Apay a Kumarkaro ti Parikut?

AMMOM kadi a ti panagbalangkantis ti maikatlo a kadakkelan a komersio iti lubong, a lab-awan laeng ti panaglako kadagiti droga ken igam? Sigun iti United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization, kanayon nga umad-adu ti amin a kita ti panagbalangkantis.

Iti maysa a pagilian iti Latin-America, impadamag ti Congressional Committee of Inquiry nga adda nasurok a 500,000 nga ubbing a babbai a balangkantis, uray no maiparit ti panagbalangkantis.

Iti sabali a pagilian, adda agarup 300,000 a balangkantis nga ubbing iti lansangan, nangruna kadagiti lugar a mailaklako ti droga.

Kadagiti pagilian iti Asia, agarup maysa a milion nga agtutubo a babbai ti maus-usar a balangkantis kadagiti kasasaad a maipadis iti panangtagabo.  Dadduma a pagilian ti agdindinamag pay a mecca wenno sentro iti panagbalangkantis ti ubbing ken turismo gapu iti sekso.

Gapu iti kaadu dagiti sakit a mayakar gapu iti sekso a kas iti AIDS, dagiti kostumer mayatda nga agbayad iti nanginngina para kadagiti ubbing nga ad-adda a maibilang a birhen ken mabalin a saan a naakaran iti sakit. “Agbirok dagiti lallaki kadagiti ub-ubbing pay ketdi a babbai ken lallaki gapu iti panagamakda iti AIDS, isu a mangdegdeg pay iti parikut,” kuna ni Luíza Nagib Eluf iti Ministry of Justice iti Brazil. Kinunana: “Ti seksual a pananggundaway kadagiti ubbing a babbai ken tin-edyer ti kakaruan a parikut iti kagimongan kadagiti napanglaw a babbai iti Brazil.”

Kinapanglaw ken Panagbalangkantis ti Ubbing

Ti nakalkaldaang a kasasaad ken kinapanglaw ti pakaigapuan ti panagbalangkantis ti ubbing. Sigun iti maysa nga opisial ti gobierno, ti pananggundaway iti ubbing ken panagbalangkantis iti pagilianna ket “nabatad a mainaig iti pannakasinasina ti pamilia ken bunga ti nakalkaldaang a kasasaad ken bisin.” Kuna ti dadduma a nagannak a paregtaenda dagiti annakda nga agbalangkantis gapu iti kinapanglaw. Agbalangkantis dagiti ubbing iti lansangan gapu ta dayta laeng ti ammoda a pamay-an tapno agbiagda.

Ilawlawag ti diario nga O Estado de S. Paulo nga agbalin a balangkantis ti maysa nga ubing a babai babaen ti pannakikaduana kadagiti butangero iti lansangan. Tapno adda kanenna, sagpaminsan nga agtakaw ken agbalangkantis. Sumaganad, agbalinen a napeklan a balangkantis.

No dadduma, maibaon dagiti tin-edyer iti sabali a pagilian tapno agtrabahoda kas balangkantis. “Masansan a dakkel ti gatad nga ipatulod dagiti imigrante a balangkantis kadagiti pamiliada gapu ta napanglaw ti sumagmamano a pagilian iti Asia ken Africa,” ipadamag ti UNESCO Sources. “Maiparparegta met ti panagbalangkantis kadagitoy a pagilian. Rantaen ngamin dagiti turista nga aggapu kadagiti nabaknang a pagilian ti umay tapno gundawayanda ‘dagiti serbisio’ nga ipaay dagiti agtutubo ken ubbing.”

Iti panangdeskribirna kadagiti peggad a pakaipasanguan ti ubbing a balangkantis iti lansangan iti maysa a siudad iti Latin-America, ipadamag ti magasin a Time: “Dadduma a balangkantis ti 12 laeng ti tawenda. Masansan a naggapu dagitoy kadagiti nasinasina a pagtaengan, maturogda no aldaw iti sadinoman a pakasarakanda iti pagturogan, sada  mapan agsapul iti kaparehada kadagiti disco, a pagayuyangan dagiti marino no rabii.”

Iti sidong ti impluensia ti droga, mabalin a maipasidong ti ubing a balangkantis iti dakes nga aramid a gagangay a dina koma pulos nga anamongan. Kas pagarigan, sigun iti magasin a Veja, nakasarak dagiti polis ti 92 a videotape nga inrekord ti maysa a doktor maipapan iti inaramidna a naulpit a panangtutuok kadagiti 50 a babbai, a dadduma kadagitoy ti ubbing pay unay tapno mayatda a makidenna.

Nupay makapasidduker daytoy a kinapudno, kinuna ti maysa nga agtutubo a balangkantis: “No agsapulak iti trabaho, diak makabirok iti umdas a kanek agsipud ta diak nakaadal. Ammo ti pamiliak ti amin nga ar-aramidek, ket diak kayat nga isardeng  ti kastoy a panagbiag. Bagik daytoy, ket aramidek ti kayatko iti bagik.”

Ngem pulos a di inkeddeng dagitoy nga ubbing a babbai a kalatda ti agbalangkantis. Sigun iti maysa a social worker wenno tumultulong a mangpasayaat iti kasasaad dagiti nakurapay, adu nga agtutubo a balangkantis ti “agtarigagay a makiasawa” ken agar-arapaap iti maysa a nobio a mangtungpal kadagiti arapaap ti ay-ayatenna. Nupay adu a narikut a kasasaad ti nakaigapuan ti panagbalangkantisda, kuna ti maysa a managsukisok: “Ti makapakigtot unay ket kaaduan ti narames iti bukodda a pagtaengan.”

Agpatingganto Aya ti Panagbalangkantis ti Ubbing?

Ngem adda namnama para kadagitoy a daksanggasat nga ubbing. Binalbaliwan dagiti balangkantis iti amin nga edad ti kasasaad ti panagbiagda. (Kitaem ti kahon a “Makapagbalbaliw Dagiti Tattao,” iti panid 7.) Nakatulongen ti Biblia a Sao ti Dios iti minilion a tattao iti intero a lubong tapno agbalinda a naimbag a kaarruba ken matalek a miembro ti pamilia. Maipapan kadagiti tattao a dati a mannakiabig, mannakikamalala, mannanakaw, naagum, mammartek, mabasatayo: “Kasta idi ti sumagmamano kadakayo. Ngem naugasankayon, ngem nasantipikarkayon, ngem naideklarakayon a nalinteg iti nagan ni Apotayo a Jesu-Kristo ken babaen iti espiritu ti Diostayo.”​—1 Corinto 6:9-11.

Itatta, kas idi tiempo ti Biblia, addada indibidual a nangpasayaat iti wagas ti panagbiagda. Kaskasdi, ad-adu pay ti kasapulan tapno maisardeng ti seksual a pananggundaway. Makidangdangadang ti dadduma a gobierno ken dadduma nga organisasion a maibusor iti turismo gapu iti sekso ken ti panagbalangkantis ti ubbing. Ngem iti kinapudnona, bassit laeng ti maaramidan ti tao tapno maikkat ti nakalkaldaang a kasasaad ken kinapanglaw. Saan a mapengdan dagiti mangipapaulog iti linteg ti pampanunot ken kababalin a pakaigapuan ti imoralidad.

Nupay kasta, imbes a babaen ti panangikagumaan ti tao, adda sabali a pamay-an a mangrisut kadagitoy amin a parikut​—ti Pagarian ti Dios. Ti sumaganad nga artikulo ti mangilawlawag.

[Blurb iti panid 6]

Masansan a mairaman dagiti ubbing a balangkantis iti panagdroga

[Kahon iti panid 6]

Nangina ti Katupagna

Innem laeng ti tawen ni Daisy idi rinames ti maysa kadagiti manongna. Kas resultana, nakipagnaed iti sabali a manongna agingga a nangrugin a nagtrabaho iti nightclub idi agtawenen iti 14. Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, nagsakit ni Daisy. Idi naimbagan, imbaga dagiti makinkukua iti club a nakautang kadakuada, isu a napilitan a nagbalangkantis. Agarup makatawen kalpasanna, siuutang pay laeng, ket kasla din makaiwakas. Nupay kasta binayadan ti maysa a marino ti dadduma nga utangna, ket impanna iti sabali a siudad, a nangtagabuanna kenkuana. Pinanawan ni Daisy, ket idi agangay, nakikabbalay iti sabali a lalaki iti tallo a tawen. Kalpasanna nagkasarda. Gapu iti adu a parikut iti panagasawana, namitlo a pinanggepna ti agpakamatay.

Idi agangay, nagadalda nga agassawa iti Biblia. Ngem narikna ni Daisy a di maikari nga agbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Idi naipakita kenkuana manipud iti Biblia nga awaten ni Jehova dagidiay tattao a mangaramid kadagiti nasken a panagbalbaliw, indedikarna ti biagna kenkuana. Inkagumaan ni Daisy ti agaramid iti naimbag, ngem nariknana a di umdas dayta isu nga addada tiempo a simken ti depression-na. Ngem makaparagsak ta inawatna ti tulong tapno maparmekna ti pannakadidigrana a maigapu iti seksual a pannakaabuso ken ti panagbiagna kas ubing a balangkantis ken tapno tumalged ti riknana.

[Kahon iti panid 7]

Makapagbalbaliw Dagiti Tattao

Idi adda pay ni Jesus ditoy daga, naasian kadagiti marigrigatan ken managbasol a tattao. Naawatanna a dagiti balangkantis, aniaman ti edadda, mabalbaliwanda ti estilo ti panagbiagda. Kinuna pay ni Jesus kadagiti pangulo ti relihion: “Pudno kunak kadakayo a dagiti agsingsingir iti buis ken dagiti balangkantis mapanda nga umun-una ngem dakayo iti pagarian ti Dios.” (Mateo 21:31) Nupay malalaisda gapu iti wagas ti panagbiagda, makaawat iti pammakawan dagiti nasingpet ti panagpuspusoda babaen iti pammatida iti Anak ti Dios. Situtulok dagiti agbabbabawi a managbasol a mangbaybay-a iti panagbalangkantisda tapno magun-odanda dagiti bendision ti Pagarian ti Dios. Kalpasanna, agbiagdan a maitunos kadagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios. Kasta met itatta, awaten ti amin a kita ti tattao ti kinapudno manipud iti Sao ti Dios ket balbaliwanda ti wagas ti panagbiagda.

Amirisem ti napasamak kada Maria, Carina, ken Estela, a nadakamat itay iti immuna nga artikulo. Malaksid iti panagkedkedna iti panangsugsog ti inana a mangitultuloy iti panagbalangkantisna, masapul idi a labanan ni Maria ti agdroga. Inlawlawagna: “Nagdrogaak tapno maparmekko ti pannakariknak nga awan serserbik gapu ta nagbalangkantisak.” Insalaysay ni Maria no kasano nga inawat ti kongregasion Kristiano dagiti Saksi ni Jehova: “Nagustuak ti ayat nga impakita dagiti miembro ti kongregasion. Aminda​—ubbing ken adulto​—nangipakitada iti panagraem kaniak. Napaliiwko a matalek dagiti lallaki kadagiti assawada. Maragsakanak unay ta inawatdak a gayyemda.”

Idi agtawen iti 17, sinarungkaran dagiti Saksi ni Jehova ni Carina. Nangrugi a nagadal iti Biblia, nupay iti sumagmamano a tiempo intultuloyna ti panagbalangkantisna. In-inut nga inapresiarna dagiti kinapudno ti Biblia. Isu nga inkeddengna ti umakar iti adayo a siudad, ket sadiay a nagbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova.

Naginteres ni Estela iti Biblia, nga ubing pay idi nagbalangkantis, nagragragsak, ken nakaro ti panaginumna. Nupay kasta, kinunana a pulos a dinto pakawanen ti Dios. Ngem idi agangay, naawatanna a pakawanen ni Jehova a Dios dagidiay agbabawi. Itan ta maysan a miembro ti kongregasion Kristiano, naasawaanen, ken mangpadpadakkel iti tallo nga annak, kuna ni Estela: “Nakaragragsakak ken agyamanak ken Jehova ta inaonnak iti lubnak ket inawatnak iti nadalus nga organisasionna.”

Dagitoy a salaysay suportaranda ti sasao ti Biblia a ti pagayatan ti Dios ket ‘maisalakan koma dagiti amin a kita ti lallaki ken babbai ken dumtengda iti umiso a pannakaammo iti kinapudno.’​—1 Timoteo 2:4.

[Ladawan iti panid 6]

Masansan a ti kinapanglaw ti pakaigapuan ti panagbalangkantis ti ubbing

[Picture Credit Line iti panid 5]

© Jan Banning/Panos Pictures, 1997