Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano nga Agballigiak kas Pumapalawag iti Publiko?

“Pampanunotek a madlaw dagiti tattao ti amin a kamalik ken kinaawan panagtalekko iti bagik. Diak maipamaysa ti panunotko iti palawagko. Pagarupek a katkatawaandak nupay dida ipadlaw.”​—Sandy. *

NAPNO ti auditorium ti eskuelaan. Naayabanen ti naganmo, ket pagammuan ta isuamin ti kumitkitan kenka. Kasla sangakilometro ti kaadayo ti plataporma nupay sumagmamano laeng nga addangmo dayta. Mangrugin nga agling-et dagiti dakulapmo, aglupoy dagiti gurongmo, ken agmaga ti ngiwatmo. Pagammuan ta agay-ayusen kadagiti pingpingmo ti agtutukel a ling-et. Anian a nakababain! Panagriknam ket kaska la mabitay.

Admitirentayon: Kaamak ti kaaduan kadatayo ti agsao iti imatang ti sabsabali. (Jeremias 1:5, 6) Para iti dadduma a tattao, nakarkaro pay ketdi ti panagamakda nga agsao iti publiko ngem iti panagamakda a matay! Aniaman ti mariknam, adda dagiti naimbag a rason a rumbeng nga agbalinka nga interesado iti panagsao iti publiko. Kitaentayo ti dadduma kadagitoy ken panunotem no kasano nga agbalinka a naballigi a pumapalawag.

No Makiddaw ti Maysa a Tao nga Agsao

“Ti panagsao iti publiko ket maysa nga abilidad a kasapulan ti amin.” Kasta ti kuna ti maysa nga anunsio para iti kurso iti panagsao iti publiko. Wen, inton agangay, mabalin nga agsaoka iti tallaong. Maysa pay, ti panagsao iti publiko ket maitantandudo iti adu nga eskuelaan. Malagip ti maysa nga agtutubo a babai nga agnagan iti Tatiana: “Adu idi ti gundaway a rumbeng nga agsaoak iti imatang dagiti kaklasek idiay eskuelaan.” Manipud kadagiti oral a report ken panangrepaso kadagiti libro agingga iti multimedia a presentasion ken debate, masansan a rumbeng a sisasagana dagiti estudiante nga agsao.

No manggedkanton, mabalin nga ayabandaka nga agisuro iti maysa a klase dagiti katrabahuam, mangiparang iti singasing iti maysa a kliente, wenno mangilawlawag iti pinansial a report iti maysa a komite ehekutibo. Kinapudnona, adu ti maitulong ti abilidadmo nga agsao iti adu a panggedan, agraman iti panagbalin a periodista, manedyer, mannakipulapol iti publiko ken lumalako.

Ngem kasano ngay no ikeddengmo ti agbalin nga obrero wenno ordinario nga empleado? Bueno, ti makaay-ayo a panagsao no mainterbiuka nga agtrabaho ti mabalin a mangikeddeng no awatendaka wenno saan. Iti aktual a trabaho, mabalin a dakkel ti maitulongna kenka no makaay-ayo ti panagsaom. Tallo a tawen a nagtrabaho ni Corrine kas maysa a serbidora kalpasan a nagturpos iti panageskuelana.  Kunana: “No makaay-ayo ti panagsaom, ibilangdaka a natataengan ken makabael a mangibaklay iti ad-adu a responsabilidad. Mabalin a nasaysayaatto pay ti mastrekmo a trabaho, nangatngato ti sueldom, wenno uray kaskasano, ad-adda a raemendaka.”

Kamaudiananna, masansan nga agsao dagiti agtutubo a Kristiano iti imatang ti sabsabali kas paset ti panagdayawda. (Hebreo 10:23) “Napateg ti nalawag ken makaay-ayo a panagsao,” kuna ni Taneisha. “Adda pribilehiomi a mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios.” (Mateo 24:14; 28:19, 20) Iti kongregasion ken iti ministerioda iti publiko, dagiti agtutubo a Kristiano ket ‘saan a mabalin nga agsardeng nga agsao maipapan iti bambanag a nakita ken nangngegda.’​—Aramid 4:20; Hebreo 13:15.

Ti panagsursuro nga agsao iti makaay-ayo ket makagunggona ngarud kenka iti nadumaduma a pamay-an. Nupay kasta, mabalin a madanaganka latta no panunotem nga agsaoka iti imatang ti maysa a tallaong. Adda kadi aniaman a maaramidam tapno maparmekmo ti panagnerbiosmo? Wen, adda.

Panangparmek Kadagiti Butengmo

“Saan a kasapulan nga agbalinka a nalaing wenno perpekto tapno agballigika,” kuna ni Dr. Morton C. Orman, maysa nga eksperto maipapan iti pakarigatan ken propesional a pumapalawag iti publiko. “Daytoy ti panggep ti panagsao iti publiko: adda napateg nga iranudmo kadagiti dumngeg kenka.” Iti sabali a pannao, ipamaysam ti panunotmo iti mensahem, saan nga iti bagim wenno kadagiti pakadanagam. Impagarup ti dadduma idi umuna a siglo a saan unay a nasigo nga agsao ni apostol Pablo, ngem kaskasdi nga epektibo gapu ta kanayon nga adda napateg nga ibagana. (2 Corinto 11:6) Umasping iti dayta, no patiem nga adda napateg nga ibagam, nabibiit a mapukaw ti nerbiosmo.

Kastoy ti isingasing ni Ron Sathoff, maysa pay nga agdinamag a pumapalawag ken manangsanay: Saanmo nga ibilang ti palawagmo kas panagpabuya. Ibilangmo dayta a pannakisarita. Wen, makisaritaka iti dumdumngeg kenka, saan a kas iti dakkel a grupo, no di ket kas indibidual, kas iti gagangay nga ar-aramidem a pannakisarita. Ipakitam ti “personal a panaginteres” iti tallaong, ken makisaoka kadakuada a kas iti normal a pannakisaritam. (Filipos 2:3, 4) No kasla makisarsarita laeng ti wagas ti panagsaom, nataltalged ti riknam.

Ti maysa pay a gagangay a pakadanagan isut’ panagamakmo a pabainan wenno babalawendaka dagiti dumdumngeg kenka. Palagipannatayo ni Lenny Laskowski, maysa a propesional a pumapalawag ken manangsanay, a masansan a positibo ti panangmatmat dagiti dumdumngeg iti tunggal palawag. “Kayatda nga agballigika​—saan a mapaay,” kuna ni Laskowski. Isu nga agbalinka a positibo. No mabalin, ikagumaam a kablaawan ti dadduma kadagiti dumdumngeg kenka bayat a sumangsangpetda. Padasem a matmatan ida kas gagayyem, saan a kas kabusor.

 Laglagipem met a saan nga interamente a dakes ti panagnerbios. “Maikontra iti pagarup ti kaaduan,” kuna ti maysa nga eksperto, “ti panagnerbios ket makagunggona kenka ken iti panagpalawagmo.” Kasano? Ngamin, ti medio panagnerbios ket mangipasimudaag iti kinaemma, a makatulong kenka tapno saanka unay nga agtalek iti bagim. (Proverbio 11:2) Adu nga atleta, musiko, ken aktor ti mamati a ti medio panagnerbios ti mangpasayaat iti magapuananda, ken mabalin a pudno met dayta kadagiti pumapalawag iti publiko.

Dagiti Singasing Tapno Agballigika

Babaen ti panangyaplikar ti dadduma nga agtutubo a Kristiano kadagitoy ken ti dadduma pay a kapanunotan, addaandan iti umdas a kapadasan ken naballigidan a pumapalawag iti eskuelaan, panggedan, ken iti kongregasion. Kitaem no makatulong kenka ti sumagmamano kadagiti singasingda.

Jade: “Agpalawagka iti bukodmo a sasao. Kombinsiren ti bagim nga adda pagimbagan dagiti ibagam. No mariknam a napateg ti palawagmo, kasta met ti marikna ti tallaong.”

Rochelle: “Nakatulong kaniak ti panangirekordko iti bagik babaen ti video. Makitak dagiti pagkamaliak ngem adda pagimbaganna. Padasem met ti agpili iti topiko a kaay-ayom. Agminarto dayta iti palawagmo.”

Margrett: “Madlawko a natural ti panagsaok ken kasla makisarsaritaak laeng no agusarak iti balabala imbes a basaek ti naisurat a sawek. Saanak met unay nga agnerbios no umangesak iti nauneg sakbay nga agsaoak.”

Corrine: “Dika bumdeng a mangkatawa iti bagim. Agkamalitayo amin. Ngem ikagumaam a saysayaaten.”

Siempre, kas iti aniaman a panangikagumaan kas iti isport, arte, wenno musika, awan ti maisandi iti kapadasan ken masansan a panagpraktis. Isingasing ni Tatiana nga isaganam a nasaksakbay ti palawagmo tapno adda umdas a panawenmo nga agpraktis. Saanka met koma a maupay. “No masansan nga agsaoak iti imatang ti tattao,” kunana, “ad-adda a komportableak.” Ngem adda pay maysa a gubuayan iti tulong a rumbeng a dimo liplipatan, nangruna no maayabanka nga agsao maigapu iti pudno a panagdayaw.

Tulong Manipud iti Naindaklan a Mannakikomunikar

Idi agtutubo ni David, ti masanguanan idi nga ari ti Israel, agdinamagen kas “nasaririt a pumapalawag.” (1 Samuel 16:18) Apay a nagbalin a kasta? Nabatad nga idi agtutubo, kabayatan ti adu nga oras a kaaddana iti kannag a mangay-aywan kadagiti karnerona, babaen ti kararag, pinatanor ni David ti nasinged a relasionna iti Naindaklan a Mannakikomunikar a ni Jehova a Dios. (Salmo 65:2) Nagbanaganna, daytoy a relasion ti nangisagana kenkuana nga agsao a silalawag, buyogen ti puersa ken kombiksion uray kadagiti narigat a kasasaad.​—1 Samuel 17:34-37, 45-47.

Makapagtalekka nga iti panagtultuloymo nga agdayaw, tulongannaka met ti Dios nga agsao buyogen ti kombiksion, kas iti panangtulongna idi ken ni David, nga ikkannaka iti “dila dagiti nasursuruan.” (Isaias 50:4; Mateo 10:18-20) Wen, no aprobetsarem dagiti gundaway a mangparang-ay iti abilidadmo nga agsao, agbalinkanto nga epektibo a pumapalawag iti publiko!

[Footnote]

[Kahon iti panid 18]

Nasanay kas Pumapalawag

Kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong, adda linawas a naibasar iti Biblia a programa ti panangisuro a maawagan iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro. Makipaset dagiti estudiante kadagiti saritaan ti klase, iparangda ti pasetda iti imatang ti kongregasion ken umawatda iti personal a balakad a makatulong kadakuada a rumang-ay. Epektibo aya ti programa? Bay-antayo nga ibaga ni Chris nga agtawen iti 19 ti kapadasanna.

“Sakbay a nakipasetak iti eskuelaan, alusiisenak no addaak iti imatang ti tattao,” kunana. “Pulos a diak impagarup a makapagtakderak iti imatang ti tallaong. Ngem pinaregtadak ti dadduma iti kongregasion, ket imbagada nga uray no masansan nga agbeddalak, magustuanda dayta, ta ammoda a kasta unay ti panagreggetko nga agtakder iti imatangda. Kalpasan ti tunggal panagpalawagko, komendarandak. Dakkel ti naitulong dayta.”

Ita, kalpasan ti lima a tawen a pannakipaset ni Chris iti eskuelaan, isagsaganana ti damo a panagpalawagna iti 45 a minuto. Ap-aprobetsarem met aya daytoy a probision?

[Dagiti Ladawan iti panid 16, 17]

Ti panagbalin a nalaing a pumapalawag ket makatulong kenka iti amin a benneg ti panagbiag