“Ti Di Madmadlaw a Pakarigatan” Asidegen nga Agpatingga!

“NO IDILIG iti nabiit pay a napalabas, agbibiagtayo ita iti lubong ti kinaaglaplapusanan. . . . Sigun iti teoria . . . agsobsobra ti taraon para iti amin.” Kasta ti kuna ti maysa a panagadal ti World Health Organization (WHO). No agpayso dayta, ania a talaga ti parikut a pakaigapuan ti malnutrision?

“Ti parikut ket saan a pulos nga agpapada ti pannakapataud wenno pannakaiwaras ti taraon,” kuna ti WHO. “Nakalkaldaang ta masansan nga awan ti maaramidan dagiti nakurapay kadagiti napanglaw ngem nadam-eg a pagilian, no di agbuya ken mabisbisin, bayat a mailako ti aglaplapusanan ken nagadu nga apit iti sabali a pagilian. Apagbiit laeng dagiti pagimbaganna kadagiti sumagmamano ngem napaut ti pagdaksanna iti adu a tattao.” Ipakita ti nabiit pay a panagadal ti Food and Agriculture Organization (FAO) ti United Nations a ‘kanen ti kabaknangan a kakalima iti tattao’ iti planeta ti ‘45 a porsiento iti amin a karne ken ikan; 5 laeng a porsiento ti kanen ti kakalima a kapanglawan.’

Iti kasumbangirna, “pakaigapuan met iti malnutrision ti kinaawan ti de kalidad nga adal ken umiso nga impormasion,” kuna ti United Nations Children’s Fund, ken innayonna pay: “No saan a nasayaat ti plano a mangipaay iti impormasion ken awan dagiti nasaysayaat ken nalaklaka a magun-odan a programa ti edukasion, saan a magun-odan ti pannakaammo, kinasigo ken kababalin a kasapulan tapno maparmek ti malnutrision.” Ngem ti kurang a taraon, pakapuyenna met ti salun-at ken abilidad ti tao a manggun-od iti nasaysayaat nga edukasion a maysa pay kadagiti maulit-ulit a resultana.

Ti Kinahustisia ken Awanan Agum a Pannakaseknan iti Sabsabali

Agpapan pay kadagita a makapaupay a lapped, manginanama pay laeng ti dadduma nga eksperto iti daytoy a tay-ak. Kas pagarigan, kastoy ti namnama nga inyebkas ti direktor heneral iti FAO a ni Jacques Diouf: “Ar-arapaapek ti maysa a lubong nga inaldaw nga addaan iti umdas a nasustansia ken natalged a taraon para iti tunggal lalaki, babai ken ubing. Iti arapaapko, bumassit ti nagdakkel a naggidiatan dagiti nakabakbaknang ken nakapangpanglaw. Addanto panangpanuynoy ken di panangidumduma; kappia imbes a panagrurupak dagiti sibilian; panangusar iti kinabaknang ti nakaparsuaan ngem di madadael ti aglawlaw; pangkaaduan a kinawadwad ken di makapaupay a kinaawan namnama.”

Ngem kas iti nakitatayon, saan laeng a ti ad-adu  nga apit ken nasaysayaat a pannakaiwaras ti taraon ti mangibanag kadagita a namnama. Kasapulan ti sapasap a kinahustisia ken ti awanan agum a pannakaseknan iti sabsabali. Ngem dagitoy a natan-ok a kababalin ket saan a kadawyan iti moderno a komersialismo.

Posible kadi a maikkat dagita a nagdakkel a lapped a kas iti kinaagum, kinapanglaw, panagrurupak, ken ti panagimbubukodan tapno maikkat ti malnutrision ditoy daga? Wenno imposible kadi daytoy nga arapaap?

Ti Kakaisuna a Pudno a Solusion

Sigun iti Biblia, ditay koma masdaaw kadagiti kangrunaan a parikut a pakaigapuan iti malnutrision. Kuna ti Sao ti Dios: “Kadagiti maudi nga aldaw dumtengto dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan. Ta dagiti tattao managayatdanto iti bagbagida, managayat iti kuarta, . . . awanan nainkasigudan a panagayat, saan a sidadaan iti aniaman a tulagan, . . . awanan panagayat iti kinaimbag, . . . nga addaanda iti langa ti nadiosan a debosion ngem libakenda ti pannakabalin dayta.”​—2 Timoteo 3:1-5.

Kabaelan ngata ti sangatauan a pukawen dagita a nakairuaman a kababalin nga awan ti tulong ti Dios? Kasla imposible, saan kadi? Nalabit napaliiwmo a no dadduma, nasayaat ti panggep dagiti mangiturturay maipapan kadagiti parikut ti tattao iti kagimongan, ngem ti panagimbubukodan, panagayat iti kuarta, ken ti kinaimperpekto ti dadduma lapdan ken pagbalinenna nga awan ti mamaay uray dagiti napudno unay a panangikagumaan.​—Jeremias 10:23.

Nupay kasta, saan nga imposible ti solusion. Ikari ti Biblia a ti Pagarian ti Dios pagpatinggaennanto ti parikut iti kinaawan hustisia agraman ti dadduma pay a parikut a mangparparigat ita iti sangatauan.

Kastoy ti nagsayaat a namnama nga ituktukon ti Isaias 9:6-7 kadatayo: “Adda maysa nga ubing a nayanak kadatayo, adda maysa nga anak a lalaki a naited kadatayo; ket ti naprinsipean a panagturay maiparabawto iti abagana. Ket mapanagananto iti Nakaskasdaaw a Manangbalakad, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama, Prinsipe ti Kappia. Ti kinaruay ti naprinsipean a panagturay ken ti kappia awanto ti ngudona, iti trono ni David ken iti pagarianna tapno ipasdek a sititibker dayta ken tapno taginayonen dayta babaen ti kinahustisia ken babaen ti kinalinteg, manipud itan ken agingga iti tiempo a di nakedngan. Ti mismo a regta ni Jehova ti buybuyot aramidennanto daytoy.”

Daytoy met laeng ti Pagarian nga ikarkararag dagiti tattao no ikararagda ti Kararag ti Apo ken kunaenda iti Dios, “Umay koma ti pagariam.” (Mateo 6:9, 10) Paliiwem a dinakamat ni Isaias a “ti mismo a regta ni Jehova ti buybuyot aramidennanto daytoy.” Wen, interesado unay ni Jehova a Dios a mangipaay kadagiti kasapulan ti tattao. Diniseniona daytoy daga a mangpataud iti umdas a taraon para iti amin.

Kastoy ti kuna ti Salmo 65:9-13 maipapan kenkuana: “Inturongmo ti asikasom iti daga, tapno maipaayam iti naruay; pabaknangem iti kasta unay. Ti waig manipud iti Dios napno iti danum. Isaganam ti bukbukelda, ta kasta ti panangisaganam iti daga. Adda panangsellep kadagiti gulisna, panangpatad kadagiti bingkolna; babaen kadagiti naruay nga arbis paluknengem dayta; bendisionam dagiti mismo a tarubongna. . . . Dagiti pagaraban nakawesanda kadagiti arban, ket dagiti met laeng nababa a tanap mabalkut iti bukel.”

Wen, ti Namarsua a ni Jehova, ti kasayaatan a manangipaay iti sangatauan. Isu “Daydiay mangmangted iti taraon iti isuamin a lasag: ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan.”​—Salmo 136:25.

Makapagtalektayo nga amin a tattao ket aywananto ti Pagarian ti Dios nga iturayan ni Kristo. Kas kunaen ti Biblia, “maaddanto ti naruay a bukbukel iti daga; iti tapaw dagiti bantay addanto ti panaglaplapusanan.” Ngem addanto met agpapada a panagiwaras, ta ni “[Jesu-Kristo] ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong ken daydiay naparigatan ken siasinoman nga awanan katulongan. . . . Dagiti kararua dagidiay napanglaw isalakannanto.” (Salmo 72:12, 13, 16) Isu a pakirdem ti nakemmo! Daytoy “di madmadlaw a pakarigatan” dandanin marisut a mamimpinsan.

[Blurb iti panid 11]

“Iti teoria, mabalin a mapukaw ti bisin ken malnutrision. Adda dagiti pamay-an. Ti karit ket agpannuray iti . . . agkaykaysa a panagtignay ti intero a nasion ken sabsabali a nasion.”​—World Health Organization

 [Ladawan iti panid 10]