Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Madaerak ti Pannakapaay?

“Kaal-alak ti kardko, ket saanak manen a nakapasá iti uppat nga asignatura. Inkagumaak, ngem talaga a diak manen nakapasá.”​—Lauren, agtawen iti 15.

“Talaga a narigat a daeran ti pannakapaay. Nalaka ti mangrugi nga agpanunot iti negatibo.”​—Jessica, agtawen iti 19.

PANNAKAPAAY. Mabalin a dimo pay ketdi kayat a panunoten dayta a sao. Ngem pasaray mapasarantay amin dayta. Saantay man a makapasá iti eksamen idiay eskuelaan, mapabainantay man iti imatang ti dadduma, masairtayo man ti patpatgentayo, wenno makaaramidtayo iti nadagsen a basol, talaga a makapaupay ti pannakapaay.

Siempre, agkamali ti amin a tattao. “Amin nagbasol ken agkurang iti dayag ti Dios,” kuna ti Biblia. (Roma 3:23) Ngem marigatan ti dadduma kadatayo a mangdaer iti pannakapaay. Kastoy ti kinuna ti maysa nga agtutubo nga agnagan iti Jason: “Siak ti kakaruan a kritiko ti bagik. No agkamaliak, nalabit katawaandak​—ngem masansan a malipatanda dayta. Ngem diak malipatan ken sangkapanunotko ti kamalik.”

Saan a dakes no panunotem ti pannakapaay​—nangruna no dayta ti mangtignay kenka a mangpasayaat iti aramidmo. Nupay kasta, makadangran ken makapaupay ti napaut ken kanayon a panangbabalaw iti bagi. Kuna ti Proverbio 12:25: “Ti panagdanag nga adda iti puso ti maysa a tao isunto ti mamagrukob iti dayta.”

Panunotem ti maysa a lalaki idiay Biblia nga agnagan iti Epafrodito. Naibaon idiay Roma tapno agserbi kas personal a katulongan ni apostol Pablo. Nupay kasta, nagsakit ni Epafrodito isu a dinan naaramid dayta nga annongenna. Kas resultana, ni Pablo pay ketdin ti nangaywan kenkuana! Inyurnos ni Pablo ti pannakayawid ni Epafrodito. Pinakaammuanna ti kongregasion iti lugarda a malmaldaang metten daytoy matalek a lalaki. Apay? “Nangngegyo nga isu nagsakit,” inlawlawag ni Pablo. (Filipos 2:25, 26) Idi naamiris ni Epafrodito a naammuan ti dadduma nga isu ket masakit ken dina naaramid dagiti rebbengenna, mabalin a nariknana nga awanen ti serserbina. Di ngarud pakasdaawan a nagleddaang!

Adda aya pamay-an tapno maliklikantayo ti kinasaem ti pannakapaay?

Ammuem Dagiti Limitasionmo

Ti maysa a pamay-an tapno dika mapaay ket mangikeddengka kadagiti realistiko ken kalkalainganna a kalat. “Ti sirib adda kadagidiay naemma,” kuna ti Biblia. (Proverbio 11:2; 16:18) Ti naemma ammona dagiti limitasionna. Agpayso a nasayaat no dadduma a karitem ti bagim tapno maparang-aymo dagiti paglaingam ken abilidadmo. Ngem agbalinka a realistiko. Mabalin a saan a sika ti kalaingan iti matematika wenno iti isport. Kastoy ti inamin ti maysa nga agtutubo a lalaki nga agnagan iti Michael: “Ammok a saanak a nalaing iti isport. Isu nga agay-ayamak, ngem diak namnamaen a saanakon nga agkamali.”  Inlawlawagna: “Masapul a mangaramidka kadagiti kalat a kabaelam a ragpaten.”

Panunotem ti kababalin ti agtawen iti 14 a ni Yvonne, nga addaan iti spina bifida ken cerebral palsy. “Diak makapagna wenno makasala wenno makataray a kas iti dadduma,” kuna ni Yvonne. “Maupayak agsipud ta diak maaramid ti maaramidan ti sabsabali. Kaaduan a tattao talaga a didak maawatan. Ngem kabaelak nga ibturan dayta.” Ania ngay ti maibalakadna? “Dika sumuko. Itultuloymo ti agregget. No mapaayka wenno saanka nga agballigi, dika sumuksuko. Basta itultuloymo laeng nga aramiden ti amin a kabaelam.”

Maigiddato iti dayta, dika parigaten ti bagim babaen iti di nainkalintegan panangidiligmo iti sabsabali. Kinuna ni Andrew, nga agtawen iti 15: “Ikagkagumaak a diak idilig ti bagik iti sabsabali agsipud ta adda amin bukodtay a paglaingan ken pagkapuyan.” Iyanninaw dagiti komento ni Andrew ti kinuna ti Biblia iti Galacia 6:4: “Paneknekan koma ti tunggal maysa no ania ti bukodna nga aramid, ket kalpasanna maaddaanto iti pakaigapuan ti panagrag-o maipapan iti bagina met laeng, ket saan nga iti panangipadis iti sabali a tao.”

No Nangato ti Namnamaen ti Dadduma Kenka

Ngem no dadduma, dagiti dadakkelmo, mannursurom, ken ti sabsabali nangato ti namnamaenda kenka. Ket maamirismo nga uray no ania ti aramidem, saanmo latta ida a maay-ayo. Nakarkaro pay, mabalin nga iyebkasda ti pannakaupayda kenka babaen kadagiti makasair a sasao wenno naan-anay nga upayendaka. (Job 19:2) Mabalin a maamirismo a saan nga igaggagara ti dadakkelmo ken ti sabsabali a sairendaka. Kas iti kinuna ni Jessica, “namin-adun a dida ammo a masasairak gayamen. No dadduma, saankami laeng gayam nga agkikinnaawatan.”

Iti sabali a bangir, saan ngata nga adda pamilawanda kenka? Kas pagarigan, nalabit tagtagibassitem dagiti abilidadmo wenno dagiti kabaelam. Imbes a dimo ikankano dagiti singasingda, masiribka no ‘umimdengka iti disiplina.’ (Proverbio 8:33) Inlawlawag ni Michael: “Pagimbagam met laeng dayta. Kayatda a nasaysayaat ti maaramidam, tapno rumang-ayka. Panunotem dayta kas maysa a karit.”

Ngem kasano ngay no mariknam a saan a nainkalintegan ti ipapaaramid kenka dagiti dadakkelmo ken ti sabsabali? Nainsiriban ngarud a kasaritam ida​—buyogen ti panagraem, ngem sipupudno​—nga ibagam kadakuada ti riknam. Mabalin a makaikeddengkayonto iti sumagmamano a realistiko a kalat.

“Dagiti Pannakapaay” iti Naespirituan a Biagmo

Kadagiti Saksi ni Jehova, narigat kadagiti agtutubo nga aramiden dagiti annongenda kas ministro ti Dios. (2 Timoteo 4:5) No maysaka nga agtutubo a Kristiano, mabalin a no dadduma, mariknam a saanmo a kabaelan. Nalabit mariknam a saanka unay a nalaing nga agkomento kadagiti gimong. Wenno nalabit marigatanka a mangilawlawag iti mensahe ti Biblia iti sabsabali. Kas pagarigan, ni Jessica, adda idi agtutubo a babai nga iyad-adalanna iti Biblia. Iti sumagmamano a tiempo, nagsayaat ti irarang-ay ti iyad-adalanna iti Biblia. Ngem pagammuan ta inkeddeng ti balasitang a dinan kayat ti agserbi iti Dios. Malagip ni Jessica, “Nariknak a napaayak kas mannursuro.”

Kasano a nadaeran ni Jessica ti kasta a rikna? Immuna, pinanunotna a saan nga isuna ti linaksid ti iyad-adalanna no di ket ti Dios. Nakatulong met ti panangmennamennana iti ulidan  ni Pedro iti Biblia. Ni Pedro ket maysa a managbuteng iti Dios a lalaki ken nagadu idi dagiti nagkuranganna. Kastoy ti inlawlawag ni Jessica: “Impakita ti Biblia a nadaeran ni Pedro dagiti pagkapuyanna, ket inusar ni Jehova iti adu a pamay-an tapno maparang-ay dagiti interes ti Pagarian.” (Lucas 22:31-34, 60-62) Siempre, no nasken a parang-ayem dagiti paglaingam kas maysa a mannursuro, apay a dimo ikagumaan nga aramiden dayta? (1 Timoteo 4:13) Aprobetsarem ti tulong dagiti nataengan iti kongregasion a mangisuro ken mangsanay kenka.

Ngem nalabit pagarupem a ti panangasaba ti nangnangruna a makakarit. Kastoy ti inadmitir ni Jason: “Kas man la napaayak no saannak nga awaten ti bumalay.” Kasanona a nadaeran? “Masapul a laglagipek a saanak a talaga a napaay.” Wen, nagballigi a nangaramid iti imbilin ti Dios kenkuana​—ti panangasaba! Ket nupay talaga a narigat nga akseptaren ti mailaksid, saan nga amin a tao laksidenda ti mensahe ti Biblia. “No adda masarakak nga agimdeng,” kuna ni Jason, “ammok a makagunggona dayta.”

Dagiti Nakaro a Kamali

Kasano ngay no nakaaramidka iti nakaro a kamali​—wenno nakaaramidka pay ketdi iti nadagsen a basol? Ni Ana, nga agtawen iti 19, nakaaramid iti kasta a kamali. * Admitirenna: “Pinaayko ti kongregasion, pamiliak, ken nangnangruna ni Jehova a Dios.” Tapno mapabilegka, masapul nga agbabawi ken agpatulongka kadagiti natataengan iti naespirituan iti kongregasion. (Santiago 5:14-16) Malagip ni Ana ti makapabileg a kinuna ti maysa a panglakayen: “Imbagana nga agpapan pay iti amin a dakes nga inaramid ni Ari David, kaskasdi a sidadaan a pinakawan ni Jehova, isu a napabileg ni David. Dayta ti nakatulong kaniak.” (2 Samuel 12:9, 13; Salmo 32:5) Masapul met nga ikagumaam a pabilgen ti espiritualidadmo. “Inulit-ulitko a binasa ti libro a Salmo,” kinuna ni Ana, “ket adda kuadernok a nangisuratak kadagiti makaparegta a teksto.” Inton agangay, kabaelanen ti maysa ti bumileg kalpasan ti nakaro a panagkamalina. Kuna ti Proverbio 24:16: “Daydiay nalinteg mabalin a matuang iti uray mamimpito a daras, ket sigurado a tumakderto.”

Pannakapabileg Kalpasan ti Pannakapaay

Siempre, nasaem latta ti riknam uray kadagiti babassit a pannakapaay. Ania ti mangpabileg kenka? Umuna iti amin, sanguem dagiti nagkamaliam iti realistiko a pamay-an. Kastoy ti isingasing ni Michael: “Imbes nga ay-ayem ti bagim, ammuem ti nagkamaliam ken no apay a napaayka. Iti kasta, nasaysayaatto ti maaramidam iti sumaruno.”

Kasta met a saanka unay a madanagan. Adda “tiempo ti panagkatawa”​—ket nalabit karaman iti dayta ti panangkatawam iti bagim! (Eclesiastes 3:4) No maup-upayka, aramidem dagiti paglaingam, kas koma iti pagesmam wenno maysa nga isport. Ti panagbalin a “nabaknang iti nasayaat nga ar-aramid”​—kas iti panangiranudmo iti pammatim iti sabsabali​—ti makatulong kenka nga agpanunot nga ad-adda a makaay-ayo ti bagim.​—1 Timoteo 6:18.

Kamaudiananna, laglagipem, a “ni Jehova naasi ken managparabur . . . Saanto a kanayon nga agsapsapul iti biddut.” (Salmo 103:8, 9) Kuna ni Jessica, “Nariknak a no ad-adda nga umadaniak ken Jehova a Dios, ad-adda a makapagtalekak nga andingayen ken tulongannak iti aniaman a mapasarak.” Wen, makaliwliwa a maammuan nga agpapan pay kadagiti pagkapuyam, ipatpategnaka ti nailangitan nga Amam.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 20]

No saanmon a kabaelan dagiti maipapaaramid kenka, agpanunotka no kasano a mailawlawagmo dayta buyogen iti panagraem

[Ladawan iti panid 21]

Ti panangaramidmo kadagiti paglaingam ti mabalin a makatulong tapno madaeram ti pannakapaaymo