidem no awan dagiti agsipsiput a polis? Gundawayam aya a labsingen ti linteg no awanda? Nakaskasdaaw ta adu kadagiti makuna a mararaem ken mabigbigbig a tattao ti mangdadael iti reputasion ken masakbayanda gapu kadagiti kinukusit a magunggonada iti krimen nga ar-aramiden dagiti agop-opisina. Nabiit pay nga impadamag ti The New York Times ti ‘112 a naakusar gapu kano iti gandatda a mangsaur iti kompania ti insurance dagiti lugan. Mairaman kadagiti akusado ket dagiti abogado, doktor, chiropractor, physical therapist, acupuncturist, ken maysa nga agpapaay a katulongan iti administrasion ti Departamento ti Polisia.’

Maysa pay a dakkel a panangkusit a nakakigtotan dagiti babaknang a tumultulong iti pannakaparang-ay ti arte ket idi nasentensiaan dagiti dati nga administrador dagiti pagsubastaan a Sotheby iti New York ken Christie iti London gapu iti artipisial a panangikeddengda iti balor dagiti naisubasta a produkto ti arte. Dagitoy ken dagiti pagsubastaanda ket masapul nga agbayad iti $843 a milion a multa ken kompensasion! Isu a ti di mapmapnek a kinaagum iti kuarta apektaranna ti amin a tukad ti kagimongan.

Ti napasamak idiay Recife, Brazil, a panagwelga dagiti polis idi 1997, ti pakakitaan nga adu a tattao ti situtulok nga agaramid iti krimen no awan ti makalapped. Awan ti epekto dagiti narelihiosuan a pammatida iti kababalinda. Nakabibiit a kumapuy wenno baybay-anda ti etika ken prinsipioda. Awan duadua nga iti  kaaduan a pagilian, saan a pulos nga agballigi dagiti polis a manglaban iti lubong nga agannayas nga agaramid iti kinadakes, nakaro man wenno saan.

Iti kasumbangirna, tungtungpalen ti dadduma a tattao ti linteg agsipud ta raraemenda ti autoridad. Imbaga ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idiay Roma nga agpasakupda kadagiti autoridad nga impalubos ti Dios ti kaaddada ta uray kaskasano ket makaipaay dagitoy iti urnos iti kagimongan. Kastoy ti insuratna maipapan iti kasta nga autoridad: “Dayta ket ministro ti Dios, maysa a manangibales tapno mangyebkas ti pungtot iti daydiay mangan-annurot iti dakes. Addaankayo ngarud iti mangdagadag a rason tapno agpaituraykayo, saan laeng a maigapu iti dayta a pungtot no di ket maigapu met iti konsiensiayo.”​—Roma 13:4, 5.

Dagiti Agbalbaliw a Kasasaad ti Kagimongan

Talaga a ti trabaho dagiti polis ket adda sumagmamano a maaramidanna a mangpasayaat iti kasasaad ti kagimongan. No awanen dagiti makita a droga ken kinaranggas kadagiti lansangan, ikagumaan dagiti tattao a taginayonen ti simmayaat a reputasion ti komunidad. Ngem kinaagpaysuanna, ti panangbalbaliw iti kagimongan ket talaga a saan a paset ti trabaho ti aniaman a puersa dagiti polis.

Ar-arapaapem aya ti maysa a kagimongan a raraemen dagiti tattao ti linteg ket dida kasapulanen dagiti polis? Mailadawam kadi ti maysa a lubong nga agsisinnakit dagiti tattao ken kanayon a sidadaanda a tumulong kadagiti kaarrubada isu a din kasapulan nga agpatulongda pay kadagiti polis? Nalabit kasla arapaap laeng dayta. Ngem sigurado nga agaplikar dagitoy a sasao ni Jesus, nupay naibaga iti sabali a konteksto. Kinunana: “Kadagiti tattao di mabalin daytoy, ngem iti Dios amin a bambanag mabalin.”​—Mateo 19:26.

Deskribiren ti Biblia nga addanto panawen nga agpaiturayen ti intero a sangatauan iti maysa a gobierno nga impasdek ni Jehova a Dios. “Mangipasdekto ti Dios ti langit iti maysa a pagarian . . . Rumekennanto ken pagpatinggaenna amin dagitoy a pagarian.” (Daniel 2:44) Babaen ti panangisurona iti naayat a dalan ti Dios kadagiti amin a napasnek a tattao, balbaliwan daytoy baro a gobierno ti kasasaad iti kagimongan a pakaigapuan ti krimen. “Ti daga sigurado a mapnonto iti pannakaammo ken Jehova kas iti dandanum abbonganda ti mismo a baybay.” (Isaias 11:9) Ti amin a krimen ket kabaelan a lapdan ni Jesu-Kristo, ti Ari a dinutokan ni Jehova. “Saanto a mangukom sigun iti makitana wenno agipato babaen iti mangngegna; mangukomto kadagiti napanglaw buyogen ti kinahustisia ken padapada nga ikanawana dagiti napakumbaba iti daga.”​—Isaias 11:3, 4, The New English Bible.

Awanton ti krimen wenno dagiti kriminal. Saanton a kasapulan dagiti polis. ‘Pudno nga agtugawdanto, tunggal maysa iti sirok ti puon ti ubasna ken iti sirok ti kayona a higos, ket awanto ti asinoman a mamagpigerger kadakuada.’ (Mikias 4:4) No kayatmo ti agbalin a paset ti “baro a daga” a dineskribir ti Biblia, itan ti panawen nga usigem ti inkari ti Dios iti Saona.​—2 Pedro 3:13.

[Blurb iti panid 12]

Ar-arapaapem aya ti maysa a kagimongan a raraemen dagiti tattao ti linteg ket dida kasapulanen dagiti polis?

[Blurb iti panid 12]

Awanton ti krimen wenno dagiti kriminal

[Kahon/Ladawan iti panid 11]

Dagiti Polis Kontra Terorista

Kas impakita dagiti napasamak idi Setiembre 11, 2001, idiay New York City ken Washington, D.C., masarsaranget dagiti polis ti dadduma kadagiti karirigatan a karit iti panangsalaknibda iti publiko gapu kadagiti hijacker, mangkautibo, ken terorista. Nasanayen dagiti espesial a bunggoy iti adu a paset ti lubong a nagbiit a mangserrek kadagiti nakaparada nga eroplano. Nasursuroda met ti kellaat nga iseserrek kadagiti pasdek​—umulog manipud atep babaen iti tali, tumpuak kadagiti tawa, ken mangipurruak kadagiti mangkigtot a granada ken tear gas. Masansan nga agballigi dagita a nasanay a polis a mangkigtot ken mangparmek kadagiti terorista a saan unay nga agpeggad dagiti nakautibo.

[Credit Line]

James R. Tourtellotte/U.S. Customs Service

[Ladawan iti panid 12]

Dagiti banag a dinton kasapulan idiay baro a lubong ti Dios