Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Ania ti Rumbeng a Maammuak Maipapan Kadagiti Steroid?

“Talaga a pampanunotek [dagiti resulta ti panagusarko iti steroid] . . . Kasano ngata kapaut ti nabatbati pay a biagko? . . . Uray, kayatko latta nga usaren.”​—John, managbarbel.

SAANKA aya a mapnek iti langam? Kayatmo kadi ti bumaked a kas iti pammagi ti nalatak nga atleta wenno kumuttong a kas iti narapis a pammagi ti nalatak a modelo? Pagay-ayatmo unay aya ti isport ken kayatmo a papigsaen ti bagim ken pasayaaten ti panagay-ayammo?

No wen ti sungbatmo iti aniaman kadagiti nadakamat, mabalin ngarud a magargarika nga agtomar iti aniaman a pildoras wenno naglalaok a likido nga ikarkari dagiti kasadaram a makatulong tapno nabibiit a maragpat dagiti kalatmo. Kastoy ti kinuna ti pagiwarnak nga American Academy of Family Physicians: “Agarup 1 a milion nga agtutubo [idiay Estados Unidos] nga agtawen iti nagbaetan ti 12 ken 17 ti agus-usar kadagiti napeggad a suplemento ken droga a mangpalaing iti panagay-ayamda.”

Dagiti agdinamag nga anabolic steroid ti kalatakan a droga a mangpalaing iti panagay-ayam. Ania dagitoy? Apay nga us-usaren dagiti tattao? Ken kasanom a maliklikan ti pangatrakarda?

Panagparang-ay iti Saguday

Sigun iti report manipud iti U.S. Department of Health and Human Services, “dagiti anabolic steroid ti pamiliar a nagan para kadagiti sintetiko a substansia a nainaig kadagiti hormone ti sekso (dagiti androgen) ti lalaki. Ad-adda a padakkelenda ti masel ti bagi (makapabaked) ken mapatanorda dagiti seksual a kalidad ti maysa a lalaki.” Kabayatan ti panagbaro, gapu iti siuumiso a panangbalbaliw ken panangkontrol ti glandula pituitario, umadu dagitoy a hormone ti sekso isu nga agbalbaliw ti bagi ken bumaro ti dati a barito.​—Salmo 139:15, 16.

Idi dekada 1930 ti damo a pannakaaramid ti sintetiko nga steroid tapno maagasan dagiti lallaki a bassit ti mapataudda a kastoy a hormone. Kadagitoy nga aldaw, maus-usar dagiti steroid tapno saan a kumapuy ken kumuttong unay ti pammagi daydiay addaan iti HIV ken dadduma pay a sakit. Nupay kasta, immadu dagiti mayat nga agusar iti steroid kadagidiay saan met nga agkasapulan iti dayta. Idi dekada 1950, ilegal a mailaklako  ti steroid, isu a dagiti ambisioso nga atleta rinugiandan a gundawayan ti birtud dagitoy a droga a mangpalaing iti panagay-ayamda.

Ngem saan la a dagiti atleta ti magargari nga agusar iti steroid. Sigun iti panagadal nga impablaak ti medikal a pagiwarnak a Pediatrics, napattapatta a dandani 3 a porsiento kadagiti ubbing a lallaki ken babbai idiay Estados Unidos nga agtawen iti 9 agingga iti 13 ti nagusaren kadagitoy a droga. Ni Dr. Nora D. Volkow, direktor ti National Institute on Drug Abuse, imbagana iti nabiit pay a sesion ti komite a dinutokan ti Kongreso ti Estados Unidos nga idi 2004, “napattapatta a 79,000 nga estudiante nga adda iti maudi a tawen ti haiskul ti [naipadamag nga] aglablabes a nagusar iti maiparit nga steroid iti napalabas a tawen.” Idiay United Kingdom, nagadu ti agab-abuso iti steroid. “Idiay Merseyside ken Cheshire idi 2003,” sigun iti New Statesman, “dagiti agus-usar iti steroid ti kadakkelan a grupo dagiti kabbaro nga agsisinnublat nga agusar kadagiti ringgilia. Ita pay laeng nga ad-aduda ngem kadagiti agus-usar iti heroin.” *

Apay a Makaatrakar ti Steroid?

Apay nga immadu ti agab-abuso iti steroid? Ti maysa a makagapu ket mabalin nga insigida a mangabak dagiti naballigi nga atleta isu a kellaat a lumatak ken bumaknangda. Kasla ti steroid ti pangbiitan a panggun-od iti kinabaknang. Sigun iti prominente a mangsansanay kadagiti umaayam, kastoy ti direkta a dinakamatna maipapan iti naturay a kababalin ti adu a tattao: “Awanen ti napatpateg pay no di ti panangabak.” Kinuna ti nadakamat itay a ni Volkow: “Maipaspasangotayo iti makadangran unay a mensahe a simmaknapen iti kagimongantayo​—a nasaysayaat no dakdakkel ti pammagim, ket napatpateg ti panagbalinmo a kalaingan ngem kadagiti pangragpatmo iti dayta.”

Ti surbey nga indauluan ti doktor a ni Bob Goldman a paglainganna ti mangagas ken mangsaluad iti pannakadunor a nainaig iti isport, pasingkedanna daytoy naalas a konklusion. Dinamagna kadagiti agtutubo nga atleta no agusarda iti maiparit a droga a mangpalaing kadakuada nga agay-ayam no la ket ta: Saanda a matiliw, mangabakda iti tunggal salip iti sumaganad a lima a tawen ket kalpasanna, matayda gapu kadagiti dakes nga epekto dayta a droga. Wen ti insungbat ti nasurok a kagudua kadagiti napagsaludsodan nga agtutubo.

Uray no saanka a kas iti dadduma a kayatda ti mangabak aniaman ti mapaspasamak, mabalin a magargarika latta nga agusar iti steroid. Apay? “Kayat dagiti tattao ti agusar iti steroid,” kinuna ni Volkow, “agsipud ta kinapudnona, [dagiti steroid] talaga a mapasayaatda ti langa ken maaramidan ti maysa a tao.” Iti adu ita a kultura, napateg ti langa. Kastoy ti kinuna ni Dr. Harrison Pope a propesor iti tay-ak ti medisina a mangagas kadagiti sakit ti isip idiay Harvard Medical School: “Mababain ken awan panagtalek ti minilion a lallaki iti bagida gapu ta ti kaaduan a maipagpaganetget ket, ti langa ti maysa a tao ti kapatgan.” Ti steroid ti mangted kadagiti agtutubo a lallaki iti gundaway tapno mailimedda ti kaawan panagtalekda iti bagida babaen ti panagpabakedda.

Gapu kadagita met la a rason, nalaka met a maatrakar dagiti babbai. Kastoy ti imbaga ni Charles Yesalis a propesor iti salun-at ken irarang-ay ti tao idiay Pennsylvania State University maipapan iti panangabuso iti steroid: “Dakkel ti immaduan dagiti babbai nga agab-abuso iti steroid kabayatan ti dekada 1990, ket ita ti kaaduan.” Dadduma  nga agtutubo a babbai ti agusar iti steroid tapno napigpigsa ken naparpartakda iti tay-ak ti isport. Ngem kaaduan ti kasla agusar kadagitoy bareng no kumuttong ken pumintas ti pigurada a kas iti pammagi dagiti modelo ken artista ita. Kinuna ni Jeff Hoerger iti Rutgers University idiay New Jersey, “Makitam nga us-usaren dayta dagiti agtutubo a babbai tapno ad-adda a makontrolda ti timbangda ken mapabassit ti taba iti bagida.”

Usigem Dagiti Peggad

No magargarika nga agusar iti saan a naireseta nga steroid, rumbeng nga usigem dagiti sumaganad nga impormasion. Daydiay agusar kadagitoy uray iti apagbiit laeng, dakdakkel ti peggad a maatake ti pusona, agpalia ti dalem ken bekkelna, ken maaddaan kadagiti nakaro a sakit iti isip. Dagiti babbai nga agusar iti steroid ad-adda nga agbalin nga iregular ti panagreglada, agbalinda a barbon, agkalboda ken permanenten a bumangag ti timekda. Iti sabali a bangir, mabalin a dumakkel ti suso dagiti lallaki nga agusar iti steroid ken mabalin a matakuatandanto a bumassit dagiti bukelbukelda. Mabalin a kellaat nga agbalin nga agresibo agpadpada dagiti lallaki ken babbai. Ket nakalkaldaang ta ti steroid mapagbalinna a pandek ti maysa no agusar iti dayta kabayatan ti kinaagtutubona.

No maysaka nga agtutubo ket kayatmo a maparagsak ni Jehova a Dios, ania dagiti prinsipio ti Biblia a makatulong tapno saanka nga agusar iti steroid? Nalawag nga ibagbaga ti Biblia a ti biagmo ket sagut ni Jehova. (Aramid 17:25) Kas ipakita dagiti nadakamat nga impormasion, ti agtutubo a mangabuso iti steroid sigurado a madangranna ti salun-atna. Saludsodam ngarud ti bagim, ‘Ipakpakitak ngata nga ap-apresiarek ni Jehova gapu iti pinarsuana a bagik​—a ‘naisangsangayan ti pannakaaramidna’​—no agusarak kadagiti substansia a mangdadael iti dayta inton agangay?’​—Salmo 139:14.

Ti maysa pay a panunotem ket no agusarka iti steroid, agbalinkanto a managpungpungtot. Kinuna ni masirib nga Ari Solomon: “Ti tao a managunget manggutugot iti rinnupir.” (Proverbio 29:22) Namakdaar ni apostol Pablo a dagidiay managpungpungtot dida tawiden ti Pagarian ti Dios. (Galacia 5:19-21) Makagunggona aya dagiti apagbiit a pagimbagan ti panagusarmo iti steroid?

Kasano ngayen no masulisogka nga agusar iti steroid tapno lumaingka nga agay-ayam? Isursuro ti Biblia a rumbeng nga agbalintayo a “mapagtalkan iti amin a bambanag.” (Hebreo 13:18) Mapagtalkanka aya kadagiti padam a makisalsalip wenno iti mismo a bagim no nagballigika gapu iti panagusarmo iti steroid?

Laglagipem a nupay dadduma kadagiti kapatadam mabalin nga usigenda ti pategmo sigun iti langa wenno magapuanam, sabali ti panangmatmat ni Jehova kadagiti tattao. Para kenkuana, saan a ti pammagim ti mangikeddeng iti pudno a kinapategmo. Idi pinilina ni David tapno agbalin nga ari ti Israel, imbaga ni Jehova ken Samuel ti sumaganad maipapan iti naguapguapo a manong ni David: “Dika kitaen ti langana ken ti kangato ti taktakderna, ta isu linaksidko. Ta saan nga iti wagas nga ikikita ti tao ti wagas nga ikikita ti Dios, agsipud ta ti maysa laeng a tao kitaenna no ania ti agparang kadagiti mata; ngem no maipapan ken Jehova, kitaenna no ania ti puso.”​—1 Samuel 16:7.

Maysaka man nga adipen ni Jehova wenno saan, nainsiriban no saanka nga agusar iti steroid. Kastoy ti praktikal a balakad ti maysa Americano nga estudiante iti kolehio ken umaayam iti football: “No dimo kayat ti agusar iti steroid, agannadka kadagiti pakikaduaam. Saan a makagunggona ti aniaman ‘a pagimbagan kano’ dagiti droga.”

[Footnote]

[Ladawan iti panid 20]

Dadduma a babbalasitang ti agusar iti steroid tapno mabaliwan ti pammagida