Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Ania ti Pagdaksan ti Panagdenna Sakbay ti Kasar?

“No dadduma, pampanunotek no talaga a dakes ti agdenna sakbay ti kasar, nangruna ta masikoranak agsipud ta maysaak pay laeng a birhen.”​—Jordon. *

“Mapilitak a padasek ti makidenna. Para kaniak, addaantay amin iti natural a pagannayasan a makidenna,” kuna ni Kelly. “Sadinoman ti papanam,” kinunana pay, “amin a banag ket mangitantandudo iti panagdenna!”

MARIKNAM met kadi ti marikna da Jordon ken Kelly? Ngamin, dandani napukawen dagiti tradisional a kostumbre ken prinsipio a mangiparit iti panagdenna sakbay ti kasar. (Hebreo 13:4) Idi nausig ti maysa a pagilian iti Asia, naammuan a patien ti kaaduan kadagiti lallaki nga agtawen iti 15 agingga iti 24 a saan laeng a maakseptar ti panagdenna sakbay ti kasar no di ket manamnama dayta kadakuada. Di pakasdaawan nga iti intero a lubong, kaaduan nga agtutubo ti nakidennan sakbay nga agtawenda iti 19.

Adda met dagiti agtutubo a dida kayat ti makidenna ngem makipaspasetda kadagiti maawagan a pangsandi iti panagdenna, kas ti panangapros iti mabagbagi ti sabali a tao (a no dadduma ket maawagan a panangmasturbasion iti maysa ken maysa). Impalgak ti maysa a makapungtot a damag iti The New York Times a “nagbalinen a gagangay ti oral a sekso a pangirugi iti seksual nga aramid. Adu nga agtutubo ti mangibilang a saan unay a nasinged ken saan unay a napeggad dayta ngem iti panagdenna . . . [ken] maysa a pamuspusan tapno maliklikan ti panagsikog ken tapno mataginayon ti kinabirhenda.”

Ngem ania ti rumbeng a panangmatmat ti maysa a Kristiano iti panagdenna sakbay ti kasar? Ket kasano ngay dagiti maawagan a pangsandi iti panagdenna? Anamongan aya ti Dios? Natalged aya dagitoy? Ken agpayso aya a nupay aramiden dagitoy ti maysa a tao, masalimetmetanna latta ti kinabirhenna?

No Ania ti Nairaman iti Pannakiabig

Aggapu laeng iti Namarsua kadatayo a ni Jehova a Dios ti mapangnamnamaan a sungbat kadagitoy a saludsod. Sigun iti Saona, ibagana kadatayo nga ‘adaywantayo ti pannakiabig.’ (1 Corinto 6:18) Ania ngamin aya ti kaipapanan dayta? Ti Griego a sao a naipatarus a “pannakiabig” saanna laeng a tukoyen ti panagdenna no di ket saklawenna ti dadduma pay a naalas nga aramid. Isu a no ti dua a di pay nagkasar ket makiraman iti oral a sekso wenno aginnaprosda iti mabagbagida, nakabasolda iti pannakiabig.

Ngem maibilangda latta aya a birhen iti imatang ti Dios? Iti Biblia, nausar ti sao a “birhen” kas simbolo ti moral a kinadalus. (2 Corinto 11:2-6) Ngem maus-usar met dayta iti pisikal nga anag. Saritaen ti Biblia ti maysa nga agtutubo nga agnagan iti Rebecca. Kunana nga isut’ “maysa a birhen, ket awan pay lalaki a nakidenna kenkuana.” (Genesis 24:16) Makapainteres ta iti orihinal a Hebreo, ti sao a “pannakidenna” nabatad nga iramanna ti dadduma  pay nga aramid malaksid iti gagangay a panagdenna ti lalaki ken babai. (Genesis 19:5) Isu a sigun iti Biblia, no makipaset ti maysa nga agtutubo iti aniaman a kita ti pannakiabig, saanen a maibilang a birhen.

Idagadag ti Biblia kadagiti Kristiano nga adaywanda saan laeng a ti pannakiabig no di ket ti amin a kita ti narugit a kondukta a mangiturong iti dayta. * (Colosas 3:5) Mabalin nga umsiendaka dagiti tattao gapu iti kasta a takdermo. “Sangkaibagada kaniak idi estudianteak pay laeng iti haiskul: ‘Saanmo nga ammo ti pakaikapkapisam!’” kuna ti maysa a Kristiano nga agtutubo nga agnagan iti Kelly. Nupay kasta, ti panagdenna sakbay ti kasar ket pudno a “temporario a panangtagiragsak iti basol.” (Hebreo 11:25) Mabalin a mangiturong dayta iti manayon a pisikal, emosional, ken naespirituan a pannakadangran.

Dagiti Nakaro a Peggad

Saritaen ti Biblia kadatayo a napaliiw idi ni Ari Solomon ti maysa nga agtutubo a lalaki a nagargari a makidenna sakbay a nagkasar. Indilig ni Solomon ti agtutubo a lalaki iti “toro nga agturong iti mismo a pannakaparti.” Ti toro nga asidegen a maparti dina ammo ti asidegen a mapasamak kenkuana. Dagiti agtutubo a makidenna sakbay ti kasarda masansan a kasta ti panagtignayda​—kasla saanda unay nga ammo wenno saanda a pulos nga ammo nga adda dagiti dakes a pagtungpalan dagiti aramidda! Kinuna ni Solomon maipapan iti agtutubo a lalaki: “Saanna nga ammo a nairaman ti mismo a kararuana.” (Proverbio 7:22, 23) Wen, agpegpeggad ti “kararuam”​—ti biagmo.

Kas pagarigan, kada tawen, minilion nga agtutubo ti maaddaan iti sexually transmitted disease (STD) wenno sakit a mayakar babaen ti panagdenna. “Idi naammuak nga addaanak iti herpes, kayatko ti aglemmeng,” kinuna ni Lydia. Kastoy ti insennaayna, “Naut-ot a sakit dayta a saan a pulos a maagasan.” Agtawen iti 15 ken 24 ti nasurok a kagudua iti amin a kabarbaro a naakaran iti HIV iti intero a lubong (6,000 iti kada aldaw).

Dagiti babbai ti nangnangruna a nalaka a maapektaran iti nagadu a parikut a nainaig iti panagdenna sakbay ti kasar. Kinapudnona, nakarkaro kadagiti babbai ngem kadagiti lallaki ti peggad dagiti STD (agraman ti HIV). No agsikog ti maysa nga agtutubo, ad-adda a pagpeggadenna ti bagina ken ti sikogna. Apay? Agsipud ta saan pay a napatanor ti bagi ti agtutubo a babai iti kasasaad a kabaelannan ti agpasngay a sitatalged.

Uray no di maan-ano ti salun-at ti tin-edyer nga ina, masapul latta a sanguenna dagiti nadagsen a  rebbengen ti panagbalin nga ina. Maamiris ti adu nga agtutubo a babbai a narigrigat nga amang ngem iti impagarupda ti panangsustentoda iti bagida ken iti kappasngay nga anakda.

Adda met dagiti naespirituan ken emosional nga epektona. Gapu iti seksual a basol ni Ari David, nagpeggad ti pannakigayyemna iti Dios ken dandani nakaigapuan ti pannakadadael ti espiritualidadna. (Salmo 51) Ket nupay pimmigsa manen ti espiritualidad ni David, sinagabana dagiti bunga ti basolna iti intero a panagbiagna.

Mabalin met a sagabaen dayta dagiti agtutubo ita. Kas pagarigan, idi 17 pay laeng ti tawen ni Cherie, nakisinninged iti maysa nga agtutubo a lalaki. Impagarupna nga isut’ ay-ayaten dayta a lalaki. Adu a tawen kalpasanna, kaskasdi a pagbabawyanna dagiti inaramidna. Kastoy ti insennaayna: “Tinagilag-anko ti kinapudno, isu a sinagabak dagiti epektona. Napukawko ti anamong ni Jehova, ket makadidigra dayta.” Umasping iti dayta ti admitiren ti maysa nga agtutubo a babai nga agnagan iti Trish: “Ti pannakidenna sakbay ti kasar ti kadakkelan a kamalik iti biagko. Aramidek ti amin no la ket ta maisublik ti kinabirhenko.” Wen, dagiti nasair a rikna ket mabalin nga agpaut iti adu a tawen, a pakaigapuan ti rigat ken sakit ti nakem.

Panagsursuro nga Agteppel

Kastoy ti napateg nga inyimtuod ni Shanda, “Apay nga inikkan ti Dios dagiti agtutubo iti seksual a tarigagay, idinto ta ibagbagana nga usarenda laeng dayta kalpasan ti kasar?” Agpayso a mabalin a narugso unay dagiti seksual a tarigagay kabayatan “ti kinalasbang ti kinaagtutubo.” (1 Corinto 7:36) Kinapudnona, mabalin a kellaat a maabbukay ti seksual a rikna dagiti tin-edyer a kasla awan gapgapuna. Ngem saan a dakes dayta. Normal dayta a paset ti itatanor ti sistema ti bagi a mausar iti panagputot ken panaganak. *

Agpayso a dinisenio ni Jehova a makaparagsak dagiti seksual a relasion. Maitunos dayta iti orihinal a panggepna kadagiti tattao a punnuenda ti daga. (Genesis 1:28) Nupay kasta, saan a pulos a pinanggep ti Dios nga abusuentayo dagiti intedna a pannakabalintayo nga agputot ken agpasngay. “Tunggal maysa kadakayo ammona koma no kasano nga ikutan ti bukodna a basehas iti pannakasantipikar ken dayaw,” kuna ti Biblia. (1 Tesalonica 4:4) Minamaag ti panangpennek iti tunggal seksual a tarigagay, ta kayarigan dayta ti panangdisso iti maysa a tao kada makapungtotka.

Dagiti seksual a relasion ket sagut ti Dios, sagut a matagiragsak iti maitutop a tiempo​—no nagkasaren ti dua a tao. Kasano ti panagrikna ti Dios no padasentayo a tagiragsaken ti sekso no ditay pay nagkasar? Bueno, panunotem a gimmatangka iti maysa a sagut para iti gayyemmo. Sakbay nga itedmo iti gayyemmo, tinakawna dayta! Saan kadi a makaungetka? Panunotem ngarud ti rikna ti Dios no makidenna ti maysa a tao sakbay nga agkasar, nga abusuenna dayta a sagut nga impaay ti Dios.

Ania ti rumbeng nga aramidem kadagiti seksual a riknam? Iti simple a pannao, sursuruem a kontrolen. Palagipam ti bagim a “ti aniaman a naimbag saanto a medmedan ni Jehova kadagidiay magmagna iti kinaawan pagkurangan.” (Salmo 84:11) “No mangrugin a panunotek a saan unay a dakes ti panagdenna sakbay ti kasar, panunotek dagiti dakes nga ibungana iti espiritualidadko ken maamirisko nga awan ti basol a makaay-ayo unay tapno mangikalintegan iti pannakadadael ti relasionko ken Jehova,” kinuna ti agtutubo a ni Gordon. Mabalin a saan a nalaka ti kanayon nga agteppel. Ngem kas iti ipalagip kadatayo ti agtutubo a ni Adrian, “dayta ti mangted kenka iti nadalus a konsiensia ken naimbag a relasion ken Jehova, wayawaya a mangipamaysa kadagiti napatpateg a banag, a dika makonsiensia wenno agbabawi gapu kadagiti inaramidmo iti napalabas.”​—Salmo 16:11.

Nagadu ngarud dagiti naimbag a rason tapno ‘adaywam ti amin a kita ti pannakiabig.’ (1 Tesalonica 4:3) Wen, saan a kanayon a nalaka daytoy. Addanto artikulo iti masanguanan a mangilawlawag kadagiti praktikal a pamay-an tapno ‘mataginayonmo a nadalus ti bagim.’​—1 Timoteo 5:22.

[Footnotes]

[Blurb iti panid 13]

No makipaset ti maysa nga agtutubo iti aniaman a kita ti pannakiabig, maibilang pay aya a birhen iti imatang ti Dios?

[Ladawan iti panid 13]

Marugitan ti konsiensia ti maysa nga agtutubo a managbuteng iti Dios no makidenna sakbay nga agkasar

[Ladawan iti panid 14]

Dagidiay makidenna sakbay ti kasarda agpeggadda a maaddaan iti sakit a mayakar babaen ti panagdenna