Panagkammet

BABAEN TI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY GHANA

ADU a tattao ti agus-usar iti kutsilio, tinidor, ken kutsara no manganda iti naiimas a taraon. Dua met a chopstick ti us-usaren ti dadduma, kas kadagidiay dimmakkel iti Daya. Nupay kasta, addada taraon a kunaen ti dadduma a naim-imas no makammet. Panunotem laengen ti barbecue a paragpag, nadumaduma a paset ti manok, mamon, lumpia, ken taco.

Ngem ti sopas ngay? Kammetem kadi? ‘Imposible!’ nalabit kunam. ‘Napudot ken napalet, ken saan a makammet.’ Iti adu a pagilian iti Africa, naruam dagiti tattao a mangkammet iti sopas kas iti panag-chopstick dagiti taga Asia. Palubosandakami a mangisuro kadakayo iti putahe dagiti taga Ghana ken ti nakaay-ayat a kapadasan iti panagkammet.

Fufu ken Sopas a Nagiling a Mani

Ti fufu ket naaramid babaen ti panangilingta iti dippig a saba, ken kamoteng-kahoy​—a maawagan met iti manioc​—maysa a mula nga addaan bagas a pannakaramutna, a maimulmula iti amin a pagilian iti tropiko. Maukisan, mabugguan, ken mailingta ti dippig ken kamoteng-kahoy agingga a lumuknengda. Inton maatianan, malebbek dagitoy babaen iti al-o ken alsong. No napaglaokdan a naimbag ken nagbalinen a linubian, maaramid dagitoy a bolabola.

Ti sopas a nagiling a mani ket naaramid iti nagiling a mani, karne wenno ikan, kamatis, sibuyas, sili, ken dadduma pay a rekado. Ti karne wenno ikan ket maisalapusop ken marekaduan. Kalpasanna, madanuman ken mainayon ti nagiling a mani. Mapaglalaok dagiti nateng ken mainayon iti sopas sa makiwar ken maluto a naimbag ti amin a ramen. Kalpasanna, maikabil iti malukong ti bolabola a fufu, sa mabukbokan iti sopas a nagiling a mani.

 Ti Pamay-an iti Pannangan

Ita ta naidasaren kenka daytoy naimas a putahe, kasanom a kammeten? Bueno, umiso laeng a pamay-an ti kasapulan.

Umuna siempre ket bugguam dagiti imam. Kalpasanna, itanebmo iti sopas dagiti ramay ti kannawan nga imam. Ngem agannadka! No dika naruam, mabalin a masinitka no napudot unay!

Ita, mangkammetka iti sumagmamano a fufu. Usarem ti tangan, tammudom, pattungagan, ken ti pasiraw-atmo. Pagtalinaedem a nakataneb ti fufu iti sopas ken medio pislem iti tanganmo tapno lumnek bassit ket makaagsep iti sopas.

Kalpasanna, aonemon. Bayat nga isaksakmolmo, isubom dagiti ramaymo ngem siguraduem a kanayon a nangatngato ti pungupunguam ngem kadagiti ramaymo. Iti kasta masiguradom a saan nga agayus ti sopas iti takiagmo agingga iti sikom.

Medio agrukobka, ken inton naisakmolmon, usarem ti pattungagan ken pasiraw-atmo a mangiduron tapno maalimonmo ti fufu ken maigupmo ti sopas. Im-imasem, ngem  agannadka manen. Ita, nalabit a nasken nga iturturedmo ti nagasang a sili iti ngiwatmo, ta masansan a nagasang ti putahe dagiti taga Ghana!

Masapul nga ulit-ulitem daytoy a pamay-an agingga a maibusmo ti amin a fufu. Kanem ti dadduma pay a ramen, kas kadagiti nagerret a karne, a naisina manipud iti fufu. Ket no adda pay nabati a sopas, mabalinmo nga usaren ti imam a mangibus iti dayta.

Ti Kapadasan

Sigun iti dadduma a taga Ghana, kayatda nga usaren ti lima a kangrunaan a sentidoda iti pannangan. Mangngeg ken maangotmo ti taraon no malutluto dayta. Makitam ken maramanam bayat a mangmanganka. Ngem tapno mausarmo ti maikalima a sentidom, masapul a sagidem ken riknaem dayta.

Aniaman a kasasaad ti nagtaudam, masiguradom a ti Namarsua kadatayo a ni Jehova a Dios ket interesado iti “amin a kita ti tattao.” (1 Timoteo 2:4) Dayta ti makagapu nga adda makapainteres a kinanadumaduma dagiti kostumbre ti sangatauan. Ket uray no saanka a naruam nga agkammet iti sopas, nalabit matakuatamto a nakaay-ayat a kapadasan dayta.