Panagbalin a Sipapanunot iti Kinatalged

ADDA dagidiay mabuteng nga ageroplano iti kangato a 11 kilometro manipud iti daga. Kasla maikontra dayta kadagiti linteg ti nakaparsuaan. Gapu ta simmayaaten dagiti pagalagadan iti seguridad ken kinatalged ti panagbiahe babaen ti eroplano, nataltalgeden ti panageroplano. Ngem no dadduma, ipalagip kadatayo ti nasaem a kinapudno a mabalin a mapasamak dagiti aksidente.

Panangparmek iti Buteng

Iti baet dayta a kinapudno, kayat ti tao ti agtayab manipud pay idi un-unana. Sangapulo a siglo kasakbayan ni Kristo, insurat ni Ari David: “O no addaanak koma iti payak kas iti kalapati! Tumayabak nga umadayo.” (Salmo 55:6) Kas naipakitan, nagbalinen ti eroplano a maysa kadagiti katalgedan a pagluganan gapu iti moderno a teknolohia. Ngem saan a naan-anay a natalged. Awan ditoy lubong ti naan-anay a natalged wenno naan-anay a mapakadaan.

Nasken a laglagipentayo dayta no madanagantayo no sabali a tao ti mangkontrol. Mabalin  a kuna dagiti dadduma, ‘No ad-adda a kontroladok ti situasion, saanak unay a madanagan.’ Mabalin ngarud a marigatanda kadagiti situasion a bassit unay wenno awan ti gundawayda a mangkontrol. Maysa kadagita a situasion ti panageroplano.

Nupay adda dagiti mangikagkagumaan a mamagbalin iti panageroplano a nataltalged, saan koma a nalabes ti kompiansatayo. Makapagtitinnulong a manglapped iti aksidente dagiti amin a nainaig iti panageroplano. Nupay kasta, mamakdaar dagiti autoridad nga adda latta dagiti peggad. Kuna ti nainsiriban a proverbio iti Biblia: “Ti manakem a tao makitana ti peggad ket agannad.” (Proverbio 22:3, New Living Translation) Nainsiriban a bigbigentayo nga adda latta peggad a  kakuyog ti gistay amin nga aktibidad. Laglagipentayo koma a ti panageroplano kalikagumanna ti panagannad a kas met laeng iti dadduma a kasasaad.

Dagiti kanayon nga ageroplano mabalin nga ammodan ti ar-aramidenda kadagitoy napeggad a tiempo. Ad-adda ngamin a naruamdan kadagiti eropuerto ken eroplano ngem iti dadduma a pasahero. Maruam ken tumalged met ti riknam no surotem dagiti nalawag nga instruksion kadagiti naipakuyog a kahon.

Naannayas a Panaggargaraw

Nupay makatulong ken nesesita dagiti security checkpoint, para kadagiti dadduma a biahero​—nangruna kadagidiay agdardaras​—makasinga laeng dagita. Gapu ta immingeten ti seguridad iti kaaduan nga eropuerto, mabalin a kayatmo nga aramiden dagiti sumaganad a singasing tapno saanka a marigatan kadagiti checkpoint:

◼ Sapaem ti sumangpet. No nasapaka a sumangpet sakbay nga agrubbuat ti eroplano, saanka a mataranta, makapagrelakska, ken saanka a mariribukan no rumsua ti di ninamnama a kasasaad wenno parikut.

◼ Piliem ti eroplano a paglugluganan dagiti biahero a nainaig iti negosio ti rantada. Ammoda ti pasikut-sikot, manmano ti awitda a bagahe, ken naalibtakda nga aggargaraw.

◼ Sakbay a lumabaska iti ruangan nga addaan iti metal detector, ibatim dagiti banag a mangpaguni wenno mangpasilaw iti alarma, a pakairamanan dagiti tulbek, sensilio, alahas, ken cell phone. Iyawatmo dagita iti attendant sakbay a sumrekka.

◼ Ipaiddam iti conveyor belt dagiti bag ken dadduma pay nga awitmo; no adda saan a naurnos a banag a madlaw daydiay mangkitkita iti X-ray monitor, mabalin a paukarkarna ti bagmo wenno ipaulitna nga ipadalan iti X-ray machine.

◼ Dakamatem iti attendant ti aniaman a banag a nakadidillaw. No mapnek ti attendant iti rasonable a panangilawlawagmo maipapan iti banag a karkarna ti sukogna nga agparang iti monitor, mabalin a saannan a sukimaten. No talaga nga agdardaraska, sigudemon nga iruar ket ipakitam.

◼ No aguni wenno agsilaw ti alarma, makikooperarka ken ilawlawagmo a dagus ti kasasaad. No ammo ti attendant a naguni wenno nagsilaw ti alarma gapu iti maysa a banag ken adda kaduana a nakaiggem iti baton a pagsukimat, ayabannaka.

◼ Sigurado a saandaka a paluganen no iyangawmo nga adda hijacker wenno bomba. Malaksid iti nainget a panagsukimat dagiti opisial a mangmanmantener iti seguridad ti eropuerto, mabalin a makasuanka pay iti krimen.

Natalged a Panagbiahe!

Mabalinmo kadi ti agpili iti natalged nga eroplano? Wen. Aniaman ti piliem nga eroplano, makapagtalekka a makasangpetka a sitatalged iti destinasionmo. No agduaduaka, amirisem dagiti rekord maipapan iti kinatalged ti eroplano a planom a pagluganan. Laglagipem a nupay adda dagiti aksidente iti tangatang, ti eroplano ti maysa kadagiti katalgedan pay laeng a pagluganan.

Kabayatanna, mabalintay amin a seggaan ti tiempo inton natalged ken adda panagtalek dagiti tattao iti tunggal maysa iti sidong ti turay ti Dios ditoy daga. Iti tengnga dagiti managbuteng-Dios ken mannakikappia a tattao, awanto ti asinoman a mamagpeggad iti biag ti tao. “Natalged ken natalingenngento [dagiti tattao] ken awanto ti dumteng a didigra a mangpabuteng kadakuada.”​—Proverbio 1:33, Holy Bible​—Contemporary English Version. *

[Footnote]

[Kahon/Ladawan iti panid 10, 11]

SUMAGMAMANO A SINGASING MAIPAPAN ITI KINATALGED

Agluganka iti eroplano a deretso ti biahena. Mapasamak ti kaaduan nga aksidente kabayatan ti panagtayab, panagpangato, panagpababa, wenno panagdisso ti eroplano. No deretso ti biahem, ad-adda a mailiklikka kadagitoy a paset ti biahe a kaaduan a pakapasamakan ti aksidente.

Piliem ti dakdakkel nga eroplano. Dagiti eroplano a nasurok a 30 ti pasaheroda ket kadawyan a nadisenio ken garantisado a makaragpat iti estandarte iti babaen dagiti naing-inget a reglamento ngem kadagiti basbassit nga eroplano. Maysa pay, no kas pagarigan ta mapasamak ti nakaro nga aksidente, nasaysayaat ti gundaway a makalasat dagiti pasahero no dakdakkel dagiti eroplano.

Imdengam a naimbag dagiti instruksion sakbay nga agrubbuat ti eroplano. Nupay kasla maulit-ulit ti impormasion, mabalin a saan a parepareho ti ayan dagiti kaasitgan a pagruaran no adda emerhensia, depende iti eroplano ken iti pagtugawam.

Dika mangikabil iti nadadagsen a banag iti kargadera iti ngatuen ti tugawmo. Dagiti kargadera iti ngatuen ti tugawmo mabalin a saanda a matengngel dagiti nadadagsen unay a banag no aggunggon ti eroplano gapu iti kasasaad ti atmospera, isu a no adda awitmo a dimo maingato iti kargadera, isaksakbaymo nga i-check in.

Ag-seat belt-ka bayat a nakatugawka. Agpaay a proteksion ti panag-seat belt bayat a nakatugawka no kellaat nga aggunggon ti eroplano gapu iti kasasaad ti atmospera.

Ipangagmo dagiti flight attendant. Kinatalged ti kangrunaan a makagapu iti kaadda dagiti flight attendant iti eroplano, isu a no adda ipaaramidda kenka, agtungpalka nga umuna sakanto agsaludsod.

Dika mangitugot iti aniaman a delikado a banag. Adu dagiti delikado a banag a di mabalin nga itugot. Siempre, dika mangitugot iti gasolina, makalunag a material, makasabidong a gas, ken dadduma pay a kakasta a banag iti eroplano malaksid no ipalubos ti kompania ti eroplano ken umiso ti pakaikargaanda.

Dimo palaluan ti uminum. Nakarkaro ti epektona kenka ti aniaman a naingel nga inumen no addaka iti tangatang ngem no addaka iti daga. Kalkalainganna laeng koma ti inumem, nakaluganka man iti eroplano wenno saan.

Agalertoka. No bilang rumsua ti emerhensia, kas koma no kasapulan a rummuar dagiti pasahero iti eroplano kas panagannad, rumbeng a tungpalem ti ibaga dagiti flight attendant ken ti tripulante ti eroplano ket darasem ti rummuar aginggat’ mabalin.

[Credit Line]

Reperensia: AirSafe.com

 [Kahon/Ladawan iti panid 12]

PANANGPATALGED ITI RIKNA TI PAMILIAM

No agbiaheka, adtoy dagiti mabalinmo nga aramiden tapno saan nga agdanag ti pamiliam.

Kasaritam ti pamiliam. Sakbay nga agbiaheka, pagsasaritaanyo ti kinatalgedmo ken ti pamiliam. Ilawlawagmo dagiti naaramid a baro nga addang a mainaig iti kinatalged ken ti kaipapanan dagita iti kinatalgedmo bayat ti panagbiahem.

Bay-am nga iyebkasda dagiti pakaseknanda. Bay-am nga iyebkas ti pamiliam dagiti pakadanaganda. Ay-ayatendaka ket kayatda laeng a natalgedka. Dumngegka a nalaing ket dimo ida babalawen. Tarusam a naimbag no apay a mabuteng ken maseknanda.

Mangipaayka iti napudno a pammatalged. Ilawlawagmo ti ar-aramiden ti nagduduma nga ahensia tapno malapdan ti masakbayan nga iraraut dagiti terorista. Karaman kadagiti ar-aramidenda a pamuspusan ti naing-inget a seguridad kadagiti eropuerto ken eroplano. Talaga a bassit ti posibilidadna nga adda dakes a mapasamak bayat nga addaka iti eroplano.

Teleponuam ida. Ikarim nga awagam ida apaman a makasangpetka iti papanam. Itultuloymo ti umawag a regular bayat nga awanka iti dennada. Nasken met nga ammo ti pamiliam no kasanodaka a makasarita no rumsua dagiti emerhensia.

[Credit Line]

Naadaw iti United Behavioral Health Web site

[Dagiti Ladawan iti panid 10]

Situtulokka koma a makikooperar kadagiti security checkpoint