No Mapaidaman Dagiti Ubbing

“Ti panagubing ket kangrunaan a natauan a kalintegan dagiti ubbing.”​—“The Hurried Child.”

MABALIN nga umanamongka a rumbeng a matagiragsak ti amin nga ubbing ti nawaya ken inosente a panagubing. Nupay kasta, nakalkaldaang ta adu nga ubbing ti mapapaidaman iti kasta a panagubing. Panunotem laengen ti pannakarpuog ti arapaap ti rinibu, nalabit minilion, nga ubbing a nagbalin a biktima ti gubat. Panunotem met dagiti ubbing a nadadael ti biagda gapu iti pannakatagabo wenno pannakaabusoda.

Para iti kaaduan kadatayo, narigat a panunoten no ania ti rikna ti maysa nga ubing a napilitan nga agnaed kadagiti lansangan gapu ta mariknana a nataltalged sadiay ngem no adda iti pagtaengan. No kaano a kasapulanda ti amin nga ayat ken pannalaknib a magun-odanda, masapul a sursuruen dagita nga ubbing a salakniban ti bagbagida tapno saan ida a ranggasan dagiti mananggundaway a tattao. Kadagitoy nariribuk a tiempotayo, masansan nga agsagaba dagiti ubbing.

“No Ubingak Pay la Koma”

Idi ubing pay, narigat ti kasasaad ni Carmen, nga agtawen itan iti 22. * Napilitanda ken ni manangna nga agnaed kadagiti lansangan tapno maliklikanda ti panangabuso ni tatangda ken gapu ta binaybay-an ida ni nanangda. Nupay napeggad ti kasta a panagbiag, agpada a naliklikanda ti dadduma kadagiti palab-og a pakaisagmakan ti nagadu a nagtalaw nga agtutubo.

Ngem maladingitan latta ni Carmen gapu ta saanna a natagiragsak ti panagubingna. Dina pay ketdi napuotan dayta. “Agtawenak itan iti 22 ngem diak man la napuotan a nagubingak,” maldaangan a kinunana. “Addaanakon iti asawa ken anak, ngem il-iliwek nga aramiden ti ar-aramiden dagiti ubbing, kas ti panagay-ayam kadagiti munieka. Kayatko a marikna ti ayat ken arakup dagiti nagannak. No ubingak pay la koma.”

Adu nga ubbing ti agsagsagaba a kas ken ni Carmen ken ni manangna. Agnanaedda kadagiti lansangan, isu a saanda a matagiragsak ti panagubingda. Adu kadagitoy ti agar-aramid iti krimen tapno adda pagbiagda. Ipakita ti damdamag ken dagiti estadistika a mairamraman dagiti agtutubo iti krimen uray no nakaub-ubingda pay. Adda pay mangpakpakaro iti dayta a problema: Adu a babbalasitang ti nagbalinen nga inna idinto ta talaga nga ubbingda pay laeng.

Di Madmadlaw a Parikut ti Kagimongan

Di pakasdaawan nga umad-adu dagiti ubbing nga ay-aywanan dagiti saan a pudno a dadakkelda. Impadamag ti maysa nga editorial a naipablaak iti periodiko a Weekend Australian: “Ditay mapupuotan ti panagadu dagiti ubbing nga ay-aywanan dagiti sabali a tattao. Umad-adu dagiti mabaybay-an nga ubbing a naggapu kadagiti nasinasina ken narakrak a pamilia.” Kinuna pay dayta a periodiko: “Ti dadduma nga ubbing nga ay-aywanan dagiti sabali a tattao ket saanda a pulos makalangen iti sumagmamano a bulan, tawen pay ketdi, dagidiay mangas-asikaso iti kasasaadda. Adda met dagidiay  agsasabali ti agaywan kadakuada, a pulos a dida makasarak iti permanente a pagtaenganda.”

Naipadamag ti maipapan iti maysa a 13 ti tawenna a balasitang a naipan iti 97 a nagduduma a pagtaengan iti las-ud ti tallo a tawen​—a dagiti dadduma ket iti maysa laeng a rabii. Malaglagipna pay laeng ti nakaro a pannakabaybay-a ken kinaawan talged a napasaranna. Adu nga ubbing a kas kenkuana ti napaidaman.

Di ngarud pakasdaawan a madakdakamat ita dagiti eksperto ti kumarkaro a pannakabaybay-a dagiti ubbing. No maysaka nga ama wenno ina, mabalin a mapalpaliiwmo dagita a nakalkaldaang a kasasaad ket maikunam a nagasatka ta maipaayam dagiti annakmo iti pagtaengan ken kadagiti kasapulanda iti biag. Ngem adda sabali pay a peggad. Ditoy lubong ita, saan a kanayon a mapapaidaman dagiti ubbing iti panagubingda. No dadduma, nasapada laeng nga agmataengan. Kasano, ken ania dagiti epektona?

[Footnote]