Naisurat nga Agkitakaminto

Kas insalaysay ni Rosalía Phillips

“Adayonto ti madanonmo! Adda sagudaymo tapno maragpatmo dayta!” Kasta ti impukkaw kaniak ti direktormi bayat a situtugaw iti sango ti pianona sakbay a nawaknitan ti kurtina ti entablado. Inyam-ammodak ti uppat a kagrupok. Nakakawesak iti nalabaga ken nasileng a bestida. Siak ti kabaruan a kumakanta iti grupomi. Napalalot’ nerbiosko. Addaak iti maysa kadagiti kalatakan a teatro ti Mexico City a mangirugrugi iti karerak iti showbiz! Marso 1976 idi, ket makabulan laengen tapno agtawenakon iti 18.

NATAY ni tatangko tallo a tawen sakbayna, isu nga adda pay la iti puso ken isipko dagiti pakalaglagipan kenkuana. Malaglagip met ti publiko. Isu ket inayat ken intan-okda kas maysa kadagiti kalaingan a komediante iti pagilianmi. Nasurok a 120 a pelikula ti inaramidna kabayatan ti masansan a maawagan a nabalitokan a tiempo dagiti sine ti Mexico. Ti naganna a Germán Valdés, “Tin-Tán,” ket makita kadagiti teatro iti intero a Central ken Abagatan nga America ken kadagiti Espaniol ti pagsasaoda a lugar iti Estados Unidos ken Europa. Uray ita, nasurok a 30 a tawen kalpasan ti ipapatayna, masansan pay la a maipabpabuya dagiti pelikulana iti telebision.

Sipud pay idi ubingak, ti balaymi ket pagdadaponan dagiti artista. Nangbukel ni nanangko ken dagiti adingna iti kumakanta a trio a naawagan iti Las Hermanitas Julián (The Julián Sisters). Ni adingna a Julio Julián ti agdinamag a tenor ti opera iti Europa, idinto ta ti Espaniola nga asawana a ni Conchita Domínguez, ti kumakanta iti soprano. Kanayonanna, nalatak a komediante iti telebision dagiti ading ni tatangko a da Manuel “Loco” (ti bagtit) Valdés ken Ramón Valdés, nga ad-adda a pagaammo kas ni Don Ramón.

Pamiliar kadakami ken ni manongko a Carlos dagiti studio ken lote a pagaramidan iti pelikula, produksion ti teatro, ken recording studio. Ngamin, masansan nga itugotnakami ni tatangko no agtrabaho sadiay ken kadagiti panagpabuyana iti nadumaduma a lugar. Kasta ti inaramidna idi tapno agkaykaysa ti pamiliami. Nagduma la ketdin ti kasasaad ti showbiz no idilig iti kasasaad ti pagtaenganmi nga addaan pudno a panagtutunos ken ayat! Malagipko a nakadungdungngo ni tatangko, naganaygay, ken manangipateg iti biag. Nakaparparabur, nga uray la aglablabes no dadduma. Insurona kaniak a ti kinaragsak ket agpannuray iti panangted saan nga iti panangtagikua wenno panagikut.

 Nakalkaldaang a Panagbalbaliw

Idi arinunos ti 1971, adda nakalkaldaang nga impakaammo ni Nanang kadakami ken ni manongko. Nadayagnos a ni tatangmi addaan sakit a saanen a maagasan. Iti maysa ket kagudua a tawen, nakitak ti panagsagabana ken ti panangikagumaanna nga agbiag bayat a naipasidong iti nabileg a panangagas.

Malagipko pay laeng ti aldaw a nakitak ti ambulansia nga immay iti balaymi tapno ipanna ni Tatang idiay ospital. Ammok a saanen a pulos nga agawid. Diak mailadawan ti nariknak a saem. Inkeddengko a yantangay agsagsagaba ni tatangko, rumbeng nga agsagabaak met. Indeppelko ti maysa a sigarilio iti dakulapko isu a nagsangitak iti kasta unay. Idi Hunio 29, 1973, pimmusay ni tatangko. Sinaludsodak ti bagik: ‘Apay a masapul a panawannakami daydiay nakasingsingpet ken mangparparagsak unay kadakami? Ayanna itan? Mangngegnak ngata no kasaritak? Ania ngay ti serserbi ti biagko ita ta awanen?’

Karera nga Awanan Panggep

Kalpasan ti panangiliwliwagko iti riknak iti sumagmamano a tiempo, rinugiak ti nagadal iti arte ti panagplano ken panangarkos iti pasdek wenno siled. Nupay kasta, rebeliosoak no dadduma isu a nagsardengak a nageskuela. Inkeddengmi ken ni nanangko ti tumabuno a masansan kadagiti sosial a taripnong. Dimmar-aykami kadagiti nangayed a padaya iti showbiz. Masansan a kastoy ti ibaga ti makimpasken: “Rosalía, pangngaasim man ta kantaannakami iti maysa kadagiti pinutarmo.” Magustuanda ti timekko ken ti panagkantak, ken ibagbagada a natawidko ti saguday ti dadakkelko.

Iti maysa kadagidiay a padaya, ti kompositor ken direktor a ni Arturo Castro ken ti grupona a naawagan iti Arturo and His Castros 76 nangngegna ti panagkantak isu nga inawisnak a makikadua iti grupona. Idi damo, diak kayat. Nupay kaay-ayok ti musika sa aggitgitara ken agputputarakon kadagiti kanta sipud pay idi agtawenak iti 14, diak kayat ti agbalin a propesional a kumakanta. Ngem ginuyugoynak ni nanangko tapno makatulongak iti pinansial a kasapulan ti pamiliak isu nga idi agangay, inakseptarko. Dayta ti nangiturong iti panagrugik iti dayta a trabaho kas nadakamatko itay.

Naaddaanak iti natalged a trabaho sipud idi nangrugi ti karerak. Nagpasiar ti grupomi iti intero a Mexico. Mamindua nga agpabuyakami iti kada rabii. Nagtrabahokami idiay Guatemala, Venezuela, New York, ken Las Vegas. Dua a tawen a nakikaduaak iti dayta a grupo. Kalpasanna, naitukon a mangaramidak kadagiti pelikula. Naikkanak iti dua a papel a mangsuportar kadagiti bida ken naminsan a nagbalinak a bida a nangabakak iti dua a napateg a pammadayaw.

Maysa nga aldaw, tineleponuannak ti kadakkelan a kompania ti telebision iti pagilianmi. Intukonda kaniak ti maysa nga eksklusibo a kontrata babaen ti sistemada a mangpalatak iti artista ken ti panagbidak iti maysa a telenobela a maipanagan kaniak. Ad-addanto pay a lumatakak iti showbiz. Dumakkel ti sueldok, uray no saan a regular ti panagtrabahok. Gapu ta nariknak a diak maikari kadagita amin a pribilehio ken di la ket ta mapukawko ti wayawayak, pinagkedkedak ti kontrata. Inakseptarko ti panangaramidko iti telenobela, tapno laeng maitultuloyko ti kursok a nainaig iti teatro iti maysa nga unibersidad. Ngem saanak latta a naragsak. Maburiborak a makakita kadagiti artista nga adu a tawenen nga agregregget nga agbida iti pelikula wenno pabuya, idinto ta siak ti bida​—gapu laeng ta anaknak ni Tin-Tán.

Kalpasanna, nangrugiakon a nangirekord kadagiti kanta. Iti immuna nga albumko, karaman ti theme song wenno pannakatema a kanta ti telenobela. Siak a mismo ti nangputar iti dayta. Idi agangay, inrekordko ti albumko iti maysa a nalatak nga studio idiay London. Ad-adu pay a pelikula ken telenobela ti inaramidko. Dagiti makinsango a benneg dagiti padamag iti showbiz kadagiti pagiwarnak rinugiandan nga itampok dagiti artikulo maipapan kaniak, isu a nalabit pagarupenyo a naragpatkon ti kangitingitan ti balligi. Ngem adda latta kurang. Napaliiwko a natangsit ken mannakikompetensia dagiti adda iti showbiz, ken adu kadakuada ti managinsisingpet ken makiramraman iti imoralidad. Napukaw ti panagtalekko kadagiti tattao.

Idi otonio ti 1980, nakitak ni ulitegko a Julio iti panagtitipon ti pamiliami. Inkeddengna ti umikkat iti opera, isu a dimngegak idi nagsao maipapan iti paraiso nga inkari ti Dios. Imbaga ni ulitegko a Julio a mapukawton ti kinaawan hustisia ken panagladingit ditoy daga ken agarinton  ti ayat. Imbagana pay a Jehova ti nagan ti pudno a Dios. Ti nagustuak unay ket mapagungarto idiay Paraiso dagiti patpatgentayo a pimmusayen. Naragsakanak iti namnama a makitakto manen ni tatangko. Kanayon a mailiwak kenkuana agraman iti panangandingay ken panagayatna. Nagsayaat la ketdin no makitakto manen! Ngem iti un-unegko, kasla imposible. Inikkannak ni ulitegko a Julio iti Biblia ken inawisnakami ken ni nanangko a tumabuno iti kombension dagiti Saksi ni Jehova a maangay iti sumagmamano laeng idin a lawas. Imbagami a nalabit makatabunokami.

Inkeddengko a Pasayaaten ti Biagko

Maysa a rabii, agsigsigarilioak iti iddak bayat a basbasaek ti Biblia nga inted kaniak ni ulitegko. Sigun iti nabasak iti libro a Proverbio, ti gayam Dios ti nagtaudan ti lawag, pannakaawat, ken biag, idinto ta sabali ti gubuayan ti kinasipnget, pannakariribuk, ken ipapatay. Iti daydi met la a rabii, dinepdepko ti kaudian a sigariliok ken inurayko ti isasangpet ni nanangko. Agsangsangitak a nagpakaasi a tulongannak nga agaramid iti sumagmamano a dadakkel a desision. Kalpasanna, napanak iti teatro a pagsansanayak iti akemko a Cordelia iti King Lear a drama ni Shakespeare. Immikkatak iti dayta a pabuya ken nakisinaak iti nobiok a maysa kadagiti bida nga aktor.

Nupay kasta, diak pay nasursuro ti agserbi iti Dios, isu nga awan ti aniaman a mangpabileg kaniak. Kasta unay ti lidayko. Inkararagko iti Dios a tulongannak tapno mariknak a talaga a makapagbalinak a paset iti maysa a grupo gapu iti kinataok, saan a gapu iti natawidko a saguday wenno gapu iti kinalatakko. Diak nakikaduan kadagiti masansan idi a pakikuykuyogak ken insardengkon dagiti masansan nga ar-aramidek.

Ti Dalan iti Pudno a Balligi

Idi mariribukanak unayen, nalagipko ti awis ni ulitegko a tumabunokami iti kombension. Tineleponuak, isu nga inkuyognak idiay istadium. Napikapikak iti nakitak sadiay. Nakitak dagiti natalna a tattao a saan nga agsasao iti dakes, agsigsigarilio, ken agpaspasindayag. Ti nangngegko manipud iti Biblia ti nangipalagip kaniak iti nabasak iti bassit a libro a napauluan iti Pudno Aya a ti Biblia ket Sao ti Dios? * a nasarakak idiay balaymi kalpasan ti ipapatay ni tatangko.

Agarup iti daytoy a tiempo, adda manen naitukon a telenobela a pagbidaak. Nagustuak ti akemko, ta kasla itandudona dagiti nadiosan a prinsipio a naadalko iti kombension. Gapu iti dayta, inawatko ti papelko. Ngem sangkapanunotko daytoy a kinuna ti Biblia: “Dikay agbalin a di agkaasmang a naisangol kadagiti di manamati. Ta . . . ania ti pakiramanan ti lawag iti sipnget?”​—2 Corinto 6:14.

Pumaspasnek ti tarigagayko a mangparagsak iti Dios. Kayatko ti makigimong iti Kingdom Hall a kadua da uliteg ken ikitko. Maysa nga oras a biahe ti kaadayo ti kongregasionda manipud iti balaymi, ngem nakigimongak iti nagsasaganad a tallo a Domingo. Inkeddeng ti ulitegko nga ikuyognak iti kongregasion iti lugarko. Dimtengkami bayat a malmalpasen ti gimong, ket sadiay a naam-ammok ni Isabel, maysa a balasang a kasadarak. Naemma ken nasingpet. Idi inyam-ammonak ni ulitegko kas ni Rosalía Valdés, saan unay nga inkankano ni Isabel ti naganko. Naragsakanak unay iti dayta. Intukonna nga iyadalannak iti Biblia iti mismo a balayko.

Rinugianmi ti nagadal babaen iti libro a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana. * Siraragsak a nakibagay ni Isabel iti eskediulko. No dadduma, nasken nga urayennak uray no rabii unayen, ta masapul no kua a leppasek ti ar-aramidek a telenobela. Anian a yamanko ta addan maseknan kaniak gapu laeng ta kayatko ti makasursuro kadagiti kinapudno iti Biblia! Napudno, mapagpiaran, ken mararaem ni Isabel. Dagita a kualidadna ti impagarupko idi a masursurok laeng no agadalak  iti pilosopia ken arte. Inyurnosmi ti agadal iti napapaut, no dadduma sumagmamano a daras iti makalawas.

Idi damo, narigatanak a mangiwaksi kadagiti di umiso a kapanunotak, ngem in-inut a nasukatan dagitoy kadagiti kinapudno iti Biblia. Malagipko no kasano a napabilegak iti daytoy a kari ti Dios: “Iti apagbiit laengen a kanito, ket daydiay nadangkes awanton; ket pudno unay nga imutektekamto ti lugarna, ket isu awanton. Ngem dagidiay naemma tagikuaendanto ti daga ket pudno a maragsakandanto iti napalalo iti kinaruay ti talna.” (Salmo 37:10, 11) Bimmileg metten ti panamatik iti namnama a makitakto manen ni tatangko idiay Paraiso. Sangkapanunotko ti kinuna ni Jesus: “Dikay agsiddaaw iti daytoy, agsipud ta um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna ket rummuarda, dagidiay nagaramid iti naimbag a bambanag iti panagungar iti biag, dagidiay nangyugali iti nakadakdakes a bambanag iti panagungar iti pannakaukom.”​—Juan 5:28, 29.

Inringpasko ti ar-aramidek a telenobela, ket dagus a dimteng ti dadduma pay a tukon. Nupay mabalin nga ad-adda a lumatakak gapu kadagitoy a proyekto, ti pannakipasetko kadagita ti mangipasimudaag nga an-anamongak ti imoralidad, idolatria, ken dadduma pay a di umiso a kapanunotan. Naammuak nga agpayso nga adda ni Satanas, ken dina kayat nga agserbitayo ken Jehova. Isu a pinagkedkedak dagiti tukon ken rinugiakon ti tumabuno iti amin a gimong. Natural laeng a saan a naawatan ni nanangko ken ni manongko no apay a pinagkedkedak ti adu a gundaway ken nagadu a kuarta a mateggedak koma. Nakitada metten a simmayaat ti kasasaadko. Nupay naliday ken maup-upayak idi, naganaygay ken naragsakakon. Adda met laengen panggep ti biagko!

Kayatkon nga iranud dagiti naadalko iti sabsabali isu a di nagbayag, nagbalinak nga agibumbunannag iti makaay-ayo a mensahe ti Pagarian ti Dios. No mangaskasabaak idi, narigat no dadduma nga agatension ti bumalay iti ibagbagak ta adu ti makabigbig kaniak kas maysa nga artista. Iti adu a gundaway, no dumtengkami iti ridaw dagiti bumalay, madama a buybuyaenda ti nagbidaak a telenobela iti telebision. Nasdaaw dagiti bumalay nga addaak nga agtaktakder iti ridawda!

Idi Setiembre 11, 1982, nabautisaranak kas simbolo ti dedikasionko ken Jehova. Addan pudno a panggep ti biagko, ken naiduman a karera ti agur-uray kaniak. Nagutugotak iti kinaregta ni Isabel iti ministerio. Agserserbi kas regular pioneer, kas pangawag kadagiti amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova. Di nagbayag, kumuykuyogakon kenkuana a mangyadal iti Biblia iti sabsabali. Ni Isabel ti nagbalin a kasingedan a gayyemko.

Insardengkon ti kinaartistak, isu a masapul a makontentokamin ken ni nanangko iti nasimsimple a panagbiag. Kabayatanna, pinutarko ti musika para iti maikapat nga albumko, a nakairamanan ti dadduma a kanta maipapan kadagiti baro a prinsipiok ken patpatiek. Nagputarak iti kanta maipapan iti nabileg a namnamak nga agkitakaminto manen ken ni tatangko. Ti paulo ti kantak ket “Naisurat​—Agkitakaminto.” Idi damo a kinantak dayta para ken ni nanangko, napikapik unay. Nadlawna ti napasnek a panamatik. Naragsakanak idi imbagana a kayatnan ti agadal iti Biblia. Dua a tawen kalpasanna, nagbalin metten a bautisado nga adipen ni Jehova ken aktibo iti ministerio agingga ita.

Bayat a limmabas ti tiempo, nalaklakan a pagkedkedak dagiti naitukon a trabaho. Ket no maipasangoak iti pakasuotan wenno pakasulisogan, ti panangpanunotko a makaduaminto ni tatangko iti napintas a paraiso ti mangpabileg iti panagtalek ken determinasionko nga agtultuloy nga agserbi ken Jehova.

Maysa nga aldaw, nakiddaw nga agpasetak iti Espaniol a bersion ti Sesame Street a programa para kadagiti ubbing. Impagarupko a diak maaramid dayta isu nga imbagak iti producer a gapu kadagiti prinsipiok a naibasar iti Biblia, diak kayat nga itandudo dagiti piesta opisial ken panagkasangay. Imbaga ti producer a no akseptarek ti trabaho, raemenna ti pammatik ken mabalinmi a pirmaan ti maysa a kontrata a mangidetalye iti takderko. Dayta ti gapuna nga inawatko ken naipelikulak ti 200 nga eksena. Daydin ti kaudian a trabaho nga inawatko kas maysa nga aktres.

Adda laengen maysa a kontrata a diak pay nairingpas iti maysa a recording company; isu nga inrekordko ti sangapulo kadagiti pinutarko para iti dayta, agraman ti kanta a pinutarko maipapan  ken ni tatangko ken iti panagungar. Naaddaanak iti gundaway a mangkanta iti dayta iti telebision ken kadagiti aktual a panagpabuyak. Kadagita a gundaway, kanayon a dinakamatko dagiti patpatiek. Nupay kasta, ti recording company nangrugin a pinilitnak a mangiparang iti ad-adda a makagargari a langa isu nga immikkatak.

Dagiti Bendision iti Panagserbi iti Dios

Idi Disiembre 1983, nagpasiarkami ken ni Isabel kadagiti pasilidad dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, New York. Sadiay a naam-ammok ni Russell Phillips, ti lalaki a nagbalin a lakayko idi agangay. Nagsinnuratkami iti dandani dua a tawen. Malaglagipko la unay ti panangipatulodna kadagiti rosas manipud idiay New York idi nangrugiak a nagserbi kas regular pioneer!

Makatawen a nagpayunirak a kadua ni Isabel. Kalpasanna, isu ket naawis nga agserbi iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Mexico. Dagiti inyestoriana maipapan iti baro nga annongenna ti nangparegta kaniak a mangpalawa iti ministeriok, ket no pagayatan ni Jehova, agserbiak met idiay Bethel.

Ni Russell ti maysa pay a bendision iti biagko. Gapu iti panagayatna ken ni Jehova ken iti organisasionna, nasursurok nga ipateg ti amin-tiempo a panagserbi. Ipatpategna ti agserbi idiay Bethel, ta tallo a tawenen nga agserserbi idiay Brooklyn Bethel. Kalpasan ti kasarmi, nagserbikami kas regular pioneer idiay Colorado, E.U.A. Idi agangay, naawiskami nga agserbi a trabahador iti internasional a panangibangon kadagiti pasilidad ti sanga nga opisina iti dadduma pay a pagilian. Anian a siddaawmi idi naammuanmi a maidestinokami ditoy Mexico! Idi Abril 1990, siraragsak nga inawatmi ti makapnek a pribilehio nga agbalin a miembro ti pamilia ti Bethel iti Mexico. Ti ulidan ni Russell ti nangparegta unay kaniak. Apresiarek ti kinamanagsakripisiona a nangtignay kenkuana a mangpanaw iti pamiliana ken iti nakayanakanna a pagilian tapno maidur-as dagiti interes ti Pagarian ditoy Mexico.

Tagtagiragsakenmi idi ken Russell ti pribilehiomi nga agserbi iti sanga ti Mexico. Ngem pagammuan ta nagbalbaliw ti bambanag idi nagsikogak. Dimi ninamnama dayta. Nupay kasta, kanayon idi nga apresiarenmi dagiti nagannak a nangpadakkel iti annakda iti dalan ti kinapudno, isu nga agyamankami a nangawat iti daytoy baro nga annongenmi. Idi Oktubre 1993, naipasngay ni Evan, ken ni Gianna dua ket kagudua a tawen kalpasanna. Nupay masapul ti agtultuloy a panagregget iti panangpadakkel kadagiti annak, maragsakankami kada iranud dagiti annakmi nga agtawen iti 11 ken 8 ti pammatida no mangaskasabada.

Agserserbi ita ni Russell iti Kingdom Hall Regional Building Committee, ken nabiit pay a nagsubliak iti amin-tiempo a ministerio kas payunir. Kabayatan ti napalabas a 20 a tawen, natulongak ti 12 a kabagiak, agraman ti 8 pay a sabsabali, a nakaammo iti kinapudno ti Biblia ken natignay nga agserbi ken Jehova.

No damagen ti annakko ti, “Nanang, narigatanka kadi a pimmanaw iti showbiz?” dakamatek dagiti imbaga idi ni apostol Pablo: “Pudno nga ibilangko. . . ti amin a bambanag kas pukaw maigapu iti naringbaw a pateg ti pannakaammo ken Kristo Jesus nga Apok. Maigapu kenkuana inawatko ti pannakaipukaw ti amin a bambanag ket ibilangko ida kas adu a basura, tapno magun-odak ni Kristo.” (Filipos 3:8) Anian a yamanko ta inalawnak ni Jehova manipud iti barengbareng ken awanan panggep a biag ken pinalubosannak nga agbalin a paset ti nakasaysayaat nga ilina! Pulos a diakto agsarday nga agyaman kenkuana gapu iti nagadu a bendision nga impaayna babaen ti Anakna a ni Jesu-Kristo. Masansan a maragsakanak a mangkanta iti pinutarko maipapan ken ni tatangko. Masiguradok nga agkitakaminto.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 10]

Kaduak ti dadakkelko ken ni manongko idi agtawenak iti maysa

[Ladawan iti panid 12, 13]

Panagkantak a kadua ti Arturo Castro and His Castros 76

[Credit Line]

Angel Otero

[Ladawan iti panid 14]

Dakami a sangapamiliaan ita

[Picture Credit Line iti panid 10]

Activa, 1979