Panangmatmat iti Lubong

Ti Supapak Dagiti Panggedan Kalpasan ti Klase

Umad-adu nga Aleman nga agtutubo ti makastrek kadagiti panggedan saan laeng a kabayatan ti bakasion no di ket kabayatan ti tawen ti panageskuela. “Iti intero a pagilian, adda promedio a nasurok a tallo nga oras iti makalawas nga agtrabaho ti di kumurang a kakatlo kadagiti ubbing nga agtawen iti 13 ken nasursurok,” kuna ti magasin a Der Spiegel. Iti Hesse nga estado ti Alemania, 50 agingga iti 80 a porsiento kadagiti adda iti maudi a tawen ti haiskul ti sumrek kadagiti saan a regular a panggedan. Manmano a nasken a tulongan dagitoy nga estudiante ti pamiliada iti pinansial. Imbes ketdi, kayatda laeng ti maaddaan kadagiti kabaruan a cell phone, mabigbigbig ti etiketada a kawes, ken kotse, ken kayatda met a marikna a kabaelandan a suportaran ti bagida gapu iti panggedanda. Ngem adda supapakna. “Manmano kadagiti agtutubo ti di agdungsa iti tugawna gapu iti napaut nga oras a panagtrabaho iti napalabas nga aldaw wenno uray pay iti parbangon,” kuna ti edukador a ni Thomas Müller. “Kayatda a sagrapen ti kinaluho itan imbes a maaddaanda iti edukasion a makatulong iti panagbiagda iti masanguanan.” Kinuna ti padana nga edukador a ni Knud Dittmann: “Apaman a nayugalin dagiti ubbing ti gumatang, kayatda lattan ti nababa a grado wenno agulitda pay ketdi nga ageskuela kas supapak ti pananggedda kalpasan ti klaseda.”

 Agpegpeggad Dagiti Bakes

“Malaksid no adda pamuspusan nga aramiden a dagus dagiti tattao, ti bakir a pagnanaedan dagiti bakes ket mapukawton iti 30 a tawen,” kuna ti Reuters a serbisio ti panagipadamag. Iti nabiit pay nga Earth Summit idiay Johannesburg, South Africa, kinuna dagiti opisial ti United Nations: “Kurang a 10 a porsiento iti nabatbati a pagnanaedan dagiti bakes iti Africa ti medio di maan-ano inton 2030 no agtultuloy ti kapartak ita ti pannakaaramid dagiti kalsada, kampo a pagminasan ken dadduma pay a panangpasayaat kadagiti imprastraktura.” Daytoy bumasbassit a pagnaedan ti makagapu a kellaat a bimmassit ti bilang dagiti bakes. Mapattapatta a 200,000 ti agdama a bilang dagiti chimpanzee, no idilig iti agarup 2,000,000 maysa a siglo ti napalabasen, ket adda sumagmamano laengen a ribu dagiti maawagan iti lowland gorilla ti nabatbati ken sumagmamano a gasut a mountain gorilla. Sigun iti Reuters, “isagsagana ti U.N. agraman dagiti managsirarak, dagiti maseknan iti pannakasalaknib iti aglawlaw, dagiti gobierno ken lokal nga umili dagiti plano a mangisubli iti dati a kasasaad iti agarup 24 a pagilian nga aduan iti bakes.”

Impluensiaan ti TV ti Panangmatmat ti Tattao iti Historia

“Ibilang dagiti Briton a ti ipapatay ni Diana, ti Prinsesa iti Wales, ti kalatakan a napasamak iti historia ti pagilian iti napalabas a 100 a tawen. Inartapanna pay ti panagbettak ti Maikadua a Gubat Sangalubongan wenno ti panangabak ti kalintegan dagiti babbai nga agbutos,” kuna ti The Times ti London. Idi naaramid ti surbey para iti History Channel, nakiddaw iti nasurok a 1,000 a tattao a pilienda no ania kadagiti sangapulo a pasamak ti kalatakan kadakuada iti historia ti Britania iti napalabas a 100 a tawen. Ti ipapatay ti prinsesa ti imbutos ti 22 a porsiento, 21 a porsiento ti nangibutos iti panangrugi ti maikadua a gubat sangalubongan, ket 15 a porsiento ti nangibutos iti kalintegan dagiti babbai nga agbutos. Idi napagsaludsodanda maipapan kadagiti pasamak iti lubong, 41 a porsiento ti nangpili kadagiti panangatake idi Setiembre 11, 19 a porsiento iti pannakatnag ti bomba atomika idiay Hiroshima, ket 11 a porsiento ti pannakarbek ti Berlin Wall. Kinuna ti The Times a para iti kaaduan a tattao, “ti historia ket ad-adda nga agpannuray iti kaudian a nabuyada iti telebision.”

Adda Aya Koneksion ti Diborsio iti Panagballigi nga Ageskuela?

Sigun iti nabiit pay a panagadal ti National Institute of Demographic Studies idiay Francia, saan unay a naballigi iti panageskuela dagiti annak ti nagannak a nagdiborsio ngem iti annak dagidiay di nagdiborsio, kuna ti Pranses a diario a Le Monde. Aniaman ti kasasaadda iti kagimongan ken kultura, adda promedio nga innem a bulan agingga iti makatawen a nasapsapa nga agsardeng nga ageskuela ti annak dagiti nagdiborsio kalpasan a nagtengdan ti kinanataengan ngem iti annak dagidiay di nagdiborsio. Uray kadagiti nabaknang a pamilia, a kaaduan kadagiti annak ti makapasa iti kaudian nga eksaminasionda iti haiskul, ti annak dagiti nagdiborsio ket mamindua ti posibilidadna a dida maturpos ti haiskul. Idiay Francia, agdiborsio ti 40 a porsiento kadagiti agassawa.

Ti Saan a Direkta a Panangdangran Dagiti Narkotiko

Kadagiti kallabes a bulan, lima a tattao ti natay idiay Peru kas direkta a resulta ti iyiinumda iti danum manipud kadagiti ubbog iti bakir a kontaminado gapu iti panagmula iti coca ken panagproseso iti cocaine, kuna ti periodiko ti Lima nga El Comercio. Kas mainayon iti dadduma pay a makasabidong a kemikal, maus-usar ti gas, sulfuric acid, ken ammonia iti panagpataud iti cocaine. “Dagitoy nga ipapatay ket gapu iti iyiinum iti danum manipud kadagiti ubbog wenno waig a pagibellengan dagiti negosiante iti droga iti makasabidong unay a kemikal a basurada,” kuna ti damag. Madangran uray dagiti kontra narkotiko a polis a mangkompiskar ken mangdadael kadagiti nalimed a laboratorio a pagaramidan kadagiti droga no maiggamanda dagiti makasabidong a basura. Adu met a dadduma pay a residente iti bakir ti “madaddadaelen ti lalaemda ket din maagasan dagitoy” gapu iti iyiinumda iti kontaminado a danum. “Nakalkaldaang ta di ammo ti adu kadagitoy a residente nga agpegpeggad ti kasasaad ti adu kadakuada,” kinuna ni Jonathan Jacobson iti U.S. Embassy’s Office of Antinarcotic Affairs, idiay Lima. “Di pagduaduaan a maap-apektaran uray dagiti tattao nga awan ti koneksionda iti panagmula wenno panagproseso iti coca.”

Dagiti Soft Drink iti Taraon Dagiti Mexicano

Ti Mexico ti sumaruno iti Estados Unidos a kaaduan ti inumenna iti lubong a naibotelia a soft drink. Karaman dagiti soft drink iti sangapulo a kangrunaan a gagangay a produkto iti taraon ti 60 a porsiento kadagiti pamilia a Mexicano, kuna ti diario a Reforma. Daytoy ti pagdanagan dagiti eksperto iti salun-at a kayatda a makita dagiti pamilia nga igatangda ti kuartada iti gatas, prutas, nateng, ken dadduma pay a taraon a napateg iti panagdakkel ken itatanor ti annak. Imbes ketdi, kaaduan a paset ti badyet ti pamilia ket maigatang iti produkto a “saan a mangipaay iti aniaman a sustansia iti bagi ken aduan iti karbohidrato, a paglukmegan laeng inton agangay,” kuna ti Reforma. Ti panagbukbok ti ngipen ken osteoporosis ti dadduma pay a makadangran nga epekto ti napalalo nga iyiinum iti soft drink, nangruna dagiti cola, sigun iti damag.

No Pakaruen Dagiti Pildoras ti Panagsakit ti Ulo

“Pattapattaen ti neurologo a ni Michael Anthony nga agingga iti 10 a porsiento kadagiti agsakit ti uloda ket gapu iti ‘aglablabes a panagusarda iti analgesic’ a para iti sakit ti ulo,” kuna ti The Daily Telegraph ti Sydney, Australia. “Imbes a linawas nga agsakit ti uloda, ti aglablabes a panagpannurayda iti agas a di maresetaan ket agresulta iti inaldaw a panagsakit ti ulo.” Naammuan ni Propesor Anthony, a kameng ti University of New South Wales nga “agkurang iti serotonin dagiti pasiente a sobra ti panagtomarda kadagiti tableta a para iti sakit ti ulo.” Ti serotonin ket maysa a substansia a manglapped iti ilalawa dagiti urat. “No bassit ti serotonin, umbal dagiti urat, isu nga agsakit ti ulo,” kinunana. Isingasing ni Anthony a dagiti addaan iti migraine ket agtomarda iti agas nga ireseta ti doktor imbes a dagiti di maresetaan, sana innayon: “No agtomar [dagiti pasiente] iti tableta [a pangep-ep iti ut-ot] iti nasurok a mamitlo iti makalawas, uray maysa a dosis a mamitlo iti makalawas, kumaro ti panagsakit ti uloda kalpasan laeng ti sumagmamano a bulan.”

Pangep-ep iti Panagbakuar a Nainaig iti Panaginaw

“Maipagarup nga agbakuar ti 70 agingga iti 80 a porsiento kadagiti masikog,” kuna ti periodiko a Sun-Herald ti Australia. No bumangonda iti agsapa, maulaw dagitoy agdadamo nga agsikog, a masansan a napakuyogan iti panagsarua. Karaman kadagiti maatap a makagapu iti daytoy a kasasaad ket ti iyaadu ti hormone a progesterone kabayatan ti panagsikog, a mabalin a mangpaadu unay iti naalsem a substansia ti tian. Kanayonanna, “gapu ta ad-adda a sensitibo ti panagangot dagiti masikog, ad-adda a maulawda.” Nupay awan pay ti sapasap nga agas ti panagbakuar a nainaig iti panagsikog, isingasing ti diario a liklikanda koma dagiti nabara a lugar, gapu ta ti bara ket mangpakaro iti pannakaulaw. Nasayaat met ti rumidep ken maaddaan iti umdas a turog, ken panagangot iti napisi a kalamansi. “Padasem ti mangan iti puro a cracker wenno namaga a cereal sakbay a maturogka. Kanayon nga agin-inayadka a bumangon,” intuloy ti periodiko. “Masansan nga agsaramsamka iti addaan protina.” Kinuna ti diario nga “adda pagimbagan ti panagbakuar a nainaig iti panaginaw. Sigun kadagiti nabiit pay a panagadal, manmano a maalisan dagiti inna a makapasar iti dayta.”