Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Apay a Nagbalinak nga Ampon?

“Kaasping dayta ti panagbiag a permanente a baldado. Dayta ti sakit ti puso a saan a maagasan.”​—Robert.

KASTA ti panangdeskribir ti maysa a lalaki iti biagna idi naipaampon kalpasan a naipasngay. Kinunana pay: “Dandani inaldaw nga il-iliwek a masungbatan dagiti saludsod a kas iti, Siasino ti pudno a pamiliak? Pagnanaedanda? Apay a binaybay-andak?”

Maladingitan ni Chantial, a maysa nga ampon ti tatangna, ta dina ammo no siasino dagiti pudno nga apongna. Kunana: “Panagriknak ket pinaidamandak agsipud ta diak makalangen dagiti ikit, uliteg, ken kakasinsinko.” Saan nga amin nga ampon ket makarikna iti kastoy. Ngem kasta ti dadduma. Apay?

Pakaigapuan ti Panagpungtot

Sigurado a maladingitan ti maysa nga ubing no maammuanna a naisina kadagiti pudno a dadakkelna. Kastoy ti kinuna ni Catrina, maysa nga ampon sipud pay kinaubingna: “Problemak ti kinamanagpungpungtotko agsipud ta diak maawatan no apay nga impaamponnak ti pudno nga inak. Panagriknak ket binaybay-annak agsipud ta naalasak ken dinak ay-ayaten. No inikkannak la koma iti gundaway, ammok a maipagpannakkelnak. Kada malagipko ti pudno nga inak, ad-adda laeng a makapungtotak.”

Nariribuk met unay ti relasion ni Catrina kadagiti nangampon kenkuana. “Pagarupek no insinadak dagiti nangampon kaniak manipud iti pudno nga inak,” kinunana. “Dayta ti gapuna nga impapasko ti pungtotko kadakuada.” Wen, makapapungtot no dadduma ti pannakaipaampon.

Mabalin a napeggad ti kasta a pungtot. No dadduma, kas iti kasasaad ni Catrina, nalabit di umiso ti panangipapasmo wenno pangipapasam iti pungtotmo. Mamalakad ti Biblia: “Baybay-am ti unget ket panawam ti pungtot.” (Salmo 37:8)  Kasano a maaramidmo dayta? Bueno, kunaen met ti Sao ti Dios: “Ti pannakatarus ti maysa a tao pudno unay a pabannayatenna ti ungetna.” (Proverbio 19:11) No tarusam ti mismo a kasasaadmo, mabalin a makatulong dayta kenka tapno bumaaw ti pungtotmo. Kasano a kasta?

Panangatur Kadagiti Di Umiso a Pagarup

Matulongannaka ti panangtarus kadagiti pagarup a mabalin a mangrubrubrob iti pungtotmo. Kas pagarigan, no maysaka nga ampon, pagarupem aya nga impaampondaka dagiti pudno a dadakkelmo agsipud ta saanka a makaay-ayo? Kasta idi ti panagrikna ni Catrina. Ngem kanayon aya a kasta ti makagapu? Mabalin nga imposible a maammuam ti makagapu nga impaampondaka dagiti dadakkelmo, ngem adda dagiti naimbag a rason nga iwaksim dagita a di umiso a pagarup. Ngamin, apay aya a masansan nga ipaampon ti nagannak dagiti annakda? Masansan a mariknada nga awanen sabali a pagpilianda.

Usigem ti napasamak ken ni Moises. Ti salaysay ti Biblia iti Exodo kapitulo 2 ibagana kadatayo nga idi imbilin ti Faraon iti Egipto a maikisap ti amin nga Israelita nga ubbing a lallaki, tallo a bulan nga inlemmeng ni Jocabed ti maladagana a ni Moises. Kamaudiananna, dinan mabalin nga ilemmeng, ngem dina maitured a makita a mapapatay ti anakna. Gapu ta ‘saannan a mailemmeng, iti kasta inyalaanna iti daong a papiro ket kinalupkopanna iti bitumen ken galagala ket inkabilna ti ubing iti dayta ket inkabilna dayta iti tengnga dagiti runo idiay igid ti karayan Nilo.’​—Exodo 2:3.

Sigurado a nasakit unay ti nakemna idi binaybay-anna ti anakna iti kastoy a pamay-an. Ngem adda aya pagpilianna? Inaramidna ti impagarupna a kasayaatan gaput’ panagayatna iti anakna. Makapainteres ta nagbantay ti anakna a babai iti asideg ket nagtalinaed sadiay agingga a nakitana nga adda nangala a sitatalged iti maladaga nga adingna. Mabalin nga inaramidna dayta gaput’ kiddaw ti madanagan idi a nanangna.

Siempre, saan nga amin a naipaampon ket gapu kadagita a nasaem a kasasaad a rumbeng a maipamuspusan a dagus, ngem dagiti motibo ket masansan a kaasping dayta. Kuna ni Robert: “Maysa a balasang nga ina ni nanangko. No padakkelennak, marigatan unay ti sangakabbalayanna, gapu ta adda pay dadduma nga annak iti pamilia. Mabalin nga inrasonna a ti kasayaatan ket ipaamponnak.”

Ipapantayon nga adu ti makagapu a maipaampon dagiti annak iti dadduma a pamilia. Ngem kas iyilustrar dagitoy a pagarigan, saan a kanayon a gapu ta kagura ti ina ti anakna wenno adda  ngamin nakitana a depekto ti anakna. Iti kaaduan a kasasaad, patien la ketdi ti ina a nasaysayaat ti pagbanagan ti anakna no padakkelen ti sabali a pamilia.

Ti Kinapateg ti Pannakarikna nga Ay-ayatendaka

Mabalin a makatulong pay kenka ti pannakatarus iti makagapu nga impaampondaka. Amirisem manen ti napasamak ken ni Moises. Idi agangay, “innala ti anak a babai ni Faraon ket pinadakkelna a kas bukodna nga anak.” (Aramid 7:21) Ania ti nangtignay iti anak a babai ni Faraon tapno salaknibanna ti ubing nga ammona a maysa kadagiti nakondenar a Hebreo? “Adtoy ti ubing a lalaki agsangsangit,” kuna ti Biblia. “Iti kasta nakarikna iti panangngaasi kenkuana.” (Exodo 2:6) Wen, naampon ni Moises gapu iti ayat, saan ketdi a gapu iti gura wenno pannakaipuera.

Maamiris ti adu nga ampon a saan laeng a basta binaybay-an ida dagiti pudno a dadakkelda​—nupay kasta ti masansan a mapaspasamak kadagitoy nga aldaw ​—no di ket impanda ida iti ahensia nga agay-aywan kadagiti ubbing tapno masigurado a nasayaat ti pannakaaywanda. Ket dayta ti gapuna a naamponda gapu ta adda agay-ayat ken situtulok nga agaywan kadakuada. Saan ngata a kasta met ti napasamak kenka? No ti ayat nga impakitada kenka ti kangrunaan a panunotem ket apresiarem dayta, mabalin a dayta ti makatulong tapno maep-ep ti sakit ti nakemmo.

Kanayonanna, mabalin nga adda pay dadduma nga agay-ayat kenka malaksid iti pamilia a nangampon kenka. No maysaka a miembro ti kongregasion Kristiano, mabalin a matagiragsakmo ti maaddaan iti adu a naespirituan nga inna, amma, ken kakabsat a mangay-ayat kenka. (Marcos 10:29-30) Dagiti Kristiano a panglakayen ket “agbalinto a kas paglemmengan a lugar manipud iti angin ken lugar a pakaitalimengan manipud iti natutudo a bagyo, kas barbaresbes ti danum iti awanan danum a pagilian, kas salinong ti maysa a nadagsen a napasdok a bato iti napaksuyan a daga.” (Isaias 32:2) Dika bumdeng nga agpatulong kadagiti nataengan a padam a Kristiano ken mangipeksa kadakuada. Ipakaammom kadakuada ti adda iti panunotmo ken pusom.

Patien ni Robert a napateg ti panagbalin a nasinged iti kongregasion Kristiano. Kastoy ti aminenna: “Mariknak pay laeng nga adda kurang. Nupay kasta, ti ayat ti naespirituan a pamiliak ti makatulong kaniak a mangpanunot a saan unay a nasaem dayta.”

Makapagballigika

No kasta, iwaksim ti di umiso a pagarup ken ti negatibo a panagpampanunotmo. Karaman iti dayta ti pagarup a mabalin a saankan nga agballigi gapu ta maysaka nga ampon. Talaga a makapaupay unay ti kasta a negatibo a kapanunotan! (Proverbio 24:10) Malaksid, awan ti pudno a nakaibasaranda.

Laglagipem nga inaprobetsar ni Moises ti amin a gundaway a naited kenkuana. Kuna ti Biblia: “Gapu itoy nasursuruan ni Moises iti isuamin a kinasirib dagiti taga Egipto. Iti kinapudnona, mannakabalin idi iti sasao ken ar-aramidna.” (Aramid 7:22) Napatpateg pay, nanggun-od ni Moises iti naespirituan a pannursuro​—nga uray la a nagbalin a naan-anay a pudno kenkuana ti nailangitan nga Amana a ni Jehova. (Hebreo 11:27) Nagballigi kadi iti biag?

Bueno, nagbalin ni Moises idi agangay a lider ti nabileg a nasion a buklen ti nalabit tallo a milion wenno nasursurok pay. Nagbalin a mammadto, ukom, komander, historiador, manangibabaet iti Linteg ti tulag, ken mannurat iti immuna a lima a libro ti Biblia. Isu pay ti ibaga ti kaaduan a nagsurat iti libro a Job ken Salmo 90. Wen, nagbiag ni Moises a naballigi unay. Kas kenkuana, adu nga ampon ti mabalin met nga agballigi ket mabalin nga agballigikanto.

Sibaballigi a nakapadakkel ni Robert iti dua nga annak ken agserserbi itan kas maysa a panglakayen iti kongregasion Kristiano. Iti pananglagipna iti adu a tawen a panagbalinna nga ampon, kunana: “Nasursurok a di rumbeng a sangkapanunotko dagiti saankon a maatur no di ket agyamanak kadagiti sagsagrapek a bendision.”

No makipagnanaedka iti pannakaama ken pannakainam wenno adda pamilia a nangampon kenka, mabalin a makapanunotka iti dakes no dadduma. Ngem ikagumaam a sukatan dagitoy iti naimbag a kapanunotan. Ikari ti Filipos 4:8, 9 a ‘ti Dios ti talna addanto kenka’ no “itultuloymo nga utoben” dagiti banag a makaay-ayo iti Dios. Ngem ania ngay ti dadduma pay a praktikal a pamay-an tapno agballigika bayat a makipagnanaedka kadagiti nangampon kenka? Addanto artikulo iti masanguanan iti daytoy a serye a mangsungbat iti dayta a saludsod.

[Dagiti Ladawan iti panid 26]

Ti panagbalinmo nga ampon ket ebidensia nga adda mangay-ayat kenka isu a pinagbalinnaka a paset ti pamiliana ken ipatpategnaka