No Maipateg ti Panagubing

TI NASAYAAT a panagubing ket agpannuray unay iti nasayaat a panangaywan dagiti nagannak. Ngem ania ti iraman ti nasayaat a panangaywan dagiti nagannak? Nalabit nakangngegkayon iti balakad mainaig iti daytoy a banag. Mangipaayka iti tiempo kadagiti annakmo. Umimdengka kadakuada. Naan-anay nga iwanwanmo ida. Makipagrikna, makipagrag-o, ken makipagladingitka kadakuada. Agbalinka a pudno a gayyemda ngem silalagip iti autoridadmo kas nagannak. Siempre, dagiti kasta a gagangay a singasing a prinsipio tulonganna dagiti nagannak a mangaramid a naimbag iti trabahoda. Ngem adda pay kangrunaan ken napatpateg a masapul nga ipangpangruna.

Napaneknekan ti minilion a nagannak iti intero a lubong a ti panangsurotda kadagiti prinsipio ti Biblia isu ti tulbek iti nasasayaat a panangaywan. Apay? Agsipud ta ti masirib nga autor ti Biblia, ni Jehova a Dios, ti namunganay iti urnos ti pamilia. (Genesis 1:27, 28; 2:18-24; Efeso 3:15) Manamnama ngarud a ti naipaltiing a Saona ti kasayaatan a pakasarakan iti giya iti panangpadakkel iti anak. Ngem kasano a makaisuro ti daan a libro a kas iti Biblia no mainaig iti pagannayasan ita a nasapa nga agmataengan dagiti annak? Usigentayo ti sumagmamano a Nainkasuratan a prinsipio nga agaplikar.

“Maitunos iti Panagaddang Dagiti Ubbing”

Ni Jacob nga anak ni Isaac ket ama ti nasurok a sangadosena nga ubbing. Inrekord ti Biblia dagiti nainsiriban a saona maipapan iti panagdaliasat ti pamiliana: “Dagiti ubbing nalamida . . . Ti apok [ni Esau, inauna a kabsat ni Jacob], pangngaasim, lumasat koma nga umun-una iti adipenna, ngem siak itultuloyko koma ti panagbaniaga nga agin-inayadak . . . maitunos iti panagaddang dagiti ubbing.”​—Genesis 33:13, 14.

Ammo ni Jacob a basbassit ti kabaelan dagiti ubbing ngem kadagiti nataengan. “Nalamida”​—basbassit, nakapkapuy, ken dakdakkel ti pakasapulanda ngem kadagiti nataengan. Imbes a karintarenna dagiti annakna a kas iti kapartak ti panagaddangna, nagdaliasat a kas iti kapartakda. Babaen daytoy, inyanninawna ti sirib nga impakita ti Dios kadagiti annakna a tattao. Ammo ti nailangitan nga Amatayo dagiti limitasiontayo. Saanna a namnamaen ti ditay kabaelan nga aramiden.​—Salmo 103:13, 14.

Uray ti dadduma a parsua nga animal iyanninawda ti kasta a sirib, agsipud ta ti Dios inaramidna ida a “nainkasigudan a masirib.” (Proverbio 30:24) Kas pagarigan, napaliiw dagiti naturalista a ti maysa a pangen dagiti elepante sangsangkamaysa a makidanggayda iti maysa nga urbon nga elepante iti tengngada, a magmagnada a siiinayad agingga a kabaelan ti urbon ti makigiddan.

Dadduma a paset ti kagimongan ita dida sursuroten  ti nadiosan a sirib. Ngem di rumbeng nga aramidem met ti kasta. Dimo liplipatan a “nalami” ti anakmo​—a di makabael a mangibaklay kadagiti trabaho ken annongen dagiti nataengan. Kas pagarigan, no maysaka nga agsolsolo a nagannak nga addaan iti narikut a personal a problema, dimo ibagbaga dayta iti anakmo. Imbes ketdi, asitgam ti maysa a nataengan a gayyem a makatulong kenka a mangrisut a sibaballigi iti parikut​—no mabalbalin daydiay makatulong kenka a mangyaplikar iti nainsiriban a balakad ti Biblia.​—Proverbio 17:17.

Umasping iti dayta, dimo aramiden a problematiko, narikut, wenno organisado unay ti panagbiag ti anakmo, a naan-anay a mapaidaman kadagiti pagragsakanna kas ubing. Mangikeddengka iti kapartak a maitutop iti anakmo, saan a kas iti mangikuspil a kapartak ti lubong ita. Sisisirib nga ibalbalakad ti Biblia: “Saankayo nga agpasukog iti lubong iti aglawlawyo.”​—Roma 12:2, Phillips.

“Ta iti Tunggal Banag Adda Naituding a Tiempo”

Kuna ti maysa pay a nainsiriban a prinsipio iti Biblia: “Ta iti tunggal banag adda naituding a tiempo, ti mismo a tiempo iti tunggal aramid iti baba ti langlangit.” Siempre, adda tiempo ti panagtrabaho. Adu ti trabahuen dagiti annak​—agraman ti panageskuela, inaldaw a trabaho iti pagtaengan, ken dagiti naespirituan nga aktibidad. Ngem kuna ti isu met laeng a teksto iti Biblia nga adda met “tiempo ti panagkatawa” ken “tiempo ti panaglagtolagto.”​—Eclesiastes 3:1, 4.

Kasapulan la unay dagiti ubbing ti agay-ayam, agkatawa ken mangibulos iti pigsada iti kalkalainganna a nawaya a pamay-an. Awanen panawenda nga agay-ayam no mausar amin a wayada iti panageskuela, kadagiti aktibidad kalpasan ti eskuela, ken iti dadduma pay a nadagsen nga annongen. Dayta ti nalabit mangrurod ken mangupay pay ketdi kadakuada.​—Colosas 3:21.

Utobem no kasano nga iyaplikar ti nadakamat a prinsipio iti Biblia iti dadduma pay a pamay-an. Kas pagarigan, yantangay adda tiempo para iti tunggal banag, saan aya nga ipasimudaag dayta a ti panagdakkel ket tiempo ti kinaubing? Mabalin a wen ti sungbatmo, ngem nalabit saan a kanayon nga umanamong dagiti annakmo. Masansan a kayat dagiti babassit nga ubbing a tuladen ti ar-aramiden dagiti nataengan. Kas pagarigan, dagiti babbalasitang mabalin a maguyugoyda nga agkawes  ken mangurnos iti bagbagida a kasla balasang. Ad-adda nga agtignayda a kasla nataengan no bumabbaro wenno bumabbalasangdan.

Dagiti masirib a nagannak makitada ti peggad iti kasta a pagannayasan. Kadagiti dadduma nga anunsio ken paglinglingayan iti daytoy agrakrakaya a lubong, maipabuya dagiti ubbing a kas ammodan ti sekso ken agtignayda a kasla nataengandan. Gagangay unayen kadagiti ubbing ti panagkolorete, panangisuot iti alahas, ken panagkawes iti makagargari. Ngem apay a pagbalinen nga ad-adda a makagargari ti langa dagiti ubbing kadagiti rinuker a tattao nga agtarigagay a manggundaway kadakuada? Babaen ti panangtulong kadagiti annak nga agkawes iti wagas a maitutop iti edadda, iyap-aplikar dagiti nagannak ti sabali pay a prinsipio iti Biblia: “Daydiay nasaldet a nakakita iti didigra aglemmeng.”​—Proverbio 27:12.

Adtoy ti sabali pay a pagarigan: Ti panangipalubos nga ipangpangruna ti anak ti isports ket mabalin a mangiturong iti di natimbeng a panagbiag, kasasaad nga awanen ti naituding a tiempo para iti tunggal banag. Nainsiriban nga idagdagadag ti Biblia: “Ti panagsanay iti bagi bassit ti maigunggonana; ngem ti nadiosan a debosion makagunggona iti amin a bambanag, ta addaan kari a biag itan ken daydiay nga umay.”​—1 Timoteo 4:8.

Dimo ipalubos a maaddaan dagiti annakmo iti mentalidad a ti “panangabak isu ti kapatgan.” Adu a nagannak ti mangikkat iti ragsak manipud iti isports ken ay-ayam babaen ti panangdagdagda kadagiti annakda a siiinget a makikompetensia ken mangabak aniaman dagiti ibungana. Dayta ti gapuna nga adda dagiti ubbing a mapilitan nga agsaur wenno mangdangran pay ketdi kadagiti kaay-ayamda tapno mangabakda. Sigurado nga awan pulos mamaayna ti panangabak no kasta ti ibungana!

Panagsursuro nga Agteppel

Masansan a saan a kaskarina a mabigbig dagiti ubbing nga adda tiempo ti tunggal banag. Dida makaur-uray no adda kayatda. Kimmaro daytoy gapu iti kagimongan ti tattao a determinado a mangpennek a dagus iti tarigagayda. Ti media iti panaglinglingay masansan nga iparipiripna ti kastoy a mensahe, “Alaem ti kayatmo ken alaem itan!”

Dika agpaimpluensia kadagiti kasta a kapanunotan babaen ti panangpanuynoy ken panangitedmo iti amin a kayat dagiti annakmo. “Ti abilidad a mangitantan iti panagpennek ket maysa a napateg nga aspeto ti emosional a kinasaririt,” kuna ti libro a The Child and the Machine. “Ti disiplina iti bagi ken sosial a panagtutunos ket nabileg a mangsumra iti umad-adu a kinaranggas a mapaspasamak kadagiti ubbing iti uneg ken ruar ti eskuelaan.” Naglaon ti Biblia iti kastoy a makatulong a prinsipio: “No ti maysa pampanuynoyanna ti adipenna manipud pay kinaagtutubo, iti maud-udi a panagbiagna isu agbalinto pay nga awanan panagyaman.” (Proverbio 29:21) Nupay direkta a mainaig ti bersikulo iti panangtrato kadagiti agtutubo nga adipen, napaneknekan ti adu a nagannak a makagunggona unay kadagiti annakda ti kasta a prinsipio.

Kasapulan unay a magun-odan dagiti annak ti dinakamat ti Biblia a “disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Ti naayat a panangdisiplina matulonganna dagiti annak a mangpatanor kadagiti galad a kas iti panagteppel ken kinaanus. Dagitoy a galad ti tumulong kadakuada nga agbalin a naragsak ken naballigi iti intero a panagbiagda.

Inton Agpatingga ti Amin a Peggad iti Panagubing

Ngem mabalin a maisaludsodmo, ‘Ti kadi masirib, naayat a Dios a nangipaltiing kadagitoy a makatulong a prinsipio talaga a pinanggepna nga agbalin a kastoy ti kasasaad ti lubong? Pinanggepna kadi a dumakkel dagiti ubbing iti lubong a masansan nga ad-adda a napeggad imbes a natalged?’ Mabalin a maliwliwaka a makaammo a ni Jehova a Dios ken ti Anakna, ni Kristo Jesus, addaanda iti nadungngo a panagayat iti sangatauan, a pakairamanan dagiti ubbing iti amin nga edad. Iti saanen a mabayag, ikkatennanto ditoy daga ti amin a kinadakes.​—Salmo 37:10, 11.

Kayatmo kadi a mailadawan a nasaksakbay dayta a natalna, naragsak a tiempo? Iladawam iti panunotmo daytoy nga eksena, kas nakaay-ayat a nadeskribir iti Biblia: “Ti lobo pudno a makipagtaengto iti apagbiit iti kalakian a kordero, ket iti urbon a kalding makikaiddanto a mismo ti leopardo, ket ti kigaw a baka ken ti burboran a bumaro a leon ken ti napalukmeg nga animal sangsangkamaysada; ket maysa a bassit nga ubing laeng ti mamangulonto kadakuada.” (Isaias 11:6) Iti lubong a masansan a siuulpit a mangdaddadael iti panagubing wenno awanan asi a mangdagdagdag iti dayta, anian a makaliwliwa a maammuan nga ikarkari ti Dios ti kasta a naraniag a masanguanan agpaay iti sangatauan ditoy daga! Nabatad, panggep ti Namarsua a saan a mapaidaman wenno nasapa nga agmataengan dagiti ubbing, no di ket mapennek ken maipateg ti panagubingda.

[Ladawan iti panid 8]

Imbes a padagsenam ti anakmo kadagiti problemam, makisaritaka iti padam a nataengan

[Ladawan iti panid 8, 9]

Kasapulan dagiti ubbing ti agay-ayam