Ania ti Pagdaksan ti Sugal?

“Agarup 290,000 nga Australiano ti napeklan a sugador, wenno problem gambler, ket isuda ti pakaigapuan ti nasurok a $3 a bilion a pakalugian iti kada tawen. Makadidigra daytoy saan laeng a kadagitoy napeklan a sugador, no di ket iti pay napattapatta a 1.5 a milion a tattao a direkta a maapektaran gapu iti pannakabangkarote, diborsio, panagpakamatay ken ti nasayang nga oras iti panggedan.”​—J. Howard, primero ministro iti Australia, 1999.

TI NADAKAMAT iti immuna nga artikulo a ni John ket nagbalin a napeklan a sugador. * Immakar idiay Australia, a sadiay inkasarna ni Linda a maysa met a sugador. Kimmaro ti pannakaadikto ni John. Kunana: “Rinugiak ti gimmatang kadagiti tiket ti loteria agingga a nagpustaak kadagiti pagkareraan iti kabalio ken nagsugalak kadagiti casino. Idi agangay, dandani inaldawen nga agsugalak. No dadduma, isugalko ti amin a sueldok ket awanen ti mabati a pagbayadko iti abang wenno igatang iti kanen ti pamiliak. Uray no mangabakak idi iti dakkel a gatad ti kuarta, nagtultuloyak latta nga agsugal. Naadiktoak gapu iti gagarko a mangabak.”

Gagangayen dagiti tattao a kas ken ni John. Kasla naigameren ti intero a kagimongan iti sugal. Kinuna ti magasin a USA Today a sipud pay idi 1976 agingga 1997, immadu iti 3,200 a porsiento ti naipusta kadagiti legal a sugal idiay Estados Unidos.

“Ti sugal ket maibilang idi a dakes ken makadangran iti kagimongan. Itatta, daytat’ ibilangen ti kagimongan a nasayaat a paglinglingayan,” kuna ti periodiko ti Canada a The Globe and Mail. Iti panangtukoyna iti makagapu iti kastoy a panagbalbaliw ti kababalin ti publiko, direkta nga imbaga ti periodiko: “Ti makagapu iti panagbalbaliw ti kababalin dagiti tattao iti sugal ket resulta ti kanginaan ken kapautan iti historia ti Canada a panangikampania ti gobierno iti panagsugal.” Ania dagiti epekto ti panangitandudo iti sugal iti dadduma a kagimongan?

Ti Epidemia ti Napeklan a Panagsugal

Sigun iti pattapatta ti Harvard Medical School Division on Addictions, adda “7.5 a milion nga adulto nga Americano a napeklan ken naigameren a sugador, wenno pathological gambler” idi 1996, ken ti kanayonan pay a “7.9 a milion nga agtutubo nga Americano a napeklan ken naigameren a sugador.” Dagitoy a bilang ket nairaman iti report nga inurnong ti National Gambling Impact Study Commission (NGISC), a naiparang iti kongreso ti E.U. Sigun iti report, mabalin nga ad-adu ngem iti nairekord ti bilang dagiti napeklan a sugador idiay America.

Gapu iti pannakapukaw ti panggedan, kimmapuy a salun-at, panagbayad kadagiti benepisio dagiti naawanan iti panggedan, ken ti gasto kadagiti programa a mangpaimbag kadagiti napeklan a sugador, ti napeklan a panagsugal ket napattapatta a paggastuan ti kagimongan ti E.U. iti napattapatta a binilion a doliar iti kada tawen. Ngem saan a pulos a mailadawan daytoy a bilang ti sakripisio ken panagsagaba a patauden ti napeklan a panagsugal​ ​—ti sakripisio ken panagsagaba dagiti pamilia, gagayyem, ken katrabahuan, gapu iti panagtakaw, panagkusit, panagpakamatay, panangranggas iti pamilia, ken pannakaabuso dagiti ubbing. Natakuatan ti maysa a panagadal ti Australia nga agingga iti sangapulo a tattao ti direkta nga apektaran ti tunggal napeklan a sugador. Kuna ti maysa a report ti National Research Council iti Estados Unidos nga agingga iti “50 a porsiento kadagiti assawa ken 10 a porsiento kadagiti annak ti pisikal nga abusuen dagiti naigameren a sugador.”

Makaakar a Pannakaadikto

Kas iti dadduma a sakit, ti napeklan a panagsugal ket kasla iyakar ti ama wenno ina iti anakna. “Ti annak dagiti naruam a sugador, wenno compulsive gambler, ti ad-adda a makipaset kadagiti delingkuente nga aramid a kas iti panagsigarilio, panaginum, ken panagdroga, ken ad-adda nga agbalinda a napeklan wenno naigamer a sugador,” sigun iti report ti NGISC. Namakdaar met ti report nga “ad-adda nga agbalin a napeklan ken naigamer a sugador dagiti agtutubo ngem kadagiti adulto.”

Kuna ni Dr. Howard J. Shaffer, direktor iti Harvard Medical School’s Division on Addiction  Studies: “Umad-adu ti ebidensia a mangipamatmat a pareho wenno ad-adu nga agtutubo ti agsugal iti maiparit a sugal ngem kadagiti legal a sugal.” No maipapan iti mabalin a panangabuso dagiti naigameren a sugador iti teknolohia ti Internet, kunana: “No kasano a ti panagsigarilio iti cocaine binalbaliwanna ti panagusar iti cocaine, makunak a ti Internet ti mangbalbaliw iti pamay-an ti panagsugal.”

Masansan a mailadawan ti negosio a sugal a kas di makadangran a paglinglingayan. Ngem ti sugal ket makaadikto kadagiti agtutubo a kas iti aniaman a droga ken makaituggod iti panagbalin a kriminal. Maysa a surbey idiay United Kingdom ti nakatakuat a kadagiti agsugal nga agtutubo, “46 a porsiento ti agtakaw iti pamiliada” tapno masuportaran ti bisioda.

Agpapan pay kadagiti nadakamaten nga agpayso a pasamak, ikalintegan ti maysa a dakkel ti impluensiana nga asosasion iti panagsugal ti panangikagumaanna a mangitandudo iti sugal babaen ti panagkunana: “Awan ti aniaman a problema ti kaaduan nga Americano a mangtagtagiragsak iti sugal.” Uray pay no mariknam nga awan ti dakes nga epekto ti panagsugal iti pinansial a kasasaadmo wenno iti pisikal a salun-atmo, ania ti epektona iti naespirituan a salun-atmo? Addada kadi naimbag a rason a rumbeng a liklikam ti agsugal? Amirisen ti sumaganad nga artikulo dagitoy a saludsod.

[Footnote]

 [Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 4, 5]

Adda Aya Parikutko iti Panagsugal?

Sigun iti American Psychiatric Association, makatulong dagiti pangibasaran nga adda iti panid 5 iti panangdayagnos iti naigameren a sugador wenno pathological gambler (maawagan no dadduma iti nairuamen a sugador, wenno compulsive gambler). Umanamong ti kaaduan nga autoridad a no adda sumagmamano kadagitoy nga ugalim, napeklankan a sugador wenno problem gambler, ket no adda ugalim nga aniaman kadagitoy, mabalin nga agbalinka a napeklan a sugador.

 Kanayon a panangpanunot Kanayon a pampanunotem ti agsugal​—malaglagipmo dagiti napalabas a panagsugsugalmo, palplanuem manen ti agsugal, wenno pampanunotem dagiti pamay-an a makateggedka iti isugalmo.

Panangpabus-oy Masapul nga ad-adu ti isugalmo tapno maragsakanka.

Pannakaikawa Alusiisen wenno masuronka no ikagumaam a kissayan wenno isardeng ti panagsugalmo.

Pangliklikan Agsugalka tapno malipatam dagiti problemam wenno mabang-aranka iti pannakarikna ti kinaawan gaway, pannakakonsiensia, panagdanag, wenno depression.

Panangsubbot No naabakkan iti panagsugalmo, masansan nga agsublika iti sumaganad nga aldaw tapno makasubbotka. Makuna daytoy a panangsubbot iti naabak kenka.

Panagulbod Agulbodka kadagiti miembro ti pamiliam, therapist, wenno dadduma pay tapno ilimedmo ti kinakaro ti panagsugalmo.

Dika mateppelan Maulit-ulit nga ikagumaam nga isardeng, kontrolen, wenno kissayan ti panagsugalmo.

Dagiti dakes nga aramid Nagaramidka kadagiti dakes nga aramid a kas iti panagkusit, panagtakaw, wenno panagsuitik tapno masuportaram ti panagsugalmo.

Pinagpeggadmo ti napateg a relasionmo Insagmak wenno pinukawmo ti napateg a relasion, adal wenno karera, wenno panggedam gapu iti sugal.

Panagpatulong Nagpannurayka iti dadduma a mangted iti kuarta tapno makalung-awka iti narigat a pinansial a kasasaad gapu iti panagsugalmo.

[Credit Line]

Gubuayan: National Opinion Research Center idiay University of Chicago, Gemini Research, ken The Lewin Group.

[Kahon/Ladawan iti panid 7]

Ti Agpaypayso a Mensahe Dagiti Anunsio ti Loteria

“Mabalin a mamatmatan ti panangitandudo iti loteria . . . kas pakasursuruan kadagiti napateg a prinsipio, a mangisuro a saan a makadangran no di ket pagimbagan pay ketdi,” kuna dagiti managsukisok iti Duke University, idiay Estados Unidos, nga insumite ti National Gambling Impact Study Commission. Ania a talaga ti epekto ti anunsio ti loteria iti komunidad? Kuna ti report: “Nalabit saan a panaglablabes no ibaga a makadadael ti mensahe ti anunsio ti loteria a ti balligi ket agpannuray iti panangpili iti umiso a numero. Daytoy ballikug a ‘pannursuro’ nga iwarwaragawag dagiti ahensia ti loteria ket mabalin a mangpabassit iti buis a makolekta ti gobierno inton agangay, babaen ti panangpakapuyna iti ekonomia. Kinapudnona, no ti panangitandudo iti loteria ti mangdadael kadagiti natural a pagannayasan nga agtrabaho, agurnong, agadal ken agsanay, kumapuy inton agangay ti magapuanan iti industria. Aniaman ti kasasaad, saan a makaipaay iti balligi ti panangnamnama iti milagro a gagangay nga isursurotayo kadagiti annaktayo.”

[Kahon/Ladawan iti panid 8]

Casino ti Tunggal Pagtaengan

Babaen iti sangkabassit a paset ti magasto a mangibangon kadagiti baro a pagsugalan, agbalinen a kaasping unay ti casino ti aniaman a pagtaengan nga addaan iti computer a naikonektar iti Internet gapu ta agar-aramid itan dagiti organisasion iti panagsugal kadagiti Web site-da. Idi ngalay ti dekada 1990, adda dandani 25 a site a pagsugalan iti Internet. Idi 2001, addan nasurok a 1,200 a site, ket kada tawen agdoble dagiti mabirokan kadagiti sugal iti Internet. Idi 1997, nakaganansia dagiti site a pagsugalan iti $300 a milion. Idi 1998, nakaganansiada pay iti $650 a milion. Idi 2000, nakaganansia dagiti pagsugalan iti Internet iti $2.2 a bilion, ket inton 2003, dayta a gatad ket “manamnama a dumakkel agingga iti $6.4 a bilion,” sigun iti impadamag ti Reuters.

[Ladawan iti panid 6]

Ti epekto ti napeklan a panagsugal kadagiti tattao ket pakairamanan dagiti pamilia a maawanan iti kuarta a maigatang koma iti taraon

[Ladawan iti panid 7]

Nakaam-amak ti kapartak ti iyaadu ti panagsugal kadagiti agtutubo

[Ladawan iti panid 8]

Ti annak dagiti nairuam a sugador ti ad-adda nga agpeggad nga agbalin a napeklan a sugador