Tanap ti Agsaksaknap a Kinapintas

BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY UKRAINE

NO PRIMAVERA iti daytoy nagbassit a tanap iti lansad ti Carpathian Mountains, ti nadam-eg a daga ket in-inut a mapno iti nagadu a puraw a sabong. Iti arinunos ti primavera ti kasayaatan a panagpasiar ditoy, inton agayamuom iti intero a tanap ti kinabangloda, isu a maatrakar dagiti agpasiar tapno agsukimat.

Ayanna ngay daytoy napintas a buya? Iti Tanap ti Narcissi​—maysa a lugar a pakasalsalakniban dagiti mula, tumatayab, ken animal iti asideg ti Khust, iti Makinlaud a Ukraine. Adda ditoy ti naglawa a tay-ak ti balang a narcissus. Nupay nasurok nga 400 a kita ti mula ti agbibiag iti daytoy a tanap, ti narcissus ti kalatakan.

Kinapudnona, ti masalsalakniban a lugar ket naipasurot iti nagan daytoy a sabong, a napanaganan met iti narrow-leaved narcissus, wenno daffodil. Daytoy agbagas a mula, agraman ti atitiddog ken naiingpis a bulongna ken kasla sukog trumpeta nga alimpatokna ket aduan iti puraw wenno duyaw a petalo. Masarakan met dayta iti intero nga Alps ken Balkan.

Sinigsiglo nga indaydayawen dagiti dumadaniw ken musiko ti narcissus. Kinapudnona, ti maysa a kita ket napanaganan iti Narcissus poeticus, wenno narcissus ti dumadaniw. Ngem saan la a dagiti dumadaniw ti nakadlaw iti kinapintasna. Iti kadaanan a Roma, dagiti agtuturay ti agus-usar idi iti duyaw a narcissus a pangpadayaw kadagiti naballigi a mannakigubatda. Ket iti Prussia, ti narcissus ti simbolo ti ayat ken kinaragsak. Kadagitoy nga aldaw, dagiti komunidad iti intero a lubong ti agtultuloy a mangitan-ok iti kinapintas ti sabong kadagiti tinawen a piesta ken selebrasionda.

Nupay kasta, saan la a napintas a sabong ti narcissus. Ti nagan a narcissus ket nainaig iti Griego a sao a narka’o, a “makapaamangaw” ti kaipapananna. Mabalin kadi nga aktual a kasta ti maaramidan ti narcissi? No panagsasabong dagitoy iti Tanap ti Narcissi, mabalin a  kasla mabartek dagiti agpasiar wenno mariknada a kasla medio mabartekda!

Dagiti makapaamangaw nga epekto ti ayamuom ti namagpanunot iti dadduma a makaagas daytoy a sabong. Dagiti Arabo nagusarda iti lana ti narcissus a pangagas iti panagkalbo, idinto ta pinagagas dayta dagiti Pranses iti panagkissiw ken hysteria. Kadagitoy nga aldaw, maus-usar ti lana ti narcissus kadagiti bangbanglo ken ti puro a kitana ket maus-usar a pangmasahe iti bagi.

Masalaknibanto Ngata?

Ti akikid a bulong ti narcissus ket maibilang a sabong iti tapaw ti bantay. Masansan nga agtubo dayta iti nagbaetan ti 1,100 ken 2,060 a metro iti ngato ti patar ti baybay. Ngem ti Tanap ti Narcissi ket 200 a metro iti ngatuen ti patar ti baybay, isu a dayta ti kababaan a tanap a pagbiagan daytoy a kita ti sabong.

Tapno masalakniban daytoy a pagsidsiddaawan iti nakaparsuaan, ti Tanap ti Narcissi ket nasalakniban idi 1979. Agarup 20 a tawen kalpasanna, indeklara ti Konsilio ti Europa a masalsalakniban a kita daytoy akikid ti bulongna a narcissus.

Idi damo, maiparit ti panagiruot iti Tanap ti Narcissi kalpasan ti panagsasabong. Ngem iti las-ud ti sumagmamano a tawen, bimmassit dagiti sabong. Apay? Naammuan dagiti sientista nga idi nabaybay-an nga agtubo ti ruot, nalpes dagiti agtubtubo a narcissus. Ngem idi naipalubosen ti panagiruot, nagsubli ti natural a kinatimbeng ti bantay. Ita, napintas ti tanap no primavera, ket mangipaay iti pagtaraon dagiti taraken nga animal no tiempo ti lam-ek.

Daytoy nakaskasdaaw a kinapintas dagiti sabong ti mangipalagip iti maaramidan ti daga a pagnanaedantayo. Kinapudnona, segseggaan ti adu nga agad-adal iti Biblia ti tiempo inton “ti let-ang ken ti awanan danum a rehion agragsakdanto, ket ti desierto a tanap agrag-onto ken agsabong” buyogen ti kinapintas babaen ti panagturay ti Pagarian ti Dios. (Isaias 35:1) Kalpasanna, makitanto iti intero a daga ti kinapintas a kaasping ti Tanap ti Narcissi bayat nga agbalin dayta a paraiso a kas iti dati a masarakan idi idiay Eden.​—Genesis 2:8-15.