Ad-adu ti Naaramidanna Ngem iti Ninamnamana

“AMMOK a ti maestrok iti historia ket dina kayat dagiti Saksi ni Jehova, nupay diak ammo no apay,” kuna ti 17 ti tawenna a ni Rebekka a taga Alemania. Isu nga idi dinamag ti maestro no adda dagiti mayat nga agboluntario nga agpalawag iti sanguanan ti klase, nagkitakit ni Rebekka. Nupay kasta, inturturedna a kiniddaw kenkuana a ti pannakaidadanes dagiti Saksi ni Jehova iti sidong ti turay dagiti Nazi idi Gubat Sangalubongan II ti ipalawagna. Naragsakan ti maestro iti singasing.

Nagustuan ti klase ti imparang ni Rebekka, ket inawatda ti 44 a dagup dagiti magasin ken bokleta maipapan iti dayta a suheto. Kalpasanna, inted ni Rebekka iti maestrona ti sinirarakna a material, agraman ti adu a libro ken video nga insurat wenno inaramid dagiti saan a Saksi. Insalaysay ti maysa a video ti pannakaidadanes dagiti Saksi ni Jehova idiay Makindaya nga Alemania kabayatan ti Cold War, wenno panagbinnusor gapu iti panagsupadi dagiti ideolohia. Daytoy ti nangruna a naginteresan ti maestro, ta bassit ti ammona iti dayta a suheto.

Kalpasanna, naammuan ni Rebekka no apay a di kayat ti maestrona dagiti Saksi ni Jehova. Inlawlawag ti maestrona nga adda idi kaeskuelaanna a Saksi ni Jehova. Awan unay ti nasasao ti kaeskuelaanna maipapan iti pammatina wenno iti biagna kas maysa a Saksi. Dayta ti gapuna nga impagarup daytoy a maestro a karkarna dagiti Saksi isu nga inkeddengna a dina kayat ti makilangen kadakuada. Ngem nagbalbaliw ti panangmatmatna gapu iti impalawag ni Rebekka. “Nasaysayaat nga amang itan ti pannakilangenko iti maestrok,” kunana. “Nasursurok met a dakami nga agtutubo ket rumbeng a situtured nga iranudmi iti sabsabali ti maipapan iti pammatimi.”

Ngem saan la a nagpatingga dita. Naestoria ti maestro kadagiti padana a mannursuro ti nagsayaat a panagpalawag ni Rebekka. Sumagmamano nga aldaw kalpasanna, kiniddaw ti maestrona iti etika nga agpalawag manen ni Rebekka saan laeng nga iti sanguanan ti klase no di ket iti naisangsangayan unay nga okasion​—ti tinawen a pananglaglagip ti eskuelaan iti pannakawayawaya dagiti balud iti kampo konsentrasion ti Auschwitz idi nagpatingga ti Gubat Sangalubongan II. Agarup 360 nga estudiante ti dimmar-ay, agraman ti agarup sangapulo a mannursuro. Idi nalpas ti palawag, immawat dagiti dimmar-ay iti 50 a bokleta, ket nagkiddaw ti eskuelaan iti 150 pay a kopia a maiwaras inton agangay.

Ad-adu nga amang ti naaramidan ni Rebekka ngem iti ninamnamana. Saan la a dagiti kaklasena ti naan-anay a nangiranudanna iti pammatina no di ket uray met iti intero nga eskuelaan. Nalawlawagan met ti maestrona maipapan kadagiti panagduaduana idi maipapan kadagiti Saksi.

[Ladawan iti panid 14]

Ni Heinrich Fundis ket pinutolan dagiti Nazi. Ginasgasut pay a Saksi ti napapatay

[Ladawan iti panid 14]

Naitukon iti adu a Saksi ni Jehova a mawayawayaanda no la ket ta pirmaanda daytoy a dokumento a nakailanadan ti panangtallikudda iti pammatida

[Credit Line]

Impaay ti United States Holocaust Memorial Museum

 [Ladawan iti panid 15]

Naipanaw kadagiti dadakkelda dagiti ubbing a kas ken ni Berthold Mewes

[Ladawan iti panid 15]

Salaysayen daytoy a video ti kinatured dagiti Saksi ni Jehova iti Alemania nga inturayan idi dagiti Nazi

[Ladawan iti panid 15]

Naidait ti lila a trianggulo iti uniporme dagiti balud tapno dagiti Saksi ni Jehova ket mailasin