Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasanoak a Makapagibtur No Dumteng ti Trahedia?

“Apay a masapul a patayen dagiti terorista ni nanangko?”​—Kevin. *

“[Sakbay ti Setiembre 11], kaay-ayok dagiti usok. Ita, pampanunotek a matayakto iti usok gapu ta marbek dayta.”​—Peter.

NAPAPATAY ti nanang ni Kevin idi Setiembre 11, 2001 a pannakaraut ti World Trade Center idiay New York City. Saan a kasta a kinasaem ti napasaran ni Peter, ngem kaskasdi a naapektaran unay kadagiti pasamak.

Kinuna ti maysa a damag: “Mariribukan ti rinibu nga ubbing nga agnanaed iti New York gapu iti [iraraut idi] Setiembre 11. Iti adu a kasasaad, agpaut dayta agingga nga agmataenganda.” Makapadanag ta dagiti pagilasinan ti pannakadidigra ti rikna ket “agpadpada a mapaspasaran ti adu nga ubbing nga agnanaed iti adayo unay manipud iti nakapasamakan ti pannakarbek ken dagidiay nakakita a mismo iti dayta.” *

Kasta met laeng ti mabalin a maikuna maipapan iti dadduma pay a trahedia, kas iti panangpabettak dagiti nagpakamatay iti awitda a bomba idiay Israel ken pinnaltogan iti nadumaduma a lugar. Maipapan kadagita a pinnaltogan, kinuna ti maysa nga eksperto maipapan kadagiti epekto ti pannakadidigra: “Uray no 3,200 a kilometro ti kaadayo ti pagnanaedan [dagiti ubbing] manipud kadagiti nakapasamakan ti trahedia, dagitoy a pasamak ket kaskasdi a mabalin a mangpakaro iti panagdanag[da].”

Apay? No dumteng dagiti didigra, agnanaay ti damdamag iti media a mabuya dagiti ubbing. Maulit-ulit a maipabuya dagiti nakaam-amak a ladawan ti panangbomba dagiti terorista, pinnaltogan kadagiti eskuelaan, ken natural a didigra, isu a marigatan ti adu nga agtutubo a manglipat kadagita a nabuyada. Di ngarud pakasdaawan a kastoy ti impalgak ti maysa a surbey nga indauluan ti New York City Board of Education: “Innem a bulan kalpasan a narbek ti World Trade Center, ti panangraut dagiti terorista ket sangkapanunot pay laeng ti 76 a porsiento kadagiti 8,266 nga estudiante iti pangpubliko nga eskuelaan.”

Agbibiagtayo iti aw-awagan ti Biblia a “dagiti nakaam-ames a  tiempo.” (2 Timoteo 3:1-5, New International Version) Kasanoka a makapagibtur no dumteng dagiti nakabutbuteng a trahedia? *

No Apay a Mapasamak Dagiti Dakes a Banag

Ti maysa a pamay-an tapno makontrolmo dagiti nasaem unay a riknam ket ‘parayrayem dagiti nasin-aw a pannakabalinmo nga agpanunot.’ (2 Pedro 3:1) Padasem a kitaen dagiti bambanag iti nainkalintegan ken nadiosan a panangmatmat. Kas pagarigan, mabalin a nasken a palagipam ti bagim a ti adu a trahedia ket resulta laeng “ti tiempo ken ti di mapakpakadaan a pasamak.” (Eclesiastes 9:11) Nangted ni Jesu-Kristo iti maysa a pagarigan iti daytoy idi a nasaona ti pannakarbek ti maysa a torre idiay Siloam. Sangapulo ket walo a tattao ti natay iti daydi a didigra iti dayta a lugar. Nupay kasta, imbatad ni Jesus a dagiti biktima ket saan a dusdusaen ti Dios. Natayda gapu ta naiparna laeng nga addada iti di umiso a lugar iti di umiso a tiempo. (Lucas 13:1-5) Mabalin a makatulong kenka no mennamennaem daytoy a kinapudno tapno agbalin a nainkalintegan ti panangmatmatmo kadagiti trahedia.

Ti nasin-aw a panagpanunot mabalin met a lapdannaka a “makapungtot a maibusor ken Jehova a mismo” ken mangpabasol kenkuana kadagiti nakalkaldaang a pasamak. (Proverbio 19:3) Imbes nga isu ti makinggapuanan kadagiti rigattayo, ni Jehova “ti Dios ti amin a liwliwa.” (2 Corinto 1:3) No dumteng dagiti trahedia, masapul nga umadanitayo kenkuana imbes nga umadayotayo gapu ta makapungtottayo. Mennamennaem ti kunaen ti Biblia iti Santiago 1:13: “No adda iti sidong ti pannakasuot, awan koma ti agkuna: ‘Susuotennak ti Dios.’ Ta iti dakes a bambanag saan a mabalin a suoten ti Dios ket isu saanna met a suoten ti asinoman.” *

Adda nakalkaldaang a napasamak sinigsiglon ti napalabas idiay Makintengnga a Daya a mabalin a mangyilustrar iti daytoy a punto. Ibaga kadatayo ti Biblia ti impadamag ti kakaisuna a nakalasat iti daydi a didigra: “Ti mismo nga apuy ti Dios nagtinnag manipud iti langlangit ket gimmil-ayab kadagiti karnero ken kadagiti agserserbi ket inibusna ida.” (Job 1:16) Anian a nakaam-amak a kalamidad! Ket nabatad nga impagarup daytoy napabutngan a lalaki a ti Dios ti makinggapuanan iti dayta. Nupay kasta, saan a ti Dios ti makinggapuanan iti dayta. Ipalgak ti Job 1:7-12 a saan a ti Dios ti nangipagteng iti apuy no di ket ni Satanas a Diablo​—ti Kabusor ti Dios!

Nagpaiduma dayta a kasasaad: Inikkan ni Jehova ni Satanas iti espesial a pammalubos a mangsubok iti kinatarnaw ni Job. Isu a dimo koma ipapan a ni Satanas ti direkta a makinggapuanan kadagiti natural a didigra a kas kadagiti bagyo ken layus. * Nupay kasta, ibagbaga ti Biblia a “ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19) Gapuna, mabalinna nga usaren dagiti tattao a mangriribuk ken mangdadael.

Nupay kasta, di rumbeng a mariknatayo nga awan gawaytayo. Usigem ti sabali pay a napasamak a nailanad iti Biblia iti 1 Samuel 22:12-23. Maammuantayo sadiay ti nakaro a pannakamasaker ti maysa a grupo dagiti matalek a saserdote ken pampamiliada. Di pagduaduaan nga adda paset ni Satanas iti pannakasugsog ti nadangkes a ni Ari Saul tapno aramidenna daytoy naulpit a banag. Nupay kasta, ti Salmo 52 ket insurat ti matalek a ni David a nagbalin nga ari a mismo idi agangay. Inyebkasna sadiay ti panagtalekna a dadaelento ti Dios dagiti nadangkes a tattao a makinggapuanan iti kalamidad.​—Salmo 52:5.

Umasping ita, makapagtalekka a saan nga agnanayon nga ipalubos ti Dios dagiti isungsungsong ti Diablo a panangpapatay ken panangranggas. Kinapudnona, ikarkari ti Biblia nga asidegen nga usaren ti Dios ti Anakna a ni Jesus “tapno dadaelenna dagiti aramid ti Diablo”! (1 Juan 3:8) Inton agangay, awanen ti mabati a makadangran nga epekto ti inaramid ni Satanas. Babaen ti panagungar, kabaelan ti Dios a pagungaren dagiti tattao a natay gapu kadagiti nakalkaldaang a kinaranggas wenno terorismo.​—Aramid 24:15.

Dagiti Praktikal a Pamay-an Tapno Makapagibturka

Mabalin a makatulong kenka daytoy namnama a naibasar iti Biblia tapno saanka unay nga agbuteng. Ngem adda met sumagmamano a praktikal a pamay-an a mabalinmo nga aramiden. Kas pagarigan, usigem ti prinsipio ti Biblia idiay Proverbio 12:25. Ti laeng panangyebkasmo iti riknam  iti sabsabali ti pakangngegam iti “nasayaat a sao” a mangparegta kenka. No aramidem dayta, matulongannaka met a mangamiris a saan la a siksika ti agsagsagaba. Isu a no maladingitanka, padasem nga ibaga dayta kadagiti dadakkelmo wenno iti maysa a nataengan a miembro iti kongregasion Kristiano. *

Adtoy ti maysa pay a singasing: Saanmo a buyaen a kanayon dagiti maulit-ulit a nakalkaldaang a pasamak nga ipadpadamag ti media. Narigrigat laeng a lipaten dagiti makariribuk a ladawan no aramidem dayta.​—Salmo 119:37.

Maysaka aya a Kristiano? No kasta, simamatalek nga itultuloymo dagiti nakairuamam a Nakristianuan nga aramidmo. (Filipos 3:16) Dagita nga aramid iramanna ti itatabunom kadagiti gimong a kaduam dagiti padam a Kristiano ken ti panangiranudmo iti pammatim iti sabsabali. (Hebreo 10:23-25) Daytat’ makatulong kenka a mangiwaksi kadagiti makapaliday a kapanunotan. Ad-adda laeng a kumapuy ti espiritualidadmo ken madangran ti panunotmo no agputputongka.​—Proverbio 18:1.

Ti agtultuloy a panagbasatayo iti Biblia iti kada aldaw ti kangrunaan a makatulong kadatayo iti aniaman a narigat a kasasaad. Gapu iti kanser, matmatay idin ti ina ti maysa nga agtutubo nga agnagan iti Loraine. Usigem no kasano a naibturan ni Loraine daytoy nakalkaldaang a kasasaad: “Malagipko a namin-adu a binasak ti libro a Job kabayatan ti nakaro a rigatko. Nakaliwliwa met unay kaniak ti libro a Salmo. Bayat a basbasaek dagiti makaliwliwa a sasao manipud kadagiti Kasuratan, nariknak a kas man la ar-arakupennak ni Jehova.” Kastoy met ti malagip ti adingna a ni Mishael: “No adda man idi ti aldaw a malanganak ti agbasa iti Biblia, mariknak ti epektona. Kellaat a negatibo manen ti mapanunotko. Ti panagbasa iti Biblia ti nangted kaniak iti naespirituan a taraon a kasapulak tapno maibturak ti tunggal aldaw.”

No adda napukaw kenka​—nangruna no natay ti maysa nga ay-ayatem​—makaliwliwa unay a basaen ti broshur a No Adda Matay nga Ay-ayatenyo. * Iwayaam a basaen ken mennamennaen ti amin a naisitar a teksto. Mennamennaem met ti namnama a panagungar. “Literal a pampanunotek a nagungaren ni nanangko,” kuna ni Loraine. “Pampanunotek a mangmangngegko nga ibagbagana: ‘Addaakon. Ania ngay ti inlutom a pangngaldawtayo?’ Dayta no kua ti mangpaisem kaniak.”

Ti panagtaklin ken Jehova babaen ti kararag ket mabalin met a mangpabileg kenka nga isut’ kasapulam tapno maibturam ti kasaeman kadagiti trahedia. Malagip ni Loraine: “Addaak iti siled idi natay ni nanangko. Dagus a kiniddawko ken Jehova a pabilgennak nga agibtur tapno madaerak daytoy. Dagus a nariknak ti talna ti Dios.” Agbalinka nga espesipiko kadagiti kararagmo ken Jehova. Ipakaammom kenkuana ti amin a riknam. “Iti sanguananna iparukpokyo ti pusoyo,” indagadag ti salmista.​—Salmo 62:8.

Bayat ti panaglabas ti panawen, posible unay a kumaro ti rigat ditoy daga. (2 Timoteo 3:13) Nupay kasta, ikarkari ti Biblia: “Magessatto dagiti mismo a managaramid iti dakes . . . Ngem dagidiay naemma tagikuaendanto ti daga, ket pudno a maragsakandanto iti napalalo iti kinaruay ti talna.” (Salmo 37:9-11, 29) Ti nabileg a panamati iti daytoy a namnama ti makatulong kenka nga agibtur a sibaballigi no dumteng dagiti trahedia.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 14]

Mabalin a nainsiriban no limitaram ti panagbuyam kadagiti makapaladingit a pabuya ti media