Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano nga Agbalinak nga Ad-adda a Makaay-ayo?

“Marigatanak wenno alusiisenak a makisarita kadagiti babbai. Diak ammo ti pampanunotenda, panagriknada, wenno panangmatmatda kadagiti bambanag.”​—Tyler.

ANIADA a kalidad ti kangrunaan a magustuan dagiti babbai kadagiti lallaki? “Kompiansa,” kuna ti tin-edyer nga agnagan iti Emily. Sigun iti sabali pay a tin-edyer a ni Robyn, ti managpakatawa ti kangrunaan a magustuanna. Ket ania met ngay ti kangrunaan a magustuan dagiti lallaki kadagiti babbai? Di pakasdaawan, impakita ti maysa a surbey a ti napintas a langa ti kangrunaan a magustuanda. Maikanem laeng daydiay kapadada iti paginteresan ken prinsipio.

Kadagiti magasin a naisentro kadagiti agtutubo, masansan nga adda dagiti artikulo ken surbey maipapan iti relasion ti lallaki ken babbai. Nalawag nga adu nga agtutubo ti agpampanunot unay​—wenno madanagan pay ketdi​—no kasano ti panangmatmat kadakuada ti dida kasekso. Nalabit madanaganka met no dadduma maipapan iti dayta. Ngem dina kaipapanan a nakasaganakan a makiasawa iti aniaman nga oras. Ngamin, awan ti mayat nga agbalin a naalas wenno di makaay-ayo! Kinuna ni Tyler: “No maysaka a tin-edyer, kayatmo nga agbalinka a makaay-ayo iti siasinoman. Kayatmo nga awatendaka dagiti kapatadam, lallaki man wenno babbai.” Mabalin met a mariknam nga addanto aldaw a kayatmo ti makasarak iti nasayaat a pakiasawaam. Inton dumteng dayta a tiempo, natural laeng a kayatmo a maatrakar dayta a tao.

Nupay kasta, kas Kristiano nga agtutubo, mabalin a bassit pay laeng ti kapadasam iti pannakilangen iti dimo kasekso. Malaksid iti dayta, mabalin a pilpilitendaka dagiti kapatadam a pagbalinem a makaay-ayo ti pammagim. Gapu iti nagadu a naisangsangayan unay a modelo ken maskulado nga aktor a mabuybuyam iti telebision ken makitkitam kadagiti magasin, natural laeng a mabalin a maupay ken madismayaka no saanka a kas kadakuada! Ania ngarud ti kasapulan tapno agbalinka a makaay-ayo iti sabsabali​—agraman iti dimo kasekso​—iti natimbeng ken makagunggona a wagas?

Ti Kinamaag ti Panangnamnama a Maaddaanka iti “Perpekto” a Pammagi

Imbaga ti clinical psychologist a ni William S. Pollack a gapu iti impluensia ti industria ti paglinglingayan, adu nga agtutubo ti “mangbusbusbos iti nagadu nga oras tapno agdieta, agbarbel, ken agehersisio iti aerobic, gapu ta pagreggetanda a balbaliwan ti kadakkel, kabassit, ken sukog ti pammagida.” Peligroso ken aglablabes pay ketdi ti ar-aramiden ti dadduma. Bisinenda payen ti bagida, tapno agbalin a “perpekto” ti pammagida. Nupay kasta, kuna ti Social Issues Research Centre: “Ti ipabpabuya ti agdama a media a pagtuladan dagiti babbai ket matulad ti kurang a 5% ti amin a babbai​—ket maipapan laeng dayta iti timbang, kadakkel, ken kabassit. No kayatmo ti pagtuladan a sukog, rupa, kdp., mabalin a 1% laeng ti makatulad iti dayta.”

No kasta, praktikal ti pammagbaga ti Roma 12:2: “Saankayo nga agpasukog iti lubong iti aglawlawyo.” (Phillips) Ngem di kaipapanan daytoy a baybay-amon ti langam. Nainkalintegan laeng nga aywanam ti bagim babaen ti kalkalainganna  a panagehersisio ken balanse a pannangan. (Roma 12:1; 1 Timoteo 4:8) Mabalin met a makatulong kenka ti umno a panaginana ken pannaturog tapno sumayaat ti langa ken riknam. Agbalinka met a nadalus ken asikasuem ti panagay-ayusmo iti bagim. Kinuna ti maysa a Britano nga agtutubo nga agnagan iti David: “Adda balasang a talaga a napintas, ngem nabangsit ti pay-udna. Gapu iti dayta, isut’ likliklikanen dagiti tattao.” Isu nga agdiguska a kanayon. Sumayaat ti langam no nadalus dagiti imam, buok, ken kukom.

Nupay di iparparegta ti Biblia ti nalabes a panangipangpangruna iti panagkawesmo, balakadanna met dagiti Kristiano nga “arkosanda ti bagbagida iti naimbag-pannakaurnosna a kawes, buyogen ti kinaemma ken kinasimbeng ti panunot.” (1 Timoteo 2:9) Agkaweska iti mangpasayaat iti langam ngem saan met nga aglablabes wenno di nanakman. * Ti nainkalintegan a panangasikasom iti langam ket mabalin a mangpabileg iti kompiansam iti bagim. Kinuna ti agtutubo nga agnagan iti Paul: “Nalabit saan a sika ti kapipintasan wenno kaguguapuan, ngem mabalinmo a pasayaaten ti langam.”

Dagiti Makin-uneg a Kalidad

Nupay makaallukoy ti napintas a rupa ken pammagi, inton agangay “ti kinapintas ket maysa a tarabutab.” (Proverbio 31:30, Byington) Saan nga agpaut ti napintas a langa, ket saan a pulos a maisukat iti dayta dagiti makaay-ayo a kalidad ti maysa a tao. (Proverbio 11:22) Laglagipem met a ti “maysa laeng a tao kitaenna no ania ti agparang kadagiti mata; ngem no maipapan ken Jehova, kitaenna no ania ti puso.” (1 Samuel 16:7) Isu nga imbes nga ipangpangrunam ti rukod ti siketmo wenno ti kinamaskuladom, pasayaatem ti “nalimed a kinatao ti puso iti di agrupsa a pagan-anay ti naulimek ken naalumamay nga espiritu, nga addaan dakkel a pateg iti imatang ti Dios.” (1 Pedro 3:3, 4; Efeso 4:24) Agpayso nga iti agdama a lubong, bassit laeng ti panangipateg ti adu nga agtutubo kadagiti makaay-ayo a kababalin​—nangruna dagiti naespirituan a kalidad. * Ngem talaga a dagita ti apresiaren ken ibilang a makaay-ayo dagidiay nadiosan ti prinsipioda!

Ti kasayaatan ngarud a pamay-an tapno agbalinka a makaay-ayo kadagiti Kristiano a lallaki ken babbai isut’ panagbalinmo a naespirituan ti panagpampanunotna. Parang-ayem ti espiritualidadmo babaen ti panagkararag, personal a panagadal iti Biblia, ken itatabuno kadagiti Nakristianuan a gimong. (Salmo 1:1-3) Ngem adda pay dadduma a makatulong a paglaingan ken galad a mabalinmo a parang-ayen. Saan a kasapulan a maki-date wenno maaddaanka iti nobio wenno nobia tapno maparang-aymo dagitoy a galad. Imbes ketdi, mabalinmo a parang-ayen dagitoy iti inaldaw a pannakilangenmo iti sabsabali.

Kas pagarigan, alusiisen ken mabainka aya no addaka iti imatang ti dimo kasekso? Kastoy ti admitiren ti maysa nga agtutubo nga agnagan iti Paul: “No dadduma, alusiisenak​—gapu ta babbaida, ket diak unay maawatan dagiti babbai a kas iti pannakaawatko kadagiti lallaki. Sa diak kayat ti mapabainan.” Kasano a mapatanormo ti kompiansa ken tured ti pakinakem tapno di alusiisen ti sabsabali? Ti maysa isut’ panangaprobetsarmo iti adu ken nadumaduma a pakilangenam iti kongregasion Kristiano. Kadagiti gimong, makisaritaka iti sabsabali​—saan laeng a kadagiti kataebmo a dimo kasekso no di ket uray kadagiti ubbing, nataengan, lallakay, ken babbaket. (Filipos 2:4) Ti panagsursurom a makilangen a naimbag kadagita a nagduduma a tattao ti makatulong kenka a mangpatanor iti kompiansa iti bagim.

Ngem agannadka. Kinaagpaysuanna, kinuna ni Jesus: “Masapul nga ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.” (Mateo 19:19) No agtalekka iti bagim, mabalin a dika unay mabain wenno alusiisen no makipulapolka iti sabsabali. * Ngem nupay rumbeng nga adda panagraemmo iti bagim, dika koma nga aglablabes. Kinuna ni apostol Pablo: “Ibagak iti tunggal maysa kadakayo dita a saanna a panunoten nga ad-adda ti bagina ngem iti rebbengna a panangpanunot.”​—Roma 12:3.

Usigem met a naimbag ti kababalin ken pannakilangenmo iti sabsabali. Kuna ti maysa a Britano a balasitang nga agnagan iti Lydia: “Adda lalaki iti eskuelaanmi a talaga a nalatak kadagiti babbai. Ngem kalpasan a naam-ammoda, didan kayat agsipud ta nakarit ken saan a nakonsiderasion.” Dagiti tattao ket maallukoy iti daydiay naasi ken nataktika ti panagsasaona, ken nakonsiderar iti sabsabali. (Efeso 4:29, 32; 5:3, 4) “Dagiti makaay-ayo a kababalin ket kayarigan ti pasaporte, a mangted kenka iti wayawaya ken gundaway a makilangen kadagiti tattao,” kuna ni Dr. T. Berry Brazelton. Dagiti kababalin “ket napateg tapno akseptarendaka ti sabsabali.”

 Iti intero a lubong, nagduduma dagiti kostumbre ken pagannurotan maipapan iti ugali. Isu a mabalin a kayatmo a paliiwen no kasano ti panangtrato dagiti nataengan a Kristiano a lallaki ken babbai iti maysa ken maysa. Kas pagarigan, gagangay kadi iti pagiliam a ti lalaki ti mangilukat iti ridaw para iti babai? Gapuna, no sursuruem daytoy a kababalin, sumayaat ti reputasionmo kas natakneng ken nasayaat ti kababalinna a tao.

Kamaudiananna, mabalin a makatulong no sukayem ti natimbeng a kinamanagpakatawa. Kuna ti Biblia nga adda “tiempo ti panagkatawa,” ket masansan a nalaka a maaddaan iti gagayyem ti tao a managpakatawa.​—Eclesiastes 3:1, 4.

Kinamannakigayyem Kontra Kinaalembong

Sigun iti maysa a magasin a nangadmitir a daytat’ “giya iti naballigi a pannaki-date,” ti panagalembong isut’ sekreto tapno maallukoymo ti dimo kasekso. Naibaga kadagiti agbasbasa nga ensaywenda ti umisem ken makipinnerreng ken lalaingenda ti ‘mangirugi iti saritaan.’ Maikontra dayta a balakad iti kababagas ti pammagbaga ni Pablo ken ni Timoteo a tratuenna dagiti dina kasekso “buyogen ti isuamin a kinadalus.”​—1 Timoteo 5:2.

Nupay bumileg ti amor propiom no agalembongka, saan a napasnek ken napudno dayta. Saan a kasapulan nga agalembong wenno agpammarangka a naemma iti mangsutil a wagas, tapno agbalin a makapainteres ti pannakisaritam. Saan met a kasapulan nga agimtuodka kadagiti di maitutop a saludsod tapno maammuam ti panagrikna ken panangmatmat ti dimo kasekso. Itultuloymo ti makisarita maipapan kadagiti banag a ‘nadalus ken maay-ayat,’ tapno maipakitam a talaga a rumangrang-ayka kas nataengan, ken naespirituan ti panagpampanunotna a lalaki wenno babai. (Filipos 4:8) No agtulnogka kadagiti nadiosan a prinsipio, agbalinkanto a makaay-ayo saan laeng nga iti dimo kasekso no di ket uray iti Dios a mismo. *​—Proverbio 1:7-9.

[Footnotes]

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Imbes a ti langam ti ipangpangrunam, ikagumaam a patanoren dagiti naespirituan a kalidad

[Ladawan iti panid 15]

Sursuruem ti makilangen iti nadumaduma a tattao