Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Rumbeng Aya nga Agbuyaak Kadagiti Music Video?

“Nagpintas dagiti music video. Dadduma kadagitoy ket kas kadagiti ababa a sine. Adda iyestoriada, ket magustuak ti pannakaurnos dagiti detalye.”​—Casey.

“Nasayaat dagitoy a pangammo iti baro a musika. Ad-adu ti ipakaammoda kenka ngem iti regular nga 40 a kalatakan a musika. Dagiti music video ket mabalin met a nasayaat a pangirugi kadagiti saritaan.”​—Josh.

“Napateg kaniak dagiti detalye iti maysa a video​—no siasino ti agkankanta, no ania ti kawesna, no kasano ti panagartena. Amin dagitoy ti mangilawlawag iti kaipapanan dagiti liriko.”​—Kimberly.

“Kayatko a makita ti aramiden ita ti paboritok a banda. Kaay-ayok dagiti naisangsangayan a pamay-an ti pannakaaramid ti video. Ken nakakatkatawa ti dadduma a video. Ngem rumbeng nga agannadka.”​—Sam.

NALABIT magustuam met ti agbuya kadagiti music video. Idi damo a naipabuyada iti telebision, medio simple a produksion ken bassit laeng ti badyet dagita. Ngem idi napaneknekan a dagiti music video ket agpaut nga uso, ken nagdakkel ti maitulongda tapno umadu ti mailako, nagbiit a nagbalin dagitoy a sopistikado, artistiko, ken teknikal. Ita, napategdan a paset iti lubong ti musika ken napaneknekanen a nakalatlatak kadagiti agtutubo. Iti dadduma a pagilian, addan dagiti estasion ti telebision a bin-ig a music video ti ipabpabuyada!

Ngem apay a dadduma nga agtutubo a kas ken ni Sam a nadakamat ditoy ti nangibaga a rumbeng nga agannadka? Saan ngata nga adda dadduma a music video a dakes ti epektoda kenka​—nalabit mangdadael iti panagpampanunotmo ken prinsipiom iti moral wenno iti pay ketdi relasionmo iti Namarsua kenka? Mabalin a kasla serioso unay dayta a saludsod. Ngem panunotem man, No mapanka aglangoy iti maysa a dan-aw wenno baybay ket mabasam kadagiti karatula a napeggad wenno peligroso ti aglangoy sadiay, nainsiriban kadi no dimo ikankano dagita a pakdaar? Siempre saan. No kasta, nainsiriban nga usigem ti sumagmamano a pakdaar maipapan kadagiti music video.

Dagiti Napeggad a Pasetna

Masapul a bigbigem ti kinapudno a maapektarannaka ti makitkita ken mangmangngegmo! Kunaen ti Biblia kadatayo a ti immuna nga ari ti Israel  a ni Saul, inusarna ti musika a pakagunggonaan​—a mangep-ep iti riknana. (1 Samuel 16:14-23) Adda met ngata dakes nga epekto ti musika? Kastoy ti ipatuldo ti libro a Rock and Roll​—Its History and Stylistic Development: “Saan a mabalin nga ibaga ti maysa a tao nga adda nabileg nga impluensia ti musika iti dadduma a banag, ngem awanen no maipapan iti sabali a bambanag. No bigbigentayo nga adda dagiti pagimbagan (ta agpayso a kasta) ti musika a rock, masapul a situtulok met nga annugotentayo nga adda dagiti pagdaksanna (ta agpayso a kasta). Ti tao nga agpannakkel a mangibaga iti ‘Ayna, dumdumngegak iti musika, ngem dinak maapektaran’ ket maysa a maag wenno naan-anay a kurang ti pannakaammona.”

Maulit-ulit nga ipatpatuldo ti Biblia a ti mata ket maimpluensiaanna ti panunot ken emosiontayo. (Proverbio 27:20; 1 Juan 2:16) Isu a babaen ti panangnayon dagiti agar-aramid iti video kadagiti makaimpluensia a makita nga elemento iti musika, degdeganda dagiti epekto dayta a musika kadagiti agdengdengngeg. Aniada a kita dagiti makita nga elemento ti masansan a maus-usar?

Sigun iti maysa a panagadal, dagiti naranggas nga aramid ti linaon ti agarup 57 a porsiento kadagiti video a rock. Ladawan dagiti seksual nga aramid ti linaon ti agarup 76 a porsiento. Natakuatan iti sabali ken nabiit pay a panangusig a 75 a porsiento kadagiti konsepto a video (dagiti video nga adda iyestoriada) ti addaan met kadagiti seksual a ladawan, retrato, ken panamagdilig. Nasurok met a kagudua ti maipapan iti kinaranggas maibusor kadagiti babbai. Ita, talaga aya a makadangran kenka ti panagbuyam kadagita a video? Impatuldo ti maysa a reperensia a “kinaagpaysuanna, natakuatan kadagiti eksperimento a panagadal a ti panagbuya kadagiti music video mabalin nga impluensiaanna ti kababalin dagiti agtutubo maipapan iti nasapa wenno peligroso a seksual nga aramid.” Ket ditay mailibak a bayat nga ikagkagumaan dagiti musiko ti agbalin a karkarna ken naisalsalumina tapno maartapanda dagiti kapatadan ken kakaduada, kumarkaro ti kinabatad ken kinadetalyado ti kaaduan a music video.

Kastoy ti napaliiw ti maysa nga eksperto iti tay-ak ti edukasion: “Adu ti mangikalkalintegan a ti mangmangngeg​—ken makitkitada, gapu kadagiti music video​—ket awan nakaidumaanda kadagiti impluensia ti musika iti napalpalabas a henerasion . . . Ngem kasla awan ti panagraem ti kaaduan kadagiti kumakanta ita gapu ta itantandudoda a maakseptar ti kinadakes ken kinaalas tapno mapaadu ti mailako a rekordda.” Ket kastoy ti kuna ti magasin a Chicago maipapan kadagidiay agbuybuya iti sumagmamano nga estasion iti music video: “Kanayon a maipabuya kadakuada dagiti makaabbukay ken saan unay a detalyado a pornograpiko nga eksena.”

Dineskribir met ti magasin a Chicago ti maysa a music video a pakabuyaan “iti maysa nga agtutubo a lalaki nga agtugtugaw iti disso a pagorderan iti taraon iti maysa a restawran. Medio nasobraanna ti nagtangad ket nagparang ti nagdakkel ken agdardara a sugat iti tengngedna sa natnag ti ulona.” Naipadamag nga iti sabali pay a video, adda lalaki a mangar-aramid iti nadara ken in-inut a panaglabus, ta inikkatna pay dagiti lasag ken maselna. Nailadawan met ti dadduma pay a banag a makapasubkar unay nga ipadamag.

Mabalin nga awan aniamanna dagitoy a kinapudno iti dadduma a tattao ta kunada nga aglablabes dagiti video a nadakamat ditoy ket saan met a talaga a dakes unay ti kaaduan. Mabalin pay ketdi nga ikalintegan ti dadduma a dida pagarupen a makapasubkar wenno dakes unay ti dadduma. Ngem saan ngata nga ipasimudaag laeng dayta a ti maulit-ulit a panagbuyada kadagita a video ti nangbibinegen iti konsiensiada? Umannugot ti agtutubo a nadakamat itay a ni Casey: “No saanmo a limitaran ti buybuyaem, agbalinto laengen a gagangay ti makapasubkar idi damo. Dimonto madmadlaw a nakadakdakesen ti buybuyaem ket basta mayat lattan ti makasubkar idi kenka.”

Ania ti mabalin a pagbanaganna? Mabalin a maapektaran unay ti panangaramidmo kadagiti nainsiriban a desision maipapan iti moral. Gapu ta mabalin a naglaka a maimpluensiaan iti dakes dagiti panunottayo, idagadag ti Biblia a ‘saluadantayo ti praktikal a kinasirib ken ti pannakabaeltayo nga agpanunot.’ (Proverbio 3:21; 5:2) Ti sabali pay a dakes a pagbanaganna ket mabalin a madadael ti pannakigayyemmo ken Jehova a Dios. Saan kadi a dayta ti kapatgan kenka? Masapul ngarud a saluadam dayta a pannakigayyem babaen ti panangipamuspusam a mangliklik iti aniaman a kita ti dakes a paglinglingayan. Kasano a maaramidmo ti kasta?

 Panangsalaknib iti Bagim

Umuna, pangngaasim ta annugotem a saan la a basta dakes ti agbuya kadagiti eksena a mangkonsintir iti nalawag a konkondenaren ti Biblia. (Salmo 11:5; Galacia 5:19-21; Apocalipsis 21:8) No idaydayaw ti maysa a video dagiti banag a ‘saan koma a maitutop kadagiti nasantuan a tattao,’ rumbeng nga ikeddengmo nga isardeng ti panagbuyam. (Efeso 5:3, 4) Wen, mabalin a narigat a baliwan ti estasion wenno iddepen ti telebision no makapagagar ti maipabpabuya a video. No kasta, mabalin a nasken nga ikararagmo ti inkararag idi ti salmista a nangisurat iti kastoy: “Iliklikmo dagiti matak manipud panangkita iti awan pategna.”​—Salmo 119:37.

Mabalin a gagangay a dimo kayat dagiti makapasubkar a video a kas kadagiti dineskribirmi itay. Nupay kasta, kasla ad-adda a saan a madmadlaw ti pamay-an ti dadduma a video iti panangipabuyada. Mabalin nga apagbiit wenno apagkanito dagiti seksual nga eksena. Mabalin a sisisigo a pinaglalaokda dagiti liriko ken ladawan tapno maitandudo ti dakes a panangmatmat nga awan a pulos ti nadakamat wenno naipakita nga aniaman a naalas a ladawan. Ngem no medio makonsiensiaka iti panagbuyam iti maysa a video, mabalin a dakes wenno saan a nakristianuan dayta. Kasanom ngarud a maikeddeng no ania ti buyaem ken no ania ti liklikam no saan a nabatad dagiti isyu maipapan iti maitutop ken iti di maitutop?

Siempre, sika a mismo ken dagiti dadakkelmo ti mangikeddeng no agbuyaka kadagiti music video ken no ania ti mabalin wenno saan a mabalin a buyaem. (Efeso 6:1, 2) Ngem no ipalubos ti dadakkelmo nga agbuyaka kadagiti music video, rumbeng nga agpaiwanwanka saan laeng nga iti pagarupem nga umiso kenka. Parparegtaennatayo ti Hebreo 5:14 a ‘sanayentayo dagiti pannakabalin ti pannakaawattayo a mangilasin agpadpada iti umiso ken di umiso.’ Masanay dagiti pannakabalin ti pannakaawattayo babaen ti panagadaltayo kadagiti prinsipio ti Biblia, a mangipapaay iti pagsurotan tapno maikeddengtayo no ania ti naimbag ken dakes iti panangmatmat ni Jehova. Babaen ti panangmennamennam kadagita a prinsipio ti Biblia, mailasinmonto ti makadangran iti naespirituan a salun-atmo, uray no awan ti partikular a pagannurotan ti Biblia a mangiwanwan kenka.

Ania ngarud aya dagiti espesipiko a prinsipio ti Biblia a mabalin a mangiwanwan kenka iti panagbuyam kadagiti music video? Daytoy ti mailawlawag iti maysa nga artikulo iti masakbayan.

[Blurb iti panid 20]

“Ti tao nga agpannakkel a mangibaga iti ‘Ayna, dumdumngegak iti musika, ngem dinak maapektaran’ ket maysa a maag wenno naan-anay a kurang ti pannakaammona”

[Dagiti Ladawan iti panid 21]

Agpayso kadi a mabalin a buyaem ti dakes ngem saanka a maapektaran iti dayta?