Ti Makaay-ayo a Bida iti Pabuya Dagiti Tumatayab

BABAEN TI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY ESPANIA

KASLA rimmuar ti paboreal manipud iti nagpintas ken namaris a kurtina a kunam la no bida iti baro a pabuya iti teatro. Dagiti nangayed a lawina, a maminlima nga at-atiddog ngem iti bagina, ket nakaukrad manipud iti bukotna ken sumilsilap iti kainaran.

Ti naranga a pabuya ket panaginnarem dagiti paboreal. Iti kangitingitanna, sariwagwagen ti paboreal ti paraipusna tapno agdasadas dagiti dutdotna agpaay iti naballigi a panagpabuyana. Kasano koma nga idian ti ar-armenna ti makunkuna a ‘kangayedan a pabuya iti lubong’?

Nupay kasta, ti paboreal ket agpabuya met kadagiti agpalpaliiw a saan laeng nga iti asawaenna. “Pinasingkedan dagiti naturalista a dagiti kalakian a paboreal ket ad-adda ken napapaut ti panagpabuyada iti imatang ti tattao ngem kadagiti kabaian,” kuna ti Wonders of Peacocks. Nalabit, isu a naputar ti pagsasao maipapan iti kinapasindayag ti paboreal gapu ta sisasagana a mangyukrad iti nadaeg a paraipusna.

Ngem apay koma a saan? Sigurado a nagmayat met a buyaen dayta. Ti atiddog a paraipusna a napnuan kadagiti rumimatrimat a kasla mata ket nagduduma ti kaatiddogna isu a kasla abaniko no agukrad. Depende iti masilnagan ti init, agbaliwbaliw ti kolor dagiti dutdotna manipud iti maris gambang, bronse, ken nabalitokan agingga nga agbalin a natayengteng a berde nga asul ken lila.

Kadagiti Makinlaud a pagilian, mabalin a panunoten dagiti tattao a bassit laeng ti maaramidan ti paboreal gapu ta ti la napasindayag a panangyukradna iti paraipusna ti ar-aramidenna. Nupay kasta, idiay India a nagtaudanna, ipatpateg dayta dagiti umili kas agkaan kadagiti babassit pay a kobra ken dadduma pay a nagita nga uleg. Kadagiti Makindaya a pagilian, ti paboreal ti simboloda iti kinadios ken imortalidad gapu ta dina iginggina ti gita ti kobra.

Agarup 3,000 a tawen ti naglabasen, maipatpateg unay ti paboreal iti Makintengnga a Daya. Ni Ari Solomon ket nagangkat kadagiti paboreal agraman ti dadduma pay a banag kas iti ‘balitok, pirak, ken marfil.’ (1 Ar-ari 10:22) “Nalabit ti panagangkat ni Solomon ti damo a pannakaisangpet dagiti Paboreal kadagiti pagilian iti Mediteraneo,” kuna ti libro a The Natural History of the Bible. Sumagmamano a siglo kalpasanna, naay-ayo unay ni Alejandro a Dakkel kadagiti paboreal isu a pinawilanna ti asinoman kadagiti soldadona a mangpapatay kadagita.

Uray ita, manmano dagiti tattao a saan a maay-ayo iti naisangsangayan a pabuya ti paboreal. Ngem nasken a ditay liplipatan ti Makinggapuanan iti dayta a pabuya. No kasano a ti kinasigo ti maysa nga artesano ket maiparangarang kadagiti gapuananna, ti naisangsangayan a kinasigo ti Namarsua kadatayo ket nalawag a maiparangarang met iti daytoy a saniata kadagiti parsuana.

 [Ladawan iti panid 17]

[Picture Credit Line iti panid 16]

Cortesía del Zoo de la Casa de Campo, Madrid