Arak, Kayo, ken ti Arte ti Panagaramid iti Bariles

I-PLAY

Arak, Kayo, ken ti Arte ti Panagaramid iti Bariles

TSOKOLATE, nutmeg, vanilla, wenno binuot a tapon—dagitoy ti sumagmamano kadagiti mamagpanunot a termino nga us-usaren dagiti agar-aramid iti arak a pangdeskribir iti ramanna. Apay a tumaud dagitoy karkarna a raman? Ti klase ti ubas, kalidad ti daga, ken ti paniempo dagiti makagapu. Ngem sipud idi umuna a siglo, dagiti agar-aramid iti arak nanginayonda iti sabali pay a ramen iti nasurok nga 400 a naglalaok nga elemento a mangpaimas ken mangpasayaat iti ayamuom ti arak. Daytoy nasamay a produkto ket kayo—saan la a basta kayo, no di ket ti espesipiko a kita ti diraan (oak) a pagaammo kas ti white oak.

Kasano a nairaman ti kayo iti panagaramid iti arak? Ket apay a ti diraan ti kayo a pinili dagiti agar-aramid iti arak kadagiti de kalidad a produktoda?

Kayo ti Naisukat Kadagiti Lalat ken Damili

Idi rugrugi ti nairekord a historia, naadal ti tao ti proseso ti panagaramid iti arak. (Genesis 9:20, 21) Dagiti agar-aramid iti arak nangibukbokda iti tubbog ti ubas kadagiti pagkargaan a damili wenno botelia a lalat. Kadagitoy a nayadi dayta. Ti lalat ken damili ti nagtalinaed a pangkaaduan a pagkargaan ken pagibiahe agingga idi kaaldawan ni Kristo. (Mateo 9:17) Ngem agarup iti daytoy a tiempo, adda sabali a pamay-an ti panangikarga ken panangibiahe iti arak a nangrugi a limmatak.

Insurat ti historiador idi immuna a siglo a ni Pliny the Elder a dagiti artesano nga agnanaed idiay Gaul, a Francia itan, nagaramidda iti pamay-an tapno masukog ken mapagdedekket dagiti kayo nga agbalin a bariles. Dagiti agar-aramid iti bariles impatawidda kadagiti kaputotanda dagiti paglaingan a kasapulan tapno maaramid dagitoy nalagda a pagkargaan. Malaksid kadagiti “nairut” a bariles, a makalaon kadagiti likido a kas iti arak ken lana, nagaramidda met kadagiti “nalukay” a bariles, a mabalin nga agtedted. Ngem mabalin a pagkargaan dagitoy kadagiti namaga a bambanag, kas iti arina wenno lansa. Iti panawen a maibiahe dagiti tagilako babaen ti panangawit ti tao ken animal, nagdakkel nga irarang-ay ti pannakapartuat ti bariles. Apay?

Irarang-ay ti Teknolohia

Saan la a nangpalagda ti kasla bimsog a sukog ti bariles no di ket mabalin met nga agtulid dayta a kas iti pilid. Ti kuadrado a kahon a napno kadagiti nadagsen a tagilako ket masapul a bagkaten ti sumagmamano a lallaki wenno animal, idinto ta ti bariles nga aglaon iti isu met la a tagilako ket mabalin nga itulid ken maniobraen ti maysa la a lalaki. Agsipud ta nalaglagda dagiti bariles ngem kadagiti damili ken nalaklaka nga iyakar ngem kadagiti kahon, pinapartakda ti pannakainegosio ti amin a tagilako iti unos dagiti siglo.

Kadagitoy nga aldaw, ti asero, plastik, ken karton a pagkargaan ti ad-addan a nangsukat kadagidiay kadaananen a pagkargaan. Nupay kasta, ti panagaramid iti bariles ket saan la a nagpaut no di ket rimmang-ay met. Idiay laeng California, E.U.A., ti industria ti panagaramid iti bariles ket addaan iti agarup 12,000 nga empleado ken makapastrek iti nasurok a $211 a milion iti kada tawen. Ti maysa la a pagaramidan iti bariles idiay Napa Valley, a nalatak a pagaramidan iti arak idiay California, ti agar-aramid iti nasurok a 100,000 a bariles iti kada tawen. Kasano a maaramid dagita a bariles?

Naaramid a Bariles ti Dati nga Adda iti Kabakiran

Ti kapatgan a bariles ket agtaud kadagiti kabakiran ti oak idiay Francia. Gapu iti kalidad ken kaadu ti kayo, maaramid iti dayta a pagilian ti agarup 45 a porsiento iti amin a bariles ti arak. Apaman a dagiti agtortroso napukandan dagiti kayo nga agtawen iti 100 agingga iti 200, ipandan iti pagragadian, ragadienda a maisurot iti binggasna, sada aramiden nga akikid ken naingpis a tabla. No saan a husto ti pannakaputed dagitoy a tabla, maspig no mabakkugda wenno mayubo ti arak no mapno ti bariles. Dagiti tabla ket mapempen iti kannag. Sadiay a mabilag, mayangyangan, ken matuduan tapno in-inut a maikkat ti kinapait ti kayo, bayat a bumangbanglo ti ayamuomna. Masapul a maibilag, mayangyangan, ken matuduan dagiti tabla iti maysa agingga iti uppat a tawen sakbay nga usaren ti agar-aramid kadagiti bariles.

Ti panagpasiar iti pagaramidan iti bariles ket kaasping ti panagsubli iti panawen idi un-unana. Ti ayamuom ti diraan ket napakuyogan iti uni dagiti ragadi, katam, ken martilio. Kas panangsurot iti nabayagen a tradision, ti agar-aramid iti bariles sukogenna dagiti tabla tapno ak-akaba ti tengnga dagitoy ken agkimos iti pungto. Ikimosna dagiti pingir iti eksakto nga anggulo tapno no maikabil iti agsumbangir, kasla silinder ti pagbalinan dagiti tabla. Kalpasanna, imartiliona dagiti nalagda a basikaw a landok iti rabaw ti maysa a pungto ti timbukel a tabla isu a kasla palda a nalawa ti makimbaba a paset ti di pay nalpas a bariles.

Isarabasabna ti nadagsen a bariles tapno bumara ti kayo. Kalpasanna, babasaenna ti uneg ti malmalpasen a bariles, tapno maalingasawan ket lumukneng ti kayo. Sumaganad, ti agar-aramid iti bariles parautanna iti tali wenno kable ti aglawlaw ti nakaukrad a pungto ti bariles sana pairutan, isu nga agbakkug dagiti tabla iti pamiliar a sukog ti bariles. Kalpasanna, imartiliona ti nabatbati a temporario a basikaw a landok; sananto imartilio dagiti permanente a basikaw. Iti daytoy a kasasaad, silulukat ti agsipungto ti bariles.

“Panangituno” iti Bariles

Apaman a nabukelnan ti bariles, gergeranna ti uneg ti tunggal pungto ti pagkargaan tapno inton agangay, maisengngatna dagiti daplat a sirkulo a kayo, kas sullat ti bariles. Dagiti sullat ket naaramid iti naingpis a diraan nga addaan iti naiingpis a gisla a runo a maikabil iti nagbabaetanda. Dagiti runo ti agserbi a tapal tapno masigurado a saan nga agubo no adda bumlad wenno kumsen a pasetna.

Sakbay a sullatanna, mabalin nga isarabasabna manen ti bariles, isu a matuno wenno medio mauram ti makin-uneg a pasetna. Ti agar-aramid iti arak a nagorder kadagiti bariles ti mangikeddeng no kalkalainganna ti pannakatuno ti bariles wenno nauramen dayta. Ti panangituno iti kayo iti kastoy a wagas ti ad-adda a mangpananam iti oak a mangapektarto iti raman ti arak. Kalpasanna, dagiti sullat ket mabalin met a maisina a matuno. Inton agangay, sullatannan sana abutan ti sikigan ti bariles tapno mabalin a punnuen ken maawangan. Kamaudiananna, lihaen ken dalusanna ti makinruar a paset dagiti bariles sana ipatulod iti pagaramidan iti arak.

Panangkontrol iti Raman ti Arak

“Ti diraan ti maitutop unay a material iti panangyadi kadagiti arakmi,” imbaga ni Bob, ti manedyer iti pagaramidan iti arak idiay California. Kastoy ti inlawlawagna idi impasiarna ti maysa a grupo iti pagaramidan iti arak: “Ti diraan ti kakaisuna a kayo a nalagda a pagaramid kadagiti natibker a bariles ken mangpasayaat iti raman ti arak.” Bayat nga itudtudona dagiti naintar a bariles, kinuna ni Bob: “No mayadyadi ti arak iti maysa a bariles, agserbi dayta kas bara. Ti oksihena ket in-inut a sumagepsep iti kayo, isu nga agbalbaliw ti kemikal a kasasaad ti arak. Gapu iti kastoy a proseso, kalkalainganna ti kolor ti arak ken suabe ti ramanna. Kabayatanna, ti bariles ket mangiruar iti alkohol ken danum, nga agalingasaw iti atmospera. Ti mangpaalsa nga arinsaedna ket agared-ed iti bariles, isu nga in-inut a runawen ti arak dagiti asukar ken tannin manipud iti diraan, isu a mailaok ti nagpaiduma a kinananamda. Depende iti kita ti arak, mabalin a mayadi dagitoy kadagiti bariles iti 18 a bulan wenno nasursurok pay sakbay a maibotelia.”

Intuloy a kinuna ni Bob: “Limitado ti kapaut ti arak kadagiti bariles. Pagbalinenmi a nayadi ti dadduma kadagiti espesial nga arakmi kadagiti baro laeng a diraan a bariles agsipud ta no nausaren iti naminsan, nagmawmawen ti kaaduan a nanam ti kayo. Saan la a maminsan a mausar dagiti bariles, ngem no namin-adun a nausar, mabalin a saanen a naimas ti raman ti arak.”

Idi inlawlawagna no apay a napateg ti nagtaudan ti diraan, kinuna ni Bob: “Ti white oak a nagtubo iti daga ti Limousin, Francia, ti mangpataud iti naiduma a raman ngem kadagiti diraan a nagtubo idiay Missouri, Estados Unidos.” Apay? “Ti pakabuklan ti daga, ti paniempo, ken ti kabayagen ti bakir ti sumagmamano kadagiti adu a makagapu. Ti pannakabilag ti kayo, nayurno man wenno nayangyangan ti mangbalbaliw met iti epekto ti diraan iti arak. Dagiti kasayaatan a bariles ti arak ket naaramid laeng manipud iti kayo a napayangyangan. Kaaduan kadagiti barilesmi ket naaramid iti diraan ti America wenno Francia wenno ti kombinasion ti dua, ngem ti diraan a maitutop a maaramid a bariles ket maimulmula met idiay China ken Makindaya a Europa.”

Idi agpatingga ti panagpasiar, kinuna ni Bob: “Amin dagitoy a pagpilian—ti kita ti diraan a nausar, ti kapaut ti pannakatunona, ken ti kapaut ti pannakaikarga ti arak iti bariles—ti mangkontrol iti raman ti arak. Dayta ti mangipalubos iti agar-aramid a mangbalbaliw iti raman ti maudi a produktona. Isu nga inton sumaganad a tagiragsakem ti sangabaso a de kalidad a nalabaga nga arak, panunotem saan laeng a ti oras ken ti panagregget iti pannakaaramidna no di ket uray ti kinalaing a nairaman iti panagaramid kadagiti bariles a nakayadianna.”

[Kahon/Ladawan iti panid 26]

Bariles a Diraan Wenno Nagragadian iti Diraan?

Dadduma a white wine, kas iti chardonnay, ket nayadi iti diraan. Nupay kasta, saan nga amin dagitoy ket nayadi kadagiti bariles a diraan. Ti dadduma nga agar-aramid iti arak ket maaddaan iti produkto nga addaan iti raman iti diraan babaen ti panangikabilda kadagiti naingpis a diraan kadagiti stainless a balde ti arak wenno pananginayonda kadagiti nagkataman wenno nagragadian iti diraan bayat a mayad-adi ti arak kadagiti asero wenno konkreto a pagkargaan.

[Ladawan iti panid 24]

Dagiti laeng primera klase a diraan ti maus-usar kadagiti bariles ti arak

[Ladawan iti panid 24]

Magudua dagiti troso babaen iti hydraulic jack

[Ladawan iti panid 24]

Masapul a maragadi ti kayo a maisurot iti binggasna, ta no saan, agubo dayta

[Ladawan iti panid 25]

Dagiti tabla a nakasaganan a maaramid a bariles

[Ladawan iti panid 25]

Kalpasan a maisarabasab dagiti bariles, mapagdedekket dagiti tabla babaen iti basikaw a landok

[Credit Line]

Seguin-Moreau, Francia

[Ladawan iti panid 25]

Mayadi ti arak kadagiti diraan a bariles tapno naim-imas

[Ladawan iti panid 26]

Dagiti agar-aramid iti bariles idiay Paris, idi rugrugi ti maika-20 a siglo

[Credit Line]

[Ladawan iti panid 27]

Panangraman kadagiti nayadin nga arak kadagiti bariles idi agarup 1900

[Credit Line]

[Picture Credit Line iti panid 24]

AGRIINGKAYO!