Panangdaer iti Kinaliday

NARIGAT a daeran ti kinaliday agsipud ta nairaman dagiti nabileg nga emosion. Kasano a daeran ti maysa a tao ti kinaliday? Ania ti inaramid ti dadduma tapno madaeranda daytoy nabileg a rikna?

Panangsaranget iti Kinaliday

Kayat ni Helen * ti agsolsolo no agdesision, ngem ammona a mabalin a napeggad ti kinaladingit. Idi ubing pay, dina kasarsarita ti dadakkelna. Gapu ta dina ammo no kasano a maallukoyna ti atensionda, nagkulong iti kuartona. Insalaysayna: “Nangrugin a naaddaanak kadagiti saksakit a nainaig iti pannangan. Nagsagabaak iti depression. Kunak iti bagik, ‘Apay koma a pagdanagak dagiti parikut ti dadakkelko idinto ta dida pagdanagan dagiti parikutko?’ Idin napanunotko a no makiasawaak, mabalin a saanakon a naliday. Impagarupko a ti pannakiasawak ti makatulong tapno maliklikak dagiti parikutko. Ngem di nagbayag napanunotko: ‘Apay koma a dadaelek ti biag ti sabali a tao? Nasken nga aturek nga umuna ti panagpampanunotko!’ Nagpatulongak ken Jehova babaen iti kararag ket impeksak dagiti pakasikorak.

 “Iti Biblia, nakasarakak kadagiti makaliwliwa unay a sasao, a kas kadagidiay adda iti Isaias 41:10: ‘Dika agbuteng, ta addaak kenka. Dika agtalangkiaw, ta siak ti Diosmo. Patibkerenkanto. Pudno a tulongankanto. Pudno nga itultuloykanto nga iggaman a siiirut babaen ti bukodko a makannawan nga ima ti kinalinteg.’ Dakkel ti naitulong kaniak dagitoy a sasao agsipud ta mariknak a kasla awan ti amak. Kanayon a basbasaek itan ti Biblia ken agkararagak iti nailangitan nga Amak. Nasursurok a daeran ti kinalidayko.”

Makapaleddaang ti ipupusay ti maysa nga ingungoten, a mabalin a pakaigapuan iti kinaliday. Inyebkas ni Luisa, a 16 ti tawenna, ti ladingitna: “Napapatay ni tatangko idi lima ti tawenko. Napanak ken lolak tapno maliwliwaak, ngem pulos a diak narikna nga ay-ayatennak. Diak unay nadungdungngo idi ubingak, idi kasapulak unay dayta. Idi dandanin siam ti tawenko, namitlo a pinadasko ti agpakamatay. Impagarupko a pagimbagan ti pamiliami no matayak ta masapul nga ikagumaan idi ni Nanang ti mangbirok iti taraon para kaniak ken ti tallo a manangko. Idin rinugianmin ti nakitimpuyog kadagiti Saksi ni Jehova. Adda agtutubo nga agassawa a sipapasnek a naseknan kaniak. Masansan nga ibagada kaniak: ‘Ipatpategdaka ken kasapulandaka.’ Dagiti sasao a ‘Kasapulandaka’ ti nangpabileg unay kaniak. No dadduma, diak maibaga dagiti riknak iti siasinoman, ngem no basaek dagiti artikulo a naipablaak iti Pagwanawanan ken Agriingkayo! agyamanak ken Jehova, ta babaen kadagitoy a publikasion mariknak ti ayatna. Adun ti nagbalbaliwak. Itatta makaisemakon, ken mayebkaskon ti leddaang ken rag-ok ken nanangko. No maminsan, malagipko ti napalabas ngem saanen a kas idi pinadasko ti agpakamatay wenno idi insardengko ti makisarita kadagiti ingungotek. Sangkalagipko ti kinuna ni salmista a David: ‘Maipagapu iti kakabsatko ken kakaduak agsaoak itan: “Maadda koma ti talna iti unegmo.”’”​—Salmo 122:8.

Adda 22 a tawenen a naidiborsio ni Martha. Bayat dagita a tawen, pinadakkelna ti anakna. “Mariknak nga awan serserbik ken naladingitak no mapanunotko a diak nagballigi iti maysa a banag,” kunana. Kasano a nadaeranna dagitoy a rikna? Inlawlawagna: “Nabigbigko a ti dagus a pannakisaritak ken Jehova a Dios ti kasayaatan a pamay-an a pangparmekko kadagitoy. No agkararagak, ammok a  diak agmaymaysa. Nasaysayaat ti pannakaawat ni Jehova kaniak ngem ti pannakaawatko iti bagik. Padasek met ti mangbirok kadagiti pamuspusan tapno maipakitak a maseknanak iti sabsabali. Maysa a naisangsangayan a pamay-an a pangparmekko kadagiti negatibo a rikna isu ti kaaddak iti amin-tiempo a ministerio. No iranudmo dagiti bendision ti Pagarian ti Dios iti sabsabali ket mabigbigmo a naan-anay nga awanan namnama dagiti dumdumngeg kenka ken ibilangda a permanenten dagiti parikutda, napigsa ti tarigagaymo nga agbiag ken agtultuloy a mangrisut kadagita.”

Isalaysay kadatayo ni Elba, nga agtawen iti 93 ken agserserbi ti kakaisuna nga anakna kas misionero iti sabali a pagilian, no kasano a dadaeranna ti kinaliday: “Idi nakaawat ti anakko ken ti asawana iti imbitasion nga ageskuelada iti Watchtower Bible School of Gilead, nakitak a naragsakanda unay, isu a nakipagragsakak kadakuada. Kalpasanna, idi nadutokanda nga agserbi iti sabali a pagilian, ad-adda a ti bagik ti pinampanunotko. Ammok nga umadayodan kaniak, isu a medio naglidayak. Kaasping unay dayta ti kasasaad ni Jefte ken daydi kakaisuna nga anakna a babai, a naisalaysay iti kapitulo 11 ti Uk-ukom. Masapul idi nga agkararagak ken Jehova buyogen ti lulua, ket kiniddawko a pakawanennak. Kanayon nga agsurat dagiti annakko. Ammok nga okupadoda unay, ngem sadinoman ti ayanda, adda panawenda a mangiranud kaniak kadagiti kapadasanda iti ministerio iti tay-ak. Ulit-ulitek a basaen dagiti suratda. Kasla makisarsaritaak kadakuada iti linawas, ket agyamanak unay gapu iti dayta. Kasta met, kanayon nga asikasuen dagiti Kristiano a panglakayen iti kongregasionko dagiti kas kaniak a babbaket ken lallakay ken baldado. Kanayon a siguraduenda nga adda luganmi a makigimong ken ipaayda ti dadduma pay a kasapulanmi. Ibilangko dagiti naespirituan a kakabsatko a lallaki ken babbai a bendision a naggapu ken Jehova.”

Madaeram Met ti Kinaliday

Agtutuboka man wenno nataengan, baro wenno balasang wenno naasawaanen, ubing nga addaan nagannak wenno pimmusayen dagiti ingungotem wenno agsagsagaba iti dadduma pay a kita ti kinaliday, adda dagiti pamay-an tapno madaeram dagiti riknam. Ni Jocabed, maysa a 18 ti tawenna a balasitang. Binaybay-an ni tatangna ti pamiliada nga innem ti miembrona tapno mapan iti sabali a pagilian. Kastoy ti kunana: “Agsaoka a sipaprangka! Nasken nga agsaotayo. No ditay agsao, awan ti makaawat kadatayo.” Isingasingna: “Dimo unay panunoten ti bagim. Agpatulongka kadagiti nataengan, saan a kadagiti agtutubo a nakarkaro pay ti kasasaadda ngem sika.” Kuna ti nadakamat itay a ni Luisa: “Ti naimpusuan a panagkararag ken Jehova matulongannatayo a lumapsut iti pagarupentayo a kasla din sumayaat a kasasaad.” Nagkomento ni Jorge, a pimmusay ti asawana, no kasano a nadaeranna ti kinaliday: “Masapul ti panagtultuloy. Dakkel ti maitulong ti panangipakita iti interes iti sabsabali. No makisarsaritatayo iti sabsabali, agbalin a napateg ti pannakisaritatayo ‘no mannakipagriknatayo’ ken tulongannatayo a makakita kadagiti naimbag a kababalin ti sabali a tattao.”​—1 Pedro 3:8.

Adu ti maaramidan a mangdaer iti panagliday. Ngem dumtengto kadi ti aldaw nga awanton ti kinaliday? No kasta, kasano a mapasamak dayta? Sungbatan ti sumaganad nga artikulo dagitoy a saludsod.

[Footnote]

[Blurb iti panid 8]

“Ti naimpusuan a panagkararag ken Jehova matulongannatayo a lumapsut iti pagarupentayo a kasla din sumayaat a kasasaad.”​—Luisa

 [Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 7]

No Kasano a Madaeram ti Kinaliday

▪ Laglagipem a mabalin nga agbalbaliw ti kasasaadmo, a saan nga agnanayon dayta no di ket kadawyan a mapaspasaran ti sabsabali.

▪ Aramidem laeng ti kabaelam.

▪ Makontentoka koman iti kasasaadmo.

▪ Patanorem dagiti nasayaat nga ugali iti pannangan ken panagehersisio, ken maturogka iti umdas.

▪ No agsolsoloka, usarem ti tiempom nga agparnuay kadagiti bambanag ken agsursuro kadagiti baro a paglaingan.

▪ Annadam a saanmo nga ipato dagiti tattao a maam-ammom a maibasar kadagiti napalabas a kapadasam.

▪ Ipategmo ti gagayyemmo ken dagiti naisangsangayan a kalidadda. Ikagumaam ti maaddaan iti nasayaat a grupo ti gagayyem. Kiddawem ti opinion dagiti natataengan ken aduan kapadasan.

▪ Agaramidka iti naimbag agpaay iti sabsabali​—isemam ida, makisaritaka a siaasi, mangiranudka kadagiti kapanunotan manipud iti Biblia. Adda maitulong ti pannakariknam a masapuldaka ti sabsabali tapno maparmek iti kinalidaymo.

▪ Liklikam ti agarapaap kadagiti artista iti telebision wenno pelikula, wenno kadagiti tattao a nailadawan iti Internet wenno kadagiti libro, a pampanunotem nga adda relasionmo kadakuada.

▪ No addaankan iti asawa, dimo inanamaen a mapennek ti asawam ti amin nga emosional a kasapulam. Sursuruem ti mangted ken umawat, tumulong ken mangandingay.

▪ Sursuruem ti makisarita iti sabsabali ken agbalinka a nasayaat a managimdeng. Ipangpangrunam ti sabsabali ken dagiti paginteresanda. Makipagriknaka.

▪ Bigbigem a nalidayka, ket makisaritaka iti nataengan a gayyem, daydiay pagtalkam. Dimo bukbukodan ti sagsagabaem.

▪ Liklikam ti uminum iti aglablabes, wenno saanka pay ketdi koman nga uminum. Ti arak dina mapukaw dagiti parikutmo​—rumsuada manen kalpasan ti sumagmamano a tiempo.

▪ Dika agtangsit. Pakawanem dagiti nangsair kenka, ket ikagumaam a pasayaaten ti pannakilangenmo kadakuada. Saanka koma a managsuspetsa.

[Ladawan iti panid 6]

Kasano a madaeran ti maysa a tao ti kinaliday?