Siasino ni Jesu-Kristo?

SIGUN iti mapagtalkan a historia, nasurok a 2,000 a tawenen ti napalabas, adda lalaki nga agnagan iti Jesus a nayanak idiay Betlehem a maysa a bassit nga ili idiay Judea. Ni Herodes a Dakkel ti ari idi idiay Jerusalem, ket ni Cesar Augusto ti emperador iti Roma. (Mateo 2:1; Lucas 2:1-7) Kadawyanna, saan a dinakamat dagiti Romano a historiador idi immuna a dua a siglo ti maipapan ken Jesus, tangay dagiti agturay a Romano idi ikagkagumaanda a parmeken ti Kristianidad.

Iti kasumbangirna, kuna ti The Historians’ History of the World: “Dagiti aramid [ni Jesus] napatpateg ngem iti ar-aramid ti aniaman a sabali a natan-ok a persona iti historia, uray no matmatan laeng dayta a di mainaig iti relihion. Bigbigen dagiti kangrunaan a sibilisasion a nangrugi ti baro a panawen idi nayanak [ni Jesus].”

Impadamag ti magasin a Time nga ad-adu a libro ti naisurat maipapan ken Jesus ngem iti asinoman a sabali a persona iti historia. Adu kadagitoy a libro ti naisentro iti saludsod maipapan iti kinasiasino ni Jesus. Nalabit ad-adu ti panagsusupiat maipapan iti daytoy ngem iti aniaman a topiko iti pakasaritaan ti tao.

Dagiti Immuna a Saludsod Maipapan iti Kinasiasinona

Idi naibaga ken Maria a maaddaanto iti anak ket panaganannanto iti Jesus, dinamagna: “Kasano a mapasamak daytoy, yantangay saanak a makidendenna iti lalaki?” Simmungbat ni anghel Gabriel: “Ti pannakabalin ti Kangatuan salinongannakanto. Iti dayta met a rason ti mayanak maawaganto iti nasantuan, Anak ti Dios.”​—Lucas 1:30-35.

Kalpasanna, nangaramid ni Jesus kadagiti milagro a nagsiddaawan dagiti apostolna. Idi ti napigsa a bagyo dandanina impalned ti bilogda iti Baybay ti Galilea, ni Jesus pinagkalmana dagiti danum idi kinunana “Agtalnaka! Agulimekka!” Gapu ta nasdaawda, kinuna dagiti apostolna: “Siasino a pudpudno daytoy?”​—Marcos 4:35-41; Mateo 8:23-27.

Gagangayen dagiti saludsod maipapan iti agpayso a kinasiasino ni Jesus kadagiti tattao idi kaaldawanna, isu a dinamag ni Jesus kadagiti apostolna no siasino isuna sigun iti panagkuna ti tattao. Kinunada: “Ti sumagmamano kunada a ni Juan a Mammautisar, ti dadduma ni Elias, kaskasdi a ti sabsabali ni Jeremias wenno maysa kadagiti mammadto”​—nga amin dagitoy ket natayda idin. Kalpasanna, dinamag ni Jesus: “‘Dakayo, nupay kasta, siasinoak iti panagkunayo?’ Kas sungbat kinuna ni Simon Pedro: ‘Sika ti Kristo, ti Anak ti sibibiag a Dios.’” Uray dagiti demonio​—dagiti nadangkes nga anghel​—kinunada maipapan ken Jesus: “Sika ti Anak ti Dios.”​—Mateo 16:13-16; Lucas 4:41.

Ti Imbaga ni Jesus Maipapan iti Kinasiasinona

Nupay manmano nga imbaga ni Jesus nga isu ti Anak ti Dios, pudno a binigbigna dayta. (Marcos 14:61, 62; Juan 3:18; 5:25, 26; 11:4) Ngem dandani kanayon nga imbagana nga isu “ti Anak ti  tao.” Babaen iti kastoy a panangyam-ammona iti bagina, intampokna ti pannakayanakna kas tao​—ta iti kinapudnona isu ket pudpudno idi a tao. Gapuna, impalgakna met ti bagina nga isu “ti anak ti tao” a nakita idin ni Daniel iti sirmata a nagparang iti sanguanan ti Mannakabalin-amin a Dios​—“ti Kadaanan iti Al-aldaw.”​—Mateo 20:28; Daniel 7:13.

Imbes nga iwaragawagna nga isu ti Anak ti Dios, impalubos ni Jesus nga isuda a mismo ti makaamiris iti dayta. Ket malaksid kadagiti apostolna, kasta ti naamiris ti tattao, agraman ni Juan a Mammautisar ken ti gayyem ni Jesus a ni Marta. (Juan 1:29-34; 11:27) Namati dagitoy a ni Jesus ti naikari a Mesias. Naammuanda a nagbiag idin idiay langit kas mannakabalin nga espiritu a persona ken simimilagro nga inyakar ti Dios ti biagna iti aanakan ti birhen a ni Maria.​—Isaias 7:14; Mateo 1:20-23.

Kaasping ti Immuna a Tao a ni Adan

Iti adu a wagas, ni Jesus kaaspingna ti immuna a tao a ni Adan. Kas pagarigan, agpadada a perpekto a tao nga awanan iti natauan nga ama. (Genesis 2:7, 15) Isu nga awagan ti Biblia ni Jesus a “ti maudi nga Adan”​—maysa a perpekto a tao a makapagserbi kas “katupag a subbot.” Ti biag ni Jesus ket katupag ti biag “ti umuna a tao a ni Adan,” a pinarsua ti Dios kas perpekto a tao.​—1 Corinto 15:45; 1 Timoteo 2:5, 6.

Iti Biblia, maawagan ti umuna nga Adan nga “anak ti Dios.” (Lucas 3:38) Nupay kasta, pinukaw ni Adan ti nakapatpateg a relasionna kas anak ti Dios babaen iti sipapakinakem a panagsukirna iti Dios. Iti kasumbangirna, kanayon a matalek ni Jesus iti nailangitan nga Amana, isu a nagtalinaed a naanamongan nga Anak ti Dios. (Mateo 3:17; 17:5) Kuna ti Biblia nga amin a mamati ken Jesus ken mangawat kenkuana kas Manangisalakanda, mabalin nga awatendanto ti biag nga agnanayon.​—Juan 3:16, 36; Aramid 5:31; Roma 5:12, 17-19.

Ngem kuna ti dadduma a ni Jesus ket saan a basta Anak ti Dios no di ket isu a talaga ti Dios. Ibagada nga isu ken ni Amana agpadada a Mannakabalin-amin a Dios. Hustoda kadi? Ni Jesus kadi ket paset ti Dios? Kasta kadi ti imbaga ni Jesus wenno ti asinoman a mannurat iti Biblia? Kinapudnona, siasino ti maymaysa a pudno a Dios? Ania ti imbaga ni Jesus maipapan Kenkuana? Amirisentayo dayta.

[Kahon/Ladawan iti panid 4]

Awanen ti Sabali a Nalatlatak

Ti pakasaritaan ti biag ni Jesus ket inlanad ti uppat a kapatadanna​—da Mateo, Marcos, Lucas, ken Juan​—dua kadagitoy ti nasinged a kakaduana. Dagiti libroda a naipanagan kadakuada, ti gagangay a maaw-awagan iti Ebanghelio, a dadduma a pasetna ti mabasa iti nasurok a dua a ribu a lenguahe. Dagitoy a babassit a libro ket gagangay a nainayon kadagiti sabali a libro a mangbukel iti Biblia. Ad-adu nga amang ti sirkulasion dagiti Ebanghelio​—sinaggaysa man wenno paset iti Biblia​—ngem iti sabali a sinurat iti historia. Di ngarud pakasdaawan a ni Jesus ket nalatlatak ngem iti siasinoman a tao a nagbiag ditoy daga!

[Ladawan iti panid 3]

“Siasino a pudpudno daytoy?” inyimtuod dagiti apostol