“Kasla Nadisenio”?

Napadasam kadin a miningmingan ti langit iti rabii babaen iti maysa a teleskopio? Mabalin nga ibaga ti adun a nakapadas iti kasta a malagipda pay laeng ti damo a pannakakitada iti planeta a Saturn. Nagpaiduma dayta. Iti nakasipsipnget nga aglawlaw nga aduan iti agrimatrimat a bituen, adda naraniag a nagtimbukel a banag a napalikmutan kadagiti patad ken nangayed a singsing!

Ania dagitoy a singsing? Idi 1610 a damo a nakita ti astronomo a ni Galileo ti Saturn babaen iti teleskopio nga inaramidna a mismo, nalidem dayta ken kasla addaan kadagiti lapayag​—adda makintengnga a sirkulo nga addaan iti kaabay a dua a babbabassit. Bayat a lumawlawag dagiti teleskopio iti naglabas nga adu a tawen, nalawlawagen ti pannakakita dagiti astronomo kadagiti singsing, ngem kaskasdi a nagdedebateanda ti pakabuklan dagita. Impapilit ti adu a dagiti singsing ket nasikkil ken solido a sirkulo. Idi laeng 1895 a naaddaan dagiti astronomo iti makakombinsir a pammaneknek a dagiti singsing ket buklen ti adu a partikulo ti bato ken yelo.

Kinuna ti libro a The Far Planets: “Dagiti singsing ti Saturn, nga akikid ken buklen dagiti tipping ti yelo, ti maysa kadagiti kangrunaan a pagsidsiddaawan iti Sistema Solar. Nagdakkelan ti aggilapgilap a singsing, a makadanon agingga iti 400,000 a kilometro manipud iti makin-uneg a pingir iti ngatuen laeng ti atmospera ti planeta agingga iti pannakangarabna a saan unayen a malasin. Nakaing-ingpis met, ta awan pay 30 a metro ti promedio a kaingpisna.” Idi Hunio 2004, idi a nakadanon iti Saturn ti para law-ang a lugan a Cassini-Huygens sa nangipatulod kadagiti impormasion ken retrato, nangrugin a naammuan dagiti sientista ti ad-adu pay maipapan iti kinarikut dagitoy ginasut a singsing.

Kastoy ti nabiit pay a kinuna ti maysa nga artikulo iti magasin nga Smithsonian: “Ti Saturn ket kasla nadisenio​—maysa a banag a kas iti perpekto a matematika.” Mabalin nga umanamongtayo iti imbaga ti mannurat, ngem mabalin a masdaawtayo iti panangusarna iti sao a “kasla.” Kinapudnona, daytoy napintas a banag iti law-ang ket maysa laeng kadagiti nagadu a siuumiso a nadeskribir rinibu a tawenen ti napalabas: “Ti langlangit idekdeklarada ti dayag ti Dios; ket maipapan iti aramid ti im-imana ibagbaga ti tangatang.”​—Salmo 19:1.

[Picture Credit Lines iti panid 31]

Aglawlaw: NASA, ESA ken E. Karkoschka (University of Arizona); babassit a retrato: NASA ken ti The Hubble Heritage Team (STScl/AURA)