Am-ammuem ti Flying  Squirrel

BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY FINLAND

DAGITI squirrel ket masarakan iti dandani sadinoman a lugar ditoy daga. Ngem manmano ti kaasping ti karkarna a Siberian flying squirrel. * Talaga kadi a makatayab daytoy bassit a bao? Ania a kita a parsua ti flying squirrel, ket apay a manmano a makita?

Kasano ti Panagtayabda?

Nupay amin nga squirrel nga agnanaed iti kaykayo ket aglagtolagto iti nadumaduma a kayo, awan kadakuada ti makaartap iti flying squirrel. Makalagto dagitoy a bao agingga iti 80 a metro! Ngem kasano a daytoy nga squirrel maaramidanna dayta?

Ti flying squirrel ket addaan kadagiti kulapot a mangpapartak iti panaggunayna. Dayta ti mamagsiddaaw iti asinoman nga inheniero ti eroplano. “Ti makinsango a paset ket suportaran ti nalukneng a tulang manipud iti pungupunguan,” kinuna ti libro a The World of the Animals. “Nupay ti kulapot ket kasla addaan iti dua laeng a palunapin a kudil, adda naingpis a katuon dagiti masel a makatulong kadagitoy nga squirrel a mangbalbaliw iti turongenda.”

No agalindayag ti squirrel, kasla interamente a daplat. Ngem no saan nga agalindayag, kasla nakaamerikana iti nakadakdakkel a dapuen a burbor!

Kasano a makatayab ti squirrel a di maidungpar? Ti ipusna ti pannakatimonna, a mangigiya iti panagtayabna. Sakbay nga agdisso iti kayo, agbalin a kasla parakayda​—kayatna a sawen tumakder. Manmano nga agkamali ti squirrel ken matnag iti daga.

Makatulong met ti kinalag-an daytoy burboran a parsua a kas man la iti tao nga agtaytayab babaen iti “hang glider.” Agarup 150 a gramo ti kalag-an ti ordinario a flying squirrel ken agarup 20 a sentimetro ti kaatiddogna, malaksid iti ipusna. Nagbassit dagiti lapayagna ken awanan iti muldot isu a di makalapped iti panagtayabna.

Makatayab iti Rabii

Nagpaiduma dagiti mata ti flying squirrel ta umasping kadagiti dadakkel ken nangisit a perlas. Saan a kas iti dadduma nga squirrel, ti flying squirrel ket animal nga agdakiwas no rabii. Masapul ngarud a napigsa ti panagkitana tapno makasarak iti paboritona a kanen a sabong ti karawawe ken bulbulong agraman busel dagiti kanayon a berde a kayo. Gapu ta bassit ti taraon a magun-odanna no tiempo ti lam-ek, ti flying squirrel ket agurnong iti adu a karawawe iti pagipempenanna a sangsanga ken abut ti kaykayo no otonio.

No primavera, makumikom ti dadduma a flying squirrel nga agay-ayam isu a didan rumidep iti malem. Maysa pay, iti daytoy a tiempo ti tawen, adda pay sabali a pampanunoten dagiti squirrel​—ti panagasawa. Kalpasan a naan-anay a magustuan ti kabaian ti kinalaing ti lalaki nga agtayab, panawenen tapno rugiandan ti agpanunot maipapan iti panagaramidda iti balayda. Ti balayda ket mabalin nga umok ti billit, no awan ti agum-umok iti dayta, wenno abut iti kayo. Kadawyanna, adu ti balay ti flying squirrel. Dadduma ti usarenda a pagipempenan iti kanenda, ket dadduma ti reserba a  pagnaedanda. Dadduma a flying squirrel ti agaramid pay ketdi iti balayda iti kamarin. Ngem saan a kas iti dadduma nga squirrel, ti flying squirrel dina kayat ti agnaed iti siudad!

Iti arinunos ti primavera wenno rugrugi ti kalgaw, dua wenno tallo ti ipasngay ti ina a flying squirrel. Okupado no taraonanna ida uray no aldaw. No maipasngay dagitoy nga urbon, kasla kukom laeng ti kadakkelda; ngem sakbay nga agpatingga ti otonio, makaalindayagdan manipud iti balayda!

Apay a Manmano a Makita?

Apay a manmano a makita ti flying squirrel? Ti maysa a makagapu ket agdakiwas daytoy bassit a parsua no rabii ken naulimek ti panaggunayna iti ngatuen ti kaykayo. Kanayonanna, kaykayat ti flying squirrel ti makin-amianan a kabakiran nga addaan iti nadumaduma a kayo manipud iti Baltic Sea agingga iti kakaykaywan ti Russia inggana iti Taaw Pacifico.

Dagiti nalawa a kabakiran iti Siberia ket kasla umdas a mangsalaknib iti Siberian flying squirrel. Nupay kasta, daytoy a kita​—kas iti dadduma nga agnanaed kadagiti abut​—ket awananen iti maitutop a pagnaedan gapu iti pannakakalbo dagiti kabakiran. Ditoy Finland, ti makinlaud a rehion a pagnanaedanna, masalsalakniban ti flying squirrel gapu iti dekreto ti European Union. No masirpatanda ti maysa a flying squirrel iti kangatuan a paset ti kakaykaywan wenno no makakitada ti iblengna, mabalin a maisardeng wenno makanselar ti proyekto a panagibangon.

Ngem saan nga ammo dagiti flying squirrel ti epekto ti iblengda ken kasla awan ti mangisturbo iti nakairuamanda nga aramiden. Bayat a rumiweten iti makin-amianan a kakaykaywan, rinibu a babassit a flying squirrel ti rummuar kadagiti abut ti kaykayo. Agangot-angotda, magunggon dagiti naganus a sanga, ket agdakiwas manen dagiti flying squirrel!

[Footnote]

[Ladawan iti panid 23]

Karawawe ti paborito a taraon dagiti flying squirrel

[Ladawan iti panid 24]

Urbon a Siberian flying squirrel

[Picture Credit Line iti panid 22]

Ilya Lyubechanskii/BCIUSA.COM

[Picture Credit Line iti panid 23]

Dagiti squirrel: Benjam Pöntinen

[Picture Credit Line iti panid 24]

Dagiti squirrel: Benjam Pöntinen