Panagbartek​—Didigra iti Kagimongan

ADDA dua nga agsupadi a rupa ti panaginum ti arak: naragsak ti maysa ken naliday ti sabali. Ti kalkalainganna a panaginum iti arak paragsakenna ti puso ti tao, kuna ti Biblia. (Salmo 104:15) Ngem mamakdaar met a makadangran ti di umiso a panaginum wenno makapapatay pay ketdi, kas iti kagat ti nagita nga uleg. (Proverbio 23:31, 32) Usigentay a naimbag ti nakaro a panagsagaba a patauden ti panagbartek.

“Ti maysa a nakainum a drayber naatalanna ti maysa nga ina nga agtawen iti 25 ken ti dua ti tawenna nga anakna a lalaki idi Sabado. . . . Iti Domingo, natay ti agtutubo nga ina a masikog iti innem a bulan. Agngangabit ti anakna, a nasugatan iti ulo,” impadamag ti periodiko a Le Monde. Nakalkaldaang ta masansan dagita a damag. Nalabit adda ammom a naaksidente gapu iti panagbartek. Kada tawen, nagadu a tattao ti matay wenno masugatan kadagiti aksidente iti kalsada gapu kadagiti nakainum a drayber.

Bilang Dagiti Matay

Iti intero a lubong, nagadu dagiti masugatan, agsakit, wenno matay gapu iti panagbartek. Idiay Francia, ti nalabes a panaginum iti arak ti maikatlo a pakaigapuan ti ipapatay a sumaruno iti kanser ken nakaro a sakit ti puso (coronary heart disease) a pakaigapuan ti ipapatay. Iti kada tawen, patayenna ti agarup 50,000 a tattao babaen iti nakaro a panangsabidong wenno sakit a pataudenna. Dayta “ti katupag ti dua agingga iti tallo a matinnag nga eroplano a jumbo-jet iti kada lawas,” sigun iti report nga insagana ti Ministri ti Salun-at iti Francia.

Dagiti agtutubo ti kaaduan a matay gapu iti arak. Sigun iti report ti World Health Organization a naipablaak idi 2001, ti arak ti kangrunaan a pakatayan dagiti taga-Europa a lallaki nga agtawen iti 15 agingga iti 29. Naipakpakauna a din agbayag iti dadduma a pagilian iti Makindaya a Europa, ti panagbartek papatayenna inton agangay ti 1 iti kada 3 nga agtutubo sadiay.

Kinaranggas ken Panangrames

Ti arak ket makaituggod iti kinaranggas. Saan a makontrol ti nakainum ti bagina ken tignayna isu a sabali ti panangipapanna iti tigtignay ti dadduma, a mangituggod iti naranggas a sungbat.

Ti arak ti dakkel a pakaigapuan ti kinaranggas iti pagtaengan ken ti panangrames. Dinakamat ti panagadal idiay Francia maipapan kadagiti balud a ti arak ti nakaigapuan ti dua a kakatlo dagiti panangrames ken dakes a panangraut. Ipamatmat dagiti surbey idiay Poland a 75 a porsiento kadagiti assawa dagiti mangnginum ti nagsagaba iti kinaranggas, kinuna ti magasin a Polityka. Pinattapatta dagiti nangidaulo iti maysa a panagadal a “ti panaginum ti arak ket nainaig iti dandani mamindua nga iyaadu dagiti mapapatay iti amin a grupo ti edad ken [uray] dagiti saan a mangnginum a makipagnanaed kadagiti mangnginum dakdakkel ti risgoda a mapapatay.”​—American Medical Association, Council on Scientific Affairs.

 Ti Sagabaen ti Kagimongan

No makuenta ti gasto iti panagpaagas, insurance, ken dagiti pukaw iti magapuanan gapu iti aksidente, sakit, wenno nasapa nga ipapatay, nagdakkel ti gasto ti kagimongan. Ti nalabes a panaginum ti makuna a paggastuan ti uppat a milion a taga-Ireland iti di kumurang a maysa a bilion a doliar iti makatawen. Sigun iti maysa a reperensia a naadaw iti The Irish Times, daytoy a gatad ti katupag “ti gatad ti maysa a baro nga ospital, istadium a pagay-ayaman ken eroplano a jet nga agpaay iti tunggal Ministro iti kada tawen.” Idi 1998, impadamag ti Mainichi Daily News a ti epekto ti nalabes a panaginum iti ekonomia ti Japan ket “nasurok nga 6 a trilion a yen [$55 a bilion] iti makatawen.” Kinuna ti maysa a report ti Kamara iti Estados Unidos: “Ti napattapatta a gasto iti nalabes a panaginum ket $184.6 a bilion para laeng iti 1998, wenno dandani $638 para iti tunggal lalaki, babai, ken ubing nga agnanaed iti Estados Unidos iti dayta a tawen.” Ket ti pataudenna met ngay a pannakaburibor ti panunot wenno dagiti natayan a pamilia ken dagiti naitantan a panagadal wenno karera?

Nalaka a madlaw dagiti sagabaen ti kagimongan gapu iti nalabes a panaginum. Ti aya bisiom a panaginum pagpeggadenna ti salun-atmo ken ti salun-at ti sabsabali? Maamiristo daytoy a saludsod iti sumaganad nga artikulo.