Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Maiwayaak nga Aramiden ti Homework-ko?

‘Makatawen laengen ket agturposakton iti haiskul, ngem marigatanak unay. . . . Nakaro a problemak ti nagadu nga aramidek a proyekto ken presentasion. Awan tiempok a mangaramid kadagita.’​—Balasang nga agtawen iti 18.

MARIKNAM kadi a dimo magebgeban ti nagadu a homework-mo iti kada malem? Saan la a sika ti kasta. Adtoy ti maysa a padamag manipud Estados Unidos: “Kadagiti eskuelaan iti intero a pagilian, maikagkagumaan a maingato dagiti pagalagadan​—ken dagiti pagtuladan nga eksamenasion​—isu nga umad-adu ti homework. Impadamag dagiti estudiante iti haiskul iti nadumaduma a paset ti pagilian a nasurok a tallo nga oras iti kada rabii nga aramidenda ti homework-da. Sigun iti maysa a panagadal nga inrusat ti University of Michigan, mamitlo nga ad-adu ti homework dagiti ubbing ita ngem kadagiti ubbing 20 a tawenen ti napalabas.”

Saan laeng a dagiti estudiante idiay Estados Unidos ti addaan iti nagadu a homework. Kas pagarigan, nupay impadamag ti agarup 30 a porsiento kadagiti agtawen iti 13 sadiay a nasurok a dua nga oras nga aramidenda ti homework-da iti kada aldaw, idiay Taiwan ken Korea, 40 a porsiento dayta, ket idiay Francia, nasurok a 50 a porsiento. “No dadduma, talaga a marigatan ken madanaganak unay no magabsuon ti homework-ko,” insennaay ni Katie nga estudiante iti maysa nga unibersidad idiay E.U. Kasta met laeng ti makuna da Marilyn ken Belinda, nga ages-eskuela idiay Marseilles, Francia. Kastoy met ti imbaga ni Marilyn: “Iti kada rabii, masansan a dua nga oras wenno nasursurok nga aramidenmi ti homework-mi. No adda dadduma pay a rebbengem, narigat nga iwayaan dayta.”

Kasano a Maiwayaak?

Saan kadi a nagsayaat no manayonam iti sumagmamano nga oras ti aldaw a kasapulam dagita tapno mairingpasmo ti homework-mo ken maasikasom ti dadduma pay a rumbeng nga aramidem? Kinapudnona, mabalin a maaramidam ti kasta no adalem ti prinsipio ti Biblia iti Efeso 5:15, 16: “Itultuloyyo ti agaluad a siiinget a ti pannagnayo saan a kas kadagiti nakuneng no di ket kas kadagiti masirib a tattao, a gatangenyo ti nainggundawayan a tiempo maipaay iti bagbagiyo.” Nupay saan idi a homework ti pampanunoten ti mannurat ti Biblia idi insuratna dagita a sasao, mabalin nga iyaplikar dayta a prinsipio iti inaldaw a panagbiag. No adda gatangem, masapul nga adda ited wenno pagbayadmo. Adtoy ti punto: masapul nga adda isardengmo tapno maiwayaam ti panagadalmo. Ngem ania ngay dayta?

“Ilistam dagiti nasken nga iyun-unam,” imbalakad ti maysa nga agtutubo nga agnagan Jillian. Iti sabali a pannao, ikeddengmo dagiti kapatgan. Nasken nga iyun-unam dagiti Nakristianuan a gimong ken naespirituan a banag iti listaam. Dimo met liplipatan dagiti rebbengem iti pamilia, kadawyan a trabahom iti balay, ken siempre, ti homework-mo.

Sumaganad, padasem nga isurat iti bukodmo  a diary ti agpayso a nangusaram iti tiempom iti makalawas wenno napapaut pay. Mabalin a masdaawka iti matakuatam. Mano nga oras nga agbuyaka iti telebision? agsukimat iti Internet? agbuya iti sine? makisarita iti telepono? agpasiar iti gagayyemmo? Ita, idiligmo man ti bukodmo a diary kadagiti inlistam nga iyun-unam nga aramiden? Nalabit rumbeng nga amirisem ti kapaut ti panagbuyam iti telebision, pannakisaritam iti telepono, wenno panagsukimatmo iti Internet, tapno magatangmo ti ad-adu pay nga oras!

Iyun-unam Dagiti Kapatgan

Di kaipapanan daytoy nga interamente nga isardengmon ti agbuya iti telebision wenno agbalinkan nga ermitanio. Mabalin a kasapulan laeng nga iyaplikarmo ti pagannurotan nga, “Iyun-unam dagiti kapatgan.” Adtoy ti teksto iti Biblia a mabalin nga iyaplikarmo: ‘Siguraduem ti napatpateg a bambanag.’ (Filipos 1:10) Kas pagarigan, gapu ta napateg ti panageskuelam, ikeddengmo nga agbuyaka laeng iti telebision no nairingpasmon dagiti trabahom iti balay, naisaganamon dagiti Nakristianuan a gimong, ken nalpasmon ti homework-mo. Ipapantayon a sayang ta saanmo a mabuya ti paboritom a programa iti telebision. Ngem kinaagpaysuanna, namin-ano kadin a nagtugawka tapno buyaem laeng koma ti paboritom a programa ngem ti met la nagbuybuya ti inaramidmon iti intero a rabii isu nga awan a pulos ti nagapuanam?

Iti sabali a bangir, masapul nga ipategmo ti itatabunom kadagiti Nakristianuan a gimong. No kas pagarigan ta ammom nga adda napateg nga eksamenasion wenno dumteng a homework, mabalin a padasem nga iringpas a nasaksakbay tapno di masinga ti pannakigimongmo. Nalabit kayatmo pay ketdi nga ilawlawag dayta kadagiti mannursurom sa ipakaammom kadakuada nga apresiarem unay no nasapsapa nga ipakaammoda ti aniaman a homework a mabalin a mairana nga aramidem iti rabii ti gimong. Mabalin a situtulok a makitinnulong ti dadduma a mannursuro.

Ti salaysay ti Biblia maipapan iti gayyem ni Jesus nga agnagan Marta ti sabali pay a makatulong a prinsipio iti Biblia. Makumikom unay idi ken nagaget, ngem dina inurnos dagiti iyun-unana. Naminsan, nabambannogen a mangisagsagana iti adu a taraon para ken Jesus bayat nga agim-imdeng ken Jesus ni adingna a Maria imbes a tumulong koma kenkuana. Idi inreklamo ni Marta dayta, kinuna ni Jesus kenkuana: “Marta, Marta, maringgoran ken mariribukanka maipapan iti adu a banag. Nupay kasta, sumagmamano a banag ti kasapulan, wenno maysa laeng. Iti biangna, pinili ni Maria ti naimbag a bingay, ket saanto a maikkat kenkuana dayta.”​—Lucas 10:41, 42.

Ania ti masursurotayo? Pagbalinem a simple ti bambanag. Kasano ngay a mayaplikarmo dayta iti kasasaadmo? Bueno, ‘maringgoran ken mariribukanka aya maipapan iti adu a banag’​—nalabit padpadasem nga irapin ti homework-mo ken ti part-time a trabahom? No mangmanggedka, talaga kadi a kasapulan ti pamiliam ti sueldom? Wenno kasapulam laeng ti kanayonan a kuarta tapno paggatangmo kadagiti banag a kayatmo ngem saanmo met a talaga a kasapulan?

Kas pagarigan, iti dadduma a pagilian, magagaran dagiti agtutubo a gumatang kadagiti bukodda a lugan. Inlawlawag ti mamalbalakad iti haiskul a ni Karen Turner a “mapilitan unay dagiti agtutubo ita a maaddaan iti kuarta wenno makategged agsipud ta nangina ti mangmantener kadagiti lugan.” Ngem kastoy ti konklusion ni Turner: “Dakkel ti problema no padasem a paggigiddanen ti nagadu a banag kas iti kanayonan nga aktibidad iti eskuelaan, panangged, ken nagadu a homework. Pagbanaganna, marigatanen ti maysa nga estudiante.” Apay a parigatem ti bagim no saan met a kasapulan? No dakes ti epektona iti panageskuelam, nalabit manggedka laeng iti sumagmamano nga oras wenno umikkatka payen iti trabahom.

Aprobetsarem ti Orasmo Idiay Eskuelaan

Malaksid ti panangikagumaam a maaddaan iti ad-adu nga oras babaen ti panangbalbaliwmo iti aramidem kadagiti oras nga awanka idiay eskuelaan, panunotem met no kasano ti nasaysayaat a panangusarmo iti orasmo bayat nga addaka iti eskuelaan. Us-usaren ni Josue ti bakante nga orasna idiay eskuelaan para iti dayta, sana kinuna: “Iti kasta, makapagsaludsodak iti mannursuro no adda diak naawatan iti klasemi iti dayta nga aldaw.”

Ti maysa pay nga usigem ket nalabit kissayam dagiti asignatura a saan met a kasapulan nga adalem. Mabalin nga isardengmon ti dadduma a pakipasetam nga aktibidad iti eskuelaan. No adda dagiti balbaliwam kadagitoy a benneg, mabalin nga addanto pay kanayonan nga orasmo  para iti dadduma nga adalem.

Nasaysayaat a Panangusar iti Tiempom

Bueno, ipapantayo nga adun ti insakripisio ken binalbaliwam ken nawaywayan ti tiempom para iti homework-mo. Kasano kasayaat ti panangusarmo iti dayta a tiempo? No mairingpasmo ti nasurok a 50 a porsiento iti homework iti isu met la nga oras, saan kadi a katupag dayta ti nagun-odam a 50 a porsiento a kanayonan a tiempo? Adtoy ngarud ti sumagmamano a singasing tapno nasaysayaat ti maaramidam.

▪ Agplanoka. Sakbay a rugiam ti homework-mo, panunotem nga umuna dagiti banag a kas kadagitoy: Ania nga asignatura ti rumbeng nga iyun-unak nga adalen? Kasano kapaut a mairingpasko dayta? Ania dagiti kasapulak nga alikamen a pangileppas iti dayta​—libro, papel, ballpen, calculator?

▪ Agsapulka iti lugar a pagadalam. Ti kasayaatan ket daydiay awan pakasingaam. ‘No adda lamisaanmo, usarem dayta,’ kuna ti maysa nga agtutubo nga agnagan Elyse. ‘Makatulong dayta tapno maipamaysam ti panunotmo no nakatugawka, imbes a nakaiddaka.’ No awan bukodmo a kuarto, nalabit situtulok dagiti kakabsatmo nga agtalna ken agulimek no oras ti panagadalmo. Wenno nalabit mabalin a mapanka iti parke wenno pangpubliko a libraria. No adda bukodmo a kuarto, dimo dadaelen dagiti panagreggetmo babaen ti panagbuyam iti telebision wenno panagdengngegmo iti makasinga a musika bayat nga ikagkagumaam ti agadal.

▪ Pasaray aginanaka. No dimo maipamaysa ti panunotmo, makatulong ti panaginana biit tapno maipamaysam ti panunotmo iti ad-adalem.

▪ Dika agitantan! “Manangitantanak unay,” kuna ni Katie, a nadakamat itay. “Kasla diak mairugi nga aramiden ti leksionko malaksid no agap-apuraakon.” Dika agbalin a manangitantan babaen ti panangaramidmo iti masinunuo nga eskediul para iti homework-mo ket surotem dayta.

Napateg dagiti leksionmo, ngem kas iti impatuldo ni Jesus ken ni Marta, dagiti naespirituan​—‘dagiti naimbag a bingay’​—ti kapatgan. Siertuem a ti homework-mo dina singaen dagiti napateg nga aktibidad a kas iti panagbasam iti Biblia, pannakipasetmo iti ministerio, ken itatabunom kadagiti Nakristianuan a gimong. Dagitoy ti agnanayon a mangpabaknang iti biagmo!​—Salmo 1:1, 2; Hebreo 10:24, 25.

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Mabalin a marigatanka a mangaramid kadagiti homework-mo no paggigiddanem ti nagadu nga aramiden

[Ladawan iti panid 15]

Makatulong kenka ti kinaorganisado tapno ad-adu ti orasmo a mangaramid iti homework-mo