Addanton Maitutop a Pagtaengan ti Amin!

ITI ruar a mismo ti Nairobi, Kenya, adda 56 nga ektaria a napintas ken naaladan a lugar nga ayan ti pasdek ti United Nations Gigiri, a pakairamanan ti hedkuarter ti UN-HABITAT. Daytoy a komunidad ti simbolo ti internasional a kari a mangrisut iti sangalubongan a krisis iti maitutop a pagtaengan. No magnaka iti Gigiri Nature Trail, nga adda iti naaladan a lugar, makitam ti napintas nga ebidensia iti maaramidan ti nagkaykaysa a panangikagumaan ken umdas a gastosen. Ti dati a pagbasuraan ditoy ket napagbalin a naserbi ken napintas a pagpalpaliwaan dagiti kameng ti organisasion ken bisita.

Ngem iti sumagmamano la a kilometro, adda  nabiit pay ngem lumawlawa a kaiskuateran. Dayta ti nakalkaldaang a pakakitaan iti kinarikut ti agdama a krisis iti maitutop a pagtaengan. Ti agarup 16 a metro kuadrado laeng ti kalawada a balbalay dagiti iskuater ket naaramid iti pitak, sangsanga, ken lata. Agalingasaw ti narugit a danum kadagiti pagnaan iti nagbabaetanda. Dagiti residente dandani maminlima ti ngina ti bayadanda iti danum no idilig iti kadawyan a bayadan ti maysa nga umili iti Estados Unidos. Kaaduan iti agarup 40,000 nga agnanaed ditoy ket agtawen laeng iti nagbaetan ti 20 ken 40. Saanda a nasadut wenno awanan ambision. Addada ditoy nga agbirok iti trabaho iti kabangibang a Nairobi.

Maisupadi iti dayta, agtataripnong dagiti pangulo ti lubong ditoy nadalus, kombeniente ken napintas nga aglawlaw tapno pagsasaritaanda ti masakbayan dagiti nakurapay a lallaki, babbai, ken ubbing nga agnanaed iti kabangibang a sangakaarrubaan. Kinaagpaysona, sigun iti sekretario-heneral ti United Nations, ti nakalkaldaang ket “ti lubong addaan gameng, pannakaammo ken pannakabalin” a mangpasayaat iti biag dagiti iskuater. Ania ngarud ngay ti masapul a maaramid? “Manginanamaak,” inngudo ni Mr. Annan, “a . . . ti amin a politiko a nairaman [kabaelanda] koma nga iwaksi ti kinaawan ti pannakaseknan ken panagregget a manglaplapped iti irarang-ay.”

Ngem, pumayso ngata dayta a namnama? Ania aya ti kasapulan tapno dagiti politiko iti lugarmo ken iti intero a lubong, baybay-anda pay laeng ti pagayatanda ket agpanunotda kadagiti pamuspusan a pagimbagan ti amin? Adda Maysa nga addaan gameng, pannakaammo, ken pannakabalin a mamagpatingga iti agdama a parikut. Napatpateg pay, maasian met ken determinado nga agtignay iti din mabayag. Kinapudnona, addan detalyado a programana a naan-anay a mangrisut iti sangalubongan a krisis iti maitutop a pagtaengan.

Baro a Programa ti Panagpabalay

Iti Biblia, ti Namarsua kadatayo a ni Jehova a Dios, inlawlawagna ti panggepna. Inkarina: “Mangparsuaak iti baro a langlangit ken baro a daga.” (Isaias 65:17) Agresultanto dayta iti dakkel a panagbalbaliw. Ti baro a mangituray a “langlangit” aramidennanto ti saan a naaramidan dagiti agdama a gobierno ti tattao. Ti Pagarian wenno gobierno ti Dios ipanamnamana a nasalun-at, natalged, ken addanton panagraem iti bagi ti tunggal umili iti baro a natauan a kagimongan ditoy daga. Naibagan a nasaksakbay ken Isaias a maurnong dagiti manamnama a kameng daytoy baro a naindagaan a kagimongan bayat “ti kamaudianan a paset dagiti aldaw.” (Isaias 2:1-4) Kaipapanan dayta nga asidegen dagitoy a panagbalbaliw.​—Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5.

Makaparagsak ngarud a kadagiti nailanad iti dadduma a bersikulo ti Isaias kapitulo 65, sitatallugod ti Dios a mangipaay iti permanente a pagtaengan ti amin iti dayta a tiempo. “Pudno unay a mangbangondanto iti balbalay ket agnaedda,” kinunana. “Saandanto a mangbangon ket sabali ti agnaed.” (Isaias 65:21, 22) Agasem ta addanto met laengen maitutop a pagtaengam ken agnaedka iti nadalus ken natalged nga aglawlaw iti makaay-ayo a paraiso! Siasino ngay ti agkitakit iti kasta a kasasaad? Ngem kasano a masiertom a pumayso ti kari ti Dios?

Kari a Mapagtalkam

Idi punganay, idi pinarsua ti Dios da Adan ken Eva, dina inkabil ida iti langalang. Imbes ketdi, pinagtaengna ida iti minuyongan ti Eden, maysa a napintas a parke nga addaan iti nadalus nga angin ken nawadwad a danum ken taraon. (Genesis 2:8-15) Binilin ti Dios ni Adan a “punnuenna ti daga,” saanna a puseken. (Genesis 1:28) Sipud idi punganay, panggep ti Dios a tunggal maysa ti mangsagrap iti urnos, panagtutunos, ken kinawadwad ti naimbag a bambanag.

Kamaudiananna, idi kaaldawan ni Noe, napno ti kagimongan ti tao iti kinaranggas ken imoralidad, isu a “ti daga nadadael iti imatang ti pudno a Dios.” (Genesis 6:11, 12) Nagimbubulsek aya ti Dios iti dayta a kasasaad? Saan. Nagtignay a dagus. Dinalusanna ti daga babaen iti  sangalubongan a Layus, agpaay iti naganna ken maigapu iti nalinteg a ni Noe ken iti annakna. Isu nga idi rimmuar ni Noe ken ti pamiliana iti daong ken simrek iti baro a pagtaenganda, naibaga manen kadakuada nga agsaknapda ken ‘agaduda ket punnuenda ti daga.’​—Genesis 9:1.

Kalpasanna, inted ti Dios kadagiti Israelita ti tawid a naikari iti inapoda a ni Abraham. Nailadawan dayta a Naikari a Daga kas “daga a nasayaat ken nalawa, . . . a pagay-ayusan ti gatas ken diro.” (Exodo 3:8) Gapu iti isusukirda, nagalla-alla dagiti Israelita iti let-ang. Awan permanente a pagtaenganda iti 40 a tawen. Ngem tinungpalna ti karina ket impaay met laeng ti Dios ti daga a pagnaedanda. Kastoy ti kuna ti naipaltiing a salaysay: “Ni Jehova impaayanna ida iti inana iti intero nga aglikmut . . . Awan uray maysa a kari a napaay manipud iti isuamin a naimbag a kari nga inaramid ni Jehova iti balay ti Israel; pimmudnoda amin.”​—Josue 21:43-45.

Addanton Maitutop a Pagtaengan!

Nabatad ngarud nga agpaypayso ti kari ni Jehova iti Isaias kapitulo 65. Kas ti Namarsua iti amin a banag, sigurado nga adda pannakabalinna a mangaramid iti aniaman a kasapulan tapno madalusan ti daga ken matungpal ti orihinal a panggepna iti dayta. (Isaias 40:26, 28; 55:10, 11) Ipasigurado met ti Biblia kadatayo a kayatna nga aramiden dayta. (Salmo 72:12, 13) Impaayannan dagiti nalinteg a tattao iti napalabas iti maitutop a pagtaengan, ket aramidennanto manen dayta.

Kinapudnona, idi immay ditoy daga ti anakna a ni Jesu-Kristo, silalawag nga insurona kadagiti pasurotna nga ikararagda a ‘maaramid ti pagayatan ti Dios, kas sadi langit, kasta met ditoy daga.’ (Mateo 6:10) Imparipiripna nga agbalinto a paraiso ti daga. (Lucas 23:43) Panunotem ti kaipapanan dayta. Awanton dagiti kaiskuateran, tattao a matmaturog kadagiti lansangan, wenno mapapanaw iti pagnanaedanda. Anian a nagragsak a tiempo dayta! Babaen ti panangituray ti Pagarian ti Dios, tunggal maysa ket maaddaanto met laengen iti permanente a pagtaengan!

 [Kahon/Ladawan iti panid 10]

DAGITI BALAY ITI NAGKAUNA NGA ISRAEL

Nabatad a kas kadagiti Canaanita sakbayda, kaykayat dagiti Israelita dagiti balay a naaramid iti bato, ta nalaglagda dagitoy ngem iti dadduma ken nataltalged a mangsalaknib manipud kadagiti rumaut. (Isaias 9:10; Amos 5:11) Nupay kasta, kadagiti nababa a disso, dagiti nabilag wenno nayurno a ladrilio a naaramid iti pitak ti pinagdidingda kadagiti balayda. Patag ti kaaduan nga atep, a no dadduma, adda makinngato a siled a naaramid iti tuktokna. Masansan nga adda urno iti paraangan ken no dadduma, adda met bubon.​—2 Samuel 17:18.

Adda sumagmamano a pagannurotan a nairaman iti Linteg Mosaiko maipapan iti panagpabalay. Siempre, kinatalged ti kangrunaan. Masapul a mangaramidda iti barandilias iti aglikmut ti patag nga atep tapno maliklikan dagiti aksidente. Ti maikasangapulo a bilin pakdaaranna dagiti Israelita a saanda nga aguman ti balay ti padada a tao. Siasinoman a mangilako iti balayna adda latta kalinteganna a mangsaka iti dayta iti naikeddeng a sumagmamano a tiempo.​—Exodo 20:17; Levitico 25:29-33; Deuteronomio 22:8.

Agserbi met ti maysa a balay idiay Israel kas napateg a lugar ti naespirituan a panangisuro. Naibilin a nangnangruna kadagiti amma nga isuroda iti annakda dagiti kalikaguman ti Dios no agtugtugawda iti balayda, ken masapul a pagtalinaedenda nga awan ti aniaman a ramramit ti idolatria iti pagtaenganda.​—Deuteronomio 6:6, 7; 7:26.

[Ladawan]

Iti kadaanan nga Israel, nausar dagiti pagtaengan para kadagiti naespirituan nga aktibidad, kas iti pannakarambak ti Piesta Dagiti Abong-abong

[Kahon/Ladawan iti panid 12]

DAGITI NAGKAUNA A BALAY

Saan nga ibaga ti Biblia a nagnaed ti immuna a tao a ni Adan iti maysa a balay. Nupay kasta, kuna ti Genesis 4:17 a ni Cain “nangibangon iti maysa a siudad ket pinanagananna ti siudad iti nagan ti anakna nga Enoc.” Mabalin a daytoy ket maysa laeng a nabakudan a purok sigun kadagiti agdama a kasasaad. Saan a naibaga iti salaysay ti kita ti balayda idi. Nalabit kapamilia ni Cain ti intero a purok.

Kadawyanen dagiti tolda kas pagtaengan idi un-unana. Maysa pay nga inapo ni Cain a ni Jabal, ti “namunganay kadagidiay agnaed kadagiti tolda ken addaan dinguen.” (Genesis 4:20) Nalawag a nalaklaka nga amang nga ibangon ken iyakar dagiti tolda.

Idi agangay, adu a sibilisasion ti nangpartuat kadagiti siudad nga aduan iti napimpintas a pagtaengan. Kas pagarigan, idiay siudad ti Ur, a nagnaedan idi ni patriarka nga Abram (Abraham), ipakita dagiti rebbek a dadduma kadagiti umili ti nagnaed kadagiti napalidataan ken napinturaan a balay nga addaan iti 13 wenno 14 a kuarto. Mabalin a dagita a pagtaengan ket ap-apalan idi ti dadduma pay a tattao.

 [Ladawan iti panid 8, 9]

Inkari ti Dios ti natalged a pagtaengan para kadagiti nalinteg