Kinasirib Agpaay iti Panagbiag iti Narikut a Lubong
Kinasirib Agpaay iti Panagbiag iti Narikut a Lubong
“Ti Dios ket mangted iti sirib ken pannakaammo ken rag-o iti tao a makaay-ayo kenkuana.”—ECLESIASTES 2:26, THE NEW ENGLISH BIBLE.
SAAN a kaskarina ti agaramid kadagiti nainsiriban ken maitunos iti etika a desision iti lubong a kumarkaro ti kinarikutna no maipapan iti medisina ken teknolohia. Amirisem ti sumagmamano kadagiti nabiit pay a napasamak a nangpataud iti kontrobersia. Mabalinen nga iregreg dagiti babbai ti dida kayat a sikogda babaen laeng ti panagtomarda iti pildoras a pagparegreg. Addan baro a nagapuanan dagiti sientista maipapan iti parikut iti gene, ket mabalindan a “pakibiangan ti genetiko a proseso” dagiti mula ken animal. Ikagkagumaan dagiti laboratorio ti manggun-od iti adu a sikog ti tao gapu kadagiti napateg nga stem cell, a namnamaen ti adu a makapataud iti panagbalbaliw iti medisina.
Dagita a panangikagumaan nga imaniobra ti nakaparsuaan ti pagam-amkan ken pagbutbutngan ti adu a tattao, ken nangruna pay ti epektona iti moral ken iti etika. Dagitoy nga epekto ipalagipda kadatayo ti sagudayen ti Biblia: “Saan a kukua ti naindagaan a tao ti dalanna. Saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna.” (Jeremias 10:23) Wen, no kasano a kasapulan dagiti annak ti panangiwanwan dagiti nagannak, kasapulan ti amin a tattao ti tulong ti nailangitan nga Amatayo tapno makapagnatayo a nainsiriban.—Proverbio 1:33.
Kinasirib iti Panagimdeng iti Dios
Umimdengtayo iti Dios babaen ti panagbasa ken panangyaplikar iti naisurat a Saona. Agpayso a saan nga espesipiko a sungbatan ti Biblia ti amin a narikut a medikal ken nasientipikuan nga isyu a sarsarangtentayo iti kaaldawantayo. Nupay kasta, makatulong kadatayo dagiti prinsipiona, nga agpaut iti agnanayon, tapno makaaramidtayo kadagiti umiso a desision.—1 Pedro 1:25.
Kas pagarigan, amirisem ti debate maipapan iti stem cell nga agtaud iti sikog ti tao. Kas nakitatayon, maala dagitoy babaen iti panangkeltay iti sibibiag a sikog. No maipapan iti panangkontra ti etika iti daytoy, kinuna ni Francis Collins a direktor ti National Human Genome Research Institute idiay Estados Unidos: “Daytoy ket gagangay a pagarigan ti panagbinnusor ti dua a nagpapateg a prinsipio. Ti maysa ket maipapan iti kinasagrado ti biag ti tao ket ti sabali isut’ obligasiontayo a mangep-ep iti panagsagaba ken mangagas kadagiti nakaro a sakit . . . Patiek nga adu a tattao ti mangikalintegan a daytoy a panagsirarak
labsingenna ti prinsipio maipapan iti kinasagrado ti biag ti tao, babaen ti panangimaniobrana kadagiti selula a nagtaud iti sikog ti tao.”Tulongannatayo ti Biblia iti daytoy narikut nga isyu babaen ti panangipalgakna iti panangmatmat ti Dios iti di pay naipasngay. Iti nagkauna nga Israel, no dangran ti maysa a tao ti masikog ket matay ti babai wenno ti anakna a di pay naipasngay, matmatan ti Dios ti tao a nangdangran kas mammapatay. Masapul nga itden dayta a tao ti ‘kararua maipaay iti kararua.’ * (Exodo 21:22, 23) Gapuna, maibagatayo a para iti Namarsua, sagrado ti biag ti amin a tao, agraman ti biag ti di pay naipasngay. Kinapudnona, ti pannakaseknan ti Dios kadatayo ket mangrugin bayat nga addatayo pay laeng iti aanakan, kas ipalgak ti salmista: “Dagita matam nakitada uray pay ti maisiksikog a bagik, ket iti librom naisurat dagiti amin a pasetna.”—Salmo 139:16.
Nupay adu dagiti teknikal a rimmang-ayan ti tao, tulongannatayo ti Biblia a maaddaan iti natimbeng ken realistiko a panangmatmat kadagiti tattao ken kadagiti gapuananda. Kunaenna: “Dimo patien dagiti prinsipe, ti aniaman a tao, nga awanan iti pannakabalin a mangisalakan. Aganges iti kaudian nga angesna, agsubli iti tapuk; ket iti dayta met la nga oras agpatingga ti amin a panagpampanunotna.” (Salmo 146:3, 4, New English Bible) Iti dadduma a tattao, mabalin a kasla ipasimudaag dagitoy a sasao ti panagduadua. Ngem talaga kadi a kasta? Saan kadi a prangka laeng nga ibagbagana ti agpayso? Wen, kinapudnona uray ti kalaingan a tao dina malapdan ti mismo a panaglakay, panagsakit, ken ipapatayna inton agangay—nakarkaro a dina malapdan ti panaglakay, panagsakit ken ipapatay ti dadduma a tao.
Nupay kasta, saan a limitado ti Namarsua a kas kadatayo. Maysa pay, addaan iti “pannakabalin a mangisalakan” ken kayatna nga aramiden dayta. Kinuna ni Jesus: “Ti Dios inayatna ti lubong iti kasta unay isu nga intedna ti bugbugtong nga Anakna, tapno tunggal maysa a mangwatwat iti pammati kenkuana saan koma a madadael no di ket maaddaan iti agnanayon a biag.” (Juan 3:16) Tapno adda pangibatayantayo a ‘mamati,’ inagasan ni Jesus ti amin a masakit ken baldado a napan kenkuana idi adda pay ditoy daga. Ket no pinagungarna pay dagiti natay!—Lucas 7:21, 22.
Dagiti inaramid ni Jesus ket mangipaay iti panirpatan iti napateg a programa ti Dios a panangagas, a mangrugi inton ti daga ket naan-anay nga iturayanen ti Pagarianna. Daytoy ti kidkiddawen dagiti tattao no agkararagda iti gagangay a maawagan iti Amami. Kinapudnona, maaramid ti pagayatan ti Dios ditoy daga—babaen laeng iti Pagarian ti Dios—ti nailangitan a gobierno ti Dios nga iturayan ni Jesu-Kristo.—Daniel 2:44; Mateo 6:9, 10.
Mangin-inanamaka aya kadagitoy a kari ti Biblia? Ket ikagkagumaam aya nga aramiden ti inggat’ kabaelam a mangay-ayo iti Dios itan babaen ti panangammo iti panangmatmatna iti nagadu a naririkut nga isyu a sarsarangtentayo? No kasta, paregtaendaka nga agimdeng ken mangipangag iti Sao ti Dios. Kinapudnona, daytat’ kinasirib agpaay iti biag—wen, agpaay iti agnanayon a biag.—Juan 17:3; 2 Timoteo 3:16.
[Footnote]
^ Inkalintegan ti dadduma a daytoy a linteg tuktukoyenna laeng ti kinaranggas a naaramid iti ina. Nupay kasta, naiduma ti ipamatmat ti orihinal a Hebreo a sasao. Kuna dagiti mararaem nga eskolar a da C. F. Keil ken F. Delitzsch nga “imposible a dagiti Hebreo a sasao ket tuktukoyenda ti pannakadangran laeng ti babai.”—Kitaem Ti Pagwanawanan a Pebrero 1, 1978, panid 94.
[Dagiti Ladawan iti panid 10]
Mangipaay ti Biblia iti panangiwanwan iti kaaldawantayo ken ti sigurado a namnama a naan-anay a kinasalun-at iti masakbayan